Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód, E. S., wniósł o zasądzenie od pozwanego, Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W., na jego rzecz kwoty 48.639,86 zł. tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi od dnia 23.09.2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podał on, że w dniu 06.09.2010 r. zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia (...) Rodzina seria (...). Zgodnie z wypełnionym wnioskiem, przedmiotem i zakresem ubezpieczenia objęte były: budynek mieszkalny wraz ze stałymi elementami, mienie ruchome / mienie ruchome stałe elementy, budynki gospodarcze, w tym garaż, warsztat samochodowy, OC w życiu prywatnym, Dom A.. W dniu 20.08.2011 r. doznał bez swojej winy szkody w mieniu. Przyczyną jej było pęknięcie rury, które doprowadziło do zalania całej powierzchni warsztatu samochodowego i uszkodzenia znajdujących się w warsztacie przedmiotów. Szkoda została zgłoszona pozwanemu w dniu 23.08.2011 r. Pismem z dnia 28.12.2011 r. wskazał on przedmioty, które uległy uszkodzeniu wskutek zalania garażu i urządzenia, narażone na utratę wartości wraz z oszacowaniem kosztów, które powinny być pokryte przez pozwanego. Podał również koszty uszkodzeń instalacji hydraulicznej i koszty związane z koniecznością usunięcia wody i szkód, powstałych na powierzchni obiektu, dotkniętego zalaniem. Łączny koszt pokrycia szkody powód ustalił na kwotę 48.889,86 zł., na którą składają się:

- urządzenia uszkodzone:

1. wkrętarka B. (...),4VE-2 - 1.782,00 zł.,

2. szlifierka B. (...) - 553,00 zł.,

3. analizator H. (...) 222 (+ legalizacja GUM / kalibracja) - 3.900,00 zł. + 1.200,00 zł. = 5.100,00 zł.,

4. komputer D. (...) - 600,00 zł.,

5. monitor Samsung S. (...)SN - 749,00 zł.,

6. prostownik T. (...) - 875,00 zł.,

7. komputer diagnostyczny (...)/2 - 5.297,00 zł.,

8. podnośnik kanałowy - 2.367,00 zł.,

9. skrzynia biegów M. (50% amortyzacji) - 24.000,00 zł. x 50% = 12.000,00 zł.,

- urządzenia narażone na utratę wartości:

10. stacja do obsługi klimatyzacji T. Komfort (...) - 13.500,00 zł. x 60% = 8.100,00 zł.,

11. młot udarowy M. (...) - 7.564,56 zł. x 60% = 4.538,74 zł.,

- koszty uszkodzeń urządzeń oraz koszty związane z akcją usuwania wody i szkód, powstałych na powierzchni obiektu, dotkniętego zalaniem:

12. sprzątanie po zalaniu i osuszanie - 6.036,84 zł.,

13. szafka umywalkowa oraz wymiana - 150,00 zł. + 100,00 zł. = 250,00 zł.,

14. lampy oświetleniowe x 4 sztuki oraz wymiana - 4 x (110,00 zł. + 50,00 zł.) = 640,00 zł.,

15. prace remontowe – renowacja tynków i posadzki – 1.576,85 zł., kwota wypłacona przez pozwanego.

Powód podał dalej, że decyzją z dnia 18.07.2012 r. pozwany przyznał mu odszkodowanie w kwocie 1.576,85 zł. za zalanie pomieszczenia gospodarczego, wyliczone kosztorysowo. Powód nie otrzymał jednak kosztorysu, w oparciu o który pozwany ustalił wysokość szkody. Pozwany poinformował również, że uszkodzony sprzęt nie stanowi ruchomości domowych, ale wyposażenie firmy – warsztatu samochodowego i brak jest jego odpowiedzialności z polisy. Na skutek odwołania pozwany przyznał powodowi dodatkową kwotę odszkodowania w wysokości 250,00 zł. Jednocześnie pozwany wskazał, że fakt ubezpieczenia budynku gospodarczego, w którym klient prowadzi warsztat samochodowy w ramach polisy indywidualnej nie przesądza o przyjęciu przez ubezpieczyciela praw i obowiązków, jakie przewidziane są dla umów, dedykowanych prowadzonej działalności gospodarczej. Zakres ochrony ubezpieczeniowej budynku i mienia ruchomego zgodne są z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (...) Rodzina, a pozwany nie odpowiada za szkody powstałe w mieniu, służącym działalności gospodarczej. W związku z powyższym powód pismem z dnia 05.03.2015 r. przesłał pozwanemu oświadczenie agenta ubezpieczeniowego R. O. (1), z którym zawierał umowę ubezpieczenia, a który oświadczył, że wolą stron ww. umowy było objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej ww. elementów majątkowych, w tym warsztatu samochodowego, znajdującego się w garażu na terenie ubezpieczonej nieruchomości wraz z jego wyposażeniem, w którym prowadzona była przez ubezpieczającego w chwili zawierania umowy ubezpieczenia działalność gospodarcza. Pozwany, ponownie wezwany do zapłaty, nie uregulował należności.

