Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Tomasz Sobieraj

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko I. O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 18 maja 2016 roku, sygn. akt I C 277/15

i na skutek zażalenia powódki na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie III wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 18 maja 2016 roku, sygn. akt I C 277/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. na rzecz pozwanej I. O. kwotę 1200 [jednego tysiąca dwustu] złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

3.  nakazuje pobrać od powódki (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w S. kwotę 250 [dwustu pięćdziesięciu] złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym;

4.  oddala zażalenie;

5.  zasądza od powódki (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. na rzecz pozwanej I. O. kwotę 120 [stu dwudziestu] złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Sędzia Sądu Okręgowego Tomasz Sobieraj

Sygn. akt II Ca 9/17, II Cz 9/17

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 18 maja 2016 roku:

a/ w punkcie I zasądził od pozwanej I. O. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. kwotę 6506,49 złotych wraz z odsetkami:

-

umownymi w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego liczonymi od kwoty 3185,29 złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, nie wyższymi jednakże w odniesieniu do odsetek należnych za okres od 1 stycznia 2016 roku od odsetek maksymalnych za opóźnienie;

-

ustawowymi liczonymi od kwoty 3321,20 złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku;

-

ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 3321,20 złotych od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

b/ w punkcie II oddalił powództwo;

c/ w punkcie III odstąpił od obciążenia pozwanej kosztami procesu na rzecz powoda;

d/ przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w S. na rzecz radcy prawnego J. P. kwotę 1476 złotych tytułem wynagrodzenia za udzieloną pozwanej I. O. pomoc prawną z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając go co do punktu pierwszego.

Skarżąca zarzuciła wyrokowi

I/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1/ art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. w związku z art. 124 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że wniosek o wszczęcie egzekucji złożony przez pierwotnego wierzyciela przerwał bieg terminu przedawnienia wobec powoda, w sytuacji, gdy skutki, jakie wiązały się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona wyłącznie wobec pierwotnego wierzyciela;

2/ art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie w przypadku, gdy umowa zawierała niedozwolone postanowienia umowne, a odsetki były naliczane według zmiennego oprocentowania, zależnego wyłącznie od uznania banku;

3/ art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie i dowolne nieuzasadnione przyjęcie, że powód mógł naliczać odsetki przeterminowane od należności przeterminowanej po wypowiedzeniu umowy oraz tzw. odsetki karne, w sytuacji, gdy strony nie zawarły takich postanowień;

4/ art. 58 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy powód nie wykazał, że umowa z pierwotnym wierzycielem została zawarta skutecznie, to jest z uprawnionymi osobami, a ponadto umocowanymi zgodnie z zasadami reprezentacji pierwotnego wierzyciela (w konsekwencji nie została wykazana ważność i skuteczność umowy cesji)

II/ naruszenie przepisów postępowania mającego wpływ na treść rozstrzygnięcia, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, a w konsekwencji dokonanie błędnych, a częściowo sprzecznych ze sobą ustaleń faktycznych polegających na przyjęciu, że:

1/ powód wykazał wysokość dochodzonego roszczenia i zasądzonych odsetek, w przypadku gdy powód nie udowodnił, jakie oprocentowanie stosował w przypadku rat kapitałowo-odsetkowych, a w konsekwencji kwota należności głównej nie została wykazana, a w konsekwencji – niewykazana została wysokość odsetek z innych tytułów, naliczanych od tej kwoty;

2/ powód wykazał odsetek karnych za okres od 22 lipca 2010 roku do dnia 31 lipca 2013 roku, w sytuacji, gdy odsetki karne były naliczane już od lutego 2010 roku, a powód nie wskazał dat, od których były naliczane, co uniemożliwia dokonanie obliczeń i weryfikację ich poprawności.

W oparciu o powyższe zarzuty strona powodowa wniosła

1/ o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości;

2/ zasądzenie na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesowych za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

ewentualnie

3/ uchylenie zaskarżonego wyroku w części zaskarżonej i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Zażalenie na zawarte w wyroku rozstrzygnięcie o kosztach procesu wniosła strona powodowa zaskarżając je w zakresie, w jakim Sąd Rejonowy nie uwzględnił żądania powoda o zasądzenie kosztów procesu w wysokości 1467 złotych.

Powód zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 20002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1467 złotych tytułem kosztów procesu.

W odpowiedzi na zażalenie powoda pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej zasługiwała na uwzględnienie, natomiast zażalenie powoda podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Na wstępie wskazać trzeba, że sąd pierwszej instancji w granicach wyznaczonych wnioskami stron przeprowadził pełne postępowanie dowodowe konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, zgromadzone dowody poddał ocenie mieszczącej się w granicach dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. i z tak zgromadzonego i ocenionego materiału dowodowego wyprowadził prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w zasadzie akceptuje i przyjmuje za własne.

