Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy I. B. i S. B. następców prawnych T. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania T. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 8 czerwca 2015 r. nr (...)

o d d a l a o d w o ł a n i e

SSO Beata Kurowska

Sygn. akt: IV U 1648/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z 8.06.2015 roku, znak: (...), odmówił T. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył T. B.. Wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia. W uzasadnieniu wskazał, że od daty wypadku, któremu uległ w dniu 1.02.1989 roku należy liczyć jego niezdolność do pracy. Od tego czasu zaczął się proces jego leczenia. Zmaga się także z wieloma chorobami, które w znacznym stopniu utrudniają jego codzienne funkcjonowanie, w tym: łuszczycą, rakiem prostaty, chorobą żołądka i nadciśnieniem tętniczym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że w wyniku przeprowadzonego badania lekarskiego komisja lekarska uznała, że ubezpieczony jest okresowo całkowicie niezdolny do pracy do 30.06.2016 roku, z zaznaczeniem, że niezdolność ta istnieje od 1.01.2015 roku. Dlatego nie przysługuje mu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Prawo to przysługiwałoby skarżącemu, gdyby jego niezdolność do pracy powstała przed dniem 11.01.2004 roku.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 26.01.2015 roku wnioskodawca T. B., ur. (...), złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Uprzednio organ rentowy decyzją z 22.02.2011 roku, po uznaniu, że skarżący wprawdzie jest częściowo niezdolny do pracy, ale jego niezdolność powstała po 11.01.2004 roku, odmówił odwołującemu prawa do wnioskowanego świadczenia. Od tej decyzji ubezpieczony nie złożył odwołania.

Orzeczeniem komisji lekarskiej organu rentowego, po rozpoznaniu: przebytego urazu gałki ocznej prawej, nawracającego zapalenia błony naczyniowej i zaćmy oka prawego, przebytego dwukrotnego zabiegu przeszczepu rogówki oka lewego, pseudosoczewkowości i jaskry wtórnej oka lewego, zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych z zespołem bólowym w wywiadzie, nadciśnienia tętniczego, raka gruczołu krokowego leczonego radioterapią i hormonoterapią, przetoki okołoodbytniczej oraz łuszczycy, odwołujący został uznany za osobę okresowo całkowicie niezdolną do pracy do 30.06.2016 roku, ze wskazaniem, że niezdolność ta powstała w dniu 1.01.2015 roku i brak jest podstaw do stwierdzenia, że w dniu 11.01.2004 roku istniała choćby częściowa niezdolność do pracy. Biorąc powyższe za podstawę organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ubezpieczony udowodnił okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze: 29 lat i 11 miesięcy. W dziesięcioleciu od 1.01.2005 roku do 31.12.2014 roku udowodnił staż pracy w wymiarze: 3 lat, 4 miesięcy i 15 dni zamiast wymaganych 5 lat. Zatem w dziesięcioleciu na dzień złożenia wniosku o świadczenie nie posiadał wymaganego 5-letniego stażu pracy. Wymagany okres ubezpieczenia w wymiarze 5 lat w dziesięcioleciu oraz w ciągu 18-tu miesięcy od ustania ubezpieczenia odwołujący udokumentował na dzień 11.01.2004 roku.

Ubezpieczony leczył się w poradni chirurgicznej, dermatologicznej oraz u lekarza rodzinnego. Był hospitalizowany Katedrze i Klinice Okulistyki II Wydziału Lekarskiego (...).

Wnioskodawca zmarł w dniu (...)roku. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyły dzieci: I. B., M. K., E. K. i S. B.. S. B. złożył wniosek o ustalenie prawa do renty rodzinnej po ubezpieczonym. Pismem z 25.10.2016 roku I. B. i S. B. zgłosili swój udział w sprawie jako spadkobiercy (pisma k. 95 i 96 akt sprawy). Postanowieniem z 28.10.2016 roku Sąd podjął uprzednio zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców zmarłego T. B. w osobach: I. B. i S. B..