Powód podkreślił, że zawierając w dniu 06.09.2010 r. umowę ubezpieczenia miał zamiar objąć zakresem ubezpieczenia również prowadzony w budynku gospodarczym warsztat samochodowy, w tym wszelkie znajdujące się w nim sprzęty, zarówno służące prowadzonemu przedsiębiorstwu, jak i ruchomości ściśle domowe. Swój cel przedstawił uprawnionemu pracownikowi Biura (...) – 2” R. O. (1), któremu zlecił dobranie odpowiedniej oferty ubezpieczeniowej. W tym celu na wniosku do polisy w rubryce, dotyczącej budynków, zamieszczono wpis „warsztat samoch.”. Było to zdaniem powoda równoznaczne z objęciem ochroną ubezpieczeniową również ruchomości, służących prowadzonej działalności gospodarczej. Powód przyznał, że Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina zawierają postanowienia, wyłączające z ochrony ubezpieczeniowej mienie, służące wykonywaniu działalności gospodarczej, jednakże zgodnie z art. 65 § 2 k.c., w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Powód wyjaśnił, że niniejszym pozwem dochodzi kwoty 48.639,86 zł., stanowiącej różnicę pomiędzy odszkodowaniem należnym w kwocie 50.466,71 zł., a wypłaconym w wysokości 1.826,85 zł.

Na rozprawie w dniu 14.06.2017 r. powód sprecyzował żądanie pozwu w ten sposób, że oświadczył, iż domaga się objęcia roszczeniem również wszelkich kosztów, związanych z usunięciem skutków zalania, a nie tylko kosztów sprzątania i osuszania, zgodnie z zakresem, wynikającym z opinii biegłego. (karta 223)

Pozwane Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, jako że powództwo jest bezzasadne i kwestionuje je tak co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwany podniósł, że okolicznością bezsporną jest, że powód wywodzi swoje roszczenie z umowy ubezpieczenia (...) Rodzina, potwierdzonej polisą nr (...), do której mają zastosowanie Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) (...) Rodzina z lutego 2009 r. oraz że ww. OWU w § 4 ust. 8 pkt 10 wyłączają spod ochrony ubezpieczeniowej mienie, służące działalności gospodarczej, co powód przyznał na str. 5 pozwu. W powyższych okolicznościach sprawy nie powinno ulegać, zdaniem pozwanego, wątpliwości, że mienie ruchome powoda służące wykonywaniu działalności gospodarczej nie było objęte ochroną ubezpieczeniową. OWU wyraźnie wyłączają takie mienie spod ochrony ubezpieczeniowej, zaś w treści polisy nie wykazano w tym zakresie odstępstw, dotyczących mienia ruchomego. Co prawda powód wskazuje, że w rubryce rodzaj budynku wpisano warsztat samochodowy, niemniej budynek nie stanowi mienia ruchomego, a takiego mienia dotyczy w przeważającej części niniejszy spór. Jest przy tym bezsporne, że pozwany obejmował ochroną mienie ruchome, nie służące działalności gospodarczej – nie można było wykluczyć, że w toku zdarzeń mienie to znajdzie się w warsztacie, i z tego względu budynek ten wymieniono w polisie. Podniósł, że nie miał zamiaru poczynić wyjątku od § 4 ust. 8 pkt 10 OWU. Gdyby jednak nawet przyjąć, że umieszczając w polisie opis „warsztat samochodowy” poczyniono wyjątek od § 4 ust. 8 pkt 10 OWU (czemu pozwany zaprzecza), to nie dotyczył on mienia ruchomego, bowiem pozycja „rodzaj budynku” siłą rzeczy dotyczy budynku, a nie ruchomości. Pozwany podkreślił, że zgodnie z zasadami wykładni, wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco. W tej sytuacji należy stwierdzić, że mienie ruchome, służące działalności gospodarczej, nie podlegało ochronie ubezpieczeniowej, co wynika wprost z § 4 ust. 8 pkt 10 OWU, i domaganie się odszkodowania za szkody w takim mieniu jest oczywiście bezzasadne. Pozwany powołał się także na inne postanowienia OWU. I tak § 2 ust. 14 OWU, wymieniając ubezpieczone mienie, wskazuje m.in. przedmioty osobistego użytku bądź sprzęt domowy. Z kolei § 4 ust. 3 OWU wymienia m.in. urządzenia domowe, domowy sprzęt elektryczny, zapasy gospodarstwa domowego, odzież i inne przedmioty osobistego użytku, zwierzęta domowe. Sama nazwa umowy ubezpieczenia (...) Rodzina także nie wskazuje, aby ubezpieczenie to dotyczyło prowadzenia działalności gospodarczej. Pozwany zakwestionował twierdzenia strony powodowej, jakoby zamiarem pozwanego było objęcie ochroną ubezpieczeniową mienia, służącego działalności gospodarczej. Z treści pozwu wynika zresztą, że R. O. (1) działał na zlecenie powoda – na str. 5 pozwu strona powodowa podaje, że powód wymienionej osobie zlecił dobranie odpowiedniej oferty ubezpieczeniowej. Nadto należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Pozwany argumentował, że twierdzenia powoda co do zgodnej woli stron umowy są gołosłowne i nie znajdują oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Mając na uwadze powyższe okoliczności pozwany zakwestionował roszczenia, opisane w tabeli, zawartej na str. 3-4 pozwu, a także jako oczywiście bezzasadne roszczenia, opisane w tej tabeli pod pozycjami 10 i 11. W tabeli jako podstawę wysuwanych roszczeń podaje się narażenie na utratę wartości. Skoro narażenie mienia na uszkodzenie, zniszczenie lub utratę wartości nie stanowi szkody, stąd domaganie się z tego tytułu odszkodowania jest oczywiście bezzasadne. Podniósł też, że podawana w tabeli utrata gwarancji także nie ma charakteru wymiernej szkody majątkowej – gwarancja ze swej natury ma charakter losowy, aktualizuje się jeżeli w czasie jej trwania ujawnią się wady. W niniejszej sprawie nie ma pewności, że powód kiedykolwiek by z tej gwarancji skorzystał. Pozwany zakwestionował wysokość szkody, określonej na 60% wartości sprzętu, której też zresztą nie udowodniono. Nawet gdyby powód miał skorzystać z gwarancji, co do czego wcale nie ma pewności, to nie wiadomo skąd przeświadczenie powoda, że koszt usunięcia wady wyniósłby akurat 60% wartości sprzętu – wady miewają różny charakter i różne są także koszty ich usunięcia. Co do pozycji, zawartej w punkcie 12 tabeli w pozwie, pozwany podniósł, że w ogóle nie wie, w jaki sposób ustalono wartość na 6.036,84 zł. Z powyższych względów zakwestionował także żądanie odsetek od tej kwoty; skoro powód w ogóle nie wskazał dokładnego zakresu prac, zawartych w nich czynności i czasu ich trwania, to powód w tym zakresie nie pozostaje w opóźnieniu. Pozwany zakwestionował wartość wszystkich urządzeń, z tytułu których uszkodzenia, zniszczenia, bądź narażenia na utratę wartości powód dochodził roszczeń niniejszym postępowaniem.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód E. S. zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w (...) S.A. umowę ubezpieczenia, potwierdzoną wnioskiem – polisą z dnia 06.09.2010 r., serii (...) na okres 07.09.2010 r. – 06.09.2011 r. w wariancie ubezpieczenia III. Była to kontynuacja poprzedniej umowy. Przedmiot i zakres ubezpieczenia stanowiły:

