Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 3130/13 upr

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 listopada 2013 roku (data prezentaty biura podawczego Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W.), skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. i Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą we W., powódka A. K. (1) na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym wniosła o :

1. unieważnienie umowy ubezpieczenia na warunkach grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...), potwierdzonej certyfikatem z dnia 19 kwietnia 2010 roku, w zakresie dotyczącym wszystkich praw i obowiązków powódki oraz odpowiadających im wszystkich praw i obowiązków pozwanych, z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń, z uwagi na dokonanie przez pozwanych nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na:

a) działaniu wprowadzającym w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął - to jest udzieleniu powódce nieprawdziwych informacji dotyczących ubezpieczeń z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...);

b) zaniechaniu wprowadzającym w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął, poprzez nieudzielenie powódce informacji dotyczących ubezpieczeń z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...);

c) stosowaniu agresywnej praktyki rynkowej, jeżeli przez niedopuszczalny nacisk w znaczny sposób ogranicza lub może ograniczyć swobodę wyboru przeciętnego konsumenta lub jego zachowanie względem produktu, i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął, w szczególności poprzez wykorzystanie przez pozwanych przewagi wobec powódki jako konsumenta wynikającej z tego, iż pozwani są profesjonalnymi instytucjami finansowymi, którzy wspólnie skonstruowali umowę ubezpieczenia grupowego w sposób, którego zrozumienie jest niemożliwe dla przeciętnego konsumenta, w szczególności w zakresie ponoszonego ryzyka, opłat oraz możliwych do osiągnięcia zysków.

Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanych solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Uzasadniając powództwo powódka podniosła, iż w styczniu 2010 roku zasięgnęła w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. porady co do możliwości zainwestowania w produkt finansowy o charakterze oszczędnościowo – ochronnym. Pracownik pozwanego (...) Spółki Akcyjnej zaproponował jej przystąpienie do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w Towarzystwie (...).

Zachęcając powódkę do zawarcia przedmiotowej umowy przedstawił jej Prezentację pt.:„P. I. Oszczędzaj regularnie ze stabilną strategią i 100 % ochroną kapitału”, z której wynikało, że oferowany produkt posiada kilka unikalnych i dotychczas niespotykanych na rynkach finansowych w Polsce cech, które wyznaczają nową jakość produktów finansowych w Polsce. Opierając się na powyższych informacjach, w dniu 12 marca 2010 roku powódka przystąpiła do umowy grupowego (...).

Pod koniec 2011 roku powódka zwróciła uwagę na to, iż rentowność (...) znacząco odbiega od zapewnień doradcy finansowego. Chciała rozwiązać zawartą umowę, ale taka decyzja implikowałaby potrącenie przez pozwaną opłaty likwidacyjnej stanowiącej 80 % wartości rachunku powódki. Zwracając się do Towarzystwa (...) o rozwiązanie umowy bez potrącania opłaty likwidacyjnej powódka powołała się na opinię Rzecznika Ubezpieczonych, iż postanowienie umowy przewidujące opłatę likwidacyjną w wysokości 80 % wartości rachunku ma charakter niedozwolony i jest tożsame z klauzulą abuzywną wpisaną do Rejestru UOKiK pod numerem (...). Pozwana nie wyraziła zgody na rozwiązanie umowy ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym bez zapłaty przez powódkę opłaty likwidacyjnej.

Precyzując zarzut nieuczciwych praktyk rynkowych powódka wskazała, iż pracownik (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wprowadził ją w błąd co do istotnych elementów umowy (...), bo twierdził, że:

- A. K. (1) nie może kontynuować zawartych polisolokat, które zakończyły się w dniu 27 stycznia 2010 roku, gdy tymczasem polisolokaty były w styczniu 2007 roku oferowane przez (...) Spółkę Akcyjną w W.;

- (...) jest produktem ochronnym i nie istnieje ryzyko utraty wpłaconego kapitału, gdy tymczasem – jak wynika z Regulaminu - po zakończeniu umowy powódka ma zagwarantowany zwrot jedynie kwoty 123.750 zł z kwoty 147.510 zł rzeczywiście wpłaconej w 15 – letnim okresie umowy;

- (...) zapewnia zysk w wysokości 9 % rocznie, przez co po kilku latach powódka będzie mogła zakończyć z zyskiem umowę, gdyż osiągnięty w tym czasie zysk będzie większy niż wysokie opłaty likwidacyjne, gdy tymczasem już pod koniec 2010 r. wartość środków wpłaconych na poczet ubezpieczenia (...) wyniosła 50 % kwoty wpłaconej w rzeczywistości;

- zadeklarowana przez powódkę suma składek za cały 15 – letni okres ubezpieczenia (15 lat), to jest kwota 147.510 zł będzie inwestowana od razu po wpłacie pierwszej składki, gdy tymczasem inwestowane były tylko środki rzeczywiście wpłacone;

- jedynym kosztem, jaki poniesie ubezpieczona jest opłata administracyjna w wysokości 1,28 % rocznie, gdy tymczasem składki zostały obciążone również innymi kosztami i opłatami.

Nadto pracownik pozwanej (...) Spółki Akcyjnej nie poinformował powódki o tym, że opłata administracyjna w wysokości 1,28 % rocznie jest naliczana od tzw. składki zainwestowanej, czyli kwoty zdefiniowanej jako 123.750 zł, a nie od kwoty środków rzeczywiście wpłaconych, co dodatkowo podwyższa koszty uczestnictwa w umowie.

W konsekwencji opisanych wyżej działań (...) Spółka Akcyjna wprowadziła powódkę w błąd, który spowodował podjęcie przez nią decyzji o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (...), której to decyzji powódka nie podjęłaby, gdyby została poinformowana o istotnych elementach umowy ubezpieczenia w sposób wyczerpujący i zgodny z rzeczywistymi postanowieniami umowy.

Uzasadniając skierowanie powództwa także przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą we W. powódka wyjaśniła, iż pozwana skonstruowała warunki umowy grupowego (...), do którego powódka przystąpiła.

Powódka podniosła również, iż pismem z dnia 7 września 2013 roku złożyła pozwanym oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli z dnia 12 marca 2010 roku o przystąpieniu do wskazanej wyżej umowy ubezpieczenia na życie.

(pozew złożony na urzędowym formularzu wraz z pismami zawierającymi wnioski dowodowe– k. 2 – 18)

W odpowiedzi na pozew z dnia 28 stycznia 2014 roku (data stempla pocztowego) pozwana (...) Spółka Akcyjna wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana przyznała, iż A. K. (1) przystąpiła do grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (...).

Wskazała, iż nie jest uzasadnione twierdzenie, że poza rozmową z doradcą (...) Spółki Akcyjnej powódka nie miała żadnej wiedzy o istotnych elementach zwieranej umowy ubezpieczenia. Wyjaśniła, że przed zawarciem umowy powódka otrzymała Warunki (...) (kod 2009_ (...) v.06), Regulamin Funduszu kapitałowego P. I. – N. F. V. (kod 2009_ (...)_01_v.06) oraz Tabelę Opłat i Limitów Składek (kod 2009_ (...)_02_v.06), a zatem miała świadomość specyfiki produktu, związanych z nim opłat, sposobu wyliczenia wartości wykupu i ryzyka związanego z inwestycyjnych charakterem (...).

Nadto pozwana (...) Spółka Akcyjna zaprzeczyła, aby doradca finansowy wprowadził powódkę w błąd co do treści umowy i zataił przed nią, iż inwestycja może wiązać się z ryzykiem utraty znacznej części wpłaconych środków. Dodała, iż powódka miała 3 miesiące na dokładne przeanalizowanie warunków proponowanej umowy i uzyskanie ewentualnych dodatkowych informacji od doradcy, a jeśli przystąpiła do umowy nie rozumiejąc jej treści to (...) Spółka Akcyjna nie może odpowiadać za jej nierozsądne i nieprzemyślane zachowanie.

