Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Garncarz

Ławnicy: M. K., K. O.

Protokolant: Dorota Wabnitz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2017 r. we W. sprawy

z powództwa P. S. i K. S.

przeciwko(...)we W.

o odszkodowanie

I.  oddala powództwa;

II.  zasądza od każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kwotę po 90 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  orzeka, iż nieuiszczone koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 listopada 2016 r. (prezentata Biura Podawczego tut. Sądu) powód, P. S., traktując wręczone mu w dniu 17 listopada 2016 r. przez stronę pozwaną, (...) we W., wypowiedzenie umowy o pracę za nieuzasadnione, wniósł o zasądzenie na rzecz powoda od strony pozwanej kwoty 6 480 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami (k. 3 – 5).

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie powód wskazał, że od dnia 1 stycznia 2007 r. pozostawał zatrudniony u strony pozwanej na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku archiwisty. W dniu 17 listopada 2016 r. pracodawca wypowiedział powodowi umowę o pracę, wskazując jako przyczynę nieprzyjęcie zakresu obowiązków. W ocenie powoda wskazana przyczyna stanowi jedynie pretekst do zwolnienia powoda. Powód wyjaśnił, że w roku 2011 funkcję kierownika komórki, w której powód pracuje, objęła E. Ł. (1). Początkowo współpraca układała się poprawnie, co uległo zmianie na początku roku 2016. Powód zasygnalizował ten fakt pozwanemu w notatce z dnia 28 lipca 2016 r. W dniu 30 września 2016 r. powód otrzymał do podpisu nowy zakres obowiązków. Po odmowie przyjęcia przedmiotowego zakresu powód został wezwany na rozmowę, w której uczestniczyli Zastępca Komendanta ds. (...) Szpitalnego, Kierownik Sekcji Statystyki Medycznej oraz Kierownik Działu Kadr. W dniu 26 października 2016 r. powód został wezwany na kolejną rozmowę, w trakcie której powód poruszył problem złych relacji z E. Ł. (1) oraz fakt braku możliwości dalszej współpracy z przełożoną. Kolejnym krokiem strony pozwanej było wypowiedzenie powodowi umowy o pracę.

Powód wskazał, że zakres obowiązków z dnia 25 czerwca 2010 r., który obowiązywał powoda, tylko w niewielkiej części jest odzwierciedleniem czynności zawodowych powoda. Mimo mających od tego czasu miejsce zmian organizacyjnych strona pozwana nie dokonała zmiany zakresu obowiązków.

Sprawa z powyższego powództwa została zarejestrowana w repertorium tut. Sądu pod sygn. akt X P 749/16.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana, (...) we W., wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, w tym 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k. 27 – 28).

W uzasadnieniu pozwany Szpital wskazał, że motywem rozwiązania stosunku pracy była odmowa przyjęcia przez powoda zakresu obowiązków. Zmiany zakresu obowiązków polegały na dostosowaniu jego zapisów do obowiązującej struktury organizacyjnej pozwanego, przez jednoznaczne określenie podległości służbowej powoda, tj. „pracownik podlega bezpośrednio kierownikowi Sekcji Statystyki Medycznej”, a było „pracownik podlega bezpośrednio Zastępcy Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego”. Zmianie uległ także sam zakres obowiązków, który został doprecyzowany na skutek zgłaszanych przez innych pracowników problemów związanych z funkcjonowaniem archiwum.

Dalej strona pozwana wskazała, że w styczniu 2016 r. zgłoszono konieczność zmiany pomieszczenia, w którym umieszczone były zasoby archiwum. Czynności związane z przeniesieniem rozpoczęto w lipcu 2016 r. Pracownicy archiwum, w tym powód, zgłaszali liczne problemy, które w ich ocenie uniemożliwiały rozpoczęcie prac związanych z przenoszeniem archiwum. Pomimo rozmów z pracownikami archiwum pracownicy ci dalej odmawiali wykonywania czynności związanych z przeniesieniem archiwum, w związku z czym przełożona archiwistów, E. Ł. (1), przystąpiła osobiście do czynności przenoszenia. Pracownicy archiwum złożyli wówczas doniesienie do zastępcy komendanta i odmówili przełożonej dostępu do pomieszczenia archiwum. Wobec ciągłego problemu z przenoszeniem archiwum polecono kierownikowi BHP kilkukrotne sprawdzenie stanu bezpieczeństwa pomieszczenia. W ocenie kierownika BHP problem z przeniesieniem archiwum nie wynikał z zagrożeń BHP.

Pracodawca w dalszym ciągu podejmował próby doręczenia powodowi nowego zakresu obowiązków, ale ten konsekwentnie odmawiał jego przyjęcia tłumacząc, że nie widzi możliwości współpracy z przełożoną. W związku z odmową powoda, po wcześniejszym powiadomieniu działających u pozwanego organizacji związkowych, wypowiedziano powodowi umowę o pracę.

Pozwem z dnia 21 listopada 2016 r. (prezentata Biura Podawczego tut. Sądu) powód, K. S., traktując wręczone mu w dniu 17 listopada 2016 r. przez stronę pozwaną, (...) we W., wypowiedzenie umowy o pracę za nieuzasadnione, wniósł o zasądzenie na rzecz powoda od strony pozwanej kwoty 6 372 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami (k. 83 – 85).

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie powód powołał się na te same okoliczności, które w swoim pozwie wskazał powód P. S.. Sprawa z powództwa K. S. została zarejestrowana w repertorium tut. Sądu pod sygn. akt X P 750/16.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana, (...) we W., wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, w tym 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k. 100 – 101).

W uzasadnieniu strona pozwana podtrzymała argumentację zaprezentowaną w odpowiedzi na pozew P. S..

Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2017 r. Sąd połączył sprawę z powództwa K. S. przeciwko stronie pozwanej (sygn. akt X P 750/16) ze sprawą z powództwa P. S. przeciwko stronie pozwanej (sygn. akt X P 749/16) do prowadzenia pod wspólną sygnaturą akt X P 749/16.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód P. S. pozostawał zatrudniony u strony pozwanej, w (...) we W., na podstawie kolejnych umów o pracę: z dnia 28 kwietnia 2006 r., zawartej na okres próbny do dnia 31 lipca 2006 r., z dnia 31 lipca 2006 r., zawartej na czas określony do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz z dnia 12 grudnia 2006 r., zawartej na czas nieokreślony od dnia 1 stycznia 2007 r.

Powód K. S. pozostawał zatrudniony u strony pozwanej na podstawie kolejnych umów o pracę: z dnia 25 czerwca 2007 r., zawartej na okres próbny do dnia 24 września 2007 r., z dnia 20 września 2007 r., zawartej na czas określony do dnia 31 marca 2008 r. oraz z dnia 12 marca 2008 r., zawartej na czas nieokreślony od dnia 5 marca 2008 r.

Powodowie zatrudnieni byli u strony pozwanej na stanowiskach archiwistów w pełnym wymiarze czasu pracy.

Średnie miesięczne wynagrodzenie P. S. wynosiło 2 160 zł brutto (1 571,11 zł netto), zaś K. S. – 2 136 zł brutto (1 508,60 zł netto).

