Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariola Wojtkiewicz ( spr.)

Sędziowie: SO Wiesława Buczek- Markowska

SO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2014 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi D. P.

o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie pod sygn. akt III Nc 4009/13, a następnie przed Sądem Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie w Wydziale XI Gospodarczym pod sygn. akt XI GNc 1298/14 i w Wydziale II Cywilnym Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pod sygn. akt II C 799/14 z powództwa D. P. przeciwko M. P. o zapłatę

postanawia :

I.  stwierdzić przewlekłość postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym Szczecin – Prawobrzeżne i Zachód w Szczecinie Wydział III Cywilny, w sprawie III Nc 4009/13;

II.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeżne i Zachód w Szczecinie na rzecz D. P. kwotę 2000 (dwa tysiące) złotych;

III.  oddalić żądanie w pozostałym zakresie;

IV.  nakazać Sądowi Rejonowemu Szczecin –Centrum w Szczecinie, bezzwłoczne podjęcie czynności w sprawie, a zwłaszcza dokonania w terminie 1 tygodnia, oceny skuteczności doręczenia powódce wezwania do uzupełnienia pozwu;

V.  zarządzić zwrot na rzecz skarżącej kwoty 100 (sto) złotych uiszczonej tytułem opłaty od skargi.

UZASADNIENIE

Skarżąca- D. P. wniosła o stwierdzenie, iż w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie pod sygn. akt III Nc 4009/13 a następnie przed Sądem Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie Wydział XI Gospodarczy a następnie Wydziałem III Cywilnym nastąpiła przewlekłość postępowania.

Tak wnosząc zażądała zasądzenia na swoją rzecz od Skarbu Państwa kwoty 3.000 złotych oraz wydania Sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności.

Uzasadniając swoje żądanie skarżąca wskazała, że w dniu 12.09.2013 roku złożyła pozew o zapłatę przeciwko M. P. w Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w III Wydziale Cywilnym. W grudniu 2013 skarżąca otrzymała postanowienie o przekazaniu sprawy do Wydziału Gospodarczego w Sądzie Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie. Z powodu oczywistej pomyłki w ustaleniu przez Sąd kto w powyższej sprawie jest powodem, skarżąca złożyła zażalenie. Jednak skarżąca po otrzymaniu postanowienia o sprostowaniu stron procesu, nie wniosła opłaty. Powiadomiła telefonicznie Sąd o wycofaniu zażalenia. Jednak dopiero w marcu 2014 roku skarżąca otrzymała kolejne postanowienie odrzucające jej zażalenie. W kwietniu 2014 roku sprawa została dopiero przekazana do Wydziału Gospodarczego, który to w dniu 16.06.2014 roku, ponownie przekazał sprawę do Wydziału Cywilnego. Skarżąca o tym fakcie dowiedziała się telefonicznie od pracownika sekretariatu wydziału gospodarczego. Skarżąca dodała także, iż nie przekazano jej informacji do jakiego sądu sprawa trafiła. Skarżąca złożyła pozew prawie 12 miesięcy temu i sprawa nie weszła jeszcze na wokandę. Zostaje przekazywana z wydziału do wydziału.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy po analizie akt sprawy pod kątem okoliczności, mających znaczenie dla oceny czy nastąpiła nieuzasadniona przewlekłość postępowania uznał, że zgłoszona przez D. P. skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r., Nr 179, poz. 1843 ze zmianami) dla stwierdzenia czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania należy w szczególności ocenić m. in. terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia, co do istoty (...) uwzględniając charakter sprawy, stopień jej faktycznej i prawnej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień, a także zachowanie stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Jak wynika z powyższego, ustawodawca określił okoliczności, które każdorazowo sąd rozpoznający skargę na przewlekłość postępowania winien w szczególności oceniać. Należą do nich: prawidłowość i terminowość czynności podjętych przez sąd, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej zawiłości sprawy, znaczenie samej sprawy dla strony skarżącej, rozstrzygniętych w sprawie zagadnień, zachowanie się strony, która wniosła skargę na przewlekłość postępowania. Wyliczenie to nie ma charakteru katalogu zamkniętego a charakter kierunkowy - określa, bowiem sposób oceny przewlekłości i przesłanek jej wystąpienia. Jest istotnym, że konieczność zbadania terminowości i prawidłowości podjętych czynności oznacza po pierwsze odniesienie do oceny, czy postępowanie trwało dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności mających znaczenie dla sprawy (art. 1 ust. 1). Po drugie prowadzi do wniosku, że podstawą stwierdzenia przewlekłości może być nie tylko przedłużenie postępowania wynikające z opieszałości sądu, lecz także z podjęcia oczywiście błędnych decyzji procesowych i wywołaną tym zwłoką. Nie chodzi tu oczywiście o wydanie orzeczeń merytorycznych – rozstrzygających sprawę, co do istoty, czy także kończących postępowanie w sprawie.

