Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Lech Dłuski

Sędziowie: SO Jolanta Biernat-Kalinowska

SR del do SO Ada Wacław (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Greifenberg-Krupa

po rozpoznaniu w dniu 06 listopada 2013 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego K. S. (1) reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego J. S.

przeciwko K. S. (2)

o alimenty

na skutek apelacji małoletniego powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Szczytnie

z dnia 24 lipca 2013 roku

sygn. akt III RC 163/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że podwyższa ustalone tam alimenty do kwoty po 300 zł (trzysta złotych) miesięcznie;

II.  w pozostałej części apelację oddala;

III.  odstępuje od obciążania pozwanego kosztami sądowymi;

IV.  koszty procesu za instancję odwoławczą między stronami wzajemnie znosi;

V.  nadaje wyrokowi w punkcie I klauzulę wykonalności.

Sygn. akt VIRCa 239/13

UZASADNIENIE

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda K. S. (1)– J. wniosła o zasądzenie od pozwanego K. S. (2)na rzecz małoletniego alimentów w kwocie po 500 zł. miesięcznie z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od stycznia 2013 r. W uzasadnieniu pozwu podała, iż strony pozostawały w związku małżeńskim do czerwca 2011 r. Małoletni K.cierpi na epilepsję, z czym wiążą się wizyty w szpitalu przynajmniej 3 razy w roku, koszt jednej wizyty wynosi od 300 do 600 Euro, leki nie są refundowane, zaś dojazdy do szpitala wynoszą około 50 Euro. K.potrzebuje też innych poradni specjalistycznych ze względu na tę chorobę.

Pozwany K. S. (2) uznał powództwo do kwoty po 100 zł. miesięcznie.

Wyrokiem z dnia 24 lipca 2013r. Sąd Rejonowy w Szczytnie zasądził od pozwanego K. S. (2) na rzecz małoletniego powoda K. S. (1) tytułem alimentów kwotę 100zł miesięcznie, poczynając od dnia 28 maja 2013r. W pozostałej części powództwo oddalił, orzekł o rygorze natychmiastowej wykonalności oraz kosztach procesu, nadał wyrokowi w pkt I klauzulę wykonalności.

Sąd ten ustalił, że

rodzice małoletniego powoda J. S. i K. S. (2) do czerwca 2011 r. pozostawali w związku małżeńskim. Matka powoda od kilku lat wyjeżdżała do pracy za granicę i tam postanowiła pozostać na stałe. Małoletnie wówczas dzieci stron mieszkały w Polsce wraz z ojcem.

W grudniu 2012 r. strony uzgodniły, iż małoletni K.zamieszka z matką w B.i dnia 21 grudnia 2012 r. małoletni wyjechał do matki, zaś dnia 06 lutego 2013 r. tutejszy Sąd w wyroku w sprawie III RC 396/12 uchylił obowiązek alimentacyjny J. S.wobec dzieci K. S. (1)i D. S., albowiem strony uzgodniły, że każde z rodziców będzie utrzymywało dziecko, które pozostaje pod jego opieką.

Aktualnie małoletni K. S. (1)ma 15 lat. Od pół roku mieszka z matką J. S.w B.Małoletni choruje na padaczkę. Od około 5 lat jest leczony w B.. Małoletni K.około 3 razy w roku przebywa w związku z tą chorobą w szpitalu w B.. Z tego względu jego matka wykupuje dodatkowe ubezpieczenie, za które ponosi opłatę 43,56 Euro rocznie, wcześniej tę opłatę ponosił ojciec małoletniego.

W związku z pobytami w szpitalu w sierpniu 2012 r., w styczniu, lutym, kwietniu i maju 2013 r. łączny koszt wyniósł około 500 Euro. Małoletni przyjmuje stałe leki, które kosztują około 40 Euro, część leków kupuje pozwany w Polsce, jest to D., który to lek kosztuje ok. 20 zł. i wystarcza dla małoletniego na okres około półtora miesiąca.

Matka małoletniego powoda J. S.pracuje i zarabia 1300 Euro. Wynajem mieszkania kosztuje ją 535 Euro oraz opłaty za media 100 Euro. Na małoletniego wypłacany jest w B. zasiłek rodzinny w wysokości ok. 200 Euro oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości ok. 90 Euro.

Pozwany K. S. (2)mieszka w S.wraz z 18-letnią córką D. S., która uczy się w III klasie szkoły średniej. Córka otrzymuje z B. zasiłek rodzinny wynoszący ok. 200 Euro. Leczy się na tarczycę.

