Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 września 2014 roku w S.

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko Przedsiębiorstwu Budowlanemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda oraz pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 20 września 2013 roku w sprawie I C 1051/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  punkcie II. - zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Budowlanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda J. B. kwotę 10.051,40 zł (dziesięciu tysięcy pięćdziesięciu jeden złotych i czterdziestu groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 7 lutego 2012 roku;

b.  w punkcie III - zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3520 zł (trzech tysięcy pięciuset dwudziestu złotych) tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1703 zł (jednego tysiąca siedmiuset trzech złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wywołanego apelacją powoda;

3.  oddala apelację pozwanego;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1200 zł (jednego tysiąca dwustu złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wywołanego apelacją pozwanego.

Sygn. akt II Ca 17/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie wyrokiem z dnia 20 września 2013 roku częściowo uwzględnił powództwo J. B. wniesione przeciwko Przedsiębiorstwu Budowlanemu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. o zapłatę kwoty 22.051,40 zł zasądzając kwotę 12.000 zł.

Wyrok zapadł w sprawie, w której powód domagał się od pozwanego zwrotu wpłaconej zaliczki oraz kary umownej określonej w § 7 umowy o wykonanie instalacji pompy ciepła. Powód twierdził, że pozwany nie podjął prac i nie wykonał przedmiotu umowy, skutkiem czego pismem z dnia 16 stycznia 2012 roku odstąpił od umowy.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia w związku z art. 646 k.c. twierdząc także, że powód nie współdziałał przy wykonywaniu umowy.

Sąd ustalił, że 14 czerwca 2010 roku strony zawarły umowę o dzieło, w której pozwany zobowiązał się do wykonania instalacji pompy ciepła - odwiertów pionowych oraz doprowadzenia instalacji do budynku, oraz dokumentacji technicznej. W umowie powód zobowiązał się do przekazania placu budowy wraz z utwardzoną drogą (§ 3). Cenę dzieła strony ustaliły na kwotę 50.257,- zł brutto (§ 5). Termin rozpoczęcia prac strony określiły na 15 czerwca 2010 roku (§ 4 pkt 2), zaś zakończenia na 30 września 2010 roku (§ 4 pkt 1), przy czym strony postanowiły, że za opóźnienie wynikające z przyczyn wydania pozwolenia odpowiednich urzędów pozwany nie ponosi żadnych konsekwencji finansowych (§ 4 pkt 5). Strony ustaliły, że zamawiający ma prawo odstąpić od umowy bez dodatkowych opłat, jeżeli zwłoka w zakończeniu budowy przekroczy o więcej niż 60 dni termin obliczony zgodnie z § 5 (§ 7 pkkt 3). Strony określiły kary umowne w wysokości 20% orientacyjnego wynagrodzenia, przy czym wykonawca był zobowiązany do jej zapłaty w razie odstąpienia od umowy przez inwestora z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca (§ 7 pkt 1), zaś zamawiający w razie odstąpienia od umowy przez wykonawcę z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność inwestor (§ 7 pkt 2). Strony postanowiły, że wszelkie zmiany do umowy wymagają formy pisemnej (§ 11), zaś wszelkie zawiadomienia i ustalenia między stronami dokonywane będą listami poleconymi lub za pokwitowaniem odbioru pod rygorem nieważności (§ 12). Zamawiający zobowiązał się do zapłaty w dniu podpisania umowy kwoty 10.051,40 zł oraz na 14 dni przed rozpoczęciem prac instalacyjnych kwoty 20.102,80 zł. Resztę ceny 20.102,80 zł w terminie 3 dni od zakończenia prac. 10 sierpnia 2010 roku powód wpłacił pozwanemu zaliczkę w kwocie 12.000 zł. 3 grudnia 2010 roku Starosta (...) zawiadomił powoda o przyjęciu bez zastrzeżeń „Projektu prac geologicznych na wykonanie 2 otworów przeznaczonych do pozyskania ciepła…” informując jednocześnie o obowiązku zgłoszenia terminu rozpoczęcia prac, prowadzenia prac pod nadzorem geologicznym i sporządzenia dokumentacji zgodnie z przepisami. Po otrzymaniu zawiadomienia ze Starostwa Powiatowego powód telefonicznie poinformował pozwanego o tym fakcie, a następnie w styczniu 2011 roku telefonicznie poinformował pozwanego, że rezygnuje z wykonania dzieła.