W dniu 25 czerwca 2010 r. każdy z powodów podpisał identyczny co do treści Zakres obowiązków archiwisty. Zgodnie z podpisanymi przez powodów Zakresami obowiązków archiwisty powodowie podlegali bezpośrednio Zastępcy Komendanta ds. (...) Szpitalnego, a pośrednio w zakresie realizacji zadań Komendantowi (...) W przedmiotowych Zakresach… wskazano, że do podstawowych obowiązków powodów należy:

1.  znać strukturę organizacyjną oraz przepisy regulujące działalność archiwum;

2.  współpraca z komórkami organizacyjnymi i nadzór w zakresie udzielania wiążących wyjaśnień i pouczeń w sprawie klasyfikacji akt i przekazywania ich do archiwum;

3.  inicjowanie na wniosek kierowników komórek organizacyjnych dodawania haseł klasyfikacyjnych do obowiązującego Jednolitego Rzeczowego Wykazu Akt;

4.  przejmowanie z poszczególnych komórek organizacyjnych akt oraz sprawdzenie ich zgodności ze spisem zdawczo – odbiorczym;

5.  sprawdzanie prawidłowości zakwalifikowania akt do odpowiedniej kategorii archiwalnej;

6.  przechowywanie przejętych akt w należytym porządku i właściwe ich zabezpieczenie;

7.  prowadzenie ewidencji archiwum;

8.  udostępnianie akt i innej dokumentacji przechowywanej w archiwum do celów służbowych i naukowych zgodnie z obowiązującymi przepisami;

9.  inicjowanie brakowania dokumentacji niearchiwalnej (kat. B), uczestnictwo w Komisji Brakowania;

10.  przekazywanie brakowanych akt do składnicy do Archiwum;

11.  dbanie o ład i porządek oraz estetyczny wygląd archiwum;

12.  monitorowanie temperatury i wilgotności powietrza w pomieszczeniach archiwum oraz odnotowywanie wyników pomiarów;

13.  stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Dowód: Akta osobowe powoda P. S. (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

umowa o pracę na okres próbny z dn. 28.04.2006 r.;

-

umowa o pracę na czas określony z dn. 31.07.2006 r.;

-

umowa o pracę na czas nieokreślony z dn. 12.12.2006 r.;

-

zakres obowiązków archiwisty z dn. 25.06.2010 r.

Akta osobowe powoda K. S. (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

umowa o pracę na okres próbny z dn. 25.06.2007 r.;

-

umowa o pracę na czas określony z dn. 20.09.2007 r.;

-

umowa o pracę na czas nieokreślony z dn. 12.03.2008 r.;

-

zakres obowiązków archiwisty z dn. 25.06.2010 r.

Zaświadczenie o wysokości zarobków P. S. (k. 25)

Przesłuchanie powoda P. S. (k. 149v; płyta CD)

Przesłuchanie powoda K. S. (k. 149v; płyta CD)

W styczniu 2016 r. konieczna okazała się zmiana pomieszczenia, w którym zlokalizowane było archiwum i wszystkie zgromadzone w nim dokumenty medyczne. Konieczność ta spowodowana była m.in. brakiem spełniania przez dotychczasowe pomieszczenie archiwum warunków BHP (brak dopływu świeżego powietrza, brak systemu wymiany powietrza, brak światła dziennego), a także niesprawną instalacją kanalizacyjną oraz narażeniem na zalewanie w sytuacji dłuższych opadów deszczu.

Dowód: Pisma z dn. 11.01.2016 r. (k. 34, 35, 107)

E. Ł. (1) zwracała się do Szefa Logistyki o pomoc przy czynnościach związanych z przeniesieniem zbiorów archiwum, takich jak zdejmowanie dokumentacji z regałów, rozładowanie pojemników z dokumentacją oraz jej układanie na regałach. W piśmie z dnia 18 lipca 2016 r. E. Ł. (1) nadmieniła, że w trakcie przenoszenia zasobu archiwum pracownicy archiwum wykonują swoje obowiązki w pełnym zakresie.

Dowód: Pismo z dn. 18.07.2016 r. (k. 36)

Zeznania świadka E. Ł. (1) (k. 135; płyta CD)

Notatką służbową z dnia 28 lipca 2016 r. podpisaną przez obu powodów oraz trzeciego pracownika archiwum pracownicy ci zwrócili się do Zastępcy Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego z informacją, że od razu, kiedy dowiedzieli się o potrzebie przedsięwzięcia, jakim jest przeniesienie archiwum, tj. ok. trzy miesiące przed datą złożenia pisma, informowali swoją bezpośrednią przełożoną, E. Ł. (1), o ogromie i złożoności przedsięwzięcia (pracownicy podnieśli, że wymaga ono sporządzenia planu działań, powiadomienia służb – BHP, (...), Logistyki, (...), zapewnienia sprzętu – wózki widłowe ręczne i silnikowe, skrzyniopalety, podesty itp., zapewniania zasobów ludzkich ze stosownymi uprawnieniami, nadzoru i udziału pracownika/pracowników archiwum). Pracownicy wskazali dalej, że przenoszenie zbiorów wykonywane jest równocześnie z codzienną obsługą szpitala w zakresie obrotu dokumentacją medyczną, a pracownicy archiwum wielokrotnie podejmowali próby współpracy z E. Ł. (1), które kończyły się niczym. Pracownicy podnieśli, że w okresie od 27 czerwca 2016 r. do 8 lipca 2016 r. udało im się przenieść ok 25 % zbiorów, jednakże w trakcie prac nabrali wątpliwości co do stabilności opróżnianych i zapełnianych regałów, w związku z czym w dniu 12 lipca 2016 r. służby BHP nakazały wstrzymanie prac i wydały Logistyce polecenie ustabilizowania regałów. Pracownicy wskazali dalej, że na dzień dzisiejszy, mimo braku istotnych zmian w tej kwestii, służby BHP wydały opinię o bezpieczeństwie w pomieszczeniu i możliwości ponownego rozpoczęcia prac, co budzi wątpliwości pracowników.

W związku z powyższym pismem odbyło się w dniu 1 sierpnia 2016 r. spotkanie, w którym uczestniczyli: powodowie, M. D. (trzeci z archiwistów), E. Ł. (1) (Kierownik Sekcji Statystyki Medycznej), H. L. (Kierownik Służb BHP), M. O. (Szef Logistyki), A. R. (Zastępca Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego). W trakcie spotkania ustalono, że: Dział Logistyki wykona dodatkowe wzmocnienia regałów w dotychczasowym pomieszczeniu archiwum, pracownicy archiwum rozpoczną ściąganie dokumentacji medycznej z regałów usytuowanych po prawej stronie w pomieszczeniu archiwum (kolejność ściągania dokumentacji z regałów odbywać się będzie zgodnie z przyjętym kluczem chronologicznym, a dokumentacja układana będzie w skrzyniopaletach), Kierownik Służb BHP na bieżąco będzie monitorować statykę regałów w pomieszczeniu archiwum, przeniesienie zasobów z dotychczasowego pomieszczenia do nowej lokalizacji może się odbyć, gdy wszystkie regały znajdujące się w dotychczasowym pomieszczeniu zostaną z zasobów opróżnione i poukładane w skrzyniopaletach, w międzyczasie pomieszczenie w nowym budynku zostanie przygotowane przez Dział Logistyki pod względem technicznym do przyjęcia zasobów, a odbioru nowego pomieszczenia pod względem bezpieczeństwa dokona Kierownik Służb BHP.

