Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) w W.

o rentę socjalną

na skutek odwołania P. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. z dnia 17 października 2016 r., znak: (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. z dnia 17 października 2016 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu P. M. prawo do renty socjalnej na okres od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia 28 lutego 2018 r.,

2. stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 października 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. odmówił P. M. przyznania prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu swojej decyzji organ rentowy stwierdził, że ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do wskazanego świadczenia, gdyż nie spełnia on warunków określonych w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej wobec uznania przez Komisję Lekarską ZUS orzeczeniem z dnia 11 października 2016 r., że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy, jak tego wymaga ustawa.

Od powyższej decyzji P. M. złożył odwołanie. W treści odwołania ubezpieczony wskazał, że od wielu lat chorował psychicznie z powodu schizofrenii, leczył się w (...), był hospitalizowany, stale zażywa leki psychotropowe i jego stan zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy. W związku z tym, P. M. wniósł o zbadanie przez lekarza biegłego psychiatrę celem oceny jego stanu zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. wniósł o jego oddalenie, wskazując treść zaskarżonej decyzji o odmowie przyznania renty socjalnej pozostaje w zgodzie z dyspozycją art. 4 ustawy o rencie socjalnej z uwagi na fakt, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS odwołujący nie został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy .

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony P. M., urodzony w dniu (...), w dniu 1 lipca 2016 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. wniosek o rentę socjalną (s. 1 – 4 akt rentowych).

Odwołujący został skierowany na badania do Komisji Lekarskiej ZUS. Komisja w swoim orzeczeniu z dnia 11 października 2016 r. stwierdziła, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy (s. 17-18 akt rentowych).

Na tej podstawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. w dniu 17 października 2016 r. wydał decyzję, znak: (...), mocą której odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonego świadczenia (s. 19 akt rentowych).

Od niekorzystnej decyzji organu rentowego, P. M. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 4 listopada 2016 r.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych psychologa, a następnie psychiatry celem ustalenia czy wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres oraz czy naruszenie sprawności organizmu powstało: a) przed ukończeniem 18 roku życia, b) w trakcie nauki w szkole wyższej przed ukończeniem 25 roku życia, c) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Biegły sądowy specjalista z zakresu psychologii dr n. hum. J. K. w opinii z dnia 26 grudnia 2016 r. wskazała, ze na podstawie analizy dostępnej dokumentacji, obserwacji oraz badania stwierdza, że aktualnie u wnioskodawcy brak było podstaw do uznania go za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej. Biegła uznała, że wnioskodawca wymaga systematycznej opieki psychiatrycznej i psychologicznej oraz uspołecznienia, ale jest zdolny do lekkiej pracy zgodnie z kwalifikacjami.

W przeprowadzonym badaniu biegła stwierdziła, ze z wnioskodawcą łatwo nawiązać kontakt werbalny. Był prawidłowo zorientowany w miejscu i czasie, bardzo skoncentrowany na sobie, chorobie i swoich ograniczeniach. Wnioskodawca ma, zdaniem biegłej, adekwatny do wykształcenia zasób wiadomości, potrafi werbalizować posiadaną wiedzę, zna i rozumie normy społecznego zachowania, ma za to trudności z uogólnianiem, planowaniem. Nastrój wnioskodawcy był nieco obniżony. Podsumowując, w badaniu biegła uznała, ze wnioskodawca prezentuje wiekową normę intelektualną, jednak ma problemy z uwagą oraz pamięcią bezpośrednią słuchową i dlatego wolniejsze jest tempo uczenia się bezpośredniego. Obniżone jest myślenie przyczynowo – skutkowe i ocena krytyczna.

Biegły sądowy specjalista z zakresu psychiatrii M. P. w opinii z dnia 9 lutego 2017 r. uznała, że są podstawy, aby uznać wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy.

W przeprowadzonym badaniu biegła rozpoznała u wnioskodawcy schizofrenię paranoidalną. Wnioskodawca leczył się z tego powodu od 5 lat, od stycznia 2015 r. do lipca 2016 r. nie obserwowano nawrotu objawów wytwórczych psychozy. Stan psychiczny był względnie stabilny. Wnioskodawca nie przedstawił aktualnej dokumentacji z leczenia, a przeprowadzone przez biegłą badanie psychiatryczne, które miało miejsce dnia 6 lutego 2017 r. wskazało na znaczące pogorszenie stanu psychicznego od czasu badania orzeczniczego w ZUS. Biegła uznała, że istniejące objawy katatoniczno – paranoidalne uzasadniają uznanie wnioskodawcy za całkowicie niezdolnego do pracy na okres od 6 lutego 2017 r. (data badania psychiatrycznego) do lutego 2018 r. Zdaniem biegłej całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w czasie nauki w szkole policealnej, przed ukończeniem 25 roku życia.

