Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 15 września 2016 r. powód J. W. wniósł do Sądu Rejonowego w Kaliszu pozew doprecyzowany w piśmie procesowym datowanym na dzień 26 stycznia 2017r. przeciwko synowi J. W. o obniżenie alimentów.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż nie stać go na płacenie alimentów w wysokości dotychczasowo ustalonej tj. 450 zł miesięcznie. Wskazał, iż jego sytuacja materialna się pogorszyła, a jego źródłem utrzymania jest renta w wysokości 771 zł i wynagrodzenie za pracę w wysokości 1300 – 1400 zł miesięcznie. Wskazał, iż posiada zobowiązania finansowe w banku w wysokości 1270 zł oraz alimentacyjne, w związku z czym na życie pozostaje mu niewiele.

Powód podał, iż syn pobiera rentę socjalną w wysokości 700 zł oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 1500 zł i jego dochody są w zupełności wystarczające na jego własne utrzymanie. Ponadto wskazał, iż syn jest również źródłem dochodu dla jego matki i jej najbliższej rodziny.

Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017r. powód wniósł o obniżenie alimentów do kwoty po 150 zł miesięcznie.

Opiekun prawny całkowicie ubezwłasnowolnionego pozwanego J. W. oświadczył, iż zgodziłby się na obniżenie alimentów o kwotę 50 zł tj. do kwoty po 400 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego K. D. (1) i J. W..

Małżeństwo rodziców pozwanego zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 01 lipca 2004r. w sprawie IC 25/04 przez rozwód bez orzekania o winie. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim wówczas J. W. powierzono matce zachowując dla powoda prawo do kontaktów z dzieckiem i współdecydowanie w istotnych sprawach życiowych. W punkcie 3 przedmiotowego wyroku zobowiązano obie strony do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania wspólnego dziecka i z tego tytułu Sąd zasądził od J. W. na rzecz mał. J. W. alimenty w kwocie po 200 zł miesięcznie, płatne z góry dnia 10-go każdego miesiąca do rąk matki małoletniego z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności każdej z rat.

Dowód: - dokument na k. 3 w aktach sprawy III RC 740/12

Matka małoletniego pozwanego w dniu 15 listopada 2012r. wniosła do Sądu Rejonowego w Kaliszu pozew o podwyższenie alimentów. Sprawa toczyła się pod sygnaturą III RC 740/12. Strony wówczas na rozprawie w dniu 30 stycznia 2013r. zawarły ugodę, na mocy której J. W. zobowiązał się do płacenia na rzecz małoletniego syna J. W. alimenty w kwocie po 450 zł miesięcznie płatnych z góry do rąk matki małoletniego J. W. do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat.

Dowód: - dokument na k. 18 w aktach sprawy III RC 740/12

W momencie ustalania ostatnich alimentów pozwany J. W. miał 17 lat. Posiadał orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Uczęszczał do klasy I Zespołu Szkół nr (...) przy ulicy (...) w K..

Pozwany mieszkał wraz z matką K. D. (1) oraz babcią E. S.. Koszty związane z utrzymaniem mieszkania kształtowały się następująco: czynsz – 240 zł miesięcznie, energia elektryczna - 80 zł miesięcznie, gaz – 100 zł miesięcznie, kablówka – 76 zł miesięcznie, telefon – 30 zł miesięcznie. Ponadto matka pozwanego przeznaczała 84 zł miesięcznie na odzież dla syna, 100 zł miesięcznie na środki czystości i 300 zł miesięcznie na wyżywienie.

Dowód: - zeznania K. D. (2) (obecnie D.) z dnia 30 stycznia 2013r. k. 17 w aktach III RC 740/12

Matka pozwanego – K. D. (1) (wówczas D.) zrezygnowała z zatrudnienia w związku z opieką nad niepełnosprawnym synem J. W.. Z tego tytułu miała przyznane świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 520 zł miesięcznie. K. D. (1) miała przyznany również zasiłek rodzinny na dziecko w wysokości 106 zł miesięcznie, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w kwocie 80 zł miesięcznie, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie. Miała również przyznany dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 zł jednorazowo na wrzesień 2013r. Ponadto matka pozwanego otrzymywała od powoda alimenty w kwocie 200 zł miesięcznie.