Staroście (...) nie zgłoszono zamiaru wykonania robót geologicznych. Pismem z dnia 16 stycznia 2012 roku, nadanym listem poleconym, powód odstąpił od umowy z uwagi na fakt, iż opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy przekroczyło 60 dni oraz wezwał pozwanego do zwrotu wpłaconej kwoty 12.000,- zł i zapłaty kary umownej zgodnie z § 7 umowy w kwocie 10.051,40 zł.

Uznając powództwa za uzasadnione częściowo Sąd przyjął, że strony zawarły umowę o dzieło, której przedmiotem były prace geologiczne określone nieobowiązującą już ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 roku, nr 228, poz. 1947 ze zm.). Sąd ustalił zwłokę powoda w zakończeniu budowy powyżej 60 dni, zatem skuteczność odstąpienia powoda od umowy i zasadność roszczenia o zwrot zaliczki na podstawie art. 395 § 2 k.c. i 494 k.c. Stwierdzono, że nie znajduje zastosowania art. 646 k.c., co oznacza bezpodstawność zarzutu przedawnienia. W odniesieniu do uznanego za bezzasadne roszczenia o zapłatę kary umownej uznano, że po otrzymaniu przez powoda zawiadomienia z dnia 3 grudnia 2010 roku nie dokonał on formalnego (zgodnego z umową) pisemnego zawiadomienia o tym fakcie pozwanego, a jedynie telefoniczne. Powód nie wykazał również aby przekazał pozwanemu teren budowy wraz z utwardzoną drogą dojazdową. W konsekwencji nie sposób jest uznać, aby powód wykazał, że odstąpienie od umowy nastąpiło z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi pozwany.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwanego w części uwzględniającej powództwo, który zarzucił naruszenie:

1.  art. 646 kodeksu cywilnego przez jego niezastosowanie wynikające z błędnego przyjęcia, iż powód skutecznie odstąpił od umowy o dzieło, a w konsekwencji przyjęcia, iż dla ustalenia terminu przedawnienia roszczeń objętych pozwem należy zastosować zasady ogólne objęte dyspozycją przepisu art. 117 i 118 kodeksu cywilnego, gdy tymczasem powód, wobec braku przesłanek, nie mógł skutecznie odstąpić od zawartej z pozwaną spółką umowy, wobec czego dla przedawnienia roszczeń z niej wynikających zastosowanie winien znaleźć wyłącznie przepis art. 646 kodeksu cywilnego;

2.  naruszeniu przepisu art. 395 § 1 kodeksu cywilnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż po stronie powoda doszło skutecznie do odstąpienia od umowy, co w konsekwencji w ocenie Sądu I instancji doprowadziło do zaistnienia przesłanek objętych dyspozycją przepisu art. 395 § 2 kodeksu cywilnego;

a nadto z ostrożności:

3.  naruszeniu przepisu art. 395 § 2 zd. 2 kodeksu cywilnego przez nieuwzględnienie częściowego wykonania umowy przez pozwaną spółkę polegającego na wykonaniu dokumentacji projektowej i złożenia dokumentacji w odpowiednich instytucjach celem zgłoszenia zamiaru wykonania prac objętych umową i doprowadzenia do uzyskania przez powoda Zawiadomienia z dnia 3 grudnia 2010r. w przedmiocie przyjęcia dokumentacji projektowej bez zastrzeżeń i niezgłaszania sprzeciwu co do planowanych prac, co stanowiło I etap wykonania umowy;