1.  budynek mieszkalny wraz ze stałymi elementami,

2.  mienie ruchome/mienie ruchome i stałe elementy – od ognia i innych zdarzeń losowych,

3.  mienie ruchome i stałe elementy od kradzieży z włamaniem i rozboju,

4.  stałe elementy, mienie ruchome – od dewastacji,

5.  szyby i inne przedmioty szklane – od stłuczenia,

6.  budynki gospodarcze, w tym garaże – od ognia i innych zdarzeń losowych; rodzaj budynku: warsztat samochodowy,

7.  OC w życiu prywatnym,

8.  Dom A..

We wniosku – polisie wpisano ustaloną sumę ubezpieczenia każdego przedmiotu, objętego ochroną, przy czym suma ta w przypadku budynku gospodarczego – warsztatu samochodowego wynosiła 80.000,00 zł. Wpisano w nim również informację, że prowadzona jest działalność gospodarcza. Nie wykazano, aby przechowywano mienie ruchome o jednostkowej wartości, przekraczającej 5.000,00 zł. W związku z tym nie wypełniono również wykazu przedmiotów o takiej wartości. W umowie ubezpieczenia zastosowanie miały ogólne warunki ubezpieczenia (...) Rodzina. Ubezpieczający oświadczył, że przed zawarciem umowy otrzymał ww. ogólne warunki ubezpieczenia oraz że postanowienia umowy zostały z nim uzgodnione. Wniosek został wypełniony przez R. O. (1) – agenta ubezpieczeniowego, prowadzącego działalność w ramach Biura (...) – 2” z siedzibą w O.. W polu, dotyczącym budynków, objętych ubezpieczeniem, uczynił on dopisek: „warsztat samochodowy” w celu określenia przeznaczenia garażu przez sprecyzowanie, że budynek jest dwufunkcyjny, tj. stanowi garaż i warsztat samochodowy. Agent ubezpieczeniowy wiedział bowiem, że ubezpieczający w budynku garażowym prowadził naprawy pojazdów w ramach swojej działalności gospodarczej.

(dowód: wniosek – polisa z 06.09.2010 r. k. 190, zeznania świadka R. O. k. 195v.-196)

Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina miały zastosowanie do umów ubezpieczenia, zawartych przez (...) Spółkę Akcyjną z osobami fizycznymi jako ubezpieczającymi. Zgodnie z ich § 1 ust. 2 i ust. 3, w porozumieniu z ubezpieczającymi do umowy ubezpieczenia mogły zostać wprowadzone postanowienia dodatkowe lub odmienne od zapisów niniejszych OWU, przy czym postanowienia te wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wśród zdarzeń losowych przewidziane było m.in. zalanie, rozumiane jako nagłe i niespodziewane m.in. wydostanie się płynów lub pary, spowodowane awarią urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, centralnego ogrzewania i innych urządzeń. W myśl § 4 ust. 2 OWU z tytułu ubezpieczenia mienia ruchomego ochroną ubezpieczeniową objęte było również mienie ruchome, przechowywane w pomieszczeniu/budynku gospodarczym, z zastrzeżeniem postanowień ust. 3, który przewidywał, że w pomieszczeniach i budynkach gospodarczych ochroną ubezpieczeniową objęte jest następujące mienie ruchome: meble, urządzenia domowe, domowy sprzęt elektryczny, zapasy gospodarstwa domowego, odzież i inne przedmioty osobistego użytku, zwierzęta domowe, rowery, wózki inwalidzkie, części do motorowerów, motocykli i samochodów, sprzęt turystyczny, sportowy, rehabilitacyjny, sprzęt ogrodniczy, sprzęt do majsterkowania. Ochrona ubezpieczeniowa nie dotyczyła m.in. mienia ruchomego, które zostało użyczone lub wypożyczone w ramach prowadzonej przez ubezpieczającego lub osoby pozostające z ubezpieczającym we wspólnym gospodarstwie domowym działalności gospodarczej. Przedmiotem ubezpieczenia nie było m.in. mienie służące działalności gospodarczej (§ 4 ust. 2, ust. 3, ust. 7 pkt 2, ust. 8 pkt 10).