Dowód: - zeznania K. D. (2) (obecnie D.) z dnia 30 stycznia 2013r. k. 17 w aktach III RC 740/12

Powód J. W. w trakcie sprawy trwania III RC 740/12 mieszkał samotnie w K. przy ulicy (...). Miesięczne koszty utrzymania pozwanego wynosiły: czynsz – 200 zł, światło – 100 zł, gaz – 100 zł, telewizja – 76 zł, telefon – 50 zł oraz wyżywienie – 600 zł. J. W. chorował na serce. Leczył się u kardiologa prywatnie oraz na fundusz. Miesięcznie na leki przeznaczał kwotę 200 zł miesięcznie.

Powód miał przyznaną rentę w wysokości 700 zł miesięcznie. Ponadto był pracownikiem ochrony w Spółdzielni (...) i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 800 – 900 zł miesięcznie.

Dowód: - zeznania J. W. z dnia 30 stycznia 2013r. k. 18 w aktach III RC 740/12

Aktualnie pozwany J. W. ma 21 lat. Jest osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną, zaliczoną do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym. Jest osobą niezdolną do podjęcia zatrudnienia. Pozwany choruje na autyzm. Opiekunem prawnym pozwanego jest jego matka – K. D. (1).

J. W. wymaga opieki ze strony osób drugich. Jest on osobą niezaradną życiowo, upośledzoną, a jego funkcjonowanie ograniczone jest u niego do środowiska rodzinnego i szkolnego. Nie jest on zdolny do świadomego podejmowania decyzji i przewidywania ich skutków. Z powodu niedorozwoju umysłowego nie jest on w stanie samodzielnie pokierować swoim postępowaniem.

Pozwany w dalszym ciągu jest uczniem Gimnazjum nr 11 w K. przy ulicy (...). Ma przyznaną rentę socjalną w wysokości 643 zł miesięcznie oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie. Przyznane na jego rzecz alimenty od powoda w wysokości 450 zł miesięcznie są mu wypłacane w drodze egzekucji komorniczej.

Pozwany mieszka wraz z matką oraz jej mężem - D. D. (3) w K. przy ulicy (...). Czynsz za mieszkanie wynosi 500 zł miesięcznie, energia elektryczna 350 - 400 zł miesięcznie. Ponadto miesięczne koszty pozwanego to: wyżywienie – 350 zł, środki czystości – 100 zł, odzież – 50 zł, szkoła – 10 zł, ubezpieczenie i komitet rodzicielski – 17 zł (200 zł rocznie), obiady w szkole – 120 – 130 zł, dojazdy do szkoły – 250 zł, zabawki edukacyjne i gazetki – 15 zł. Pozwany J. W. ma problemy z uzębieniem i prywatnie leczy się u lekarza stomatologa. Jeżeli jest potrzeba to chodzi na miesięczne wizyty kontrolne, jeżeli nie ma potrzeby to raz na 6 miesięcy. Koszt jednej wizyty wynosi 150 – 200 zł. W 2016r. pozwany był na 5-ciu takich wizytach. W 2016r. pozwany miał dwa zabiegi stomatologiczne pod narkozą. Koszt zabiegu kształtował się na poziomie 500 – 700 zł.

Aktualnie nie ma problemów z zębami. Jest pod opieką psychiatry i psychologa w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Dowód: - dokumenty na k. 21 – 22, 24, 25, 27, 28 – 29

- dokumenty na k. 25 - 28 znajdujące się w aktach sprawy III RC 115/16

Matka pozwanego – K. D. (1) otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 1.406 zł miesięcznie z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z opieką nad niepełnosprawnym synem J. W.. K. D. (1) nigdy nie pracowała zajmując się opieką nad niepełnosprawnym pozwanym. Innych dochodów nie posiada. Jest właścicielką samochodu marki M. z 2000r. Samochód jest jej niezbędny, gdyż musi zawozić nim syna do szkoły.