4.  art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego w szczególności przez sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegająca na uznaniu, iż powód skutecznie odstąpił od zawartej przez strony umowy o dzieło, gdy tymczasem zgodnie z jej treścią, a w szczególności zgodnie z treścią § 7 pkt 3 umowy Zamawiającemu przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy (...), jeżeli zwłoka w zakończeniu budowy przekroczy o więcej niż 60 dni termin obliczony zgodnie z postanowieniami umowy, a w okolicznościach stanu faktycznego niniejszej sprawy nie doszło do zwłoki po stronie pozwanej spółki, bowiem brak było współdziałania ze strony powoda (okoliczność niezawiniona przez spółkę) i z tej tylko przyczyny pozwana spółka nie mogła przystąpić do wykonania dalszych etapów pracy;

5.  dokonanie ustaleń pozostających ze sobą w sprzeczności polegających na przyjęciu, iż w zakresie skuteczności odstąpienia przez powoda od umowy pozwany pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia i ustalenie, że powód odstąpił skutecznie od umowy o dzieło (strona 5 uzasadnienia), natomiast w zakresie oceny roszczenia powoda o zapłatę kary umownej uznanie przez Sąd, że pozwany nie ponosił odpowiedzialności za zaistniałe opóźnienie z uwagi na brak współdziałania powoda, w związku z czym pozwany w zwłoce nie pozostawał (strona 6 uzasadnienia).

Zarzucając powyższe apelujący domagał się zmiany wyroku w zaskarżonej części przez oddalenie powództwa również co do kwoty 12.000 zł ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez powoda w części oddalającej powództwo, strona apelująca domagała się zmiany zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego dalszej kwoty 10.051,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 lutego 2012 roku ewentualnie uchylenia zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art.233 k.p.c. przez dowolne i sprzeczne z materiałem dowodowym przyjęcie przez Sąd orzekający, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za przyczyny odstąpienia od umowy przez powoda, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w szczególności z zaświadczenia starosty z dnia 1.08.2013 r. wynikają twierdzenia przeciwne, w szczególności fakt, iż przyczyną odstąpienia od umowy przez powoda była bezczynność pozwanego, albowiem pozwany jako wykonawca mimo obowiązku wynikającego z art. 35 ustawy prawo górnicze i geologiczne nie zgłosił terminów w których mają być wykonane prace, a bez tego zgłoszenie nie można było rozpocząć żadnych prac;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd I instancji za podstawę orzeczenia, polegający na dowolnym i sprzecznym z materiałem dowodowym przyjęciu, że powód nie współpracował z pozwanym przy wykonaniu umowy w szczególności nie przekazał mu placu budowy wraz z utwardzoną drogą, podczas gdy z materiału dowodowego wynikają twierdzenia przeciwne, w szczególności z zapisów umowy wynika iż powód zobowiązany był do przekazania terenu budowy wraz z drogą utwardzoną do dnia rozpoczęcia prac, a skoro pozwany nie wyznaczył terminu rozpoczęcia prac to obowiązek przekazania terenu budowy wraz z utwardzoną drogą przez powoda nie zaktualizował się,

3.  naruszenie. art. 65 § 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i dokonanie błędnej wykładni postanowień umowy w zakresie obowiązków stron, w szczególności poprzez uznanie, że powód miał obowiązek przekazać plac budowy wraz z drogą utwardzoną wcześniej niż przed rozpoczęciem prac budowlanych, podczas gdy z postanowień umowy wynikają twierdzenia przeciwne w szczególności to, że powód miał obowiązek przekazania placu budowy wraz z drogą utwardzoną do dnia rozpoczęcia prac budowlanych,

4.  naruszenie art.233 k.p.c. poprzez dowolne i sprzeczne z materiałem dowodowym przyjęcie przez Sąd orzekający, iż powód J. B. niespełna po dwóch miesiącach telefonicznie odstąpił od umowy, podczas gdy z materiału dowodowego wynikają twierdzenia przeciwne, w szczególności fakt, ze powód dopiero po roku bezczynności pozwanego skutecznie odstąpił pisemnie od umowy,

5.  naruszenie art. 33a ust. 1 ustawy prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z dnia 2005.228.1947 z póź. zm.) przez jego niezastosowanie i uznanie, że powód miał obowiązek pisemnie poinformować pozwanego o otrzymaniu zawiadomienia o przyjęciu projektu prac geologicznych, podczas gdy z w/w normy prawnej wynika, że można rozpoczynać pracę po 30 dniach od złożenia projektu;