Dodać tu trzeba, że błędy (nawet rażące) popełnione przez sąd w toku postępowania nie mogą skutkować niejako automatycznym stwierdzeniem, że przez to doszło do przewlekłości postępowania sądowego. Jeżeli, bowiem na badanym etapie postępowania, czas jego trwania mieści się w granicach wyznaczonych charakterem czynności podjętych przez sąd i nie rzutuje (w sensie przewlekłości) na bieg postępowania sądowego w jego zasadniczym przedmiocie (zmierzającym do wydania rozstrzygnięcia, co do istoty sprawy), to w żadnym wypadku nie można uznać, aby popełnione przez sąd uchybienie procesowe skutkowało przyjęciem, że w postępowaniu sądowym doszło z tego powodu do przewlekłości. W powyższych kwestiach Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela poglądy ukształtowane w doktrynie i orzecznictwie (vide: P. Górecki, S. Stachowiak, P. Wiliński, Skarga na przewlekłość postępowania sądowego. Komentarz, Oficyna 2007). Na koniec uwypuklić jeszcze trzeba, że celem instytucji skargi na przewlekłość postępowania jest zlikwidowanie opieszałości sądu, przed którym sprawa zawisła poprzez wymuszenie należytej sprawności sądu (vide: postanowienie SN z dnia 17 listopada 2005 r., IV CSP 1/05, Biuletyn SN 2006/2) i nadanie sprawie odpowiedniego biegu (tak: postanowienie SN z dnia 8 lipca 2005 r., III SPP 120/05, OSNP 2006/5-6/102 i postanowienie SN z 19 stycznia 2006 r., III SPP 162/05). Skarga na przewlekłość ma w szczególności zapewnić szybką reakcję na trwającą zwłokę w czynnościach sądu i służyć dyscyplinowaniu czynności podejmowanych na danym etapie toczącego się jeszcze postępowania w określonej sprawie (por. postanowienie SN z 19 stycznia 2006 r., III SPP 162/05 i postanowienie SN z dnia 18 lutego 2005 r., III SPP 19/05, OSNP 2005/17/277).

Sąd Okręgowy na podstawie akt sprawy prześledził tok dokonywanych w niej czynności i w ich wyniku ustalił co następuje.

Pozew w sprawie wpłynął do Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie Wydział Cywilny w dniu 27 września 2013 roku i tu zarządzeniem z dnia 8 października 2013 roku został zarejestrowany pod sygn. akt III Nc 4009/13.

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie uznał się za niewłaściwy rzeczowo oraz miejscowo i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu Szczecin- Centrum w Szczecinie, wskazując, iż niniejsza sprawa należy do kategorii spraw gospodarczych i jako taka winna być rozpoznana przez właściwy sąd gospodarczy.

Do Wydziału Gospodarczego Sadu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie sprawa wpłynęła dopiero 12 maja 2014r. Już 16 maja 2014r. sprawdzono w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, że pozwany jednak nie prowadzi działalności gospodarczej od 9 grudnia 2011r. Dnia 17 czerwca 2014r. (po miesiącu od ustaleń) sprawa trafiła do Wydziału Cywilnego, w którym zarządzeniem z dnia 23 czerwca 2014r. wezwano powódkę do uzupełnienia pozwu. Przesyłka, zawierająca wezwanie, została, dnia 31 lipca 2014r., zwrócona Sądowi z adnotacją doręczyciela "nie podjęto w terminie". Do dnia 1 września 2014r. nie podjęto w sprawie czynności.

Odnosząc się do twierdzeń i zarzutów zawartych w skardze na przewlekłość postępowania i mając na uwadze całokształt dotychczasowego sposobu prowadzenia postępowania w sprawie, stwierdzić należy, że skarga jest uzasadniona. W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie wystąpiła przewlekłość postępowania, objawiająca się tym, że na skutek podjęcia przez Sąd Rejonowy Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, błędnej decyzji procesowej o przekazaniu sprawy Wydziałowi Gospodarczemu Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie do dnia rozpoznania skargi sprawie nie został nadany bieg, pomimo tego, że od daty wniesienia pozwu upłynął rok.