D. D. (3) pracuje dorywczo przy pracach budowlanych i z tego tytułu miesięcznie zarabia ok. 1500 – 2000 zł.

Dowód: - dokument na k. 23

Powód J. W. w dalszym ciągu mieszka samotnie w K. przy ulicy (...). Czynsz za mieszkanie wynosi 200 zł miesięcznie, energia elektryczna 50 – 60 zł miesięcznie.

Powód jest zatrudniony jako pracownik ochrony w Spółdzielni (...) w K. i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1850 zł brutto miesięcznie. J. W. ma przyznaną rentę w wysokości 900,77 zł miesięcznie. Powód nie płacił zasądzonych alimentów, w związku z czym K. D. (1) wystąpiła z wnioskiem o wszczęcie egzekucji komorniczej. Po potrąceniu przez komornika otrzymuje rentę w kwocie 338,38 zł.

Na miesięczne wydatki powoda J. W. składa się: wyżywienie – 300 zł, odzież – 34 zł (150 – 200 zł na 6 miesięcy), środki czystości – 50 zł, bilety autobusowe – 130 zł.

Powód w 2007/2008r. zaciągnął kredyt w Banku (...) w wysokości 50.000 zł, który przeznaczył na ślub syna P.. W późniejszym okresie jak zeznał „dobierał w miarę potrzeb”. Na dzień dzisiejszy do spłaty jest 70.000,00 zł. Powód spłaca przedmiotowy kredyt w miesięcznych ratach po 1.270,00 zł.

Powód w dalszym ciągu leczy się u kardiologa. Cierpi na nadciśnienie tętnicze i przewlekłą chorobę niedokrwienną serca.

Powód w żaden sposób nie wspiera matki pozwanego w jego wychowaniu. Nie zabiera syna do siebie, nie przesyła paczek ani prezentów. Od ponad 10 lat powód nie ma żadnego kontaktu z pozwanym synem.

Dowód: - dokument na k. 30 – 31

- dokumenty na k. 6 – 8, 11a – 14 znajdujące się w aktach sprawy III RC 115/16

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 138 krio można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków, przy czym o zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, a z drugiej zaś strony możliwości zarobkowe strony zobowiązanej do alimentacji (art. 135 § 1 krio).

Przez ustawowe określenie „możliwości zarobkowe i majątkowe” rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił i potrzeb umysłowych i fizycznych (Komentarz do art. 128 teza 4 KRiO [w:] Z. Krzemiński, Alimenty i ojcostwo. Komentarz, Oficyna 2008, wyd. III).

Zobowiązany do alimentacji dziecka nie może zatem zwolnić się z tego obowiązku argumentacji, że jego wykonanie stanowiłoby dla niego nadmierny ciężar. Musi on, w skrajnych przypadkach podzielić się z dzieckiem nawet swoimi najmniejszymi dochodami (H. Haak, Obowiązek alimentacyjny. Komentarz, Toruń 1995 str. 119, teza 31).

Zebrany materiał dowodowy i ustalony stan faktyczny wskazuje, że w sprawie nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie alimentów o kwotę 50 zł. Z poczynionych przez Sąd ustaleń wynika, że po stronie powoda jak i pozwanego nastąpiła zmiana. Koszt utrzymania pozwanego, uwzględniając jego udział w kosztach utrzymania mieszkania wynosi 1.363,00 zł. Jego dochodem jest renta socjalna i zasiłek pielęgnacyjny w łącznej wysokości 796,00 zł. Jak wynika z orzeczenia ZUS pozwany jest niezdolny do podjęcia zatrudnienia.