Jednocześnie pozwana podniosła, że w Prezentacji sprzedażowej (...) na której treść powołuje się powódka znajduje się informacja, iż:

- produkt (...) nie jest lokatą bankową i nie gwarantuje zysku. Ubezpieczony może także stracić część lub całość wpłaconych środków w sytuacji, gdy SecurAsset lub (...) nie spełnią swoich obowiązków wynikających z Obligacji lub umowy swap;

- wyniki osiągnięte w przeszłości nie są gwarancją osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości;

- opłata administracyjna pobierana jest od składek bieżących, a jej wysokość jest wyrażona w stosunku do składki zainwestowanej.

Ostatecznie pozwana zaprzeczyła, aby dokonała wobec powódki nieuczciwej praktyki rynkowej. Dodała, że jej pracownik udzielił powódce wszelkich istotnych informacji niezbędnych przeciętnemu konsumentowi do podjęcia świadomej decyzji o zawarciu umowy. Podkreśliła jednocześnie, że nie istnieją żadne ustawowe regulacje dotyczące obowiązków informacyjnych przy przystępowaniu do grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie, a powódka nie wskazała dokładnie jakich istotnych informacji nie otrzymała od doradcy (...) Spółki Akcyjnej.

Nadto pozwana kategorycznie zaprzeczyła, aby stosowała wobec powódki agresywną praktykę rynkową w rozumieniu art. 8 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

(odpowiedź na pozew (...) Spółki Akcyjnej – k. 88-96)

Z kolei w odpowiedzi na pozew z dnia 28 stycznia 2014 roku (data stempla pocztowego) pozwana Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że powództwo A. K. (1) jest nieuzasadnione, ponieważ ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym nie przewiduje sankcji nieważności, a poza tym powódka nie określiła na czym miałaby polegać nieuczciwa praktyka rynkowa tej pozwanej wobec powódki.

Dodała, iż kwestionowane przez powódkę postanowienia umowy są zawarte w Warunkach (...), z których wynika, że umowa grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (...) jest umową zawartą na cudzy rachunek, uregulowaną w art. 808 kc, zaś powódka nie jest stroną umowy. Z powyższego twierdzenia pozwana wywiodła, iż jedynym podmiotem, który Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna mogłaby wprowadzić w błąd jest (...) Spółka Akcyjna. Nadto podniosła, że żaden przepis prawa nie nakazuje ubezpieczycielowi doręczania warunków ubezpieczenia przed lub podczas wyrażania przez ubezpieczonych zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową, gdyż zgodnie z art. 808 § 4 kc, obowiązek taki powstaje tylko w razie zażądania przez ubezpieczonego informacji o treści zawartej umowy.

Zaprzeczyła, aby A. K. (1) została wprowadzona w błąd co do istotnej treści umowy skoro otrzymała Warunki (...), z których wynikały istotne elementy tego produktu finansowego. Wskazała przy tym, że nawet gdyby uznać, iż praktyka Towarzystwa (...) była skierowana do konsumenta, to powódka nie wykazała jakie działanie pozwanej jest działaniem stanowiącym nieuczciwą praktykę rynkową. Podkreśliła, że przeciętny konsument w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym to konsument dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny toteż przy zawarciu umowy powódka powinna zapoznać się z jej treścią w taki sposób.

Podniosła, iż z pozwu wynika, że powódka dochodzi zwrotu wpłaconych składek od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej toteż pozwana Towarzystwo (...) nie ma legitymacji biernej w niniejszej sprawie. Uzasadniając powyższe nadto wskazała, że zgodnie z art. 805 kc do zapłaty składki zobowiązany jest ubezpieczający, zaś na podstawie art. 808 § 2 kc roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu – zatem roszczenie o zwrot składki w stosunku do zakładu ubezpieczeń może przysługiwać jedynie ubezpieczającemu, a nie ubezpieczonemu.

Zaprzeczyła, aby postanowienie umowy przewidujące konieczność uiszczenia przez ubezpieczoną – powódkę opłaty likwidacyjnej w razie przedterminowego rozwiązania umowy, miało charakter niedozwolonej klauzuli umownej w rozumieniu art. 385 (1) kc. Wskazała, że wysokość opłaty likwidacyjnej w przypadku wypowiedzenia umowy w pierwszych latach obowiązywania wynika z kosztów obsługi umowy, w szczególności z kosztów jej akwizycji, a pozwana jest obowiązana prowadzić swoją działalność w sposób rentowny.

(odpowiedź na pozew Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej – k. 192 - 207)

W piśmie procesowym z dnia 14 lipca 2014 roku powódka sprecyzowała powództwo wnosząc o zasadzenie na jej rzecz składek zapłaconych do dnia 18 czerwca 2014 roku w łącznej wysokości 58.850 zł, z ustawowymi odsetkami od daty uiszczenia każdej z poszczególnych kwot składek (k.320 -324).

W piśmie procesowym z dnia 18 września 2015 roku powódka sprecyzowała powództwo wskazując, iż jej szkoda z tytułu uiszczania składek z umowy ubezpieczenia z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) wynosi 68. 398 zł, przy czym domaga się zasądzenia wyżej wymienionej kwoty solidarnie od obu pozwanych (k. 529- 532).

W sprawie istotny pogląd wyraził także Rzecznik Ubezpieczonych, który wskazał, że argumenty podniesione przez powódkę w pozwie są zasadne.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Rzecznik Ubezpieczonych w pierwszej kolejności podniósł, iż problematyka niniejszej sprawy jest mu znana, gdyż przed wytoczeniem powództwa była przedmiotem działań Rzecznika w trybie art. 20 pkt 1 ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz. U. z 2013 r. nr 290, t.j.).

W ocenie Rzecznika Ubezpieczonych istotę sporu stanowi narzucenie przez jednego z pozwanych na powódkę zbyt wysokich kosztów obsługi umowy oraz wygórowanej opłaty likwidacyjnej zastosowanej przez ubezpieczyciela do ustalenia przypadającej do wypłaty na rzecz powódki wartości wykupu polisy, określonej pierwotnie w Tabeli Opłat i Limitów Składek do Umowy (...) z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w wysokości 100 % przez pierwsze 3 lata umowy ubezpieczenia, następnie zmienionej Aneksem nr (...) z dnia 11.10.2011 r. na 80 % w pierwszych 3 latach trwania umowy.

Odnosząc się do powyższego, Rzecznik Ubezpieczonych wysnuł wniosek natury ogólnej, iż stanowi klauzulę abuzywną takie postanowienie umowne, które przewiduje uprawnienie do pobrania opłaty likwidacyjnej w wysokości nieadekwatnej do kosztów związanych z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia.

Odnosząc się natomiast do podnoszonej przez powódkę kwestii wprowadzenia jej w błąd na etapie oferowania umowy, Rzecznik Ubezpieczonych wskazał, iż produkty tego typu jak nabyty przez powódkę, powinny być oferowane wyłącznie w obrocie profesjonalnym. Przeciętny konsument, nawet po zapoznaniu się z warunkami umowy, nie będzie świadom licznych ryzyk, jakie są związane z tego rodzaju umową. Nadto Rzecznik Ubezpieczonych podniósł, że duże wątpliwości budzi sposób ustalenia wartości początkowej jednostki uczestnictwa oraz jej późniejszej wyceny, sposobu zachowania się indeksu, relacji pomiędzy indeksem a wartością jednostki uczestnictwa. Zakwestionował zasadę odsyłania konsumentów do indeksów na niepolskiej stronie internetowej www.bloomberg.com i regułę zawyżania początkowej wartości jednostki uczestnictwa w stosunku do notowania rynkowego (k.283-289, k.432 - 442).

W piśmie procesowym z dnia 2 czerwca 2015 roku (...) Spółka Akcyjna, a w piśmie procesowym z dnia 12 czerwca 2015 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna odniosły się do poglądu przedstawionego przez Rzecznika Ubezpieczonych, przy czym generalnie podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie (k.497-503, k.509-510).

Sąd ustalił, co następuje:

Na początku 2010 roku powódka A. K. (1) udała się do biura (...) Spółki Akcyjnej w W., ponieważ miała zamiar kontynuować poprzednio zawarte umowy ubezpieczenia na życie z elementem inwestowania kapitału (polisolokaty). (...) Spółki Akcyjnej w W. J. K. (1) zaproponował jej przystąpienie do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w Towarzystwie (...) (zeznania powódki – k. 520 - 523).