Artykuł 200 k.p.c. reguluje kwestie przekazania sprawy sądowi właściwemu w przypadku stwierdzenia swej niewłaściwości przez sąd, do którego sprawa została skierowana. W okolicznościach sprawy powódka skierowała pozew do Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, Wydziału Cywilnego przeciwko pozwanemu M. P. wnosząc o zapłatę na swoją rzecz kwoty 200 złotych wraz z odsetkami. Uzasadniając swoje żądanie wskazała, iż pomiędzy stronami w maju 2012 roku została zawarta umowa sprzedaży wkładki. Z racji tego, że będąca przedmiotem umowy wkładka okazała się dotknięta wadą i nie została naprawiona powódka zażądała zwrotu uiszczonej ceny. Do pozwu załączono między innymi fakturę VAT nr (...) z dnia 22 maja 2012 roku, dokumentującą sprzedaż przedmiotowej wkładki.

Spawa ma charakter gospodarczy wtedy gdy dotyczy stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej- art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 roku o rozpoznaniu przez sądy spraw gospodarczych. Ponadto, w myśl. Art. 2 ust. 2 ww. ustawy sprawami gospodarczymi są także sprawy określone w ust. 1, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie, co wynika z twierdzeń pozwu, strony zawarły umowę sprzedaży w maju 2012 roku. Z danych zawartych w CEIDG z kolei wynika, że pozwany zakończył prowadzenie działalności gospodarczej w dniu 9 grudnia 2011 roku, a zatem na długo przed tym jak strony zawarły umowę. W konsekwencji przedmiotowa umowa jak też i dalsze czynności nie pozostawały w zakresie prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej. Sąd Rejonowy Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, podjął decyzję o przekazaniu sprawy innemu Sądowi, w którym funkcjonuje wydział gospodarczy bez sprawdzenia informacji w ogólnodostępnej Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej. Decyzja wywarło negatywny wpływ na ogólny czas trwania postępowania. Była zbędna, gdyż sprawa i tak po pół roku od wydania postanowienia, a po 9 miesiącach od daty wpływu zawisła w Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie. Ostatecznie okazało się, że powódka skierowała sprawę do właściwego Sądu, a przede wszystkim właściwego wydziału, gdyż sprawa jest sprawą cywilną. Dopiero po 9 miesiącach od wniesienia pozwu wydane zostały zarządzenia wzywające do uzupełnienia pozwu, a więc podjęto właściwe czynności, zmierzające do nadania sprawie prawidłowego toku. Czas zaś pomiędzy wpływem pozwu a wydaniem zarządzenia o wezwaniu do uzupełnienia pozwu był czasem straconym, nic nie wniósł do sprawy, zatem stwierdzić należy, że sprawa trwa dłużej o 9 miesięcy.

Z uwagi na stwierdzenie przewlekłości postępowania zasadne stało się żądanie zasądzenia na rzecz skarżącej sumy pieniężnej, aczkolwiek nie w takiej wysokości, o jaką postulowała w swojej skardze. Dokonując oceny żądania skarżącej Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż odpowiednia do wagi przewlekłości oraz interesów skarżącej będzie kwota 2.000 zł. Pamiętać należy przyznana kwota nie stanowi odszkodowania w rozumieniu prawa cywilnego. Kwota ta ma wynagrodzić niewymierne szkody związane z niewłaściwym wykonywaniem prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Stąd też ustawa nie zawiera kryteriów ustalania jej wysokości, pozostawiając tę kwestię do rozstrzygnięcia w każdej indywidualnej sprawie z uwzględnieniem jej specyfiki. Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy zasądził kwotę 2.000 złotych, mając na uwadze to, że kwota dochodzona pozwem jest niska, wynosi 200 złotych. Orzeczenie w tym przedmiocie zostało zawarte w punkcie II postanowienia, na podstawie przepisu art. 12 ust. 4 ustawy o skardze.

Skargę, zawierającą żądanie zasądzenia sumy pieniężnej ponad kwotę 2.000 złotych Sąd Okręgowy oddalił w punkcie III postanowienia.

Ocena, że postępowanie prowadzone jest przewlekle i ustalenie, że sprawie nie został nadany jeszcze bieg, pomimo tego, że od daty jego wpływu minął już rok doprowadziły do wydania Sądowi na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o skardze (...)polecenia aby w terminie 7 dni podjął niezwłocznie czynności, polegające na ocenie skuteczności doręczenia wezwania do uzupełnienia pozwu. Ta ocena oczywiście musi wywołać dalsze czynności co do wniesionego pozwu. Muszą być one jednak podejmowane bezzwłocznie.

Wobec faktu, iż skarga została uwzględniona na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy o skardze (…), Sąd w punkcie IV orzekł o zwrocie opłaty uiszczonej przez skarżącą od niniejszej skargi.