Pozwany pracuje w Urzędzie (...) w D., do pracy dojeżdża własnym samochodem, na paliwo wydaje około 400 zł. miesięcznie. Jego zarobki netto wynoszą około 2200 zł. miesięcznie. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup samochodu i spłatę karty kredytowej, wysokość raty wynosi 700 zł. miesięcznie.

Opłaty za mieszkanie wynoszą 535 zł – czynsz oraz ok. 300 zł. pozostałe media. Pozwany opłaca małoletniemu powodowi telefon w kwocie 100 zł. miesięcznie. Utrzymuje kontakty z synem, który od czas wyjazdu do B.w grudniu ubiegłego roku, był u ojca na święta oraz spędził miesiąc lipiec z powodu wakacji.

Pozwany pozostaje w nieformalnym związku z K. B., jednak nie mieszka ze swoją partnerką, ani nie prowadzi z nią wspólnego gospodarstwa domowego. K. B. pomogła mu zaciągnąć kredyt, gdyż on sam nie miał zdolności kredytowej.

Matka małoletniego powoda i pozwany są współwłaścicielami dwóch mieszkań w S.. W jednym mieszka pozwany wraz z córką stron, drugie obecnie stoi puste /wcześniej było wynajmowane/, albowiem strony nie mogą porozumieć się co do podziału majątku lub ewentualnego wynajmowania drugiego mieszkania.

Zdaniem Sądu I instancji powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Sąd ten dokonał ustaleń na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony sporządzonych w przepisanej formie i przez kompetentne organy, tym samym korzystających z domniemania prawdziwości /art. 244kpc/, które uznał za wiarygodne. Matka małoletniego powoda nie stawiła się na rozprawę, wniosła o rozpoznanie sprawy pod swoją nieobecność, w kwestiach niewyjaśnionych przez stronę powodową, związanych z kosztami utrzymania małoletniego powoda, Sąd przyjął za prawdziwe fakty przedstawione przez pozwanego.

Dokonując oceny zasadności powództwa odniósł się do treści art. 133 i art.135 k.r.o.

Sąd Rejonowy przyjął, że małoletni powód K. S. (1) ma obecnie 15 lat, jest w fazie intensywnego rozwoju intelektualnego i fizycznego, uczęszcza do szkoły. Zwykłe koszty jego utrzymania są przeciętnymi kosztami nastolatka w tym wieku, większe wydatki, które rodzice muszą ponosić, spowodowane są jego chorobą i związanymi z tym pobytami w szpitalu oraz kosztami leków.W ubiegłym oraz bieżącym roku powód przebywał w szpitalu w związku z padaczką już 5 razy, łączny koszt tych pobytów wyniósł ok. 500 Euro, czyli miesięcznie koszt pobytu małoletniego w szpitalu wynosi około 40 Euro plus leki, które powód musi stale przyjmować wynoszą również kwotę około 40 Euro.

Ze zgromadzonych dowodów nie wynika, aby z utrzymaniem powoda były związane inne dodatkowe wydatki. Matka powoda pracuje, oprócz powoda nie ma innych osób na utrzymaniu. Oprócz wynagrodzenia wynoszącego ok. 1300 Euro, otrzymuje na syna zasiłek rodzinny w kwocie ok. 200 Euro oraz zasiłek pielęgnacyjny około 90 Euro. Należy zauważyć, iż wysokość zasiłku pielęgnacyjnego pokrywa mniej więcej koszty leczenia powoda tj. jego pobytów w szpitalu rozłożonych na 12 miesięcy w roku oraz miesięcznych kosztów leków. W zakupie leków pomaga także powód, który kupuje D.dla syna w Polsce i wysyła do B..

Niewątpliwie proporcjonalnie koszty utrzymania w B.są wyższe niż w Polsce, jednak również wyższe są dochody oraz pomoc państwa (...) do utrzymania dzieci w postaci zasiłku rodzinnego i opiekuńczego.

Analizując sytuację pozwanego Sąd w pierwszej kolejności ocenił jego możliwości zarobkowe. Pozwany pracuje i zarabia kwotę netto około 2200 zł. miesięcznie, nie ma możliwości z uwagi na dojazdy i charakter pracy podjęcia dodatkowego zatrudnienia lub uzyskiwania dodatkowego dochodu np. z tytułu nadgodzin. Ponosi koszty utrzymania mieszkania, które łącznie wynoszą około 850 zł, dojazdów do pracy w wysokości ok. 400 zł. oraz córki, która mieszka razem z nim.