Przedmiotowa umowa grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym klientów (...) S.A. (...) została zawarta między (...) Spółką Akcyjną w W. jako Ubezpieczającym a Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą we W. jako Ubezpieczycielem w dniu 24 września 2009 roku Towarzystwo (...). Jako Ubezpieczonego umowa traktowała klienta objętego ochroną ubezpieczeniową na warunkach określonych w umowie.

W umowie strony zgodnie określiły:

- składkę bieżącą jako składkę wpłacaną miesięcznie przez ubezpieczonego w wysokości określonej w deklaracji przystąpienia, nie niższej niż określona w Tabeli opłat i limitów składek;

- składkę pierwszą jako składkę stanowiącą 20 % składki zainwestowanej, w wysokości nie niższej niż określona w Tabeli opłat i limitów składek;

- składkę zainwestowaną jako kwotę wskazaną w deklaracji przystąpienia, która zostanie zainwestowana w Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy (...) w ciągu całego okresu odpowiedzialności, który rozpoczyna się 5 dnia roboczego po zakończeniu okresu subskrypcji, w którym klient przystąpił do ubezpieczenia i trwa co do zasady przez 180 miesięcy. Składka zainwestowana obliczana jest na podstawie zadeklarowanej składki pierwszej i jest niezmienna w całym okresie odpowiedzialności i ustalana przez Ubezpieczyciela zgodnie ze wzorem.

Nadto strony przewidziały, iż ubezpieczyciel będzie pobierał opłatę administracyjną i likwidacyjną, przy czym opłata administracyjna naliczana jest procentowo zgodnie z tabelą Opłat i limitów od wartości składki zainwestowanej i pobierana jest miesięcznie ze składki bieżącej w dniu zapłaty składki bieżącej.

Ubezpieczyciel Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna zobowiązał się do opracowania materiałów marketingowych wspierających sprzedaż ubezpieczenia, a także wszystkich formularzy związanych z przystąpieniem klienta do ubezpieczenia i realizacją umowy. Ubezpieczyciel miał prawo czuwać nad kształtem przekazów informacyjnych, prasowych, promocyjnych i reklamowych dotyczących jego usług przygotowywanych i publikowanych przez ubezpieczającego. Wszelkie materiały informacyjne, prasowe, promocyjne i reklamowe dotyczące umowy i przedmiotu zawartej umowy winny być przesłane do uprzedniej akceptacji ubezpieczyciela.

Ubezpieczyciel zobowiązał się także do wypłacenia Ubezpieczającemu premii ubezpieczeniowej.

W umowie Ubezpieczyciel i Ubezpieczający postanowili także, iż składka pierwsza oraz składki bieżące wpłacane są przez Ubezpieczonego na rachunek bankowy Ubezpieczyciela, tj. Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej, w wysokości określonej w deklaracji przystąpienia i na rachunek wskazany w deklaracji przystąpienia. Załącznikiem do tak skonstruowanej umowy były Warunki (...).

Wskazana wyżej umowa została zmieniona Aneksem nr (...) z dnia 3 marca 2010 roku, który przewidywał uruchomienie kolejnego okresu subskrypcji ubezpieczenia (...), zmianę nazwy Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego z (...) na (...) oraz zmianę zasad nabywania i zapisywania jednostek uczestnictwa Funduszu. Aneks wszedł w życie w dniu 6 marca 2010 r., a umowa w brzmieniu uwzględniającym zmiany wprowadzone aneksem miała zastosowanie do stosunków ubezpieczenia powstałych wskutek przystąpień klientów (...) Spółki Akcyjnej do ubezpieczenia (...) od dnia wejścia w życie aneksu, a więc także do umowy zawartej z A. K. (1) (umowa – k. 104 – 120, aneks).

Podczas pierwszej rozmowy, zachęcając powódkę do zawarcia wskazanej wyżej umowy ubezpieczenia, J. K. (1) przedstawił jej Prezentację sprzedażową pt.: (...) Oszczędzaj regularnie ze stabilną strategią i 100 % ochroną kapitału”. Kopię tej Prezentacji powódka otrzymała podczas pierwszego spotkania celem zapoznania się z nią w warunkach domowych. Ogólne warunki ubezpieczenia powódka otrzymała w dniu podpisania umowy (zeznania powódki – k. 520 - 523).

W pierwszym zdaniu Prezentacji Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy (...) został przedstawiony jako produkt unikalny, który posiada „kilka unikalnych i dotychczas niespotykanych na rynkach finansowych w Polsce cech, które wyznaczają nową jakość produktów finansowych w Polsce, w tym:

1. unikatowość indeksu, na którym opiera się mechanizm naliczania zysku;

W Prezentacji wskazano, że indeks jest stworzony i obliczany przez (...). N. C., a „wyniki produktu opierają się na obligacjach emitowanych przez (...) SA, których wycena powiązana jest z wynikiem Indeksu (...) (P. H.) E. I.”.

Wskazano, iż (...) (P. H.) E. I. jest to dynamicznie zarządzany indeks o ściśle ograniczonym ryzyku i zmiennej strukturze (…), przy czym unikalna konstrukcja strategii (...) pozwala zarabiać zarówno na wzrostach, jak i na spadkach na rynkach dzięki możliwości zajęcia krótkiej pozycji. (…) Wyjątkowość modelu zarzadzania polega na możliwości osiągnięcia zysku także w sytuacji spadków na danym rynku poprzez zajęcie krótkiej pozycji (obstawienie spadków), znacznym ograniczeniu ryzyka, co chroni indeks przed nagłymi zmianami koniunktury, oparciu strategii zarządzania na teorii, za której wynalezienie H. M. otrzymał N. Nobla.”

2. Naliczanie zysku od zadeklarowanej kwoty inwestycji od pierwszego dnia objęcia ochroną ubezpieczeniową, a więc także od wpłat, które dopiero zostaną dokonane, nawet jeśli nastąpi to dopiero za kilkanaście lat, a nie tylko od dokonanych wpłat.

Z Prezentacji wynikało jednocześnie, że opierając się na symulacjach taka konstrukcja przyniosłaby efektywną stopę zwrotu, gdyby indeks istniał, bazując na przeciętnej zyskowności za 15 lat od 261, 84 % (9, 06 % średniorocznie) do 461, 93 % (12, 20 % średniorocznie). Taki szacunek oparty był na zysku historycznym, który na stronie 4 Prezentacji został określony jako „średnioroczny zysk to 9, 06 %, co oznacza przeciętny zysk 267,21 % za okres 15 lat”. W parametrach produktu potencjalny zysk określono jako nieograniczony, naliczany od 1 dnia od całości zadeklarowanej kwoty wartości inwestycji. W treści Prezentacji podkreślano, że w okresie ochrony ubezpieczeniowej już od pierwszego dnia na zysk pracuje kwota, które zostanie wpłacona przez cały okres programu, co potencjalnie mogłoby podnieść efektywną stopę zwrotu o ponad 40 %.

Nadto w odniesieniu do zysku wskazano, że średnioroczna stopa indeksu została określona na podstawie obliczeń własnych w oparciu o dane ze strony internetowej B..com, a nadto że wyniki osiągnięte w przeszłości nie są gwarancją osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości.

Wskazano, iż metodologia dotycząca indeksu jest poufna, a (...) nie gwarantuje poprawności ani kompletności metodologii indeksu ani metod obliczania i nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek błędy lub pominięcia w obliczaniu lub rozprowadzaniu indeksu ani za jakiekolwiek jego wykorzystanie.

Zgodnie z Warunkami (...), ubezpieczony był zobowiązany uiszczać zadeklarowane w deklaracji przystąpienia składki bieżące oraz składkę pierwszą na wyodrębniony rachunek prowadzony przez Ubezpieczyciela. Przy czym składka pierwsza była rozumiana jako składka stanowiąca 20 % składki zainwestowanej, w wysokości nie niższej niż określona w (...), a składka bieżąca jako składka wpłacana miesięcznie przez ubezpieczającego w wysokości określonej w deklaracji przystąpienia w wysokości nie niższej niż określona w (...).

