Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

B. M. wystąpił z pozwem o zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 1 października 2010 r. sygn. akt III RC 709/10 w ten sposób, żeby w miejsce alimentów zasądzonych od powoda na rzecz małoletniego zasądzić alimenty od matki S. O. na rzecz małoletniego K. M. w kwocie po 550 zł miesięcznie, poczynając od 1 listopada 2016 r.

Wniósł również o zabezpieczenie powództwa.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że małoletni od 1 listopada 2016 r. mieszka z nim w O., ponieważ matka wyrzuciła go z domu. W mieszkaniu ojca małoletni ma swój oddzielny pokój. Powód sprawuje opiekę nad synem. Dba o jego psychiczny, fizyczny i emocjonalny rozwój. Organizuje mu rozrywki oraz kupuje prezenty. Pokrywa koszty zajęć pozalekcyjnych. Miesięczny koszt utrzymania małoletniego wynosi ok. 1600 zł. Powód podał, że jest osobą niepełnosprawną, posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Co do pozwanej podał, że nie zajmuje się ona synem i nie ponosi żadnych kosztów jego utrzymania. Mieszka u swojej matki i nie pracuje. Utrzymuje się z alimentów i świadczeń z pomocy społecznej.

Pozwana S. O. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Wskazała, że znajduje się w ciężkiej sytuacji finansowej. Nie może podjąć pracy z uwagi na zaburzenia depresyjne. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni K. M., ur. (...) jest synem B. M. i S. O.. Rodzice małoletniego pozostawali w nieformalnym związku. Zamieszkiwały razem w domu w M.. Strony rozstały się gdy małoletni miał dwa lata. Małoletni wówczas został pod opieką matki i to ona ponosiła koszty jego utrzymania i wychowania.

(dowód: kserokopia odpisu zupełnego aktu urodzenia k. 8)

Wyrokiem z dnia 1 października 2010 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Olsztynie w sprawie sygn. akt III RC 709/10 B. M. został zobowiązany do zapłaty na rzecz małoletniego K. M. alimentów w wysokości 550 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki S. O. do dnia 10-go każdego miesiąca.

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie sygn. akt III Nsm 1564/16 Sąd Rejonowy w Olsztynie ustalił miejsce pobytu małoletniego przy ojcu.

B. M. jest osobą niepełnosprawną. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Powód prowadzi działalność wynajmu nieruchomości, z czego miesięcznie uzyskuje wynagrodzenie w wysokości ok. 5000 zł. Jest właścicielem gospodarstwa rolnego we wsi M. o powierzchni 2,5 ha.

(dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k.9)

Obecnie K. M. ma 14 lat. Uczęszcza do pierwszej klasy Gimnazjum. Jest dzieckiem zdrowym. Od 1 listopada 2016 r. małoletni mieszka u ojca w O. na ul. (...). W mieszkaniu chłopiec ma swój oddzielny pokój, odpowiednio wyposażony i przystosowany do jego wieku. Małoletni uczęszcza na liczne zajęcia pozalekcyjne. Przez pięć lat chodził na treningi piłki nożnej oraz treningi taekwondo. Uczestniczył także w zajęciach języka angielskiego w Empik S.. Koszt uczestnictwa w zajęciach ponosił ojciec małoletniego. B. M. zapewnia synowi liczne atrakcje i aktywne spędzanie wolnego czasu. Kupuje mu prezenty, np. rower, PlayStation z zestawem gier komputerowych, telefon komórkowy, (...)kieszonkowe urządzenie do gier multimedialnych, akcesoria do sportów wodnych typu pianki, kapoki, komputer. Miesięczny koszt utrzymania małoletniego ojciec wyliczył na kwotę ok. 1600 zł. Kwota ta obejmuje: codzienne wyżywienie ok. 20 zł, czyli miesięcznie ok. 600 zł., słodycze, wyjścia kulturalne, kieszonkowe ok.200 zł, ubrania ok. 150 zł, opłata za prąd, wodę multimedia ok. 150 zł, środki higieniczne oraz kosmetyki – 50 zł, czesne za szkołę Empik S. 128 zł, telefon za kartę 50 zł, karta miejska 44 zł, fryzjer 20 zł, koszt wakacji 2 mce – 200 zł.