Z powyższego spotkania sporządzona została notatka służbowa, w której treści zawarto w/w ustalenia poczynione na spotkaniu, i która została podpisana przez wszystkich uczestników spotkania, przy czym przez pracowników archiwum (w tym powodów) z zastrzeżeniem, że przystąpią oni do ściągania dokumentacji z regałów po dopuszczeniu ich do prac na wysokości przez lekarza medycyny pracy, zapewnieniu podestu oraz przekazaniu przez Kierownika Sekcji Statystyki Medycznej pisemnej notatki o skierowaniu do pracy.

Notatką z dnia 9 sierpnia 2016 r. pracownicy archiwum, w tym powodowie, poinformowali Zastępcę Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego, że w tym dniu E. Ł. (1) zdecydowała na własną rękę podjąć się w pomieszczeniu archiwum zdejmowania dokumentacji medycznej z regałów i umieszczania jej w paletach. Pracownicy poinformowali także, że odmawiają wydania kluczy do magazynu oraz uczestniczenia w przedsięwzięciu rozpoczętym przez E. Ł. (1) z uwagi na fakt braku odpowiedniego zabezpieczenia w postaci podestu oraz przy ciągle istniejącym, zdaniem pracowników, zagrożeniu związanym z niestabilnymi regałami.

Dowód: Notatka służbowa z dn. 28.07.2016 r. (k. 10, 89)

Notatka służbowa z dn. 02.08.2016 r. wraz z zastrzeżeniem powodów (k. 39, 109)

Pismo z dn. 09.08.2016 r. (k. 40, 110)

Zeznania świadka E. Ł. (1) (k. 135; płyta CD)

Na dzień 9 sierpnia 2016 r. w dotychczasowym pomieszczeniu archiwum służby logistyczne pod nadzorem służb BHP zagwarantowały zabezpieczenie regałów poprzez dodatkowe mocowania, a powodowie posiadali dopuszczenie do prac na wysokości do 3m.

Dowód: Oświadczenie Głównego Specjalisty ds. BHP (k. 40v)

Pismo z dn. 12.09.2016 r. (k. 42, 112)

Zeznania świadka E. Ł. (1) (k. 135; płyta CD)

Pismem z dnia 16 sierpnia 2016 r. E. Ł. (1) zwróciła się do Kierownika Ośrodka Przetwarzania Informacji o przyznanie powodowi K. S. służbowego telefonu komórkowego oraz założenie skrzynki e – mail.

Dowód: Pismo z dn. 16.08.2016 r. (k. 41, 111)

Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym strony pozwanej, stanowiącym załącznik do zarządzenia Nr 329 z dnia 29 grudnia 2015 r., Sekcją Statystyki Medycznej i Archiwum Medycznym kieruje Kierownik, który podlega bezpośrednio Zastępcy Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego. W Regulaminie Organizacyjnym wskazano również, że do zadań Sekcji Archiwum Medycznego należy w szczególności: 1) gromadzenie, opracowanie, sporządzanie, przekazywanie informacji/materiałów i danych statystycznych dotyczących prowadzenia działalności i jej wyników dla potrzeb zarządzania i sprawozdawczości w formach i terminach oraz według zasad metodologicznych określonych w odrębnych przepisach; 2) postępowanie z dokumentacją medyczną i archiwalną zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi oraz na zasadach określonych w procedurach: Obieg i autoryzacja dokumentacji medycznej, Archiwizacja dokumentacji medycznej – w zakresie jej brakowania, przekazywania i przechowywania, Instrukcja udostępniania dokumentacji medycznej – w zakresie udostępniania dokumentacji. W schemacie organizacyjnym, stanowiącym załącznik nr 2a do Regulaminu organizacyjnego wskazano, że Archiwum Medyczne podlega Sekcji Statystyki Medycznej, która podlega pod Zastępcę Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego.

Dowód: Regulamin organizacyjny wydanie II, W. 2015 – wyciąg – wraz z załącznikiem Nr 2a – schematem organizacyjnym (k. 31 – 33)

W dniu 30 września 2016 r. pracodawca przedłożył każdemu z powodów dokument Zakres odpowiedzialności i uprawnień archiwisty. W przedmiotowym dokumencie wskazano po pierwsze, że pracownik (archiwista) podlega bezpośrednio kierownikowi Sekcji Statystyki Medycznej. Dalej opisano, co należy do zakresu obowiązków ogólnych:

1.  znać strukturę organizacyjną oraz obowiązujące przepisy, zarządzenia, procedury, instrukcje i inne akty normatywne regulujące działalność archiwum;

2.  przestrzegać czasu pracy ustalonego w szpitalu;

3.  przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w szpitalu porządku;

4.  zachowywać się w pracy zgodnie z ogólnie obowiązującymi normami postepowania;

5.  stale podnosić i uzupełniać kwalifikacje zawodowe;

6.  dbać o dobry wizerunek szpitala, chronić jego mienie oraz przestrzegać przepisy o ochronie danych osobowych;

7.  posiadać aktualne badania o stanie zdrowia stosowne do warunków wykonywanej pracy;

8.  przestrzegać przepisów przeciwpożarowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;

9.  przestrzegać przepisów ubraniowych oraz korzystać z wyposażenia ochronnego stosownego do wykonywanych czynności służbowych (maski, rękawiczki, ubiór ochronny).

Do szczegółowego zakresu obowiązków zaliczono:

1.  przyjmowanie dokumentacji medycznej przekazanej przez komórki organizacyjne szpitala;

2.  weryfikacja przekazanej przez komórki organizacyjne szpitala dokumentacji medycznej zgodnie ze stanem faktycznym i fizycznym z otrzymanych protokołów zdawczo – odbiorczych;

3.  prowadzenie na bieżąco ewidencji spisów zdawczo – odbiorczych;

4.  układanie, opisywanie i pakowanie przyjętych zasobów;

5.  posiadanie wiedzy w zakresie rozmieszczania dokumentacji medycznej w poszczególnych pomieszczeniach magazynowych oraz szybkie i sprawne wyszukiwanie niezbędnych informacji;

6.  zamykanie i zabezpieczanie drzwi do pomieszczeń magazynowych (plombowanie i rozplombowanie drzwi);

7.  prowadzenie ewidencji wydawanej dokumentacji medycznej;

8.  dbanie o utrzymanie właściwych warunków przechowywania zasobów w magazynach;

9.  prowadzenie ewidencji wilgotności i temperatury oraz bieżąca jej ewidencja;

10.  rejestrowanie, sznurowanie i plombowanie rejestrów, dokumentacji medycznej zbiorczej, nadawanie nr wg (...);

11.  monitorowanie terminów zwrotu wypożyczonej dokumentacji medycznej i sporządzanie kwartalnych sprawozdań;