Zgodnie z § 4 ust. 14 OWU, umowa ubezpieczenia nie mogła być zawarta w wariancie I, jeżeli w lokalu/budynku mieszkalnym prowadzona była działalność gospodarcza. Budynki/pomieszczenia gospodarcze i budowle mogły być ubezpieczone tylko pod warunkiem ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych:

1) lokalu mieszkalnego i/lub mienia ruchomego wraz ze stałymi elementami tego lokalu,

2) budynku mieszkalnego i/lub mienia ruchomego i/lub mienia ruchomego wraz ze stałymi elementami tego budynku (§ 4 ust. 15).

§ 5 ust. 3 OWU przewidywał, że (...) nie pokrywa kosztów, związanych z usunięciem awarii wszelkich urządzeń i instalacji infrastruktury technicznej i teletechnicznej oraz sprzętu gospodarstwa domowego.

W § 20 ust. 7 pkt 2 OWU (...) stanowiły, że w ubezpieczeniu mienia wniosek powinien zawierać dane o m.in. prowadzeniu działalności gospodarczej w budynku (...) terenie nieruchomości/w lokalu mieszkalnym. W § 20 ust. 8 przewidywały one, że jeżeli jednostkowa wartość mienia ruchomego przekracza 5.000,00 zł., wniosek musiał zawierać wykaz tych przedmiotów, z wyjątkiem gotówki i innych środków płatniczych oraz papierów wartościowych, z zastrzeżeniem postanowień § 29 ust. 6, zgodnie z którym (...) odpowiadało za przedmioty o wartości jednostkowej powyżej 5.000,00 zł. pod warunkiem wyszczególnienia ich we wniosku o ubezpieczenie, a w razie ich niewyszczególnienia – górną granicę odpowiedzialności stanowiła kwota 5.000,00 zł. Wykaz, o którym mowa w ust. 8, musiał zawierać dane takie, jak: ilość, wartość, rodzaj, marka, rok produkcji (zakupu) i ewentualnie opis mienia.

Zgodnie z § 35 ust. 1 OWU, w trakcie trwania umowy ubezpieczenia mienia ubezpieczający, oprócz obowiązków, o których mowa w § 34 ust. 5, zobowiązany był m.in.:

1)  w przypadku nabycia przedmiotów o jednostkowej wartości przekraczającej 5.000,00 zł. dostarczyć (...) wykaz tych przedmiotów. Wykaz – sporządzony zgodnie z zasadami, określonymi w § 20 ust. 8 i 9 – powinien zostać dostarczony niezwłocznie, nie później niż w ciągu 14 dni roboczych od daty zakupu tych przedmiotów,

2) przeprowadzać konserwację przewodów i urządzeń doprowadzających i odprowadzających wodę (wodociągowych, kanalizacyjnych, centralnego ogrzewania) i wykonać niezwłocznie wszelkie inwestycje i przeróbki, niezbędne w ocenie rzeczoznawców lub w świetle obowiązujących przepisów, dla właściwej konserwacji i prawidłowego działania przewodów i urządzeń,

3) przekazać do (...) wykaz utraconego, zniszczonego lub uszkodzonego mienia z podaniem ilości, wartości i roku nabycia wraz z dokumentami uzasadniającymi roszczenie.

(dowód: Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Rodzina, k.31-52)

W dniu 20.08.2011 r. na skutek pęknięcia rury doszło do zalania całej powierzchni warsztatu samochodowego i uszkodzenia znajdujących się w nim przedmiotów. Uszkodzeniu uległy: wkrętarka B. (...),4VE-2 o wartości 360,00 zł., szlifierka B. (...) o wartości 190,00 zł., analizator H. (...) 222 (+ legalizacja GUM / kalibracja) o wartości 2.700,00 zł., komputer D. (...) o wartości 100,00 zł., monitor Samsung S. (...)SN o wartości 300,00 zł., prostownik T. (...) o wartości 570,00 zł., komputer diagnostyczny (...)/2 o wartości 3.600,00 zł., podnośnik kanałowy o wartości 1.500,00 zł., skrzynia biegów M. w 50% zamortyzowana o wartości 4.100,00 zł., szafka umywalkowa o wartości 100,00 zł., cztery lampy oświetleniowe hermetyczne świetlówkowe o łącznej wartości 200,00 zł. Zalaniu uległa również stacja do obsługi klimatyzacji T. Komfort (...) i młot udarowy M. (...), który był po okresie gwarancji, a który powód sprzedał za 300,00 zł. Koszt serwisu młota udarowego po zalaniu wynosił 300,00 zł. (...) do obsługi klimatyzacji została osuszona i kalibrowana. Powód nadal jej używał, choć nie była ona już tak niezawodna jak wcześniej. Wszystkie powyższe urządzenia z wyjątkiem skrzyni biegów i młota udarowego służyły powodowi do prowadzenia działalności gospodarczej. Zalanie spowodowało konieczność przeprowadzenia prac, polegających na usunięciu wody i szkód, powstałych na powierzchni obiektu, dotkniętego zalaniem, osuszeniu oraz prac remontowo – renowacyjnych tynków i posadzki. Koszt ww. prac z uwzględnieniem stopnia zużycia technicznego w wysokości 30% wyniósł 2.251,39 zł. Z uwagi na to, że woda miała pośredni kontakt z materiałem konstrukcyjnym ściany przez tynk, który jest materiałem nasiąkliwym, oraz bezpośredni kontakt z posadzką, co spowodowało częściowe wniknięcie wody i zawilgocenie przegrody – konieczne było zastosowanie osuszaczy.