Twierdzenie matki powoda, że córka stron utrzymuje się tylko z zasiłku rodzinnego przekazywanego z B., i to tylko 50% tego zasiłku pozwany przeznacza na córkę, są zdaniem Sądu Rejonowego niewiarygodne. Córka stron jest osobą pełnoletnią, nadal uczy się w szkole średniej, choruje na tarczycę, trudno sobie wyobrazić, aby kwotą ok. 400 zł., była w stanie zaspokoić swoje wszystkie potrzeby związane z nauką, ubraniem, wyżywieniem, środkami higieny i innymi potrzebami osoby w tym wieku. Pozwany część potrzeb córki zaspokaja ponosząc koszty związane z opłatami za mieszkanie oraz utrzymaniem we wspólnym gospodarstwie domowym. Możliwości zarobkowe pozwanego są ograniczone do pensji wypłacanej mu w zakładzie pracy, w którym pracuje. Po opłaceniu przez niego opłat za mieszkanie, media, telefony oraz ratę pożyczki niewiele pozostaje na pozostałe potrzeby.

Kierując się opinią matki małoletniego powoda Sąd I instancji przyjął, że jeśli matka małoletniego otrzymuje również na syna zasiłek rodzinny w wysokości ok. 200 Euro, to także ta kwota powinna zaspokoić potrzeby syna, zaś na koszty leczenia jest przeznaczany zasiłek pielęgnacyjny.

W sytuacji, gdy pozwany ma na utrzymaniu córkę stron, która jest osobą wprawdzie pełnoletnią, ale kontynuującą naukę w normalnym systemie, bez zbędnych opóźnień, to ten fakt nie może zostać pominięty przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego na małoletniego powoda.

Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, że sama matka małoletniego powoda jeszcze w grudniu 2012 r. w pozwie o uchylenie jej obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci, twierdziła, iż po przeprowadzeniu się syna do niej, każde z rodziców będzie ponosiło koszty utrzymania dziecka pozostającego pod jego opieką, należy pamiętać, iż już wówczas małoletni chorował na padaczkę. Wprawdzie obecnie powódka twierdzi, że jej wynagrodzenie jest mniejsze niż wcześniej deklarowane 1400 Euro, jednak nie przedstawiła na tę okoliczność żadnego dokumentu, a nawet nie podała ile obecnie to wynagrodzenie wynosi, dlatego Sąd zgodnie z informacją zawartą w oświadczeniu majątkowym złożonym do akt III RC 396/12 przyjął jej zarobki na kwotę 1300 Euro miesięcznie.

Nie ulega wątpliwości, że pozwany utrzymuje kontakty z synem, syn przyjeżdża do niego, obecnie spędził u ojca miesiąc wakacji. Pozwany oprócz kosztów, które pokrywa w czasie pobytu dziecka w Polsce, także opłaca telefon syna oraz wykupuje leki dla syna, których koszt wprawdzie nie jest wysoki, ale w ten sposób może odciążyć matkę powoda od ponoszenia tych kosztów w B.

Strony mogłyby poprawić swoją sytuację materialną poprzez porozumienie w sprawie wspólnego majątku, poprzez sprzedaż mieszkania, z którego nikt nie korzysta lub wynajęcia go, jednak ich sytuacja nie jest aż taka zła, jeśli żadnych kroków w tym kierunku nie podejmują.

Sąd Rejonowy przyznał, że zasądzona kwota 100 zł. jest niewielka w stosunku do potrzeb małoletniego K., jednak wynika z sytuacji materialnej pozwanego oraz okoliczności, iż córka stron /wprawdzie pełnoletnia/ pozostaje na utrzymaniu i we wspólnym gospodarstwie domowym z pozwanym. Strona powodowa nie wykazała również okoliczności wskazujących na potrzebę zasądzenia alimentów od stycznia 2013 r., dlatego Sąd zasądził alimenty zgodnie z datą wniesienia powództwa tj, od dnia 28 maja 2013 r.

O kosztach sądowych orzeczono w oparciu o przepis art. 13.1. Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333§1 pkt 1 kpc, zaś o klauzuli wykonalności na podstawie art. 781§1 i art. 782§1 kpc.

Nieformalną apelację od tego orzeczenia wniosła przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda.

Wynika z niej, że domaga się zmiany wyroku Sądu Rejonowego w ten sposób, że wnosi o zasądzenie od pozwanego alimentów na rzecz małoletniego K. S. (1) w kwocie 500zł miesięcznie.