Składka zainwestowana była z kolei definiowana jako „wskazana w deklaracji przystąpienia kwota, która zostanie zainwestowana w Ubezpieczeniowy Fundusz kapitałowy P. I. – N. F. V. w ciągu całego okresu odpowiedzialności, o którym mowa w Rozdziale 3 pkt 1. Wysokość składki zainwestowanej była wskazana w deklaracji przystąpienia i w certyfikacie. Zgodnie z Warunkami (...) okres odpowiedzialności rozpoczynał się od 5 dnia roboczego po zakończeniu okresu subskrypcji, w którym klient przystąpił do ubezpieczenia i trwał przez 180 miesięcy czyli 15 lat, o ile nie doszło do zgonu Ubezpieczonego, rezygnacji przez Ubezpieczonego z ubezpieczenia lub rozwiązania przez niego stosunku ubezpieczenia albo likwidacji Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego. Przy czym z Regulaminu wynika, iż okres subskrypcji trwał od 6 marca 2010 roku do 6 kwietnia 2010 roku.

Warunki ubezpieczenia zawierały także postanowienie, iż w ciągu 14 dni od daty zakończenia okresu subskrypcji ubezpieczyciel nabywa jednostki uczestnictwa funduszu i zapisuje je na rachunku, przy czym nabycie jednostek uczestnictwa funduszu następuje za składkę pierwszą oraz pierwszą składkę bieżącą po pomniejszeniu o opłatę administracyjną, pobraną zgodnie z rozdziałem 8. W odniesieniu do składek bieżących, nabywanie jednostek uczestnictwa następowało za składkę bieżącą po pomniejszeniu o opłatę administracyjną, pobraną zgodnie z rozdziałem 8 pkt 3.

3. 100 % ochronę kapitału

Z Prezentacji, w tym jej sugerującego tytułu, wynika, iż umowa ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) gwarantuje 100 % ochronę kapitału.

Wyjaśniając na czym polega „100 % ochrona kapitału”, na ostatniej stronie Prezentacji wskazano, że ochrona kapitału dotyczy składki zainwestowanej czyli pięciokrotności początkowo zainwestowanej kwoty na koniec okresu inwestycji. Wskazano jednocześnie, że produkt nie jest lokatą bankową i nie gwarantuje zysku. Ubezpieczony może także stracić część lub całość wpłaconych środków w sytuacji, gdy SecurAsset lub (...) nie spełnią swoich obowiązków wynikających z Obligacji lub umowy swap.

Zgodnie z Warunkami (...), produkt gwarantuje ochronę 100 % zainwestowanego kapitału, tj. kapitału pomniejszonego o opłaty, dopiero na koniec okresu ubezpieczenia.

4. niespotykanie niskie opłaty – opłata administracyjna jedynie 1, 28 % w skali roku;

Informacja o tym, że opłata administracyjna wynosi 1, 28 % w skali roku znajduje się na 3 stronie Prezentacji, przy czym dopiero na 8 stronie Prezentacji sprecyzowano, iż opłata administracyjna wynosi 1, 28 % w skali roku, a jest naliczana od składki zainwestowanej.

Z Warunków (...) wynika, iż opłata administracyjna naliczana jest procentowo zgodnie z Tabelą opłat i limitów składek od wartości składki zainwestowanej i pobierana miesięcznie za składki bieżącej w dniu zapłaty składki bieżącej.

Na stronie 8 Prezentacji wskazano, iż opłata likwidacyjna jest pobierana od wartości polisy wyłącznie w przypadku zakończenia produktu wskutek niedotrzymania harmonogramu wpłat składek bieżących i określono jej wysokość: w pierwszym roku odpowiedzialności – 100 %, w drugim roku odpowiedzialności 100 %, w 3 roku odpowiedzialności 100 %, w czwartym roku odpowiedzialności 75 %, w piątym roku odpowiedzialności 50 %, w szóstym roku odpowiedzialności 30 %, w siódmym roku odpowiedzialności 20 %, w ósmym roku odpowiedzialności 15 %, w dziewiątym roku odpowiedzialności 10 %, w dziesiątym roku odpowiedzialności 5 %, w jedenastym roku odpowiedzialności 4 %, w dwunastym roku odpowiedzialności 3 %, w trzynastym roku 2 %, w czternastym roku 1 %, w piętnastym roku 1 %.

W Prezentacji kilkakrotnie podkreślane grubym drukiem i dużymi literami są elementy korzystne dla klienta, a niekorzystne, dotyczące ewentualnych ryzyk inwestycji, są wymienione dopiero na końcu Prezentacji.

W Prezentacji nie została wprost podana informacja o ryzyku inwestycyjnym, a jedynie informacja, że produkt nie jest lokatą bankową i nie gwarantuje zysku. W Prezentacji natomiast kilkakrotnie podkreślano, że produkt P. (...) jest skonstruowany w tak, aby ograniczyć ryzyko inwestycyjne.

Informacja o ryzyku emitenta, ryzyku zmienności i nieprzewidywalności indeksu, ryzyku poprawnego wyliczenia indeksu została również podana nie wprost, ale w sposób zawoalowany, poprzez wskazanie, iż (...) nie gwarantuje poprawności ani kompletności metodologii indeksu ani metod obliczania i nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek błędy lub pominięcia w obliczaniu lub rozprowadzaniu indeksu ani za jakiekolwiek jego wykorzystanie.”

W Prezentacji nie wskazano w żaden sposób, iż inwestycja związana jest z ryzykiem upadłości emitenta, który odpowiada za indeks (zeznania G. K. – k. 491 - 495).

(Prezentacja - k.20-30, Warunki (...) k. k. 232-239)

Posługując się Prezentacją, a zwłaszcza zawartymi tam graficznymi symulacjami, J. K. (1), pracownik (...) Spółki Akcyjnej w W., przedstawił A. K. (1) umowę grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w Towarzystwie (...) jako produkt

ze stuprocentową gwarancją kapitału, nie przynoszący straty, przy czym znaczenie 100 % gwarancji kapitału wytłumaczył jej przez wskazanie, że „klient nic nie traci.”

Odnośnie zysku J. K. (1) poinformował powódkę, iż od początku ma pracować na zysk cała zadeklarowana kwota, przy czym zysk od 9 do 12 % procent rocznie jest możliwy do osiągnięcia z bardzo dużym prawdopodobieństwem, gdyż indeks opiera się na 15 latach inwestowania w bardzo szerokie spektrum, a sposób inwestowania jest na tyle szeroki, że chroni przed stratami.

J. K. (1) poinformował powódkę o istnieniu opłaty likwidacyjnej, ale jednocześnie wyjaśnił, że dzięki wysokim zyskom będzie mogła bez strat odzyskać zainwestowane środki w razie rezygnacji z umowy po 6 - 8 latach, gdyż kwota zysku przy takiej konstrukcji ubezpieczenia przewyższy opłaty likwidacyjne.

J. K. (1) minimalizował ryzyko inwestycyjne i nie poinformował powódki o ryzyku emitenta, ryzyku zmienności i nieprzewidywalności indeksu, ryzyku poprawnego wyliczenia indeksu, ryzyku upadłości emitenta, który odpowiada za indeks.

(zeznania A. K. k. 520-523)

Ostatecznie w dniu 12 marca 2010 roku jako Ubezpieczony powódka przystąpiła do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w Towarzystwie (...). Umowa została zawarta na okres 180 miesięcy, tj. 15 lat, przy czym odpowiedzialność Ubezpieczyciela rozpoczęła się od dnia 13 kwietnia 2010 roku. Składka zainwestowana została określona na kwotę 123 750 zł, składka bieżąca na kwotę 682 zł z terminem płatności do 29 dnia każdego miesiąca, a składka pierwsza na kwotę 24.750 zł. Środki pieniężne powódki miały być lokowane w Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitały P. I. – N. F. V.”.

(deklaracja przystąpienia – k .31, certyfikat z dnia 19.04.2010 r.– k.32).

Warunki ubezpieczenia powódka otrzymała przy podpisaniu umowy i nie rozumiała ich treści, bo w jej ocenie były napisane trudnym językiem. Na tak postawiony zarzut, J. K. (2) odpowiedział, że używanie takiego języka jest konieczne, a istota produktu dla klienta jest w Prezentacji.