12.  współpraca z komórkami organizacyjnymi szpitala w zakresie wykonywanych czynności i obowiązków;

13.  zabezpieczanie i przechowywanie w należytym porządku przyjętej na stan dokumentacji medycznej;

14.  udostępnianie dokumentacji zgodnie z Instrukcją Udostępniania Dokumentacji Medycznej;

15.  prowadzenie monitoringu informacji o historii chorób zawartych w systemie informacyjnym i faktycznym;

16.  dbanie o należyty stan urządzeń i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;

17.  utrzymanie ciągłej przepustowości dróg ewakuacyjnych i przejść celem zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego zgromadzonym zbiorom;

18.  przygotowanie informacji (danych) z rocznej działalności archiwum w zakresie ilości dokumentacji medycznej przyjętej z poszczególnych komórek organizacyjnych, ilości dokumentacji udostępnionej oraz liczby osób korzystających i ilości wybrakowanej dokumentacji niearchiwalnej niezbędnej do przygotowania sprawozdania rocznego z działalności komórki;

19.  wykonywanie obowiązków współpracowników w zakresie ich nieobecności;

20.  wykonanie innych zadań zleconych przez przełożonego wynikających z zakresu działania archiwum.

Powyższy zakres obowiązków został przedstawiony powodom podobnie jak i wszystkim innym pracownikom strony pozwanej w celu dostosowania starych, nieaktualnych zakresów obowiązków do aktualnie wykonywanych obowiązków i w celu dostosowania ich struktury do wymogów ogólnych stawianych stronie pozwanej przepisami ISO.

Nowy zakres obowiązków powodów został opracowany przez E. Ł. (1), kierownika Sekcji Statystyki Medycznej, i zaakceptowany przez Zastępcę Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego.

Nowy zakres obowiązków powodów w pełni odzwierciedlał ich aktualnie wykonywane obowiązki, odzwierciedlał te czynności, które wykonywali oni przez cały czas.

Powodowie otrzymali przedmiotowe zakresy do podpisu w dniu 30 września 2016 r. Zarówno P. S. jak i K. S. odmówili przyjęcia powyższych zakresów obowiązków do wiadomości i do stosowania, czyniąc na przedłożonych dokumentach adnotacje, w których napisali, że odmawiają oni przyjęcia nowego zakresu obowiązków ze względu na trwający wielomiesięczny konflikt z kierownik Sekcji Statystyki Medycznej E. Ł. (1) oraz że mają uzasadnione przypuszczenie, że niniejszy rozszerzony zakres byłby wykorzystany do dalszego pogłębiania złych relacji przełożony – podwładny. W adnotacjach powodowie wskazali nadto, że relacja ta już w chwili obecnej czyni dalszą współpracę niemożliwą.

W ocenie powodów ich przełożona E. Ł. (2) nie była osobą kompetentną i odmówili podpisu zakresu obowiązków gdyż obawiali się wykonywania poleceń osoby, która w ich ocenie jest niekompetentna.

Dowód: Zakres odpowiedzialności i uprawnień z dn. 30.09.2016 r. wraz z adnotacjami powodów (w aktach osobowych powodów – w załączeniu do akt sprawy)

Zeznania świadka E. Ł. (1) (k. 135; płyta CD)

Zeznania świadka J. K. (k. 149; płyta CD)

Przesłuchanie powoda P. S. (k. 149v; płyta CD)

Przesłuchanie powoda K. S. (k. 149v; płyta CD)

Pismem z dnia 2 listopada 2016 r. skierowanym do Komendanta E. Ł. (1) zwróciła się o wszczęcie postępowania wyjaśniającego zgodnie z procedurą antymobbingową, bowiem powód P. S. zarzucił, że był przez E. Ł. (1) mobbingowany.

Rozkazem dziennym z dnia 8 listopada 2016 r. Komendant powołał komisję antymobbingową w składzie: A. M., E. B., J. Z.. Komisja miała rozpocząć działalność od dnia 9 listopada 2016 r., a protokół z prac przedstawić Komendantowi do zatwierdzenia do dnia 2 grudnia 2016 r. Rozkazem dziennym Komendanta z dnia 15 listopada 2016 r. skład komisji został poszerzony o E. G. i B. D..

W toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego Komisja na podstawie zgromadzonych w sprawie faktów ustaliła, że nie można bezspornie stwierdzić, że doszło do zachowań i działań mających charakter mobbingu. Komisja zaleciła, w celu zapobiegania podobnym zjawiskom, m.in. usprawnienie zasad współdziałania komórek organizacyjnych w zakresie procesów informacyjno – decyzyjnych, uszczegółowienie i zaktualizowanie zakresów odpowiedzialności i uprawnień oraz podległości wszystkim zainteresowanym (w szczególności powodom).

Dowód: Pismo z dn. 02.11.2016 r. (k. 43, 113)

Rozkaz dzienny z dn. 08.11.2016 r. (k. 44)

Rozkaz dzienny z dn. 15.11.2016 r. (k. 44v, 114)

Protokół z przebiegu postępowania wyjaśniającego z dn. 20.01.2017 r. (k. 139 – 143)

Zeznania świadka E. Ł. (1) (k. 135; płyta CD)

Pismem z dnia 2 listopada 2016 r. E. Ł. (1) zwróciła się do Komendanta o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w stosunku do powodów z uwagi na brak wykonania przez nich polecenia służbowego, tj. odmowa akceptacji i podpisania zakresów obowiązków.

Pismami z dnia 9 listopada 2016 r. Komendant zawiadomił organizacje związkowe (Terenową Organizację Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii, Zakładową Organizację Związkową Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, Komisję Zakładową (...) Region D. przy Akademii Medycznej, Zarząd Zakładowego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska) o zamiarze wypowiedzenia powodom umów o pracę.

W dniu 17 listopada 2016 r. powód P. S., a w dniu 18 listopada 2016 r. powód K. S., otrzymali od pracodawcy oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał z dniem 28 lutego 2017 r. W oświadczeniach pracodawca wskazał, że przyczyną wypowiedzenia umów o pracę jest odmowa przyjęcia zakresu obowiązków.

Oświadczenia pracodawcy zawierały pouczenie o przysługującym powodom prawie odwołania do sądu pracy.

Dowód: Pismo z dn. 02.11.2016 r. (k. 45)

Pisma z dn. 09.11.2016 r. (k. 46 – 49)

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dn. 17.11.2016 r. (w aktach osobowych powoda P. S. – w załączeniu do akt sprawy)

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dn. 18.11.2016 r. (w aktach osobowych powoda K. S. – w załączeniu do akt sprawy)

Zeznania świadka J. K. (k. 149; płyta CD)

Przesłuchanie powoda P. S. (k. 149v; płyta CD)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwa podlegały oddaleniu jako bezzasadne.

W niniejszej sprawie powodowie domagali się zasądzenia od strony pozwanej odszkodowania tytułem nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę. Powód P. S. wnosił o zasądzenie odszkodowania w kwocie 6 480 zł, zaś powód K. S. – w kwocie 6 372 zł. Strona pozwana wnosiła o oddalenie obydwu powództw w całości.