(dowód: plik I-III akt rentowych ZUS; historia choroby na k. 52 akt sprawy; akt poświadczenia dziedziczenia k. 86 akt sprawy)

Okolicznością istotną dla rozstrzygnięcia sprawy była ocena stanu zdrowia T. B., w szczególności ustalenie czy niezdolność skarżącego do pracy, uznanego przez organ rentowy za osobę całkowicie niezdolną do pracy powstała przed 11.01.2004 roku.

Wymagało to wiadomości specjalistycznych. Celem wyjaśnienia stanu zdrowia wnioskodawcy i ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia Sąd zgromadził dokumentację medyczną i dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: okulisty i internisty-reumatologa. Biegli w opinii z 8.12.2015 roku, po rozpoznaniu: raka gruczołu krokowego operowanego w 2010 roku, nadciśnienia tętniczego, przetoki okołoodbytniczej, łuszczycy, zespołu bólowego kręgosłupa, niedosłuchu obu uszu, otyłości, astygmatyzmu krótkowzrocznego oka prawego, zaćmy oka prawego po przebytych zapaleniach błony naczyniowej, stanu po ciele obcym wewnątrzgałkowym oka lewego, trzykrotnych przeszczepów rogówki oka lewego, wszczepu tylnokomorowego sztucznej soczewki oka lewego i jaskry wtórnej oka lewego, uznali T. B. za osobę całkowicie niezdolną do pracy. Odnosząc się natomiast do daty powstania tej niezdolności wskazali, że do 2004 roku skarżący był zdolny do pracy. W 1989 roku uległ wypadkowi, w wyniku którego miał ciało obce w komorze przedniej oka lewego. Ostrość wzroku w tym oku była jednak dobra, a sam odwołujący pracował. Dopiero po 10 latach noszenia ciała obcego w lewym oku zdecydował się na jego usunięcie. Początkowo w okularach widział nieźle, ale nastąpiły u niego późne skutki istnienia ciała obcego. W konsekwencji dopiero po 2011 roku wystąpiła u skarżącego częściowa niezdolność do pracy z powodu zmętnienia rogówki.

Wobec przedłożenia dodatkowej dokumentacji medycznej Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej wskazanych biegłych. Biegły okulista w opinii z 8.06.2016 roku podtrzymał swoją poprzednią opinię wskazując, że w 1989 roku rozpoznano u skarżącego ciało obce wewnątrzgałkowe oka lewego (dobrze widoczne), na usunięcie którego ubezpieczony nie wyraził zgody. Poinformowany wówczas o rozwijającym się zmętnieniu rogówki tego oka wypisał się ze szpitala na własną prośbę. Przy wypisie ostrość widzenia w obu oczach była prawidłowa. Na usunięcie ciała obcego zdecydował się dopiero w 2009 roku, gdy rozwinęły się u niego powikłania. W efekcie dalsze zabiegi usunięcia zaćmy i przeszczepy rogówki nie uratowały tego oka. Wówczas zaznaczono, że oko prawe było zdrowe, a skarżący mógł pracować jako hydraulik.

Podobnie biegły lekarz internista w opinii z 5.11.2016 roku podtrzymał swoją poprzednią opinię wskazując w uzasadnieniu, że podstawowym schorzeniem wnioskodawcy powodującym jego niezdolność do pracy jest uszkodzenie narządu wzroku. Pozostałe schorzenia i ich stopień zaawansowania nie powodują tej niezdolności i nie były przyczyną jakiejkolwiek niezdolności ubezpieczonego do pracy przed 11.01.2004 roku.

(dowód: opinie biegłych k. 19-20, 64 i 69 akt sprawy)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Rozpoznając zasadność wniesionego odwołania Sąd uznał, że nie zasługuje ono na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych bądź nieskładkowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat (art. 58 ust. 1 pkt. 5 ustawy). Okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (art. 58 ust. 2 ustawy).

Niezdolną do pracy w rozumieniu cytowanej ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1 ustawy), tzn:

1.  całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy,

2.  częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 2 i 3 ustawy).