A. K. (1) podjęła decyzję o przystąpieniu do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) na podstawie Prezentacji pt.: (...) Oszczędzaj regularnie ze stabilną strategią i 100 % ochroną kapitału” oraz informacji handlowej udzielonej jej przez J. K. (1).

(zeznania A. K. – k. 520-523)

Przy przystąpieniu do umowy powódka działała jako konsument, a pozwani jako przedsiębiorcy (bezsporne).

Wartość składek wpłaconych przez A. K. (1) do Towarzystwa (...) z tytułu składek wynosi 68.398 zł, przy czym składka pierwsza wynosiła 24.750 zł (bezsporne).

Z tytułu przystąpienia A. K. (1) do umowy, (...) Spółka Akcyjna otrzymała od (...) Spółki Akcyjnej premię w wysokości 18.562, 50 zł (pismo - k. 188).

Dokonując wskazanych wyżej ustaleń faktycznych Sąd uznał za wiarygodne powołane dokumenty prywatne, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu, a Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by odmawiać im mocy dowodowej z urzędu.

Nadto za wiarygodne Sąd uznał zeznania powódki, które co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia były logiczne, niesprzeczne wewnętrznie i zgodne z przedłożonymi dokumentami.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania świadka G. K., zwłaszcza w zakresie dotyczącym wskazania ryzyk, jakie wiążą się z analizowanym produktem ubezpieczeniowym i okoliczności faktycznych dotyczących podmiotu odpowiadającego za indeks, które mogą mieć wpływ na wartość ewentualnego świadczenia ubezpieczeniowego. Za taką oceną zeznań świadka przemawia obiektywny charakter przedmiotowych zeznań – świadek starał się zeznawać w sposób jasny, ale jednocześnie precyzyjny, przy czym ograniczał się wyłącznie do tych cech i parametrów umowy ubezpieczenia, które były mu znane jako aktuariuszowi pozwanej.

Sąd odmówił natomiast wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom świadka J. K. (1), gdyż były one sprzeczne z zeznaniami powódki. Zdaniem Sądu świadek zaprzeczał, iż nie udzielił powódce pełnej, wyczerpującej i jednoznacznej informacji handlowej o ubezpieczeniu na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...), gdyż przyznając powyższe przyznałby się do nieprofesjonalnego działania i niezachowania zawodowej staranności, co mogłoby narazić go na roszczenia odszkodowawcze ze strony byłego pracodawcy, tj. (...) Spółki Akcyjnej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż podstawę roszczenia powódki stanowiły przepisy ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2007, nr 171, poz. 1206 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o:

1.przedsiębiorcy - rozumie się przez to osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą działalność gospodarczą lub zawodową, nawet jeżeli działalność ta nie ma charakteru zorganizowanego i ciągłego, a także osoby działające w ich imieniu lub na ich rzecz (art. 2 pkt 1 ustawy);

Przenosząc powyższe na grunt sprawy niniejszej należy podnieść, iż jest bezspornym, że pozwane (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. oraz Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. są przedsiębiorcami, przy czym każda z nich prowadzi działalność zawodową - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w zakresie doradztwa pieniężnego, a Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. w zakresie ubezpieczeń na życie (odpisy z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego –k. 240-253, k.210 – 219).

2. konsumencie - rozumie się przez to konsumenta w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) (art. 2 pkt 2 ustawy);

3. produkcie - rozumie się przez to każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych (art. 2 pkt 3 ustawy);

Przenosząc powyższe na grunt sprawy niniejszej należy wskazać, iż zawarta przez strony umowa ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym kreuje stosunek prawny o charakterze cywilnym, z którego wynikają prawa i obowiązki Ubezpieczonego i Ubezpieczyciela, a także Ubezpieczającego - jest więc produktem w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

4. praktykach rynkowych - rozumie się przez to działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta (art. 2 pkt 4 ustawy);

5. propozycji nabycia produktu - rozumie się przez to informację handlową określającą cechy produktu oraz jego cenę, w sposób właściwy dla użytego środka komunikowania się z konsumentami, która bezpośrednio wpływa bądź może wpływać na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy (art. 2 pkt 6 ustawy);

6. decyzji dotyczącej umowy - rozumie się przez to podejmowaną przez konsumenta decyzję, co do tego, czy, w jaki sposób i na jakich warunkach dokona zakupu, zapłaci za produkt w całości lub w części, zatrzyma produkt, rozporządzi nim lub wykona uprawnienie umowne związane z produktem, bez względu na to, czy konsument postanowi dokonać określonej czynności, czy też powstrzymać się od jej dokonania (art. 2 pkt 7 ustawy);

7. przeciętnym konsumencie - rozumie się przez to konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa (art. 2 pkt 8 ustawy);

Przenosząc powyższe na okoliczności sprawy niniejszej należy stwierdzić, iż jest bezspornym, że przystępując do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) w Towarzystwie (...) powódka A. K. (1) działała jako konsument.

Co więcej, A. K. (1) wypełniała normatywne cechy przeciętnego konsumenta, ponieważ dokonując czynności prawnej przystąpienia do umowy grupowego ubezpieczenia na życie była dostatecznie dobrze poinformowana, uważna i ostrożna.

Jak wynika z jej zeznań, A. K. (1) jest logistykiem, nie ma doświadczenia inwestycyjnego, a poprzez rozmowę z J. K. (1), pracownikiem (...) Spółki Akcyjnej - profesjonalisty w zakresu doradztwa finansowego, starała się uzyskać istotne informacje dotyczące planowanej umowy ubezpieczenia na życie. O byciu konsumentem uważnym i ostrożnym świadczy w ocenie Sądu już sam fakt konsultowania decyzji dotyczących inwestowania kapitału z profesjonalistą w tym zakresie.

Przy czym Sąd w całej rozciągłości podziela pogląd wyrażony przez Rzecznika Ubezpieczonych (k.432-442), iż „praktycznie niemożliwe jest należyte zrozumienie ani porównanie tak zawiłych umów przez osobę, która nie jest specjalistą z zakresu prawa ubezpieczeniowego, a także ekonomii, w zakresie podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych. Zawiła treść oraz złożona konstrukcja umowy uniemożliwia bowiem przeciętnemu konsumentowi jakąkolwiek ocenę stanu prawnego umowy oraz samodzielne odnalezienie interesujących go zagadnień.

Zgodnie z art. 3 powołanej ustawy stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych jest zakazane.

Definicję nieuczciwej praktyki rynkowej zawiera art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, który stanowi, iż praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Przechodząc do subsumpcji powołanego przepisu do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy w pierwszej kolejności trzeba wskazać, iż zgodnie z umową grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym klientów (...) Spółki Akcyjnej (...), Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna zobowiązała się do opracowania materiałów marketingowych wspierających sprzedaż ubezpieczenia, czuwania nad kształtem przekazów informacyjnych, prasowych, promocyjnych i reklamowych dotyczących jej produktów, a przygotowywanych i publikowanych przez (...) Spółkę Akcyjną, przy czym wszelkie materiały tego typu miały być przesłane do uprzedniej akceptacji Ubezpieczyciela.

Z powyższego wynika, iż Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna opracowała lub co najmniej zaakceptowała Prezentację reklamową pt.:„ P. I. Oszczędzaj regularnie ze stabilną strategią i 100 % ochroną kapitału”.

Z kolei pozwana (...) Spółka Akcyjna realizowała za pośrednictwem swojego pracownika zawodową działalność doradczą w zakresie inwestowania kapitału – przy czym wskazane wyżej czynności realizowane przez pozwanych były bezpośrednio związane z nabyciem przez A. K. (1) jako przeciętnego konsumenta produktu ubezpieczeniowego oferowanego przez pozwanych.

Nie może być zatem wątpliwości co do tego, iż każdy z pozwanych realizował wobec powódki praktykę rynkową w rozumieniu art. art. 2 pkt 4 ustawy. Jednocześnie zarówno przedstawiona powódce Prezentacja, jak i rozmowa z J. K. (1) stanowiły informację handlową, która – jak wynika z ustaleń faktycznych - wpłynęła na podjęcie przez A. K. (1) decyzji o przystąpieniu do umowy grupowego ubezpieczenia na życie w Towarzystwie (...).

