Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 03 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Jerzy P. Naworski (spr.)

Sędziowie: SO Danuta Jarosz-Czarcińska, SO Wojciech Modrzyński

po rozpoznaniu w dniu 03 sierpnia 2017 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku dłużnika (...) sp. z o.o. w T.

o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 03 kwietnia 2017r., sygn. akt V GU 43/17

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania

Jerzy P. Naworski

Danuta Jarosz-Czarcińska Wojciech Modrzyński

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy oddalił wniosek dłużnika (...) sp. z o.o. w T. o ogłoszenie upadłości. Według tego Sądu już z twierdzeń wnioskodawcy wynika, że dłużnik posiada niesporny i wymagalny dług w stosunku do Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. w łącznej wysokości 110.347,86 zł, natomiast zobowiązanie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest wymagalne, stanowi bowiem należność sporną, wobec której toczą się postępowania sądowe mające rozstrzygnąć zasadność jej dochodzenia Treść art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 2171 ze zm., dalej jako p.u.) jednoznacznie określa, iż postępowanie upadłościowe musi być wspólnym postępowaniem wierzycieli, podjętym w celu dochodzenia roszczeń od niewypłacalnego przedsiębiorcy albo innego podmiotu, do którego przepisy prawa upadłościowego się stosuje. Tym samym wykluczone jest prowadzenie postępowania upadłościowego w stosunku do dłużnika, gdy w sprawie występuje tylko jeden wierzyciel. W razie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości podmiotu, który jest dłużnikiem tylko jednego wierzyciela, winien on ulec oddaleniu. W świetle art. 10 i art. 11 ust. 1 p.u., jak podkreślił Sąd a quo, nie powstanie stan niewypłacalności, gdy nie jest regulowane tylko jedno, chociaż znaczące zobowiązanie. Taka sytuacja, zdaniem tego Sądu, zachodzi w sprawie, skoro wnioskodawca ma wymagalne zobowiązanie, ale wobec jednego wierzyciela. Dodatkowo Sąd pierwszej instancji odwołał się do art. 12a p.u. wskazując, że jakkolwiek wniosek o ogłoszenie upadłości złożył dłużnik, ale nie zmienia to faktu, iż postępowanie upadłościowe nie jest postępowaniem, którego celem jest rozstrzyganie sporów pomiędzy stronami co do istnienia wierzytelności. O ile w przypadku składania wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela należałoby badać, czy dłużnik powołujący się na fakt istnienia wierzytelności spornej wykazał, iż wierzytelność ta ma taki charakter, o tyle przy wniosku składanym przez samego dłużnika, można przyjąć jego twierdzenia za prawdziwe. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, iż wnioskodawca ma tylko jednego wierzyciela który mógłby dochodzić swoich roszczeń w ramach postępowania upadłościowego, a zatem nie ma przesłanki warunkującej możliwość prowadzenia tego postępowania, które musi być wspólnym postępowaniem wierzycieli, podjętym w celu dochodzenia swoich roszczeń. Z tego powodu wniosek został oddalony bez badania, czy nie zachodzą negatywne przesłanki z art.13 p.u. (k. 21-22, s. 2).

W zażaleniu na to postanowienie dłużnik zarzucił mu

1. błędne ustalenia faktyczne, polegające na:

a) ustaleniu, że nie została spełniona przesłanka pozytywna ogłoszenia upadłości w postaci wielości wierzycieli, gdyż zgodnie z dołączonymi do zażalenia dokumentami w postaci wezwania do zapłaty wynika, iż dłużnik ma trzech wierzycieli w tym dwóch niespornych i jednego spornego,

b) ustaleniu, że nie została spełniona przesłanka pozytywna ogłoszenia upadłości w postaci niewypłacalności, gdy z załączonego do zażalenia i zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż dłużnik nie spłaca od kilku lat swoich wymagalnych zobowiązań, dwóch niespornych i jednego spornego,

c) uznaniu, ze dłużnik posiada tylko jednego wierzyciela, który mógłby dochodzić swoich roszczeń w ramach postępowania upadłościowego, gdy obecnie, biorąc pod uwagę materiał dowodowy zebrany w sprawie i dołączony do zażalenia, jest trzech wierzycieli mogących dochodzić swoich roszczeń w ramach postępowania upadłościowego:

- pierwszym jest Naczelnik Urzędy Skarbowego, czego nie neguje Sąd a quo,

- drugim jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych; zgodnie z postanowieniem oddalającym zażalenie dłużnika w prawie ubezpieczeniowej, doręczonym po złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, które stało się prawomocne, organ ten mógłby dochodzić swoich należności w postępowaniu upadłościowym,

- trzecim jest (...), zgodnie z wezwaniem do zapłaty z dnia 28 marca 2017 r. dołączonym do zażalenia.

2. naruszenie dyspozycji art. 28 p.u. przez wydanie postanowienia oddalającego wniosek o ogłoszenie upadłości, bez prawidłowego zbadania sprawy, polegające na rozpatrzeniu merytorycznie wniosku pomimo licznych braków formalnych wniosku (brak wymaganych załączników), do których uzupełnienia wnioskodawca powinien być wezwany,

3. naruszenie dyspozycji art. 1 oraz art. 11 ust. 1 w zw. z art. 23 i art. 28 p.u. poprzez wydanie błędnego rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie, które jest wynikiem rażącego naruszenia przepisów dotyczących wymogów formalnych wniosku, a co za tym idzie przepisów dotyczących konieczności umożliwienia stronie uzupełnienia braków formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wskazując na te zarzuty żalący się wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi Rejonowemu.

Skarżący wniósł ponadto na podstawie art. 381 w zw. z art. 394 § 3 k.p.c. o przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci:

a) wezwania do zapłaty wraz z kopertą oznaczoną stemplem nadania przez wierzyciela (...) z dnia 28 marca 2017 r., które dłużnik odebrał w połowie kwietnia, na okoliczność, że ma więcej niż jednego wierzyciela, którego wierzytelność nie jest sporna,

b) postanowienia wydanego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w sprawie ubezpieczeniowej na okoliczność potwierdzenia, że organ rentowy ZUS mógłby dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu upadłościowym,

c) uchwały o wyborze prezesa zarządu na okoliczność, że nowy zarząd został powołany dopiero 30 stycznia 2017 r., a wcześniej przez kilka lat nie miał organu, co potwierdza brak wiedzy nowego zarządu o zobowiązaniu spółki wobec (...) (k. 25-31).

Do zażalenia skarżący dołączył wezwanie go przez (...) z dnia 28 marca 2017 r. do zapłaty kwoty 602,00 zł z koperta oraz uchwałę zgromadzenia wspólników z dnia 30 stycznia 2017 r. o powołaniu K. R. na prezesa zarządu (k. 32-34).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne, choć nie wszystkie zarzuty są trafne.

W świetle art. 381 w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. i art. 35 p.u. Sąd odwoławczy uwzględnił dołączone do zażalenia dokumenty oraz wziął pod uwagę twierdzenie skarżącego o uprawomocnieniu się decyzji ZUS w związku z orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. Istotne znaczenie ma zwłaszcza to, że wierzycielem wnioskodawcy jest także (...).

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 28 pu. oraz tego przepisu w zw. z art. 1, art. 11 i art. 23 p.u. Sąd pierwszej instancji oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości uznając, że dłużnik ma tylko jednego wierzyciela. Według communis opinio ogłoszenie upadłości może nastąpić tylko wówczas, gdy istnieje co najmniej dwóch wierzycieli przedsiębiorcy, którego wniosek dotyczy, a to wobec zasadniczego celu, któremu służy instytucja upadłości, a mianowicie równomiernego zaspokojenia wszystkich wierzycieli dłużnika. Taki cel wynika zresztą explicite z art. 1 pkt 1 p.u., zgodnie z którym ustawa reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami. Sytuacja, w której dłużnik miałby jednego tylko wierzyciela oznacza więc konieczność oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Takie rozstrzygniecie może nastąpić nawet wówczas, gdy wniosek ma braki formalne, jeżeli już z jego treści wynika istnienie tylko jednego wierzyciela.