(dowód: umowa szkolenia k. 10)

S. O. mieszka w O.. Posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące. Nie ma wyuczonego zawodu. Nigdy też nie pracowała. Jest osobą niepełnosprawną. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Pozwana od 2004 r. cierpi na zaburzenia depresyjne. Przyjmuje leki na depresję, uczęszcza na terapię i jest poddawana leczeniu. Jej stan zdrowia nie pogarsza się, ale również nie ulega poprawie. Miesięcznie na leki wydaje ok. 100-200 zł. Pozwana mieszka z matką i ojczymem w mieszkaniu matki. Ma do dyspozycji jeden pokój, który wcześniej dzieliła z synem. Utrzymuje się z zasiłku stałego przyznanego ze względu na orzeczenie o niepełnosprawności, w kwocie 604 zł. miesięcznie. Pozwana otrzymuje ponadto dodatkowe świadczenia z MOPS m.in. na zakup leków. Świadczenie to ma charakter uznaniowy i nie zawsze jest pozwanej przyznawane. Jest skonfliktowana ze swoja matką i ojczymem oraz z siostrami. Korzysta z jedzenia przygotowywanego i zakupionego przez matkę. Sama nie robi zakupów i nie dokłada się do utrzymania mieszkania.

(dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 31, k. 55, decyzja nr MOPS.5100. (...).Z.2016 z dnia 9 grudnia 2016 r. k. 56, decyzja nr MOPS.5100.7570.Z.2017 z dnia 17 marca 2017 r. k.68, zeznania I. Z. k. 77-78)

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotowe powództwo, jako co do zasady słuszne, zasługiwało na uwzględnienie, jednakże jedynie w pewnej jego części.

Ustaleń w zakresie stanu faktycznego niniejszej sprawy Sąd dokonał w oparciu o

dokumenty znajdujące się w aktach Sądu Rejonowego w Olsztynie oraz w oparciu o przedłożone przez strony postępowania dokumenty. Dokumenty te w zdecydowanej większości nie budziły wątpliwości Sądu; nie były również kwestionowane przez strony. Były jasne, rzetelne i stanowiły uzupełnienie wyjaśnień strony, przez którą zostały wniesione. Sąd dodatkowo oparł się na zeznaniach świadka I. Z. uznając je za spójne, logiczne i ściśle odnoszące się do przedmiotu sprawy.

Podstawę określania obowiązku alimentacyjnego stanowi art. 133 § 1 kro, w myśl którego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Wskazany przepis należy stosować w ścisłym połączeniu z art. 135 § 1 kro, który określa zakres obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie ze wskazanym przepisem zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Analiza całokształtu materiału dowodowego doprowadziła Sąd Rejonowy do przekonania, że roszczenie jest wygórowane.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że małoletni K. M. ma czternaście lat i jest obecnie pod opieką swojego ojca. Małoletni ma bardzo złe relacje ze swoją matką. Stan taki jest efektem sytuacji jaka miała miejsce w 2016 r. gdy małoletni był zmuszony opuścić dotychczasowe miejsce zamieszkania. Chłopiec przeżył zaistniałą sytuację i do chwili obecnej ma żal do matki. Uprzednio to pozwana od urodzenia zajmowała się synem i dbała o jego wychowanie. Aktualnie małoletni mieszka z ojcem w jego mieszkaniu. Ma swój pokój. Ojciec prawidłowo zaspokaja jego uzasadnione potrzeby, zarówno w zakresie bytowej, edukacji, rozwoju jak i rozrywek. Aktualnie praktycznie nie dochodzi do spotkań między matką a synem. Małoletni zablokował nawet połączenia przychodzące z numeru telefonu komórkowego matki.

Niewątpliwie to powód obecnie utrzymuje syna i dba o jego wychowanie. Jego sytuacja materialna jest bardzo dobra, w przeciwieństwie do sytuacji S. O.. Pozwana utrzymuje się jedynie z pomocy społecznej i pomocy rodziny, z którą pozostaje w nienajlepszych relacjach. Sama nigdy nie pracowała. Pozwana ma świadomość swojej bardzo trudnej sytuacji, ale w zasadzie nie robi nic by to zmienić.