Przy czym praktyka rynkowa zrealizowana przez każdą z pozwanych była sprzeczna z dobrymi obyczajami w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Uzasadniając powyższą konkluzję trzeba wskazać, iż przedmiotowa ustawa stanowi implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i (...) Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych).

W tym stanie rzeczy, przez pojęcie sprzeczności z „dobrymi obyczajami”, którym posługuje się polski ustawodawca, powinno się rozmieć, analogicznie jak to jest w dyrektywie, sprzeczność praktyki z wymogami staranności zawodowej.

Zgodnie natomiast z art. 355 § 1 kc, dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Zgodnie z art. 355 § 2 kc, należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Z powyższego wynika, iż czynności zawodowe każdej z pozwanych powinny być realizowane z najwyższą, zawodową starannością.

Na standard staranności pozwanych w niniejszej sprawie jako przedsiębiorców składają się zatem obowiązki o charakterze negatywnym, które dotyczą powstrzymywania się od działań wprowadzających konsumentów w błąd i praktyk agresywnych, a także obowiązki o charakterze pozytywnym, odnoszące się do dostarczenia konsumentom istotnych informacji niezbędnych do podejmowania decyzji rynkowych. Miernikiem staranności jest przekazanie tych informacji w sposób wyczerpujący, transparentny oraz w odpowiednim czasie. Konsumentom powinna być przekazywana informacja rzetelna, jasna i prawdziwa; nie może ona pomijać pewnych istotnych informacji (za W. J., B. W. „Odpowiedzialność cywilna według ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. O przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w świetle dyrektywy 2005/29/we o nieuczciwych praktykach handlowych”).

Przy czym przez informacje istotne ustawodawca rozumie w szczególności istotne cechy produktu, do których bez wątpienia należy zaliczyć ryzyko i korzyści związane z produktem.

Trzeba zatem stwierdzić, iż Prezentacja, która zawierała informacje o istotnych cechach, elementach proponowanej powódce umowy ubezpieczenia na życie powinna być sformułowana w sposób możliwie jednoznaczny, wyczerpujący i zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy. Takie same właściwości powinna mieć informacja handlowa, jakiej J. K. (1), pracownik (...) Spółki Akcyjnej, udzielił powódce.

Tymczasem analizowana Prezentacja jest dwuznaczna, nietransparentna i niewyczerpująca, a informacja handlowa udzielona przez pracownika (...) Spółki Akcyjnej niepełna. Powyższe prowadzi do stwierdzenia naruszenia przez każdą z pozwanych wymogów zawodowej staranności, a w konsekwencji także dobrych obyczajów, gdyż przez nierzetelne i wybiórcze informowanie konsumenta o treści proponowanej umowy została zachwiana równowaga kontraktowa stron nawiązywanego stosunku cywilnoprawnego.

Zgodnie natomiast z ust. 2 art. 4 analizowanej ustawy, za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.

Z kolei w myśl art. 5 ust. 1 ustawy, praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji oraz rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd (art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy).

W myśl art. 5 ust. 3 ustawy, wprowadzające w błąd działanie może w szczególności dotyczyć cech produktu.

Przy czym, zgodnie z art. 13 analizowanej ustawy, c iężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej.

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. W myśl art. 4 ust. 3 analizowanej ustawy, wprowadzającym w błąd zaniechaniem może być w szczególności zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu (art. 6 ust. 3 pkt 1). Powyższe precyzuje norma art. 6 ust. 4 pkt 1 ustawy, która stanowi, iż w przypadku propozycji nabycia produktu, za istotne informacje, o których mowa w ust. 1, uznaje się w szczególności istotne cechy produktu w takim zakresie, w jakim jest to właściwe dla danego środka komunikowania się z konsumentami i produktu.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie pozwanym nie udało się skutecznie udowodnić, iż informacje dotyczące istotnych cech umowy ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) zostały powódce przedstawione na tyle jednoznacznie i wyczerpująco, że nie mogło to wprowadzić jej w błąd.

Odnosząc się do Prezentacji, za której treść odpowiada Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna należy podnieść, co następuje:

W Prezentacji wskazano, że zysk będzie naliczany od zadeklarowanej kwoty inwestycji od pierwszego dnia objęcia ochroną ubezpieczeniową.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu uzasadnionym było rozumowanie powódki, iż zysk będzie naliczany od sumy wszystkich składek, które mają być wpłacone przez nią w okresie 15 lat trwania inwestycji. Przy czym w Prezentacji, oprócz sformułowania „zadeklarowana kwota” zostało użyte również sformułowanie „składka zainwestowana”, którą definiowano jako kwotę zainwestowaną w Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy (...) w ciągu całego okresu odpowiedzialności.

Zdaniem Sądu, używanie dwu różnych pojęć - „składka zadeklarowana” i „składka zainwestowana” - na określenie wartości kwoty, która miała być inwestowana w jednostki funduszu tworzy dwuznaczność, która wprowadza w błąd konsumenta.

Co więcej, „zainwestować” to „przeprowadzić inwestycje, włożyć kapitał w przedsiębiorstwo” (za Słownikiem języka polskiego pod redakcją naukową Mieczysława Szymczaka, Tom III, Wydawnictwo PWN, Warszawa1989 r.), a zatem uprawnionym był wniosek powódki, iż inwestowaną będzie rzeczywiście kwota, którą wpłaci ona Towarzystwu (...) w ciągu całego 15 – letniego okresu ochrony ubezpieczeniowej.

Tymczasem podane w Prezentacji informacje co do wartości kwoty, która będzie inwestowana wprowadzały konsumenta w błąd, ponieważ nie wynikało z nich, iż inwestowane będą środki rzeczywiście wpłacone i to po potraceniu opłaty administracyjnej.

Co więcej, według Prezentacji naliczanie zysku miało następować od zadeklarowanej kwoty inwestycji od pierwszego dnia objęcia ochroną ubezpieczeniową, a więc także od wpłat, które dopiero zostaną dokonane.

Nie można zatem nie zauważyć, iż nieprawdziwą jest wskazana wyżej, a zawarta w Prezentacji informacja o naliczaniu zysku od pierwszego dnia objęcia ochroną ubezpieczeniową, ponieważ w rzeczywistości, zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia naliczanie zysku rozpoczyna się nie od pierwszego dnia objęcia ochroną ubezpieczeniową, ale dopiero w ciągu 14 dni od daty zakończenia okresu subskrypcji, w którym Ubezpieczony przystąpił do ubezpieczenia, tj. w tym konkretnym przypadku nie od dnia 12 marca 2010 roku, ale najwcześniej od dnia 7 kwietnia 2010 roku.

Nadto należy zwrócić uwagę, iż z prezentacji wynika, że inwestycja w Fundusz Kapitałowy (...) gwarantuje średnioroczny zysk od 9, 06 % do 12, 20 % średniorocznie, przy czym powódka podnosiła, iż wysokość zysku rozumiała jako roczną, a pozwani wykazywali, że tego rodzaju wykładnia treści Prezentacji była nieuprawniona.

Zdaniem Sądu, nawet gdyby uznać, że interpretacja powódki co do wysokości zysku możliwego do osiągniecia nie była uzasadniona, to i tak Prezentacja wprowadzała konsumenta w błąd, gdyż – jak wynika z zeznań J. K. (3) - w razie upadłości (...) powódka utraciłaby wszystkie zainwestowane środki. Ta cecha produktu, to ryzyko, nie zostało jednak wprost wyartykułowane w Prezentacji.

W sposób wyczerpujący i jednoznaczny nie zostały w Prezentacji również przedstawione parametry produktu ubezpieczeniowego w zakresie indeksu, na którym opierają się ewentualne zyski.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż konsument nie ma możliwości zweryfikowania tego indeksu, gdyż jego metodologia jako poufna nie została przedstawiona konsumentowi w Prezentacji. Co więcej, jedyne informacje dotyczące przedmiotowego indeksu konsument może czerpać ze strony internetowej B..com w języku angielskim. Trudno więc przyjąć, iż informacja o indeksie jest jasna i jednoznaczna w rozumieniu art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Nadto należy zwrócić uwagę, że w Prezentacji zawarto informację, iż (...) nie gwarantuje poprawności ani kompletności metodologii indeksu ani metod obliczania i nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek błędy lub pominięcia w obliczaniu lub rozprowadzaniu indeksu.