Podstawę materialną roszczeń powodów stanowi art. 45 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik, który uważa, że wypowiedzenie mu umowy o pracę na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu tych umów, może domagać się przed sądem pracy orzeczenia o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Postępowanie w niniejszej sprawie należało więc przeprowadzić w ten sposób, by jednoznacznie ustalić, czy strona pozwana dokonując wypowiedzenia stosunku pracy powodom uczyniła to w sposób prawidłowy, dochowując wymogów formalnych, a wskazana w wypowiedzeniach przyczyna była rzeczywista i konkretna.

Sąd zważył w pierwszej kolejności, że strona pozwana dochowała wszelkich przewidzianych prawem wymogów formalnych, dotyczących wypowiadania umów o pracę na czas nieokreślony. Oświadczenia pracodawcy zostały złożone w formie pisemnej, do czego zobowiązuje art. 30 § 3 k.p., ponadto, w zgodzie z art. 30 § 4 k.p., wskazana została przyczyna uzasadniająca rozwiązanie umowy. Oświadczenia pracodawcy zawierały także pouczenie o przysługującym powodom prawie odwołania do sądu pracy. Nie zostały także naruszone przepisy o szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem, a pracodawca przeprowadził wymaganą prawem konsultację związkową.

W świetle art. 30 § 4 Kodeksu pracy w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Wskazanie w pisemnym oświadczeniu pracodawcy przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę przesądza o tym, że spór przed sądem pracy toczy się tylko w granicach przyczyny podanej w pisemnym oświadczeniu pracodawcy. Powyższa teza znajduje potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. np. wyroki SN: z dnia 10 października 1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999, nr 21, poz. 688; z dnia 15 października 1999 r., I PKN 319/99, OSNAPiUS 2001, nr 5, poz. 152).

Podana przez pracodawcę w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna jest rozpatrywana przez sąd pracy w dwóch aspektach. Po pierwsze, sąd pracy winien ustalić, czy wskazana przyczyna była rzeczywista i konkretna. Jak bowiem wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 1999 r. (I PKN 304/99, OSNAPiUS 2001, nr 4, poz. 118) podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w pojęciu art. 30 § 4 k.p. Brak wskazania przyczyny jest natomiast naruszeniem przepisów prawa, co skutkuje niezgodnością wypowiedzenia z prawem. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zawartym w wyroku z dnia 26 maja 2000 r. (I PKN 670/99, OSNAPiUS 2001, nr 22, poz. 663) także podanie przyczyny niekonkretnej stanowi naruszenie przepisów Kodeksu pracy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w cytowanym orzeczeniu, naruszenie art. 30 § 4 k.p. ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niedostatecznie konkretna, a przez to niezrozumiała dla pracownika. Sąd w obecnym składzie uznaje stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w cytowanych orzeczeniach za w pełni trafne i uzasadnione.

Po wtóre zaś, sąd pracy winien zbadać, czy wskazana przez pracodawcę przyczyna, uznana za rzeczywistą i konkretną, jest także uzasadniona, a więc czy istniały racjonalne przesłanki do wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Niejako w zarysie wskazać można, że wypowiedzenie będzie nieskuteczne wówczas, gdy nie jest ono uwarunkowane potrzebami pracodawcy ani okolicznościami dotyczącymi osoby pracownika.

Kryterium konkretności wskazanej przyczyny zostało bez wątpienia spełnione przez pracodawcę – stronę pozwaną. W oświadczeniach o rozwiązaniu umów o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia pracodawca wskazał bowiem w sposób jasny i precyzyjny, że zarzuty wobec powodów koncentrują się wokół odmowy przyjęcia przez powodów nowych zakresów obowiązków Tak ujęta przyczyna wypowiedzenia stosunku pracy nie mogła budzić po stronie powodów wątpliwości co do okoliczności stanowiących podstawę wypowiedzenia umowy. Powodowie mieli realną możliwość dokonania racjonalnej oceny faktycznego istnienia przyczyny i podjęcia decyzji, czy zasadnym jest zaskarżenie czynności prawnej pracodawcy – co też powodowie uczynili, inicjując postępowanie w niniejszej sprawie.

Odnosząc się zaś do kryterium rzeczywistości podanej przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia Sąd wskazuje, że wyniki przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania dowodowego nakazują stwierdzić, że pracodawca powołał się na rzeczywistą przyczynę, wypowiadając powodom umowy o pracę. Okoliczność nieprzyjęcia przez powodów nowych zakresów obowiązków nie była w zasadzie sporna między stronami.

Przechodząc do badania merytorycznej zasadności wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę podkreślić należy w pierwszej kolejności, że w utrwalonym już orzecznictwie przyjęło się, że rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem jest podstawowym sposobem zakończenia stosunku pracy, a przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć nadzwyczajnej doniosłości ani wagi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1979 r., sygn. akt I PRN 32/79, LEX nr 14491; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1996 r., sygn. akt I PRN 69/96, OSNAPiUS 1997, nr 10, poz. 163; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 r., sygn. akt I PKN 419/97, LEX nr 33895). Pracodawca ma bowiem prawo do swobodnego doboru kadry pracowniczej i jeśli uzna, że dana osoba nie spełnia jego oczekiwań, a oczekiwania te może spełnić inny bądź nowy pracownik – wówczas wypowiedzenie umowy o pracę będzie uzasadnione.

We wrześniu 2016 r. pracodawca przedłożył każdemu z powodów dokument Zakres odpowiedzialności i uprawnień archiwisty. Powodowie otrzymali przedmiotowe dokumenty do zapoznania się, a następnie podpisane mieli zwrócić przełożonej, E. Ł. (1). Jednakże w dniu 30 września 2016 r. powodowie zwrócili powyższe zakresy obowiązków z poczynioną na każdym z dokumentów adnotacją, w myśl której powodowie oświadczyli, iż odmawiają przyjęcia nowego zakresu obowiązków ze względu na trwający wielomiesięczny konflikt z bezpośrednią przełożoną (Kierownikiem Sekcji Statystyki Medycznej, E. Ł. (1)). Powodowie wskazali, że mają uzasadnione przypuszczenie, iż rozszerzony zakres obowiązków byłby wykorzystywany do dalszego pogłębiania złych relacji na linii przełożony – podwładny.

Porównując obowiązujący powodów od dnia 25 czerwca 2010 r. zakres obowiązków archiwisty z przedstawionym przez pracodawcę zakresem obowiązków z września 2016 r. wskazać należy po pierwsze, iż zmianie ulec miała podległość służbowa powodów jako archiwistów. Zgodnie z zakresem obowiązków z 2010 r. powodowie podlegali bezpośrednio Zastępcy Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego, zaś wedle zakresu obowiązków z 2016 r. – kierownikowi Sekcji Statystyki Medycznej (który z kolei podlegał bezpośrednio Zastępcy Komendanta ds. Lecznictwa Szpitalnego – co wynika z § 113 ust. 1 Regulaminu Organizacyjnego strony pozwanej z 2015 r.). Odnosząc się zaś do wskazanych w dokumencie z 2016 r. obowiązków ogólnych zważyć należy, że obowiązki te są w zasadzie tożsame z zakresem obowiązków, jakie na pracownika nakłada Kodeks pracy przede wszystkim w art. 100. W przedstawionym powodom dokumencie wskazano bowiem, że do ogólnego zakresu obowiązków należą takie powinności jak m.in. przestrzeganie czasu pracy ustalonego w szpitalu, przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w szpitalu porządku, zachowywanie się w pracy zgodnie z ogólnie obowiązującymi normami postępowania, dbałość o dobry wizerunek szpitala, ochrona jego mienia, przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych oraz przepisów BHP, przestrzeganie przepisów o ochronie danych osobowych czy też przestrzeganie przepisów ubiorowych i korzystanie z wyposażenia ochronnego stosownego do wykonywanych czynności służbowych.