(dowód: akta szkody k. 58, opinia biegłego J. G. k. 83-94, 110-111, opinia biegłego D. K. k. 149-157, 182-183, pismo biegłego k. 187, zeznania powoda k. 222-223)

Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu 23.08.2011 r. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, w oparciu o sporządzony kosztorys, decyzją z dnia 18.07.2012 r. pozwany poinformował powoda o tym, że zostanie mu wypłacone odszkodowanie w kwocie 1.576,85 zł. Odszkodowanie to przyznano za zalanie pomieszczenia gospodarczego, zgodnie z umową ubezpieczenia (...) Rodzina, a wyliczono je kosztorysowo. Jednocześnie ubezpieczyciel odmówił odszkodowania za uszkodzony sprzęt, podnosząc, że nie ponosi odpowiedzialności z polisy, bowiem sprzęt ten nie stanowił ruchomości domowych, a był na wyposażeniu firmy – warsztatu samochodowego. Na skutek pisma powoda, pozwany wypłacił mu dodatkowo tytułem odszkodowania kwotę 250,00 zł. Łącznie wypłacone odszkodowanie wyniosło 1.826,85 zł.

(dowód: akta szkody k. 58, okoliczności niesporne)

Powód wyszedł z inicjatywą napisania przez R. O. (1) oświadczenia i sporządził, datowane na dzień 05.02.2015 r., pismo o treści: „Ja niżej podpisany R. O. (1) oświadczam, iż w dniu 06.09.2010 r. jako agent ubezpieczeniowy zawarłem z E. S. umowę ubezpieczenia (...) Rodzina seria (...). Zgodnie z wypełnionym wnioskiem przedmiotem i zakresem ubezpieczenia objęte były:

1.  budynek mieszkalny wraz ze stałymi elementami

2.  mienie ruchome/mienie ruchome i stałe elementy – od ognia i innych zdarzeń losowych

3.  mienie ruchome i stałe elementy od kradzieży z włamaniem i rozboju

4.  stałe elementy, mienie ruchome – od dewastacji

5.  szyby i inne przedmioty szklane – od stłuczenia

6.  budynki gospodarcze, w tym garaże – od ognia i innych zdarzeń losowych; rodzaj budynku: dopisek „warsztat samochodowy”

7.  OC w życiu prywatnym

8.  Dom A.

Oświadczam, iż wolą stron umowy ubezpieczenia było objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej w/w elementów majątkowych, w tym warsztatu samochodowego znajdującego się w garażu na terenie ubezpieczonej nieruchomości wraz z jego wyposażeniem, w którym prowadzona była w chwili zawierania umowy ubezpieczenia działalność gospodarcza przez ubezpieczającego.”. R. O. (1) podpisał to oświadczenie.

(dowód: oświadczenie k. 10, zeznania świadka R. O. k. 198v., zeznania powoda k. 222v.)

Powód analogiczną umowę ubezpieczenia zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego Towarzystwa również w 2009 r. na okres od 07.09.2009 r. do 06.09.2010 r. Przedmiotem i zakresem ubezpieczenia objęte były m.in. budynki gospodarcze, w tym garaż, a suma ich ubezpieczenia wynosiła 80.000,00 zł. Podobnie w dniu 06.09.2011 r. zawarta została umowa ubezpieczenia. W rubryce, dotyczącej budynków gospodarczych, uczyniono we wniosku – polisie serii (...) dopisek: „warsztat samochodowy”. Suma ubezpieczenia wynosiła 80.000,00 zł.