W tym stanie rzeczy decydujące znaczenie dla rozważenia zasadności złożonego odwołania, miało ustalenie, czy niezdolność skarżącego uznanego przez organ rentowy i biegłych powołanych w sprawie za osobę całkowicie niezdolną do pracy powstała przed 11.01.2004 roku tj. w okresie, w którym nie minęło 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu ubezpieczeniowego oraz skarżący posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat (skarżący nie posiada okresu składkowego w wymiarze co najmniej 30 lat).

Zważywszy, iż do rozstrzygnięcia powyższej kwestii potrzebna jest wiedza specjalna, Sąd powołał zespół biegłych lekarzy sądowych z zakresu: okulistyki i interny. Biegli w kolejnych opiniach, w tym uzupełniających, uznali wnioskodawcę za osobę całkowicie niezdolną do pracy z zaznaczeniem, że do 2004 roku skarżący był zdolny do pracy.

Zdaniem Sądu opinie biegłych w pełni zasługują na uwzględnienie. Są jasne, logiczne i pełne. Zostały sformułowane po przeanalizowaniu historii chorób wnioskodawcy znajdujących się w aktach sprawy i rentowych. Biegli sporządzający opinie dokonali bardzo starannego wszechstronnego rozpoznania, a wydane orzeczenia uzasadnili. Zważywszy na charakter stwierdzonych u wnioskodawcy schorzeń, w tym w szczególności natury okulistycznej, ze względu na jego wiek i przebieg pracy zawodowej, brak jest podstaw do kwestionowania zasadności powyższych opinii. W ocenie Sądu wskazani biegli mogli obiektywnie ocenić stan zdrowia ubezpieczonego, jego stopień niezdolności do pracy oraz datę powstania tej niezdolności. Nadto ani wnioskodawca, ani jego spadkobiercy, którzy zgłosili swój udział w sprawie, nie wnieśli żadnych zarzutów do opinii uzupełniających biegłych, ani nie przedstawili dodatkowej dokumentacji medycznej dotyczącej stanu zdrowia skarżącego przed wskazaną wyżej datą. W tej sytuacji Sąd nie miał podstaw do powołania kolejnego zespołu biegłych uznając, iż stan zdrowia zmarłego został dostatecznie wyjaśniony.

Sąd podzielił opinie biegłych lekarzy sądowych wskazujące, że rozpoznane u T. B. schorzenia wprawdzie powodowały ograniczenie sprawności jego organizmu w stopniu pozwalającym na ocenę, że był on osobą całkowicie niezdolną do pracy, ale niezdolność ta nie powstała we wskazanym wyżej okresie. Tym samym odwołujący nie spełniał przesłanki koniecznej do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zakreślonej art. 57 ust. 1 pkt. 3 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wobec śmierci odwołującego w toku postępowania i zgłoszeniu swojego udziału w procesie jego żony i syna niewątpliwie zastosowanie znajdzie w niniejszej sprawie przepis art. 136 ustawy 1 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z jego treścią w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła.

Powołany przepis reguluje sytuację prawną bliskich ubezpieczonego, który zmarł po złożeniu wniosku o świadczenie przewidziane ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tzw. niezrealizowane świadczenie, które to świadczenie, jako prawo majątkowe ściśle związane z osobą zmarłego, w myśl art. 922 k.c. nie wchodzi w skład spadku i nie podlega dziedziczeniu.

Wynika z tego, że w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się wymienionym w tym przepisie osobom, w tym w pierwszej kolejności małżonkowi zmarłego czy zstępnym.

W świetle jednakże powyższych ustaleń skoro zmarły T. B. nie spełniał przesłanek koniecznych do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy zakreślonych wskazanym przepisem art. 57 ustawy, tym bardziej brak jest podstaw do przyznania I. B. i S. B. prawa do niezrealizowanego świadczenia.

W tym stanie rzeczy Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w wyroku.

/-/ SSO Barta Kurowska