Sąd pierwszej instancji dokonał jednak wadliwej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do norm prawa materialnego w kontekście podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia dochodzonego w pozwie roszczenia. W tym zakresie strona pozwana słusznie zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. w związku z art. 124 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię. Sąd odwoławczy w przeciwieństwie do Sądu Rejonowego podziela ugruntowane już w judykaturze Sądu Najwyższego i sądów powszechnych stanowisko, że w przypadku cesji wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności dokonanej przez bank na rzecz podmiotu nie będącego bankiem nie korzysta on ze skutków przerwy biegu terminu przedawnienia wywołanej wnioskiem o wszczęcie egzekucji złożonym przez pierwotnego wierzyciela. Pogląd taki został wyrażony przede wszystkim w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 roku [III CZP 29/16]. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powyższego orzeczenia wskazał jednoznacznie, że wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje skutek przerwy tylko wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności; nie jest bowiem wystarczająca tożsamość wierzytelności lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. Innymi słowy, skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Z tego względu Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że jakkolwiek nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, to jednak nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo - nawet jeżeli – tak jak w badanej sprawie - nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo. Analogiczny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 5 października 2016 roku [III CZP 52/16] i w uzasadnieniu postanowienia z dnia 26 października 2016 roku [III CZP 60/16], co pozwala przyjąć powyższe stanowisko za powszechnie akceptowane.

W tym stanie w okolicznościach badanej sprawy uznać trzeba, że czynność pierwotnego wierzyciela, czyli (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. polegająca na złożeniu wniosku o wszczęciu egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 26 maja 2011 roku, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 czerwca 2011 roku na rzecz tego banku, nie mogła skutkować przerwą biegu terminu przedawnienia roszczenia w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności stwierdzonej powyższym tytułem wykonawczym. Biorąc pod uwagę, że trzyletni termin przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu przez powoda rozpoczął bieg ponownie najpóźniej z dniem 16 czerwca 2011 roku [to jest z dniem wydania postanowienia Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 czerwca 2011 roku w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu] i nie doszło do jego przerwania w stosunku do powoda przez złożenie wskazanego wyżej wniosku o wszczęcie egzekucji, to tym samym jego roszczenie przedawniło się z dniem 16 czerwca 2014 roku. W tym czasie – jak wynika z bezspornych ustaleń sądu pierwszej instancji – nie zaistniała bowiem żadne inne zdarzenie przewidziane w art. 123 § 1 k.c. skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia. Pierwszą taką czynnością byłoby bowiem wniesienie pozwu, co w badanej sprawie nastąpiło jednak dopiero w dniu 12 sierpnia 2014 roku, czyli po upływie terminu przedawnienia. W konsekwencji strona pozwana mogła skutecznie uchylić się od zaspokojenia się roszczenia dochodzonego przez powoda poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Biorąc pod uwagę, że uwzględnienie powyższego zarzutu powinno prowadzić do oddalenia powództwa, zbędnym było odnoszenie się do pozostałych zarzutów apelacji, gdyż nie miały one już wpływu na wynik postępowania apelacyjnego.

Z tego względu na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok poprzez oddalenie powództwa, o czym orzeczono w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Stosownie do wyniku postępowania należało obciążyć stronę powodową obowiązkiem zwrotu pozwanej poniesionych kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1200 złotych ustalonych na podstawie § 2 pkt 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku poz. 1804)], w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania apelacyjnego.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w punkcie drugim sentencji.

Stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało pobrać od powoda [jako strony przegrywającej] na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe w postępowaniu apelacyjnym w postaci opłaty od apelacji w wysokości 250 złotych, od której pozwana była zwolniona.

Z tego względu orzeczono jak w punkcie trzecim sentencji.

Biorąc pod uwagę wynik postępowania apelacyjnego całkowicie bezzasadne okazało się zażalenie powoda na rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w zaskarżonym wyroku. Skoro pozwana wygrała sprawę w całości, to brak było podstaw do nałożenia na pozwaną obowiązku zwrotu kosztów procesu poniesionych przez powoda w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.

Z tego względu na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w punkcie czwartym sentencji.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. Stosownie do wyniku postępowania należało obciążyć stronę powodową obowiązkiem zwrotu pozwanej poniesionych kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 120 złotych ustalonych na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku poz. 1804)], w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania zażaleniowego.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w punkcie piątym sentencji.

SSO Tomasz Sobieraj