(dowód: wniosek – polisa k. 224-225, 226-227)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Bezsporne między stronami było, że łączyła je umowa ubezpieczenia (...) Rodzina, potwierdzona polisą serii (...), do której miały zastosowanie Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) (...) Rodzina z lutego 2009 r. oraz że w okresie ubezpieczenia miało miejsce zdarzenie losowe w postaci zalania budynku gospodarczego, w którym znajdował się warsztat samochodowy, w którym powód prowadził działalność gospodarczą. Poza sporem było również, że w wyniku zalania uszkodzone zostały następujące urządzenia: wkrętarka B. (...),4VE-2, szlifierka B. (...), analizator H. (...) 222, komputer D. (...), monitor Samsung S. (...)SN, prostownik T. (...), komputer diagnostyczny (...)/2, podnośnik kanałowy, skrzynia biegów M., a także szafka umywalkowa i lampy oświetleniowe w ilości 4 sztuk, oraz że zalane zostały również, choć nie uległy zniszczeniu: stacja do obsługi klimatyzacji T. Komfort (...) i młot udarowy M. (...). Powód przyznał, że jedynie ww. skrzynia biegów, młot udarowy, szafka umywalkowa i lampy oświetleniowe nie były wykorzystywane w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Strony były co do zasady zgodne, że ww. zdarzenie losowe wiązało się z koniecznością usunięcia wody i szkód, powstałych na powierzchni obiektu, dotkniętego zalaniem, w tym wykonania prac remontowych w postaci renowacji tynków i posadzki. Pozwany zasadniczo nie kwestionował swojej odpowiedzialności z polisy, choć w innym zakresie, niż wskazywał na to powód.

Spór dotyczył przedmiotu i zakresu ubezpieczenia, wartości uszkodzonych ruchomości, konieczności wykonania osuszenia obiektu i kosztów przywrócenia budynku gospodarczego do stanu sprzed szkody.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy ubezpieczenia. Zgodnie z art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl § 2 pkt 1), świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie – przy ubezpieczeniach majątkowych – określonego odszkodowania za szkodę, powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Stosunek ubezpieczenia powstaje zatem na podstawie umowy, która ma zapewnić ubezpieczonemu ochronę na wypadek zajścia określonego w niej zdarzenia o charakterze losowym. Świadczenie ubezpieczyciela w przypadku ubezpieczeń majątkowych ma charakter odszkodowawczy. Ubezpieczenie (odszkodowanie), czyli umówiona przez strony kwota, ma zasadniczo pokryć szkodę, jaką ponosi ubezpieczony na skutek zajścia zdarzenia. Elementem treści łączącego strony stosunku obligacyjnego są postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia.

Podstawową kwestią, wymagającą rozstrzygnięcia było, czy strony łączyła umowa ubezpieczenia w wersji, wynikającej z ogólnych warunków ubezpieczenia OWU (...) Rodzina, czy – jak twierdził powód – zgodny zamiar stron był inny, a polegał na objęciu ochroną ubezpieczeniową również mienia, służącego prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie potwierdził wersji powoda co do rozszerzenia zakresu ochrony ubezpieczeniowej i tym samym odpowiedzialności pozwanego na inne mienie, niż to wynika z treści OWU (...) Rodzina. Wskazują na to następujące okoliczności i dowody:

Treść ogólnych warunków ubezpieczenia OWU (...) Rodzina jest jednoznaczna: poza ochroną ubezpieczeniową było mienie służące prowadzeniu działalności gospodarczej. Wynika to z § 4 ust. 7 pkt 2 i § 4 ust. 8 pkt 10. Powód nie udowodnił – wbrew dyspozycji art. 6 k.c., że w przypadku przedmiotowej umowy ubezpieczenia zostały do niej wprowadzone postanowienia dodatkowe lub odmienne od zapisów ww. OWU, co dopuszczał § 1 ust. 2 OWU. Przypomnijmy, że zgodnie z § 1 ust. 3 postanowienia te wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności. Powód powoływał się na zamieszczenie we wniosku – polisie w rubryce, dotyczącej budynków gospodarczych, zapisu „warsztat samochodowy”, na sumę ubezpieczenia ww. budynku, wynoszącą 80.000,00 zł. oraz na oświadczenie agenta ubezpieczeniowego R. O. (1) z dnia 05.02.2015 r. (karta 10), w którym podał on, że wolą stron umowy ubezpieczenia było objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej również warsztatu samochodowego, znajdującego się w garażu na terenie ubezpieczonej nieruchomości wraz z jego wyposażeniem, w którym prowadzona była w chwili zawierania umowy ubezpieczenia działalność gospodarcza przez ubezpieczającego.