Kodeks pracy przewiduje natomiast, że pracownik obowiązany jest w szczególności przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy (art. 100 § 2 pkt 1 k.p.), przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku (art. 100 § 2 pkt 2 k.p.), przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych (art. 100 § 2 pkt 3 k.p.), dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienia oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.), przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach (art. 100 § 2 pkt 5 k.p.), przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego (art. 100 § 2 pkt 6 k.p.).

Określenie wskazanych wyżej powinności w zakresie obowiązków z 2016 r. przy braku zawarcia przedmiotowego katalogu obowiązków w zakresie z 2010 r. nie oznacza bynajmniej, by powodowie od momentu przyjęcia obowiązków z 2016 r. zobowiązani byli do dokonywania dodatkowych, określonych czynności czy wypełniania nowych obowiązków. Jak była mowa wyżej, w zakresie obowiązków z roku 2016 pracodawca w zasadzie powielił obowiązki nałożone na pracownika przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy, a więc uprzednio (przed 2016 r.) obowiązki te i tak na powodach spoczywały, mimo iż nie wyartykułowano ich w zakresie obowiązków przedłożonych pracownikom do podpisu.

Odnosząc się zaś do szczegółowego zakresu obowiązków zredagowanego w dokumencie z 2016 r. wskazać należy, że zakres ten pokrywał się z wykonywanymi faktycznie przez powodów czynnościami, co potwierdzili powodowie w wyjaśnieniach złożonych przed tut. Sądem. Nowy zakres obowiązków odzwierciedlał więc to, co powodowie faktycznie wykonywali jako archiwiści, przy czym przed zredagowaniem przez pracodawcę zakresu obowiązków z 2016 r. powinność wykonywania przedmiotowych czynności wynikała z poleceń pracodawcy i bieżącego organizowania pracy przez przełożonych powodów.

Zakres obowiązków szczegółowych z 2016 r. stanowił częściowo powielenie zakresu obowiązków z 2010 r. (np. co do powinności przyjmowania dokumentacji medycznej przekazanej przez komórki organizacyjne szpitala, weryfikacji przekazanej dokumentacji medycznej zgodnie ze stanem faktycznym i fizycznym z otrzymanych protokołów zdawczo – odbiorczych, prowadzenia ewidencji spisów zdawczo – odbiorczych, prowadzenie ewidencji wydawanej dokumentacji medycznej, dbałości o utrzymanie właściwych warunków przechowywania zasobów w magazynach, prowadzenia ewidencji wilgotności i temperatury powietrza czy też wydzielanie dokumentacji do brakowania), w pozostałej zaś części, na co jednoznacznie wskazywali świadkowie, stanowił jedynie uszczegółowienie zakresu obowiązków z 2010 r. (np. określona w zakresie obowiązków z 2016 r. powinność układania, opisywania i pakowania przyjętych zasobów oraz posiadanie wiedzy w zakresie rozmieszczenia dokumentacji w poszczególnych pomieszczeniach archiwum stanowiła uszczegółowienie takich obowiązków wskazanych w zakresie z 2010 r. jak obowiązek przechowywania przyjętych akt w należytym porządku, do którego spełnienia konieczne jest przecież prawidłowe ułożenie, opisanie i pakowanie przyjętych zasobów, czy też obowiązek udostępniania akt, do czego konieczne jest posiadanie wiedzy o lokalizacji poszczególnych dokumentów). Jedyną zupełnie nową powinnością, jaką na powodów nakładał zakres obowiązków z 2016 r., był obowiązek wykonywania innych zadań zleconych przez przełożonego wynikających z zakresu działania archiwum.

Wskazać należy w tym miejscu, że zgodnie z art. 11 k.p. nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Umowa o pracę charakteryzuje się równością kontrahentów, co oznacza, że żadna ze stron nie może arbitralnie i uznaniowo zmieniać sytuacji prawnej drugiej strony. W celu dokonania istotnej modyfikacji treści umowy o pracę (czyli praw i obowiązków stron) niezbędne jest zawarcie porozumienia zmieniającego lub wypowiedzenie zmieniające (art. 42 § 1–3 KP) (tak A. Sobczyk [red.], Kodeks pracy. Komentarz, Legalis). Natomiast jeżeli zmiana zakresu czynności nie wykracza poza ustalony w umowie rodzaj prac, nie jest potrzebne wprowadzenie jej w drodze wypowiedzenia czy porozumienia zmieniającego, gdyż jedynie precyzuje ona zakres i sposób wykonywania pracy i nie stanowi zmiany istotnej.

Brak cechy istotności sprawia, że dany element umowy o pracę może być zmieniony na mocy jednostronnej czynności prawnej pracodawcy, a więc m.in. na mocy zredagowanego przez pracodawcę zakresu obowiązków.

Na brak cechy istotności w konkretnych przypadkach uwagę zwracał w swych orzeczeniach Sąd Najwyższy. Przykładowo w wyroku z dnia 7 listopada 1974 r. (sygn. akt I PR 332/74, Legalis) Sąd Najwyższy uznał, że zmiana przez pracodawcę zakresu czynności pracownika nie stanowi istotnej zmiany warunków pracy wymagającej wypowiedzenia, jeżeli czynności, które ma wykonywać pracownik, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją (przy czym chodzi tutaj o zakres czynności niebędący elementem treści umowy o pracę, lecz o odrębny od tej umowy dokument, sporządzany jednostronnie przez pracodawcę, który wręcza go pracownikowi na dowolnym etapie trwania stosunku pracy).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że modyfikacja zakresu obowiązków dokonana na podstawie zredagowanego przez pracodawcę w 2016 r. zakresu obowiązków nie stanowiła istotnej zmiany treści umowy o pracę, a zatem nie wymagała dokonania jej w drodze wypowiedzenia lub porozumienia zmieniającego. Czynności, które mieli wykonywać powodowie zgodnie ze znowelizowanym zakresem obowiązków nie wykraczały bowiem poza obowiązki związane z pełnioną przez powodów funkcją i zajmowanym stanowiskiem pracy. Konstatacja ta odnosi się także do wprowadzonej zakresem obowiązków 2016 r. powinności wykonywania innych zadań zleconych przez przełożonego, wynikających z zakresu działania archiwum. Wskazać należy bowiem, że przedmiotowy obowiązek spoczywał na powodach już od momentu nawiązania stosunku pracy w myśl przepisów kodeksowych. W art. 100 § 1 Kodeks pracy stanowi jednoznacznie, że pracownik obowiązany jest stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Tym samym dodając do zakresu obowiązków z 2016 r. stosowny zapis, zgodnie z którym powodowie mieli obowiązek stosować się do poleceń przełożonego dotyczących czynności wynikających z zakresu działania archiwum pracodawca nie zmodyfikował w żaden sposób (a już na pewno nie w sposób istotny) warunków pracy powodów. Ponadto zakres obowiązków stanowił odrębny od umowy dokument, sporządzony jednostronnie przez pracodawcę, nie był zaś elementem umowy o pracę, podczas gdy szczegółowe ustalenia stron stosunku pracy co do rodzaju pracy stają się istotnym elementem umowy o pracę dopiero wówczas, gdy znajdują one odzwierciedlenie w treści przedmiotowej umowy. Strona pozwana mogła więc dokonać modyfikacji zakresu obowiązków jednostronną czynnością prawną.