Taki sposób przedstawienia informacji – nie dość, że zawoalowanej, to zapisanej małymi literami w końcowej części Prezentacji - nie wyczerpuje obowiązku wyczerpującego i jednoznacznego poinformowania klienta o ryzyku zmienności i nieprzewidywalności indeksu oraz ryzyku poprawnego wyliczenia indeksu.

Z Prezentacji, w tym jej sugerującego tytułu, wynika wprost, iż zawarta przez powódkę umowa grupowego ubezpieczenia na życie gwarantuje 100 % ochronę kapitału. Dopiero na ostatniej stronie Prezentacji znajduje się wyjaśnienie, że przez „100 % ochronę kapitału” należy rozumieć ochronę składki zainwestowanej czyli pięciokrotności początkowo zainwestowanej kwoty na koniec okresu inwestycji. Zdaniem Sądu, kilkakrotne podkreślanie informacji korzystnej dla konsumenta, przy jednoczesnym minimalizowaniu niekorzystnej dla konsumenta informacji o istotnych parametrach umowy jest dwuznaczne i poprzez swoją niejednoznaczność wprowadza konsumenta w błąd.

Nadto odnosząc się do zysku w Prezentacji wskazano, iż Ubezpieczony może stracić część lub całość wpłaconych środków w sytuacji, gdy SecurAsset lub (...) nie spełnią swoich obowiązków wynikających z Obligacji lub umowy swap. Wskazując na powyższe należy podnieść, że w Prezentacji w żaden sposób nie wyjaśniono pojęć (...), (...), „umowa swap”, nie sprecyzowano „obowiązków wynikających z Obligacji”, a w konsekwencji nie wskazano wprost w sposób precyzyjny i jednoznaczny w jakich okolicznościach konsument może utracić wszystkie wpłacone środki.

W Prezentacji nie została wprost podana informacja o ryzyku inwestycyjnym, a jedynie informacja, że produkt nie jest lokatą bankową i nie gwarantuje zysku.

Wskazując na powyższe, należy zatem stwierdzić, iż przygotowując albo przynajmniej akceptując Prezentację pt.: (...) Oszczędzaj regularnie ze stabilną strategią i 100 % ochroną kapitału” Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna wprowadziła powódkę w błąd poprzez podanie nieprawdziwych informacji w zakresie daty, od której naliczany jest zysk, a nadto – w pozostałym zakresie poprzez - rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób niewyczerpujący, nieprecyzyjny, wybiórczy i dwuznaczny.

Sąd podziela przy tym pogląd Rzecznika Ubezpieczonych, iż informacje o ryzykach, ewentualnej negatywnej stronie umowy, zajmowały w Prezentacji znacznie mniej miejsca niż informacje na temat ewentualnych korzyści związanych z zawarciem umowy. Brak przedstawienia w sposób jednoznaczny informacji o zagrożeniach i ryzykach wiążących się z zawarciem umowy, utwierdził natomiast konsumentkę w przekonaniu, że ma do czynienia z produktem o oczekiwanych cechach. Nie bez znaczenia była w tym zakresie technika prezentacji cech produktu ubezpieczeniowego polegająca na akcentowaniu poprzez symulacje graficzne, pogrubiony druk i powiększone litery zalet i korzyści, przy jednoczesnym przedstawieniu ryzyk nie dość, że na ostatnich stronach Prezentacji, to jeszcze w sposób zawoalowany.

Jednocześnie Ubezpieczyciel wprowadził powódkę w błąd poprzez zaniechanie, gdyż w Prezentacji nie wskazał w ogóle, iż istnieje ryzyko upadłości emitenta, który odpowiada za indeks, co implikuje utratę nie tylko ewentualnego zysku, ale i wpłaconego kapitału.

Nadto należy podnieść, że również pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej nie udało się wykazać, iż jego pracownik poinformował powódkę wyczerpująco i jednoznacznie o ryzykach związanych z zawarciem umowy. Przeciwnie, zdaniem Sądu w niniejszej sprawie miało miejsce zaniechanie wprowadzające w błąd, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy, gdyż pracownik (...) Spółki Akcyjnej J. K. (1) przedstawiając powódce treść umowy, pominął istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy, co ostatecznie spowodowało podjęcie przez powódkę decyzji o przystąpieniu do umowy grupowego ubezpieczenia na życie, której by nie podjęła mając pełną świadomość wynikających z umowy konsekwencji ekonomicznych.

Pominięcie przez pracownika pozwanego istotnych cech umowy dotyczyło głównie ryzyka emitenta, na które wprost wskazał świadek G. K., ryzyka zmienności i nieprzewidywalności indeksu, ryzyka poprawnego wyliczenia indeksu, ryzyka upadłości emitenta, który odpowiada za indeks.

Nadto J. K. (1) nie przedstawił w sposób jednoznaczny ryzyka inwestycyjnego związanego z inwestycją, minimalizował je i wskazywał, że dzięki wysokim zyskom powódka będzie mogła odzyskać zainwestowane środki w razie rezygnacji z umowy po 6 - 8 latach, gdyż kwota zysku przy takiej konstrukcji ubezpieczenia przewyższy opłaty likwidacyjne. Przekazywane przez niego informacje miały charakter wybiórczy.

Takie działania pozwanych, tj. skonstruowanie i posługiwanie się niejasną i wybiórczą Prezentacją, a jednocześnie zatajenie przed powódką ryzyk związanych z umową należy w ocenie Sądu określić jako nieuczciwą praktykę rynkową realizowaną poprzez pominięcie istotnych informacji, do udzielenia których pozwane były zobowiązane względem przeciętnego konsumenta na podstawie art. 6 ust. 3 pkt 1 i art. 6 ust. 4 pkt 1 analizowanej ustawy. Przedmiotowe działanie i zaniechania pozwanych wywołały u powódki niezgodne z rzeczywistością wyobrażenie o treści umowy, co w konsekwencji spowodowało podjęcie przez nią decyzji o przystąpieniu do umowy grupowego ubezpieczenia na życie, której nie podjęłaby w przypadku uzyskania wyczerpującej i jednoznacznej informacji handlowej.

Warto w tym miejscu dodać, iż Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 lutego 2015 r. w sprawie VI ACa 567/14, iż „Jako praktykę wprowadzającą w błąd należy kwalifikować każdą praktykę, która w jakikolwiek sposób, w tym również przez swoją formę - tu formę i treść - wywołuje skutek w postaci, co najmniej możliwości wprowadzenia w błąd przeciętnego konsumenta, do którego jest skierowana i która może zniekształcić jego zachowanie rynkowe ( LEX nr 1746369).

Oceniając bowiem poszczególne zwroty i wygenerowany przez nie sens całej Prezentacji, nie budzi wątpliwości, że posługiwanie się przedmiotową Prezentacją mogło co najmniej wprowadzić w błąd przeciętnego konsumenta.

W tym miejscu, niejako odpowiadając na zarzut pozwanych, iż jako przeciętny konsument powódka powinna działać uważnie i z rozwagą, należy podkreślić, iż – jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w powołanym wyżej wyroku - przeciętny konsument jest osobą dojrzałą i krytyczną, która posiada określony zasób informacji o otaczającej go rzeczywistości i potrafi to wykorzystać, dokonując analizy przekazów rynkowych. Jednakże poziom nasilenia powyższych cech u przeciętnego odbiorcy zależy od rynku, na którym stosowana jest dana praktyka. Konsument - nawet dobrze zorientowany i bardzo uważny - nie jest jednak profesjonalistą z zakresu ekonomii i ubezpieczeń na życie. Jego wiadomości nie obejmują wiedzy specjalistycznej i nie potrafi on ocenić sytuacji jak profesjonalista. Niemniej jednak nawet ostrożny, uważny konsument ma prawo do rzetelnej informacji, pozostającej w zgodzie z prawem, która nie będzie wprowadzać w błąd.