Tymczasem przesłuchany w charakterze świadka R. O. (1) zaprzeczył temu, aby taka była rzeczywista wola stron. Na uwagę zasługują jego zeznania, następującej treści: „W polu, dotyczącym budynków, objętych ubezpieczeniem, znajduje się dopisek przeze mnie uczyniony - warsztat samochodowy. Z tego co pamiętam ubezpieczający w budynku garażowym prowadził naprawy pojazdów mechanicznych jako działalność gospodarczą. Miałem tego świadomość. Chodziło o dosłowne określenie przeznaczenia garażu, w szczególności poprzez sprecyzowanie, że budynek jest dwufunkcyjny, tj. stanowi garaż i warsztat samochodowy. Z uwagi na rodzaj ubezpieczenia, tj. (...) Rodzina, niedopuszczalne było objęcie nim warsztatu samochodowego, w którym prowadzona była działalność gospodarcza. Chodziło jedynie o określenie przeznaczenia obiektu, a nie o objęcie umową ubezpieczenia warsztatu samochodowego. Do objęcia ubezpieczeniem warsztatu samochodowego służyła zupełnie inna polisa. W ubezpieczeniach pracowałem ponad 20 lat w momencie, gdy zawierałem przedmiotową umowę z powodem i takich błędów nie popełniam. Tj. starałem się nie popełniać. Ubezpieczający wiedział na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia jaki jest zakres ubezpieczenia. OWU powód otrzymał ode mnie; każdorazowo przy przedłużaniu umowy wręczałem osobiście powodowi OWU. Gdy po raz pierwszy zawierana jest umowa ubezpieczenia (...) Rodzina omawia się z ubezpieczającym OWU, w szczególności co jest przedmiotem i jakie są wyłączenia. W przypadku powoda to również miało miejsce, tj. omówienie z nim OWU tak, jak to wyżej zeznałem. (…) Gdyby powód powiedział mi, że chce, aby polisą objęte było wyposażenie warsztatu samochodowego służące do prowadzenia działalności gospodarczej, to takiej umowy, tj. (...) Rodzina, z powodem bym nie zawarł. Gdyby powód chciał takiego ubezpieczenia to zaproponowałbym ubezpieczenie firmy, czyli działalności gospodarczej. Nie pamiętam, czy powód w związku z zawarciem umowy z 2010 r. poruszał kwestię ubezpieczenia ruchomości służących do prowadzenia działalności gospodarczej. (…) Ponieważ budynek spełniał dwojaką rolę, dlatego zamieściłem w polisie w polu „rodzaj budynku” adnotację o warsztacie samochodowym. Nie miało to znaczenia dla sumy ubezpieczenia, którą przyjąłem w takiej wysokości, jaką podał powód. (…) Prawdopodobnie przy podpisywaniu polisy z powodem nie było brane pod uwagę wyposażenie warsztatu związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. To znaczy, że nie sporządziłbym polisy tego rodzaju, tj. (...) Rodzina obejmującej takie wyposażenie.”

Już chociażby w oparciu o powyższe brak podstaw do uznania, że zapis, dotyczący warsztatu samochodowego, stanowił postanowienie dodatkowe, czy odmienne od zapisów OWU (...) Rodzina. Tak jak zeznał ww. świadek, chodziło li tylko o określenie przeznaczenia garażu przez sprecyzowanie, że budynek jest dwufunkcyjny, tj. stanowi garaż i warsztat samochodowy. Stanowiło to wypełnienie wymogu z § 20 ust. 7 pkt 2 OWU (...), który przewidywał, że w ubezpieczeniu mienia wniosek powinien zawierać dane o m.in. prowadzeniu działalności gospodarczej w budynku (...) terenie nieruchomości/w lokalu mieszkalnym. Zamieszczenie tych danych nie wiązało się przy tym z rozciągnięciem ochrony ubezpieczeniowej na mienie, służące prowadzeniu tej działalności. Argument powoda, że wysokość sumy ubezpieczenia budynku gospodarczego z warsztatem samochodowym, świadczy o objęciu ochroną ubezpieczeniową wyposażenia tego warsztatu, nie zasługuje na podzielenie. Faktycznie suma ta była wysoka. Jednakże na uwagę zasługuje okoliczność, że we wniosku – polisie z 2009 r. (karta 224-225) podana była identyczna suma, wynosząca 80.000,00 zł., w sytuacji, gdy w rubryce, dotyczącej budynku gospodarczego brak dopisku o warsztacie samochodowym. W związku z powyższym wysokość sumy ubezpieczenia nie świadczy o tym, że zakresem ubezpieczenia objęte zostało mienie służące działalności gospodarczej. Podnieść należy również, że § 20 ust. 8 OWU przewidywał, że jeżeli jednostkowa wartość mienia ruchomego przekracza 5.000,00 zł., wniosek musiał zawierać wykaz tych przedmiotów, z wyjątkiem gotówki i innych środków płatniczych oraz papierów wartościowych. Tymczasem we wniosku – polisie z dnia 06.09.2010 r. nie wykazano mienia ruchomego o jednostkowej wartości, przekraczającej 5.000,00 zł. W związku z tym nie wypełniono również wykazu przedmiotów o takiej wartości. Powód natomiast zgłosił wśród uszkodzonych urządzeń analizator o wartości 5.100,00 zł. i komputer diagnostyczny o wartości 5.297,00 zł. Podał też, że w warsztacie znajdowała się stacja do obsługi klimatyzacji o wartości 8.100,00 zł. Gdyby przedmioty te były objęte ochroną ubezpieczeniową, powinny być wyszczególnione we wniosku – polisie, zgodnie z powyższymi wymogami.

Odnośnie oświadczenia R. O. (1) z dnia 05.02.2015 r. (karta 10), stwierdzić należy, że jest to dokument prywatny, skoro tak to w myśl art. 245 k.p.c. stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Inaczej niż w przypadku dokumentu urzędowego, nie jest to dowód tego, co zostało w nim zaświadczone. W świetle zeznań R. O. (1) Sąd odmówił ww. oświadczeniu znaczenia, jakie przypisał mu powód w zakresie zgodnego zamiaru stron umowy.

W konsekwencji powyższego należało przyjąć, że nie doszło do ukształtowania stosunku, łączącego strony, w sposób odmienny, niż to wynika z literalnego brzmienia ogólnych warunków ubezpieczenia (...) Rodzina z 2009 r., a zatem ochroną ubezpieczeniową nie zostało objęte mienie, służące powodowi do prowadzenia działalności gospodarczej w warsztacie samochodowym.