S. O. cierpi na zaburzenia depresyjne i posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jednakże nie jest to okoliczność która dyskwalifikuje ją całkowicie z rynku pracy. Pozwana korzysta z terapii i leczy się farmakologicznie, więc powinna podjąć działania w kierunku znalezienia pracy, chociażby w niepełnym wymiarze czasu pracy. Rynek pracy zapewnia możliwość podjęcia zatrudnienia takim osobom w ramach pracy chronionej i tylko dobra wola i determinacja pozwanej może zmienić jej dotychczasową sytuację życiowo-materialną. W ocenie Sądu pozwana jest w stanie regulować miesięcznie tytułem alimentów kwotę 50 zł na rzecz małoletniego syna. Kwota ta odpowiada wydatkom jakie pozwana ponosiłaby gdyby spotykała się z synem. W piśmie z dnia 23 marca 2017 r. pozwana wskazała, że w razie spotkań z synem chciałaby zabrać go do kina, do (...), na lody, liczy się zatem z pewnymi wydatkami, które musiałaby ponieść na rzecz syna. Zdaniem Sądu ta symboliczna kwota alimentów pozwoli też małoletniemu na uznanie, że matka uczestniczy w jego życiu i ponosi, nawet w taki minimalnym stopniu, koszty jego utrzymania.

Niewątpliwie pozwana powinna partycypować w kosztach utrzymania syna, jednakże jej udział w tym zakresie ograniczają jej aktualne możliwości zarobkowe. S. O. nie pracuje zawodowo. Dysproporcja możliwości zarobkowych powoda i pozwanej jest znaczna, dlatego tez Sąd oddalił powództwo w pozostałej części. Obowiązek alimentacyjny obciąża co prawda oboje rodziców - może nie w równym - lecz w zbliżonym do siebie stopniu. Jednakże możliwości finansowe pozwanej są obecnie znacznie ograniczone.

K. M. jest nastolatkiem, jego potrzeby stale rosną i wymagają finansowego wsparcia. Małoletni dobrze się uczy, ma liczne zainteresowania. Obecnie rozpoczął naukę w gimnazjum, a to wiąże się z dodatkowymi kosztami. Ojciec jest w stanie zaspokoić potrzeby syna w tym zakresie, dba o jego wychowanie oraz umożliwia mu kontakt z matką. Jednakże na razie małoletni nie chce się z nią widywać i utrzymywać kontaktu, dlatego kwota alimentów będzie dla niego także formą uczestnictwa matki w jego życiu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za zasadne zasądzenie kwoty po 50 zł jako kwoty alimentów należnych małoletniemu K. od jej matki, za okres od dnia 1 maja 2017 r., tj. od początku miesiąca, w którym Sąd orzekł o obowiązku alimentacyjnym pozwanej.

Natomiast jedną z przyczyn oddalenie powództwa w pozostałym zakresie była sytuacja finansowa pozwanej. Sąd uznał, że zasądzona kwota alimentów w wysokości 50 zł miesięcznie pozostaje w granicach jej możliwości płatniczych i zarobkowych. Pozwana utrzymuje się z pomocy społecznej. Obecna kwota i tak nie pokrywa w całości jej kosztów utrzymania i często zmuszona jest korzystać z pomocy finansowej swojej rodziny, jednakże w ocenie Sądu i mając na uwadze stanowisko samej pozwanej, kwota zasądzonych alimentów w wysokości 50 zł jest dla pozwanej możliwa do realizacji. Wskazać należy, że pozwana wyraziła chęć zapewnienia synowi rozrywek w czasie ewentualnych spotkań, więc kwotę którą miałaby przeznaczyć na ten cel, może przekazać synowi tytułem alimentów, by miał świadomość że matka także uczestniczy w jego życiu. Zatem zdaniem Sądu zasądzona kwota alimentów w wysokości 50 zł miesięcznie jest adekwatna do możliwości zarobkowych pozwanej.

Z powyższych przyczyn, na podstawie art. 135 krio orzeczono jak w punkcie I wyroku, w pozostałym zakresie oddalając powództwo – jak w punkcie II wyrok.

O wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu orzeczono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 9 i ust.4 w zw. z § 4 ust.3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz.1714), wobec czego Sąd przyznał adw. E. D. wynagrodzenie w kwocie 60 zł powiększone o podatek VAT za pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu, które nakazał wypłacić z zasobów Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Olsztynie) – punkt III wyroku.

Na podstawie art. 113 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc oraz z uwagi na charakter sprawy sąd odstąpił od obciążania stron kosztami sądowymi - jak w punkcie IV wyroku.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc wyrokowi w części zasądzającej alimenty nadano rygor natychmiastowej wykonalności – punkt V wyroku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak na wstępie.