6.  naruszenie art. 35 ust. 3 i 4 ustawy prawo geologiczne i górnicze ( Dz. U. z dnia 2005.228.1947 z póź. zm) przez jego niezastosowanie i uznanie, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za odstąpienie powoda od umowy, podczas gdy pozwany mimo obowiązku wynikającego z w/w normy prawnej przez ponad rok czasu nie zgłosił terminu rozpoczęcia prac oraz podstawowych informacji do organu administracji tj. geologa nadzorującego pracę, a bez w/w zgłoszenie nie można było rozpocząć prac na nieruchomości powoda.

Pozwany i powód wnieśli o oddalenie apelacji wniesionych swoich przeciwników.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

1.  Apelacja powoda jest zasadna, apelacja pozwanego bezzasadna. Ponowne rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym, wyrażające się w ponownym ustaleniu stanu faktycznego sprawy i ocenie zasadności roszczenia na podstawie prawa materialnego prowadzi do wniosków analogicznych, jak przedstawione przez Sąd I instancji. Sąd Odwoławczy przyjmuje ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny za własne ustalenia, bez konieczności ponownego jego przytaczania, za wyjątkiem błędnego ustalenia daty telefonicznego zawiadomienia pozwanego o odstąpieniu od umowy i daty odstąpienia od umowy.

2.  Trafnie Sąd I instancji zakwalifikował łączący strony stosunek prawny jako umowę o dzieło. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 października 2010 roku (IV CSK 112/10) roszczenia uprawnionego mające swoje źródło w odstąpieniu od umowy na podstawie art. 494 k.c. przedawniają się na podstawie i w terminie określonym w art. 117 i 118 k.c. Powód złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy nie na podstawie przepisów regulujących umowę o dzieło (art. 635 k.c.), lecz na podstawie postanowień umownych, stąd znajduje zastosowanie art. 494 k.c. i trzyletni termin przedawnienia z art. 118 k.c. Zarzut przedawnienia i naruszenia art. 646 k.c. jest zatem bezzasadny.

3.  Trafne jest ustalenie Sądu, że powód skutecznie odstąpił od umowy na podstawie art. 395 § 2 k.c. Zgodnie z § 7 pkt 3 umowy powód mógł odstąpić od umowy, jeżeli zwłoka w zakończeniu budowy przekroczy 60 dni, przy czym termin zakończenia robót wyznaczono na 30 września 2010 roku. Zwłoka jest kwalifikowaną formą opóźnienia; nie występuje, kiedy jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 476 k.c.) Materialnoprawny ciężaru dowodu rozkłada się w ten sposób, że powód dowodzi uchybienia terminowi spełnienia świadczenia (opóźnienia) co jest podstawą do ustalenia zwłoki, chyba że pozwany udowodni, że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie. W rozpoznanej sprawie kwestia opóźnienia nie wymaga wyjaśnienia – pozwany w ogóle nie przystąpił do wykonania dzieła, pozostawał zatem w opóźnieniu, który to stan norma art. 476 k.c. łączy już ze zwłoką. Pozwany nie udowodnił, zgodnie z materialnoprawnym rozkładem ciężaru dowodu przewidzianym art. 476 k.c., że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie, więc że nie pozostawał w zwłoce.

4.  Twierdzenia pozwanego o przyczynach, które miały powodować brak zwłoki w uchybieniu terminu spełnienia świadczenia zostały zgłoszone po raz pierwszy w postepowaniu apelacyjnym, jednak ich uwzględnienie nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy w tym postepowaniu (art. 217 § 2 k.p.c. i 207 § 4 k.p.c.). Sąd apelacyjny jest sądem merytorycznym, sprawa jest rozpoznawana po raz wtóry w płaszczyźnie faktycznej i prawnej.