Zasadny jest natomiast zarzut błędnych ustaleń, trafny także w razie pominięcia dołączonego do zażalenia dokumentu (...) wzywającego wnioskodawcę do zapłaty należności. Sąd pierwszej instancji uznał, że wnioskodawca ma tylko jednego wierzyciela, gdyż jego zobowiązania wobec ZUS nie są wymagalne, skoro stanowią zobowiązania sporne, wobec których toczą się postępowania sądowe mające na celu rozstrzygniecie o zasadności ich dochodzenia od dłużnika.

W świetle art. 10 p.u. przesłanką ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika, a ta, zgodnie z art. 11 ust. 1 p.u., ma miejsce wówczas, gdy dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Wymagalność zobowiązania oznacza stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Wymagalność wchodzi w rachubę, jeżeli dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie (art. 455 k.c.).

Wbrew opinii Sądu Rejonowego nie ma podstaw do utożsamiania zobowiązań spornych z zobowiązaniami niewymagalnymi. Innymi słowy, fakt, że zobowiązanie jest sporne nie przesądza automatycznie, że nie jest wymagalne, o czym świadczy przykład sporu dotyczącego tylko wysokości zobowiązania. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego w z dnia 3 marca 2004 r. (III CK 360/2002, L..pl nr (...)), nie ma miejsca zaprzestanie płacenia długów, uzasadniające uznanie przedsiębiorcy za upadłego, gdy przedsiębiorca nie płaci długów, ponieważ uznaje je za nienależne (należności sporne). Jednakże gdy liczne długi są stwierdzone tytułami wykonawczymi i egzekucja prowadzona z majątku dłużnika nie prowadzi do ich zaspokojenia, jego stanowisko, kwestionujące istnienie długów, jest bez znaczenia dla oceny, czy w tej sytuacji zachodzi zaprzestanie płacenia długów uzasadniające uznanie dłużnika za upadłego. Nie ma natomiast uzasadnionych podstaw stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w orzeczeniu z 29 kwietnia 1938 r. (C III 487/38, OSN 1939, nr 5, poz. 199), zgodnie z którym dopóki co do wierzytelności toczy się spór i wierzyciel nie uzyskał jeszcze możności prowadzenia egzekucji, dopóty niezapłacenie wierzytelności nie dowodzi zaprzestania płacenia długów.

W ocenie Sądu odwoławczego, problem wierzytelności spornych powinien być rozstrzygany przez sąd upadłościowy stosownie do danych okoliczności sprawy. In concreto jest to tym bardziej uzasadnione, że sam skarżący w zażaleniu powołuje się na uprawomocnienie się decyzji ZUS. będące wynikiem postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku oddalającego zażalenie dłużnika na postanowienia Sądu Okręgowego odrzucające jego odwołanie od decyzji ZUS. Odmiennego wniosku nie da się obronić w oparciu o powołaną przez Sąd meriti regulację art. 12a p.u., która, co zresztą zauważył ten Sąd, odnosi się do wniosku złożonego przez wierzyciela.

W konsekwencji nie ma podstaw do uznania, że dłużnik ma tylko jednego wierzyciela. Niezależnie od tego należy wziąć pod uwagę także (...), który w dniu 28 marca 2017 r. wezwał wnioskodawcę do zapłaty należności (k. 32).

Z przedstawionych względów zarzut błędnych ustaleń faktycznych, polegających na uznaniu, bez rozważenia kwestii sporności zobowiązań wobec ZUS oraz zobowiązania wobec (...), że dłużnik ma tylko jednego wierzyciela jest zasadny, co w świetle art. 54 ust. 2 w zw. z art. 35 p.u. oraz art. 386 § 4 i art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c., powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania Sądowi Rejonowemu sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd ten, po wezwaniu wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych wniosku, dokona ponownej jego oceny, również z punktu widzenia liczby wierzycieli. Na marginesie warto dodać, że gdyby w toku postępowania okazało się, że realizowane miałyby być jedynie interesy jednego wierzyciela ujętego na liście wierzytelności, sąd umorzy postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 p.u.

Jerzy P. Naworski

Danuta Jarosz-Czarcińska Wojciech Modrzyński

(...)

Z.

1. (...),

2. (...),

3. (...)

T. 03/08/2017 r.