W momencie ustalania alimentów w styczniu 2013r. dochód pozwanego wynosił 639 zł, a jego wydatki 681,00 zł. Matka pozwanego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia otrzymywała wówczas świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 520 zł. Aktualnie otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 1.406 zł. Matka pozwanego zrezygnowała z pracy zarobkowej i opiekuje się chorym na autyzm synem. Otrzymywane przez nią świadczenie pielęgnacyjne jest jej dochodem z tytułu opieki nad ubezwłasnowolnionym synem, a nie dochodem pozwanego. Matka pozwanego nie może podjąć pracy zarobkowej z uwagi na opiekę nad pozwanym. Jak sam powód przyznał w żaden sposób nie wspiera matki pozwanego w wychowaniu pozwanego. Nie zabiera syna do siebie, nie przesyła paczek ani prezentów. Od ponad 10 lat powód nie ma żadnego kontaktu z pozwanym synem. To na matce pozwanego spoczywa cały trud opieki nad dorosłym chorym dzieckiem.

Powód podczas sprawy o podwyższenie alimentów otrzymywał rentę w wysokości 700 zł oraz wynagrodzenie za pracę w wysokości 800-900 zł miesięcznie. Jego wydatki wynosiły wówczas 1.326,00 zł miesięcznie. Aktualnie powód zarabia 1452,36 zł miesięcznie i otrzymuje rentę w wysokości 900,77 zł. Renta jest zajęta przez komornika i po potrąceniu pozostaje mu kwota 338,38zł. Należy jednak zauważyć, iż wobec powoda została wszczęta egzekucja z powodu nie płacenia przez niego alimentów. Wydatki powoda wynoszą 764 zł. Powód zeznał, iż posiada kredyt w banku na 70.000,00 zł, który spłaca w miesięcznych ratach po 1.270,00 zł. Należy podkreślić, iż przedmiotowy kredyt zaciągnął już w 2007r. lub 2008r., a więc jeszcze przed zawarciem ugody ustalającej zobowiązanie alimentacyjne powoda na 450 zł miesięcznie. Powód pomimo niższych dochodów i zaciągniętego już wówczas kredytu zgodził się na zawarcie w/w ugody. Powód wskazał, iż kredyt zaciągnął w związku ze ślubem syna, a w późniejszym okresie „dobierał w miarę potrzeb”. Płacenie rat kredytu nie może być brane pod kątem zmiany stosunków, gdyż jak już wyżej wskazano kredyt ten powód zaciągnął jeszcze przed zawarciem ugody w sprawie o sygn. III RC 740/12. Zdaniem Sądu powód zaciągając kredyt winien mieć na uwadze dobro swojego ubezwłasnowolnionego syna na którego jest zobowiązany łożyć. Tym bardziej, że w żaden inny sposób nie wspomaga matki pozwanego w opiece nad nim.

Dochód pozwanego J. W. nie pozwala na pokrycie wszystkich jego wydatków. Pozostaje kwota 567 zł, którą winni pokrywać rodzice pozwanego. Sąd do przedmiotowej kwoty nie wliczył wydatków związanych z ewentualnymi zabiegami stomatologicznymi, które w przypadku pozwanego są kosztowne, ponieważ muszą być przeprowadzane pod narkozą. Nadto matka pozwanego czyni osobiste starania w opiece nad nim, a jak wynika z zebranego materiału dowodowego pozwany wymaga opieki ze strony osób drugich. Jest on osobą niezaradną życiowo, upośledzoną, a jego funkcjonowanie ograniczone jest u niego do środowiska rodzinnego i szkolnego.

Rola powoda w życiu pozwanego syna ogranicza się wyłącznie do płacenia alimentów, które aktualnie są potrącane w drodze egzekucji komorniczej z jego renty.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie będą odpowiadały możliwością zarobkowym powoda jak i uzasadnionym potrzebom pozwanego. Powód winien partycypować w wydatkach małoletniego w wysokości wyższej niż matka, albowiem to na matce spoczywa cały ciężar opieki nad pozwanym.

W tych okolicznościach i na podstawie wyżej powołanych przepisów Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku, oddalając powództwo co do obniżenia alimentów do kwoty po 150 zł miesięcznie jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach jak w punkcie 3 sentencji wyroku Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 kpc, biorąc pod uwagę sytuację finansową i życiową stron niniejszego postępowania.