Z uzasadnienia apelacji wynika, że dochodem pozwanego są wynagrodzenie za pracę i zasiłek w kwocie 800 złotych na dorosłą córkę D., jego łączny dochód wynosi ponad 2500 złotych miesięcznie. Pozwany K. S. (2)nie leczy się na żadne schorzenia i nie ponosi żadnych kosztów swojego leczenia. Wbrew twierdzeniom pozwanego, wszystkie koszty utrzymania córki D.jak ubrania, obuwie czy też wakacje ponosi matka. Co miesiąc wysyła córce pieniądze w kwocie 400 złotych. Do 2012 roku pozwany wynajmował mieszkanie z czego czerpał dochód sam, nie przekazując żadnych środków z tego tytułu matce powoda. Mieszkanie od maja stoi puste. Pozwany nie utrzymuje córki. Dostając 800 zł na nią, pieniądze przeznacza na zaspokajanie swoich potrzeb. Nie daje pieniędzy córce nawet na jej prośbę. Jedyne koszty, które pozwany ponosi na córkę to koszty związane z telefonem komórkowym ( 49 zł ), leki - 7 zł na 2 miesiące. Jej zdaniem kwota 100zł tytułem alimentów na małoletniego K., którą przyznał Sąd Rejonowy jest zbyt niska. Na realia B. jest to 25 euro i nie wystarcza nawet na miesięczny koszt wykupienia leków K.. Koszty kształcenia, leczenia i utrzymania K.od grudnia 2012r ponosiła i ponosi matka.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja strony powodowej zasługuje na uwzględnienie w części.

Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia rozważał jakie są potrzeby dziecka. Powołał jako dowody liczne dokumenty oraz zaświadczenia dotyczące kosztów utrzymania i nauki małoletniego powoda. Stwierdził, że możliwości zarobkowe pozwanego nie pozwalają na zasądzenie alimentów wyższych niż 100zł miesięcznie. Przyjął zatem, i to zasadnie, że potrzeby dziecka są wyższe niż wskazywałby na to dotychczasowy udział pozwanego w kosztach jego utrzymania. Małoletni powód wymaga dodatkowych nakładów finansowych, szczególnie w zakresie realizowania jego potrzeb związanych z nauką i leczeniem. Samotnie wychowująca go matka ma problemy z ponoszeniem tych opłat. Co prawda matka małoletniego ponownie wyszła za mąż, ale jej mąż jest obcokrajowcem, uczy się i nie pomaga jej w utrzymaniu rodziny.

Oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego należy brać pod uwagę również fakt, że uzyskiwane przez siebie środki przeznacza on obecnie przede wszystkim na zaspokajanie swoich potrzeb. Od grudnia 2012r małoletni K. mieszka z matką a utrzymanie pełnoletniej, uczącej się córki D. praktycznie przejęła matka. Jak wynika z informacji uzyskanych od matki małoletniego podczas rozprawy apelacyjnej, w wyniku podziału majątku wspólnego, większe mieszkanie stanowi obecnie jej własność a w mieszkaniu tym mieszka córka stron D.. Pozwany przyznał, że przekazuje córce 300zł miesięcznie. Podał również, że dwa pokoje w tym mieszkaniu są wynajmowane.

Dodać w tym miejscu należy, że matka powoda jest obecnie w trudnej sytuacji finansowej. Wykazała, że nie jest w stanie pokryć bieżących wydatków swoich i małoletniego syna stron. Pozwany mimo, że powołuje się na trudności finansowe, nie wskazał jednak na istnienie takowych, przejawiających się np. w nieterminowej spłacie zobowiązań finansowych. Gdyby pozwany był istotnie w trudnej sytuacji finansowej podjąłby starania by zdobyć dodatkowe środki, ew. podjąłby lepiej płatną pracę bądź ograniczył wydatki własne.

Materiał dowodowy zgromadzony przez sąd I instancji jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy. Szczególnie dokładnie zostały ustalone usprawiedliwione potrzeby powoda oraz sytuacja materialna i życiowa jego matki.

Sąd powinien brać pod uwagę całokształt okoliczności odnoszących się do możliwości finansowych osoby zobowiązanej.

Te ustalenia sąd I instancji poczynił. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego możliwości zarobkowe oraz majątkowe pozwanego pozwalają na partycypowanie w utrzymaniu małoletniego syna w większym zakresie, niż przyjął to Sąd I instancji, jednakże nie w takim zakresie, jakiego żądała matka powoda.

Mając zatem na uwadze opisane okoliczności, na podstawie art.386 § 1 kpc orzeczono jak w punkcie I i II wyroku. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 100 kpc. Rozstrzygając o kosztach procesu sąd II instancji wziął pod uwagę fakt, że żądanie zostało uwzględnione częściowo.

O klauzuli wykonalności orzeczono na podstawie art. 781§1 kpc i art.782§1 kpc.