5.  Twierdzenia pozwanego, które mają stanowić o braku winy w opóźnieniu i zwalniać tym samym od ustalenia zwłoki nie są zrozumiałe. Dokumentację projektową powód złożył w Starostwie Powiatowym 2 listopada 2010 roku, a do stycznia 2012 roku nie przystąpił do wykonania dzieła. Zgodnie z art. 33 ust. 1 i 4 nieobowiązującego już ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 roku, poz. 1947 ze zmianami), projekt prac geologicznych wykonywanych w celu wykorzystania ciepła Ziemi nie wymaga zatwierdzenia przez właściwy organ administracji geologicznej w drodze decyzji, a podlega jedynie zgłoszeniu temu organowi. Stosownie do art. 33a. ust. 1 tej ustawy do wykonywania tak określonych prac geologicznych można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia przedłożenia projektu tych prac właściwy organ nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu. Zawiadomienie powoda o niezgłoszeniu sprzeciwu przez Starostę Powiatu nie miało znaczenia dla możliwości prowadzenia robót, miało charakter informacyjny, deklaratoryjny. Pozostawało bez znaczenia dla realizacji umowy, stąd powoływanie się przez pozwanego na niedochowanie formy, w jakiej powód zawiadomił jego o tym fakcie nie miało znaczenia dla oceny zachowania powoda zgodnego z treścią umowy. Stosownie do art. 35 ust. 1 cytowanej ustawy, wykonawca prac geologicznych jest obowiązany zgłosić zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych właściwemu organowi administracji geologicznej, organowi nadzoru górniczego oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwym ze względu na miejsce wykonywanych robót. Pozwany nie zgłosił zamiaru przystąpienia do wykonywania robót geologicznych po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia organowi administracji geologicznej projektu prac geologicznych, nie dokonał tej czynności aż do stycznia 2012 roku. Przyczyny tego stanu rzeczy nie są znane, w każdym razie podawane przez pozwanego nie mogą uzasadniać braku jego winy w nieprzystąpieniu do wykonania dzieła.

6.  Stosownie do art. 354 k.c., dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom, w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Eksponowany brak współdziałania powoda w wykonywaniu umowy o dzieło nie miał miejsca – jak to wykazano, bez znaczenia pozostaje, że po otrzymaniu Zawiadomienia z 3 grudnia 2010 roku powód nie zawiadomił pozwanego zgodnie z umową o braku sprzeciwu organu geologicznego. Twierdzenie o niezgłoszeniu przez pozwanego gotowości kontynuowania prac nie jest zrozumiałe – w układzie stosunków przedsiębiorca – klient i w stanie prawnym wynikającym z prawa geologicznego, to pozwany powinien zawiadomić organ nadzoru geologicznego o przystąpieniu do robót i wykonać te roboty. Powód dał jednoznaczny wyraz chęci „kontynuowania” – posługując się nomenklaturą apelacji – robót zawierając umowę z pozwanym. Współdziałanie przy wykonywaniu umowy, o jakim mowa w art. 354 k.c. nie oznacza wymuszania na zobowiązanym przedsiębiorcy wykonywania czynności, do których się zobowiązał. Powód nie mógł zapłacić kolejnej transzy wynagrodzenia, w sytuacji, kiedy z zachowania pozwanego nie wynikało, czy i w ogóle kiedy przystąpi do wykonywania dzieła. Podobnie w odniesieniu do twierdzenia o przekazaniu pozwanej terenu budowy wraz z utwardzoną drogą dojazdową - powód nie mógł tego uczynić, skoro pozwany pozostawał zupełnie bierny w zakresie wykonywania własnego zobowiązania i nie zgłosił terminu rozpoczęcia robót Staroście Powiatowemu. Termin rozpoczęcia prac nie był znany, nie został wyznaczony przez pozwanego, zatem oczekiwanie przekazania terenu budowy wraz z drogą jest nieracjonalne. Przy umowie łączącej strony następne czynności po zawiadomieniu organu geologicznego należały do pozwanego, to pozwana spółka powinna wykazać inicjatywę w wykonaniu własnego zobowiązania, a nie oczekiwać od powoda ponagleń, zapłaty pieniędzy i przekazania utwardzonej drogi. Pozwany nie wykazał żadnej inicjatywy w wykonaniu własnego zobowiązania i oczekiwanie współdziałania w sytuacji, kiedy sam nie przystąpił do wykonania dzieła jest nieracjonalne, sprzeczne z moralnością nazwaną zasadami współżycia społecznego w art. 354 k.c.