Dalej wskazać należy, że co do zasady pracownik nie ma obowiązku podpisywania przekazanego mu zakresu obowiązków (o ile nie dostanie stosownego polecenia od pracodawcy), bowiem podpisanie zakresu obowiązków nie zawsze jest tożsame z jego przyjęciem, natomiast przyjęcia zakresu obowiązków, jeśli pracodawca konkretyzuje lub aktualizuje obowiązki pracownika w granicach rodzaju pracy określonej w umowie, pracownik nie może odmówić. Pracownik może przyjąć przedłożony mu zakres obowiązków do wiadomości i stosowania także w sposób dorozumiany, a jeśli pracownik akceptuje przekazany mu zakres obowiązków, lecz go nie podpisze, to mimo to pracodawca spełni ciążący na nim obowiązek poinformowania pracownika o jego zakresie obowiązków. Jeśli natomiast pracownik odmawia nie tylko podpisania zakresu obowiązków, ale także jego przyjęcia, oznacza to w istocie wyrażenie przez pracownika woli nierespektowania w całości tego, co z zakresu obowiązków wynika.

Odmowa przyjęcia i podpisania sporządzonego przez pracodawcę zakresu czynności ustalonego zgodnie z umową o pracę może stanowić uzasadnioną przyczynę jej wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia: 3 kwietnia 1997 r., sygn. akt I PKN 77/97, Legalis; 20 maja 1983 r., sygn. akt I PRN 65/83, Legalis ). W przypadku polecenia dotyczącego wykonywania czynności wynikających z rodzaju pracy określonego w umowie o pracę, pracodawca nie musi dokonywać wypowiedzenia warunków pracy (art. 42 § 1 k.p.) oraz nie ma obowiązku stosowania art. 42 § 4 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2004 r., sygn. akt I PK 663/03, OSNP 2005, Nr 19, poz. 298). Polecenie pracodawcy (przełożonego), wydane w granicach kompetencji zakreślonych dyspozycją art. 100 § 1 k.p., stanowi bowiem przejaw konkretyzacji obowiązków pracowniczych wynikających z charakterystyki umówionego rodzaju pracy.

Z uwagi na powyższe w ocenie Sądu strona pozwana zasadnie powołała się na odmowę przyjęcia przez powodów zakresu obowiązków jako na przyczynę wypowiedzenia umów o pracę. Dokonane przez pracodawcę modyfikacje mieściły się w zakresie kierowniczych kompetencji pracodawcy, w związku z czym do dokonania zmian w zakresie obowiązków powodów mogło dojść w wyniku jednostronnej czynności pracodawcy, bez konieczności stosowania takich instytucji jak wypowiedzenie czy porozumienie zmieniające. Odmowa przyjęcia przez powodów zredagowanego zakresu obowiązków stanowiła wyraz braku po stronie powodów woli respektowania w całości tego, co z zakresu obowiązków wynika, a to z kolei czyniło zasadnym wypowiedzenie umów powodom przez pracodawcę.

Sąd nie uwzględnił zarzutów powodów, że odmówili podpisania i przyjęcia zakresu obowiązków z uwagi na fakt, że obawiali się oni że w przyszłości zapis, że mają wykonywać polecenia bezpośredniej przełożonej spowoduje, że będzie ona nadużywać tego uprawnienia. Takiego rodzaju obawy na przyszłość, że – jak wskazali powodowie – zapis w zakresie obowiązków nada ich przełożonemu automatyczne uprawnienie do nadużyć wobec nich, jest całkowicie nieuprawnione. Pracownik wykonujący pracę w ramach umowy o pracę ma w swoich obowiązkach wykonywanie poleceń przełożonych, ale także ma uprawnienie do odmowy wykonania określonego polecenia jeśli jest ono niezgodne z prawem czy też zasadami współżycia społecznego.

Dokonując powyższej oceny Sąd uwzględnił sygnalizowane przez powodów motywy, jakimi kierowali się oni odmawiając przyjęcia zakresu obowiązków z 2016 r., jednakże prezentowane przez powodów motywy nie mogły mieć wpływu na kształt rozstrzygnięcia, jakie zapadło w niniejszej sprawie. Powodowie wyjaśniali, że na początku 2016 r. na kanwie sytuacji związanej z przenoszeniem zasobów archiwum do nowego pomieszczenia i dotyczących tej kwestii problemów z bezpieczeństwem i higieną pracy, powstał konflikt pomiędzy powodami a ich przełożoną, E. Ł. (1), zajmującą stanowisko kierownika Sekcji Statystyki Medycznej. Powodowie nie chcieli więc przyjąć zakresu obowiązków, w którym zobowiązaliby się do wykonywania innych niż ujętych w zakresie obowiązków zadań dotyczących pracy archiwum, zleconych przez przełożoną. Powodowie powołali się na swoje przeświadczenie, że zaktualizowany zakres obowiązków byłby wykorzystywany do dalszego pogłębiania złych relacji na linii przełożony – podwładny.

Podkreślić należy w tym miejscu, o czym była już mowa wyżej, że powinność wykonywania poleceń przełożonych, które dotyczą pracy i które nie są sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę, należy do kodeksowego katalogu obowiązków pracowniczych. Tym samym strona pozwana, umieszczając w zakresie obowiązków z 2016 r. obowiązek wykonywania innych zadań zleconych przez przełożonego wynikających z zakresu działania archiwum nie tylko działała w zakresie swoich kompetencji kierowniczych, ale też jedynie wyartykułowała ciążący na powodach z mocy przepisów Kodeksu pracy obowiązek. Powodowie zaś nie byli uprawnieni do prowadzenia swego rodzaju negocjacji, mających za przedmiot zakres obowiązków nakładanych na powodów przez pracodawcę, o ile przedstawione powodom powinności mieściły się w sferze rodzaju umówionej pracy i w zakresie kompetencji kierowniczych pracodawcy. Odmowa przyjęcia tak ustalonego zakresu obowiązków byłaby uzasadniona wtedy, gdyby zakres zmian wymagał zastosowania wypowiedzenia lub porozumienia zmieniającego czy też wówczas, gdyby pracodawca zobowiązywał powodów do dokonywania czynności niezgodnych z prawem, umową o pracę, zasadami współżycia społecznego itp. Tymczasem powodowie kierowali się raczej własną niechęcią do przełożonej, niż względami merytorycznymi, przez co ich odmowa przyjęcia zakresu obowiązków była niezasadna.