Pismem z dnia 10 marca 2017 r. organ rentowy oświadczył, że nie wnosi uwag do opinii biegłych. Dodatkowo został załączona opinia lekarska Przewodniczącego Komisji Lekarskich przy (...) ZUS w W. z dnia 9 marca 2017 r. W opinii tej Przewodniczący wskazał, że opinia biegłego psychologa była zgodna z orzeczeniem Komisji Lekarskich, dlatego też nie wnosi uwag. W odniesieniu do opinii biegłego psychiatry Przewodniczący, w związku z opisywanym przez biegłą pogorszeniem stanu psychicznego, nie wnosi uwag. Wskazał także, że w okresie spornym brak było całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie P. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. z dnia 17 października 2016 r., znak: (...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. 2014 r., poz. 1682), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Stosownie zaś do ust. 2 powołanego przepisu osobie, która spełnia warunki określone w ust.1 przysługuje:

1) renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta socjalna okresowa- jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Z dyspozycji art. 15 ustawy o rencie socjalnej wynika, że ustawodawca w ramach oceny, czy spełnione zostały przesłanki do przyznania opisanego powyżej świadczenia nakazał odpowiednio stosować art. 12 – 14 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które zawierają legalne definicje całkowitej i częściowej niezdolności do pracy. Mianowicie, przepis art. 12 ust. 1 powołanej ustawy wskazuje, że za całkowicie niezdolną do pracy należy uznać osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Z kolei przepis art. 12 ust. 3 ustawy za częściowo niezdolną do pracy uznaje osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, należy mieć także na uwadze, że w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej, o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 113/00). Ocena całkowitej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, co do zasady wymaga wiadomości specjalnych. W takiej sytuacji, sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2009 r., III UK 30/09).

W świetle przytoczonych przepisów kwestią, od której uzależniona była zasadność odwołania P. M. było zatem ustalenie, czy odwołujący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i czy niezdolność ta powstała z powodu naruszenia sprawności organizmu powstałej w ww. okresach.

Celem rozstrzygnięcia powyższych wątpliwości, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych psychologa i psychiatry. Biegły sądowy specjalista do spraw psychologii orzekła, że na dzień badania wnioskodawca wymagał systematycznej opieki psychiatrycznej i psychologicznej oraz uspołecznienia, ale był zdolny do lekkiej pracy zgodnie z kwalifikacjami. Biegły sądowy z zakresu psychiatrii natomiast stwierdziła, że od czasu badania orzeczniczego w ZUS nastąpiło znaczące pogorszenie stanu psychicznego wnioskodawcy. Biegła uznała, że objawy wnioskodawcy uzasadniają uznanie wnioskodawcy za całkowicie niezdolnego do pracy na okres od 6 lutego 2017 r. (data badania psychiatrycznego) do lutego 2018 r. Biegła wskazała, że całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w czasie nauki w szkole policealnej, przed ukończeniem 25 roku życia. Do powyższych opinii nie miał zastrzeżeń organ rentowy, który wskazał dodatkowo, że w okresie spornym brak było całkowitej niezdolności do pracy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy postanowił przychylić się do opinii biegłego psychiatry i w związku z tym stwierdza, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy. Sąd Okręgowy podkreśla jednak, że zgodnie w powyższymi rozważaniami całkowita niezdolność nie istniała w dacie badania orzeczniczego Komisji Lekarskich ZUS. Jak to zostało wskazane ww. opinii biegłego psychiatry znaczne pogorszenie stanu psychicznego miało miejsce dopiero po dokonaniu badania orzeczniczego przez ZUS, w konsekwencji czego biegła oznaczyła czas całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy na okres od 6 lutego 2017 r. do lutego 2018 r. Biegła wskazała, że całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w czasie nauki w szkole policealnej, przed ukończeniem 25 roku życia, a zatem wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do skutecznego ubiegania się o przyznanie prawa do renty socjalnej w okresie wskazanym powyżej.

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi względami uznał zatem odwołanie za zasadne i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał P. M. prawo do renty socjalnej na okres od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia 28 lutego 2018 r.

Z kolei rozstrzygnięcie zawarte w pkt. 2 wyroku opiera się na przepisie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zdaniem Sądu Okręgowego organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Ustalenie, że wnioskodawcy przysługiwało prawo do renty socjalnej, było możliwe dopiero na etapie postępowania sądowego – wcześniej bowiem, na etapie przeprowadzania badań orzeczniczych w ZUS, nie istniały przesłanki do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy. Dlatego też Sąd Okręgowy przyznał prawo do renty socjalnej dopiero od dnia 6 lutego 2017 r. - czyli od daty badania psychiatrycznego dokonanego przez biegłego psychiatrę, a nie od daty badania orzeczniczego dokonanego w ZUS.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1a ww. ustawy, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Działając na podstawie powołanego przepisu, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, powodującej opóźnienie w wypłacie świadczenia, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego ujawniły konieczność przyznania prawa do renty socjalnej wnioskodawcy i to nie od daty badania orzeczniczego w ZUS, a badania psychiatrycznego dokonanego przez biegłego psychiatrę.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)