W związku z powyższym odpowiedzialnością pozwanego objąć należy: skrzynię biegów (vide: § 4 ust. 3, w którym mowa o częściach do samochodów w ramach mienia, objętego ochroną ubezpieczeniową), młot udarowy, szafkę umywalkową i lampy oświetleniowe.

Zalanie spowodowało konieczność przeprowadzenia prac, polegających na usunięciu wody i szkód, powstałych na powierzchni obiektu, dotkniętego zalaniem, oraz prac remontowo – renowacyjnych tynków i posadzki. Ponieważ woda miała pośredni kontakt z materiałem konstrukcyjnym ściany przez tynk, który jest materiałem nasiąkliwym, oraz bezpośredni kontakt z posadzką, co spowodowało częściowe wniknięcie wody i zawilgocenie przegrody – konieczne było zastosowanie osuszaczy.

Ponieważ wartości urządzeń i koszt prac, podane przez powoda, zostały zakwestionowane przez pozwanego, Sąd uznał, że rozstrzygnięcie ww. kwestii wymaga wiadomości specjalnych i w związku z tym istnieje potrzeba dopuszczenia dowodu z opinii biegłych stosownych specjalności. W sprawie wydane zostały dwie opinie: przez biegłego rzeczoznawcę ruchomości J. G. (2) i biegłego z zakresu budownictwa D. K. (2). Sąd uznał, że obie opinie – po ich uzupełnieniu – spełniają kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, a poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich wniosków nie budzi zastrzeżeń i pozwala na poczynienie na ich podstawie ustaleń i oparcie na nich rozstrzygnięcia. Stąd też Sąd przyjął obie opinie jako podstawę oceny stanu faktycznego w sprawie.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka R. O. (1), bowiem były one logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Odnośnie zeznań świadka A. M., Sąd uznał, że nie wnoszą one wiele do sprawy, bowiem zajmowała się ona sprawami powoda do 2009 r. i – jak zeznała – nie wie, co było potem. Nie była obecna przy zawieraniu umowy w 2010 r. (karta 221v.). Sąd odmówił wiary zeznaniom powoda co do kwestii odmiennego od postanowień OWU (...) Rodzina ukształtowania ochrony ubezpieczeniowej i odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz objęcia zakresem tej ochrony mienia służącego mu do prowadzenia działalności gospodarczej. Przeczą temu zeznania agenta ubezpieczeniowego, R. O. (1), sporządzającego wniosek – polisę, a przede wszystkim brak dowodu na wprowadzenie do umowy postanowień odmiennych od zapisów OWU, wymagających formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przyczyny, dla których Sąd nie uznał, że dopisek w polisie „warsztat samochodowy” stanowi takie odmienne uregulowanie warunków umowy ubezpieczenia, podano powyżej, gdy o tym była mowa.

Ostatecznie Sąd na podstawie art. 805 k.c. zasądził na rzecz powoda kwotę 5.124,54 zł., oddalając powództwo w pozostałej części. Należne powodowi odszkodowanie wynosi bowiem łącznie 6.951,39 zł., na którą to sumę składają się: wartość skrzyni biegów 4.100,00 zł., serwis młota udarowego 300,00 zł., wartość szafki umywalkowej 100,00 zł., wartość czterech lamp oświetleniowych 200,00 zł., koszt prac, polegających na sprzątaniu, osuszaniu i prac remontowych w kwocie 2.251,39 zł. Sumę tych kwot, tj. 6.951,39 zł. należało pomniejszyć o wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie w kwocie 1.826,85 zł. (6.951,39 zł. – 1.826,85 zł. = 5.124,54 zł.).

O odsetkach orzeczono po myśli art. 481 k.c., uwzględniając zmianę przepisów od dnia 01.01.2016 r. Przy czym Sąd uznał, że odsetki należą się powodowi od dnia 24.09.2011 r., a nie od dnia 23.09.2011 r., jak tego domagał się w pozwie, bowiem termin 30 dni, liczony od dnia zgłoszenia szkody, co miało miejsce w dniu 23.08.2011 r., upłynął 23.09.2011 r., w związku z czym pozwany jest w zwłoce od dnia następnego. (vide: art. 817 § 1 k.c., § 44 ust. 3 OWU, k. 52)

O kosztach procesu (pkt 3) Sąd orzekł na podstawie art.100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo. Powód poniósł koszty w kwocie 6.156,82 zł., a wygrał w 10,6%. Należne mu koszty wynoszą zatem 652,63 zł. (6.156,82 zł. x 10,6%). Pozwany wygrał w 89,4%. Jego koszty procesu to kwota 2.417,00 zł., obejmująca koszty zastępstwa procesowego i opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Należne mu koszty wynoszą 2.160,80 zł. (2.417,00 zł. x 89,4%). W rezultacie należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.508,17 zł. (2.160,80 zł. – 652,63 zł.).

W punkcie 4 wyroku orzeczono na podstawie art. 288 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. Ponieważ ze Skarbu Państwa wypłacono tymczasowo na koszt opinii biegłego 108,37 zł., nakazano ściągnięcie tej kwoty od stron stosownie do wyniku procesu: od powoda 89,4%, tj. kwotę 96,88 zł., i od pozwanego 10,6%, czyli kwotę 11,49 zł.

SSR Agnieszka Brzoskowska

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  za 14 dni lub z apelacją.

O., dnia 10 lipca 2017 r. SSR Agnieszka Brzoskowska