7.  Pozwany nie udowodnił zatem opóźnienia w wykonaniu dzieła, pozostawanie pozwanego w zwłoce oznacza skuteczność oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy na podstawie § 7 ust. 3 umowy, skuteczność roszczenia o zwrot zaliczki na podstawie art. 494 k.c., więc trafność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w rozważanym zakresie i oddalenie apelacji pozwanej spółki na podstawie art. 385 k.p.c. przy ustaleniu bezzasadności zarzutu naruszenia art. 395 § 2 k.c.

8.  Częściowe wykonanie umowy przez pozwanego nie może być podstawą do uwzględnienia tej części wynagrodzenia przy rozliczeniu stron na podstawie znajdującego per analogiam zastosowanie art. 395 § 2 k.c., według którego za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie. Nie jest udowodnione, czy powód może skorzystać z projektu, który przedstawił pozwany organowi nadzoru geologicznego, nie wiadomo, czy projekt ten, jako ściśle związany z zawartą między stronami umową, może posłużyć powodowi przy ewentualnych dalszych pracach polegających na montażu pompy ciepła. Nie zostało udowodnione, czy może być źródłem wzbogacenia powoda, źródłem zaoszczędzenia wydatków, nie zostało zatem udowodnione, że pozwanemu należy się odpowiednie do wskazanych okoliczności wynagrodzenie za częściowe wykonanie dzieła, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 395 § 2 k.p.c. Zarzut apelacji pozwanego w rozważanym przedmiocie jest bezpodstawny.

9.  W odniesieniu do apelacji powoda trafny jest zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. przez błędne ustalenie, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za przyczyny odstąpienia od umowy, które są jednocześnie przyczynami opóźnienia, więc podstawą ustalenia zwłoki, co wyżej wyjaśniano. Ustalenie zwłoki pozwanego w wykonaniu umowy jest jednoznaczne z ustaleniem, że przyczyny odstąpienia od umowy leżą po jego stronie. Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy powodowi przysługuje roszczenia o zapłatę kary umownej w wysokości 20% wynagrodzenia, więc kwoty 10.051,40 zł. Trafnie także wskazano na błędne ustalenie co do braku współdziałania powoda w wykonywaniu umowy. Rozważanie zarzutu naruszenia art. 65 § 2 k.c. staje się w takiej sytuacji zbędne. Ustalenie Sądu, że do odstąpienia od umowy doszło w 2011 roku jest wynikiem omyłki, powód złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy w 2012 roku, co poprzedził rozmową telefoniczną. W rezultacie przyjęcia odpowiedzialności pozwanego za przyczyny odstąpienia od umowy przez powoda wyrok Sąd I instancji podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. przez zasądzenie kary umownej w wysokości określonej umową - 10.051,40 zł na podstawie art. 484 § 1 k.c. Świadczenie ma charakter bezterminowy, więc roszczenie o odsetki przysługuje wierzycielowi od następnego dnia od wezwania do zapłaty – 7 lutego 2012 roku. Stosownie do wyniku sprawy – wygarnia przez powoda sprawy przed Sądem I instancji stosownej zmianie podlegało rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, powodowi należy się w całości zwrot uiszczonych kosztów – wynagrodzenia adwokata ustalonego na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z 2002 roku ze zmianami), opłaty od pełnomocnictwa i opłaty od pozwu.

10.  Powód wygrał sprawę w postępowaniu apelacyjnym wywołaną swoja apelacją w całości, zgodnie z art. 98 k.p.c. pozwany zobowiązany jest do zwrotu powodowi celowych kosztów procesu, wynagrodzenia adwokata ustalonego na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 cytowanego Rozporządzenia. Powód wygrał także sprawę w postępowaniu apelacyjnym wywołaną apelacją pozwanego w całości, zgodnie z art. 98 k.p.c. pozwany zobowiązany jest do zwrotu powodowi celowych kosztów procesu, wynagrodzenia adwokata ustalonego na wskazanej wyżej podstawie prawnej.