W niniejszej sprawie powódka jako przeciętny konsument (o cechach wyżej przedstawionych) została wprowadzona w błąd w dwójnasób, ponieważ nie posiadała specjalistycznej wiedzy, która pozwalałaby jej zweryfikować informacje handlowe zawarte w Prezentacji, a jednocześnie otrzymywane od pracownika pozwanej.

Zgodnie natomiast z art. 12 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy, w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu. Nie można w tym miejscu nie zauważyć, że cytowany przepis został sformułowany błędnie pod względem językowym, gdyż pozwala „żądać żądania”. Trudno jednak oprzeć się przekonaniu, że takie sformułowanie stanowi wyłącznie lapsus językowy, gdyż trudno skonstruować na jego podstawie rozsądną normę przy założeniu, że jest inaczej (tak W. J., B. W. w „Odpowiedzialność cywilna według ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. O przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w świetle dyrektywy 2005/29/we o nieuczciwych praktykach handlowych”).

Zatem w celu uzyskania ochrony na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, konsument musi wykazać, iż został naruszony jego indywidualny interes.

Wskazana wyżej ustawa nie precyzuje wprost naruszenie jakiego rodzaju interesu musi wykazać konsument, jednakże z analizy dyrektywy oraz z objętego ustawą wykazu nieuczciwych praktyk rynkowych wynika, iż celem każdego z tych aktów normatywnych jest ochrona interesu gospodarczego konsumenta.

W okolicznościach sprawy niniejszej nie może być natomiast wątpliwości, że został naruszony gospodarczy, ekonomiczny interes powódki, która z tytułu wymagalnych składek wpłaciła na rzecz Ubezpieczyciela kwotę 68. 398 zł inwestując w produkt o innych parametrach niż wynikało z udzielonej jej informacji handlowej.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy, powódka może więc żądać naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, tj. określonych w Kodeksie cywilnym. Przy czym, sposób naprawienia szkody przewidziany w powołanym przepisie ma charakter szczególny, gdyż polega na unieważnieniu zawartej umowy oraz dokonaniu określonych wzajemnych rozliczeń pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Wskazane wzajemne rozliczenia obejmują w szczególności świadczenia, które zostały spełnione przez przedsiębiorcę i konsumenta w związku z nabyciem produktu.

W niniejszej sprawie zgłoszone przez powódkę żądanie naprawienia szkody jest uzasadnione, ponieważ pozwane dopuściły się wobec niej nieuczciwych praktyk rynkowych, w wyniku których powódka poniosła szkodę majątkową w wysokości 68.398 zł. Pomiędzy szkodą powstałą w majątku powódki a nieuczciwymi praktykami rynkowymi dokonanymi przez pozwanych przedsiębiorców istnieje związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Przedmiotowy związek przyczynowy wynika stąd, że gdyby nie realizowanie przez pozwanych wskazanych wyżej nieuczciwych praktyk rynkowych powódka nie przystąpiłaby do proponowanej umowy ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...).

W tym miejscu nie można nie zauważyć, iż podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych jest niedochowanie wymogów starannego, zawodowego działania w rozumieniu art. 355 § 2 kc w związku z realizowanymi praktykami rynkowymi, a zatem niewątpliwym jest zawinione działanie każdego z pozwanych przedsiębiorców.

Uznając zatem za udowodnione i wykazane w niniejszej sprawie, dokonanie przez pozwanych (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. i Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą we W. nieuczciwych praktyk rynkowych względem powódki A. K. (1), Sąd Rejonowy uznał za uzasadnione żądanie unieważnienia tej umowy z obowiązkiem zwrotu na rzecz powódki zapłaconych przez nią składek ubezpieczeniowych. Wysokość kwoty uiszczonej przez powódkę nie była kwestionowana przez pozwane, w szczególności przez Towarzystwo (...), stąd uznając żądanie powódki za zasadne, Sąd w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz A. K. (1) kwotę 68.398 zł, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 marca 2016 roku, tj. od daty wyroku do dnia zapłaty na podstawie art. 481 § 1 i § 2 kc.

Jako datę wymagalności roszczenia dochodzonego pozwem Sąd przyjął datę wydania wyroku przez Sąd pierwszej instancji, ponieważ przedmiotowy wyrok zapadł w sprawie z powództwa o ukształtowanie, a zatem dopiero od tej daty wywiera skutek konstytutywny i implikuje po stronie pozwanych obowiązek zwrotu świadczeń spełnionych przez powódkę. Istota orzeczenia konstytutywnego polega na tym, że wprowadza ono zmianę do stanu prawnego na podstawie upoważnienia ustawowego, stąd żądanie zapłaty odsetek za okres sprzed tej zmiany Sąd uznał za zbyt daleko idące i z tego względu powództwo w tej części oddalił.

W tym miejscu warto odnieść się do podnoszonego przez Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną zarzutu, iż nie ma ona legitymacji biernej w niniejszej sprawie, gdyż powódka żąda zapłaty wyłącznie od (...) Spółki Akcyjnej. Przeciwnie, na gruncie wskazanej wyżej ustawy legitymacja bierna została przyznana przedsiębiorcom, którym zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej, a w piśmie procesowym z dnia 18 września 2015 roku powódka sprecyzowała swoje żądanie domagając się zapłaty solidarnie od obu pozwanych w niniejszej sprawie.

Sad stwierdził, iż w okolicznościach niniejszej sprawy solidarność bierna pozwanych wynika z faktu zawarcia umowy grupowego ubezpieczenia na życie, a w konsekwencji „wspólnego" realizowania względem powódki nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na sformułowaniu i posługiwaniu się Prezentacją, której treść skłoniła powódkę do przystąpienia do umowy. W tym przypadku solidarność pozwanych wynika z treści czynności prawnej i jest konsekwencją przyjętego przez nich modelu sprzedaży umów ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) polegającego na swoistym „podziale ról” między pozwane, także w zakresie czerpania korzyści z przystąpienia powódki do umowy ubezpieczenia na życie.

Warto przy tym dodać, iż nie jest słusznym stanowisko Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej, że w świetle obowiązujących przepisów Ubezpieczyciel nie był zobowiązany doręczyć Ubezpieczonemu treści warunków ubezpieczenia, a obowiązek opłacania składki ubezpieczeniowej obciąża wyłącznie Ubezpieczającego.

Należy wskazać, iż przedmiotowy zarzut jest o tyle chybiony, że powódka nie wywodzi swojego roszczenia z faktu nie doręczenia jej warunków ubezpieczenia przed zawarciem umowy, ale z faktu zrealizowania wobec niej nieuczciwej praktyki rynkowej w ustalonej wyżej postaci.

Notabene obowiązek doręczenia Ubezpieczonemu Warunków (...) ciążył na (...) Spółce Akcyjnej na podstawie § 18 pkt 6 umowy grupowego ubezpieczenia na życie z Funduszem Kapitałowym, który stanowi, iż Ubezpieczający jest obowiązany doręczyć klientowi przed przystąpieniem przez niego do ubezpieczenia wyciąg z umowy (warunki ubezpieczenia), regulamin ubezpieczeniowego funduszu Kapitałowego (...) oraz Tabele Opłat i limitów składek.

Należy także zauważyć, że w okolicznościach niniejszej sprawy składka ubezpieczeniowa została w całości sfinansowana przez Ubezpieczonego, tj. A. K. (1), a podstawę zasądzenia na jej rzecz uiszczonej kwoty składek stanowią przepisy powołanej wyżej ustawy, a nie przepisy kodeksu cywilnego regulujące umowę ubezpieczenia na życie. .

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc, tj. zgodnie z odpowiedzialnością strony przegrywającej za wynik sprawy. Pozwani przegrali sprawę w całości, co implikuje po ich stronie solidarny obowiązek zwrotu kosztów procesu powódce. Wysokość zasądzonych kosztów procesu opiewała na łączną kwotę 3917 zł, na co składa się opłata od pozwu w kwocie 300 zł, opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł ustalone na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, stosowanego w niniejszej sprawie na podstawie § 22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2015 poz. 1805).

Wobec powyższego, Sąd orzekł jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13