Wskazać należy, że powodowie na podstawie nowego zakresu obowiązków i przepisów kodeksu pracy byliby zobowiązani do wykonywania tylko tych poleceń przełożonej, które dotyczą pracy, i które nie są sprzeczne z umową o pracą lub przepisami prawa. Powodowie dysponowali więc stosownymi środkami prawnymi i służbowymi, które mogliby zastosować w przypadku, gdyby faktycznie okazało się, że ich przełożona nadużywa swojego stanowiska i wydawanymi poleceniami pogłębia negatywną relację z podwładnymi. Tym bardziej więc odmowa przyjęcia zakresu obowiązków przez powodów była bezzasadna.

Natomiast negatywna postawa powodów do przełożonego i założenie, że podpisanie zakresu obowiązków z punktem dotyczącym obowiązku wykonywania jego polecenia z góry będzie powodować to, że będzie on nadużywał swoich uprawnień jest nie tylko całkowicie nieuzasadniona ale także stanowi nadużycie przez nich prawa. Nawet jeśli – jak wynika to z jednoznacznych zeznań powodów – powodowie byli bardzo negatywnie nastawieni do swojej przełożonej, kwestionowali jej kompetencje i polecenia, to nie mieli oni prawa z góry odmawiać wykonania jej wszystkich poleceń przyjmując założenie, że „z pewnością będą one niezgodne z prawem i stanowić będą zagrożenie dla ich praw pracowniczych”. Jeśli nawet niektóre z wcześniejszych poleceń przełożonego były w ocenie powodów nieprawidłowe, niezgodne z prawem pracy, czy też stanowiły naruszenie przepisów BHP, to nie uprawniało to powodów, aby „z góry” odmówić podpisania zakresu obowiązków, w szczególności zakresu, który odzwierciedlał ich rzeczywisty zakres obowiązków, a jedynie zawierał punkt dotyczący obowiązku wykonywania poleceń przełożonego. Niezależnie jednak od powyższego, jak wynika z zebranego materiału dowodowego, powodowie wprawdzie mieli w ostatnich kilku miesiącach zwiększony zakres prac związanych z przenoszeniem archiwum, lecz wynikające z tego tytułu niedogodności nie wynikały z postawy, czy też z poleceń ich bezpośredniego przełożonego, lecz z pewnego rodzaju czynników niezależnych, związanych z brakiem zaplecza finansowego strony pozwanej. Przełożona powodów kierowała bowiem do specjalisty do spraw BHP czy też innych osób pisma z prośbami o zapewnienie powodom wykonywania pracy w warunkach zgodnych z zasadami i przepisami BHP. Przełożona powodów również starała się zapewnić im bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Pewnego rodzaju niedogodności, czy nawet nieprawidłowości związane z warunkami BHP, związane były z pracą innych osób, natomiast nie wynikały bezpośrednio z jej poleceń służbowych.

Z uwagi na powyższe, wypowiedzenie powodom umów o pracę ze wskazaniem jako przyczyny wypowiedzenia odmowy przyjęcia zakresu obowiązków było zasadne, a tym samym powództwa podlegały oddaleniu, o czym Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Podejmując przedmiotowe rozstrzygnięcie Sąd procedował w oparciu o dokumenty wskazane w treści uzasadnienia, albowiem ich wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości stron ani Sądu, a także na podstawie dowodów osobowych w postaci zeznań świadków E. Ł. (1) i J. K.. Przedmiotowym zeznaniom Sąd dał wiarę w całości, albowiem były one spójne i logiczne, a także korespondowały ze sobą i z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Pomocniczo Sąd skorzystał z wyjaśnień powodów, którym Sąd dał wiarę w zakresie, w jakim były one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd pominął dowód z przesłuchania strony pozwanej z uwagi na stosowny wniosek pełnomocnika pozwanej.

Sąd pominął w swojej ocenie materiału dowodowego sugestie i przypuszczenia Komisji Antymobbingowej w zakresie przyczyn konfliktu pomiędzy powodami i kierownikiem. Przypuszczenia Komisji dotyczące przyczyn konfliktu personalnego pomiędzy Kierownikiem Sekcji Statystyki Medycznej i powodów, w szczególności przypuszczenie, że kierownik nie sprostał zadaniu być może z powodu braku wsparcia ze strony pozostałych służb oraz ze względu na ogrom przedsięwzięcia, pozostaje poza oceną Sądu w zakresie oceny zasadności przyczyn rozwiązania z powodami umowy o pracę. Komisja Antymobbingowa przede wszystkim dokonując analizy konfliktu nie zawarła w swoim protokole żadnych jednoznacznych wniosków i nie znalazła też jednoznacznych przyczyn. Sąd w żaden sposób nie jest związany jej oceną sytuacji, w szczególności, że ostatecznie prace Komisji zostały zakończone w dniu 16 stycznia 2017 r.

O obowiązku zwrotu kosztów stronie pozwanej przez powodów Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej jedynie część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd miał na uwadze, że występując z roszczeniem powodowie kierowali się subiektywnym przekonaniem co do zasadności swoich roszczeń, gdyż byli przekonani co do tego, że wskazana w uzasadnieniu wypowiedzenia przyczyna jest dla nich krzywdząca. W ocenie Sądu, powodowie mieli prawo być w tak subiektywnym przekonaniu jeszcze przed Sądem I instancji aż do wydania wyroku.

Zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804). koszty w niniejszej sprawie wyniosłyby przy zastosowaniu przepisu art. 98 kpc po 180 zł od każdego z powodów tytułem zastępstwa procesowego strony pozwanej, lecz Sąd orzekł jedynie w ten sposób, że od każdego z powodów zasądził jedynie po 90 zł na rzecz strony pozwanej.

Sąd miał na uwadze to, że powodowie wskazali, że aktualnie nie pracują, są zarejestrowani jako osoby bezrobotne. Sąd miał również na uwadze, że roszczenia powodów były objęte jednym pozwem i były one tożsame rodzajowo, przez co nakład pracy pełnomocnika strony pozwanej, który przytaczał w odpowiedzi na każde z roszczeń tę samą argumentację prawną, był łącznie tylko nieznacznie większy, niż gdyby sprawa dotyczyła tyko jednego powoda. Jednak w ocenie Sądu brak jest podstaw do całkowitego nieobciążania powodów kosztami postępowania, gdyż zasądzone od każdego z powodów kwoty po 90 zł leżą w możliwościach finansowych osób, które wprawdzie aktualnie nie mają stałego zatrudnienia, lecz mają możliwość podjęcia zatrudnienia – potencjalną możliwość otrzymywania stałego dochodu, a winny ponieść koszty wytoczenia powództwa.

W pkt III sentencji wyroku Sąd zaliczył nieuiszczone w sprawie koszty sądowe na rachunek Skarbu Państwa. Zgodnie z art. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.), w toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych.