Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Piotr Kawecki

Protokolant stażysta Monika Smolarek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 kwietnia 2017 r. w T.

sprawy z powództwa T. D.

przeciwko M. D.

o podwyższenie alimentów

I.  oddala powództwo,

II.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w sprawie, obciąża nimi Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w T.

Sygn. akt III RC 916/16

UZASADNIENIE

W dniu 17.11.2016r. T. D. wniósł pozew przeciwko ojcu M. D. domagając się podwyższenia alimentów z kwoty 300 zł miesięcznie do kwoty (...) zł miesięcznie. Powód wskazał, że jest inwalidą i pozostaje na rencie, a jego ojciec przestał mu pomagać finansowo i od około roku nie płaci mu nawet wcześniej zasądzonych alimentów w kwocie 300 zł.

Pozwany M. D. wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że jego jedynym dochodem jest renta inwalidzka w kwocie (...) zł, a już tylko potrącenia alimentacyjne, spłata kredytu i opłata za telefon przewyższają wysokość otrzymywanej renty. Pozwany wskazał, że wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. został zobowiązany alimentacyjnie wobec swojej córki w kwocie (...) zł i obciążony tak dużymi kosztami, że na chwilę obecną tonie w długach i nie ma za co żyć. Utrzymuje się dzięki pomocy rodziny i znajomych, którzy dają mu schronienie i wyżywienie.

S ą d u s t a l i ł c o n a s t ę p u j e

Na mocy prawomocnego wyroku z dnia 6 maja 2003r. w sprawie (...) Sądu Rejonowego w. T. zasądzono od M. D. alimenty po 300 zł miesięcznie na rzecz pełnoletniego już wówczas T. D. , poczynając do dnia 1 maja 2003r., płatne z góry do dnia 15-tego każdego miesiąca do rąk powoda z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej raty, niezależnie od zasiłku rodzinnego i opiekuńczego.

Dowód: wyrok w sprawie (...) - k. 93 akt (...)

Wówczas T. D. ur. (...) był zaliczony do osób niepełnosprawnych, z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, orzeczonym na stałe. Matka powoda zmarła w dniu (...)Będąc małoletnim T. D. pozostawał w rodzinie zastępczej u swoich dziadków G. i M. małżonków R. – którzy otrzymywali łącznie ok. (...)zł emerytury, on sam otrzymywał (...) zł renty po zmarłej matce, drugą część renty otrzymywał jego brat M.. Dziadkowie opłacali czynsz za mieszkanie w którym mieszkał w kwocie 300 zł. T. D. był wówczas uczniem III klasy liceum ogólnokształcącego, miał tok nauczania indywidualnego. Ze względu na stan zdrowia wielokrotnie przebywał w szpitalach, chorował na zespół (...) – chorobę nerek, był astmatykiem, miał obustronny niedosłuch z powodu którego nosił aparat słuchowy, chorował na oczy – miał zniekształcony stożek rogówki, cierpiał na nadciśnienie, chorował na zapalenie ucha środkowego, zapalenia oskrzeli, miał obniżoną odporność. Leki wykupowali mu dziadkowie, często nie było ich stać na wykupienie ich wszystkich. Przebywał na specjalnej diecie z powodu chorób nerek i astmy.

Dowody: zeznania T. D. – k. 88v-90

odcinki emerytury małżonków R. – k. 16, 28-29, 42-45

dokumenty dotyczące zdrowia T. D. – k. 17, 18, 19, 20, 24, 25, 77-79, 82, 87

zaświadczenie ze szkoły – k. 21

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności T. D. –k. 22

orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – k. 23

M. D. mieszkał wówczas sam w domu jednorodzinnym w C., był właścicielem nieruchomości o pow. 1500 m kwadratowych zabudowanej tym domem oraz mansardy, którą można było używać jako mieszkanie. Nie utrzymywał kontaktu z powodem. Przebywał na rencie przyznanej z tytułu częściowej niezdolności do pracy pozostającej w związku ze służbą wojskową. Jedynym źródłem utrzymania pozwanego była renta, która od 1.03.2003r. wynosiła (...) zł brutto. Z tego świadczenia dokonywane były potrącenia w kwocie (...) tytułem alimentów zaległych na rzecz ZUS egzekwowanych przez Komornika Sądowego Rewiru II w T.. Na starszego syna płacił 100 zł tytułem alimentów. Pozwany prowadził także -od 4.01.2002r. działalność gospodarczą pod nazwą (...) zajmował się dystrybucją wody destylowanej. Działalność ta nie przynosiła jednak dochodu, zamierzał ją zawiesić. W Powiatowym Urzędzie Pracy w T., dla mężczyzn bez kwalifikacji, z częściową niezdolnością do pracy, były wówczas oferty pracy z wynagrodzeniem w okresie próbnym (...) zł brutto.

Dowody: odcinek renty M. D. – k. 46, 81

zeznania i wysłuchanie informacyjne M. D. – k. 47-48,

dokumenty dot. prowadzonej działalności gospodarczej – k. 68,69

dokument z US w T. – k. 71

zaświadczenie z PUP w T. – k. 72

zaświadczenie z ZUS – k. 73, 80

orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 74

Obecnie T. D. ma (...) lata, jest kawalerem. Do (...)roku życia powód uczył się, najpierw w policealnej szkole (...) następnie zdobył zawody technika BHP oraz technika (...) Próbował zdobyć zatrudnienie w każdym z tych zawodów, jednak bezskutecznie. Przez dwa lata zarejestrowany był w PUP w T. jako poszukujący zatrudnienia, obecnie – od roku - nie jest zarejestrowany jako bezrobotny, został skreślony z tej listy, wobec własnej bezczynności. T. D. ma bezterminowo przyznaną rentę, obecnie w wysokości (...)zł. Powód korzysta z pomocy społecznej – uzyskuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie (...) zł miesięcznie, czasami dorabia sobie wykonując drobne prace porządkowe, takie jak koszenie trawników; czasami wyprzedaje na A.zbędne wyposażenie domu. W utrzymaniu pomagają mu także dziadkowie, którzy przekazują mu kwoty około (...) zł miesięcznie, czasem wyższe; są także miesiące, że nie pomagają mu finansowo.

W ubiegłym roku pozwany M. D. podarował synowi wszystkie nieruchomości, których był właścicielem – o pow.(...)metrów kwadratowych, położoną w C., zabudowaną domem jednorodzinnym z poddaszem, w której sam dotąd mieszkał oraz położoną w pobliżu tego domu nieruchomość leśną, o pow. 1000 metrów kwadratowych, na której znajduje się barak. Nad ta drugą nieruchomością przebiegają linie wysokiego napięcia, nie ma więc możliwości jej zabudowy, niemniej znajduje się tam pomieszczenie, które można wynająć. Wartość pierwszej z opisanych nieruchomości – bez uwzględnienia domu który na niej jest posadowiony - to ok. (...) zł. Znajduje się na niej dom jednorodzinny o pow. ok. 70 metrów kwadratowych, składający się z 4 pomieszczeń, w którym obecnie mieszka jedynie powód. Jest to dom z roku (...), z poddaszem, jednak w złym stanie technicznym, nieocieplony. Część z pomieszczeń tego domu można byłoby wynająć, jednak trzeba by ewentualnie urządzić drugą łazienkę, poza tym powód nie chce tego robić. Zarówno domu, jak i nieruchomości leśnej powód nie zamierza sprzedawać, bojąc się o to, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży zbyt szybko by się „rozeszły”.

T. D. jest właścicielem samochodu osobowego marki O., rocznik (...) o wartości ok. (...) zł.

W 2014r. powód otrzymał od pozwanego kwotę (...) złotych z przeznaczeniem na operację oczu i zakup nowoczesnego aparatu słuchowego.

Początkowo T. D. zasądzone alimenty w kwocie 300 zł otrzymywał w ramach egzekucji komorniczej; następnie porozumiał się z ojcem i pozwany płacił mu kwotę 300 zł dobrowolnie, do połowy roku 2014.

Dowód: zeznania T. D. – k. 32v-33,34

zeznania M. D. – k. 33-34

T. D. ponosi następujące miesięczne koszty swego utrzymania:

- przejazdy do transplantologa do B. –– 50 zł

- telefon i internet – 100-115 zł,

- lekarstwa – 100 zł,

- baterie do aparatu słuchowego – ok. 100 zł,

- prąd – ok. 300 zł w sezonie zimowym, ok. 150 zł w sezonie letnim

- woda – ok. 80 zł,

- jedzenie – ok. 700-800 zł, a gdy pomagają żywnościowo dziadkowie to 300-400 zł,

- tv – 46 zł,

- opał w okresie zimowym – 300-400 zł

- ogrzewanie wody – ok. 50 zł,

- środki czystości – 60-80 zł,

- odzież – 100 zł

Dodatkowo powód musi kupować specjalne soczewki kontaktowe w cenie 1600 zł raz na dwa lata. Przysługuje na nie refundacja w kwocie 400 zł.

Dowód: zeznania T. D. – k. 32v-33,34

zeznania M. D. – k. 33-34

Pozwany M. D. w dalszym ciągu pozostaje na rencie, ustalonej obecnie w kwocie (...) zł netto. Jest to jedyny jego dochód, bowiem mimo możliwości pracy (III grupa inwalidzka), bezskutecznie poszukuje zatrudnienia. Oprócz alimentów w kwocie 300 zł zasądzonych na rzecz powoda wyrokiem z dnia 6 maja 2003r. w sprawie (...) Sądu Rejonowego w. T. pozwany zobowiązany został prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w. T. z dnia 5 września 2013r. w sprawie (...) do płacenia alimentów na swoją małoletnią córkę K. D. w kwocie po (...) zł miesięcznie, poczynając od 12.04.2013r. Toczy się egzekucja komornicza, komornik z przyznanej mu renty dokonuje potrąceń alimentacyjnych na rzecz mieszkającej w S. K. D. w kwocie (...) zł. Od momentu wszczęcia egzekucji alimentów na rzecz córki pozwany zaprzestał płacić dobrowolnie alimentów na rzecz powoda.

M. D. od około 7 lat przebywa i mieszka zagranicą – u swojej rodziny, znajomych, przyjaciół; najczęściej w S., ale także w (...)Pozwany nie zna języków, nie pracuje, niemniej dzięki rozbudowanym programom socjalnym, dobroci i wyrozumiałości znajomych i rodziny udaje mu się egzystować. Potrafi korzystać z produktów żywnościowych z kończącą się datą przydatności do spożycia, udostępnianych darmowo przez sklepy; potrafi utrzymywać się z żebractwa.

Pozwany w 2016r. podarował powodowi wszystkie nieruchomości, których był właścicielem – o pow.(...)metrów kwadratowych, położoną w C., zabudowaną domem jednorodzinnym z poddaszem oraz położoną w pobliżu tego domu nieruchomość leśną, o pow. 1000 metrów kwadratowych, na której znajduje się barak.

W 2014r. pozwany podarował powodowi kwotę (...)złotych z przeznaczeniem na operację oczu i zakup aparatu słuchowego. Środki na ten cel pozwany uzyskał dzięki kredytom, które spłaca obecnie w kwotach (...) zł i (...) zł miesięcznie. Opłata za prowadzenie rachunku bankowego to kwota (...)zł miesięcznie. Pozwany korzysta z telefonu, który opłaca kwota 49 zł miesięcznie.

Dowody: zeznania T. D. – k. 32v-33,34

zeznania M. D. – k. 33-34

wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w. T. z dnia 5 września 2013r. w sprawie (...) – k. 121 akt (...) SR w T.

pismo z ZUS z dnia 1.03. 2017r. – k. 25

potwierdzenie zapłaty na rzecz O. Polska – k. 26

potwierdzenie zapłaty za prowadzenie rachunku – k. 27

potwierdzenie spłaty rat kredytu – k. 28, 29

S ą d z w a ż y ł c o n a s t ę p u j e

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie stosownych dokumentów urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kodeksu postępowania cywilnego – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone. Ustalenia poczyniono również i przede wszystkim na podstawie zeznań stron procesu, które uznano za wiarygodne gdyż były spójne, logiczne i znalazły potwierdzenie w stosownych dokumentach.

W myśl art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strony przeciwne nie zaprzeczały, a nawet okoliczności te przyznawały; nie budziły one wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

W ocenie Sądu Rejonowego od chwili prawomocnego zakończenia poprzedniej sprawy w przedmiocie alimentów nie doszło do istotnej zmiany stosunków, o której mowa w art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przez którą rozumieć należy zmianę przesłanek wymienionych w art. 133 § 1 i art. 135 kro określających wysokość alimentów.

Zgodnie z powołanymi przepisami kwota alimentów należnych dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie a nie posiada majątku przynoszącego dochód, zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości każdego z rodziców, albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa w odpowiednich częściach na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnych możliwości finansowych. W przedmiotowej sprawie, wobec śmierci matki powoda, oczywistym jest, że kwota alimentów należnych powodowi zależna jest tylko od zarobkowych i majątkowych możliwości pozwanego.

Stosownie do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 9 listopada 1994r., sygn. akt IIICZP 138/94, podstawą obliczenia wysokości alimentów jest dochód netto (a nie brutto) zobowiązanego (OSNC Nr 3/1995, poz.43, glosy aprobujące Tadeusz Smyczyński OSP Nr 9/1995, poz.194, oraz Zdzisław Krzemiński „Monitor Prawniczy” Nr 4/1995, str.113).

Określając wysokość alimentów należy wziąć pod uwagę zakres obowiązków alimentacyjnych pozwanego wobec innych osób uprawnionych do alimentacji.

Obecnie M. D. – oprócz syna M. D. – posiada na utrzymaniu jeszcze małoletnią K. D., wobec której zobowiązany jest do alimentacji w kwocie 1.200 zł miesięcznie. Zakres możliwości zarobkowych pozwanego jest ograniczony, albowiem jest on osobą częściowo niezdolną do pracy i pobiera rentę, przy czym jej otrzymywana kwota jest niewielka - wobec potrąceń alimentacyjnych na rzecz córki. Biorąc pod uwagę wysokość spłaty rat kredytu uzyskanego i przeznaczonego w całości na zaspokojenie potrzeb powoda (sfinansowanie operacji oczu i zakupu aparatu słuchowego) pozwanemu pozostaje na zaspokojenie jego uzasadnionych potrzeb życiowych, choćby tych najbardziej podstawowych - związanych z konieczną egzystencją, kwota niespełna 45 zł miesięcznie. Już z tylko z tego powodu roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie. Również zakres możliwości majątkowych pozwanego nie pozwala na uwzględnienie powództwa choćby w części. M. D. wszystkie istotne składniki swego majątku przepisał na rzecz powoda darując mu dwie nieruchomości znacznej wartości. Obecnie pozwany nie ma żadnego już majątku, sam – także z własnego wyboru - egzystuje na granicy ubóstwa – nie ma miejsca stałego zamieszkania, utrzymuje się dzięki pomocy rodziny i przyjaciół, żyje z żebractwa. Do jakiego stopnia jest to uzasadnione, a w jakim stopniu jest to wyborem samego pozwanego – pozostaje rzeczą względną, niemniej w ocenie Sądu możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego – pomimo jego wyborów życiowych - nie pozwalają na podwyższenie alimentów na rzecz powoda w jakimkolwiek zakresie. Powód M. D. – choć na nim ciążył obowiązek wykazania tego, nie wykazał, by pozwany nie wykorzystywał swych możliwości majątkowych i zarobkowych w celu zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb.

Zgodnie z art. 133 § 1 i 3 kro rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Powód T. D. nie wykazał, by był osobą całkowicie niezdolną do jakiejkolwiek pracy. Powód wykazał, że ze względu na ograniczenia zdrowotne nie może wykonywać jedynie prac ciężkich, przyznał przy tym, że w trakcie nauki zdobył kwalifikacje zawodowe w trzech zawodach. Przyznał przy tym, że wykonywał i może wykonywać prace lekkie – poszukiwał wszak zatrudnienia poprzez urząd pracy. Zaniedbaniem i wolą powoda jest to, że od roku nie jest nawet zarejestrowany jako bezrobotny, Sąd zaś z doświadczenia życiowego wie, że obecnie na rynku pracy znajdują się oferty zatrudnienia - także, a nawet przede wszystkim, dla osób z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Często osoby takie są poszukiwane do pracy ze względów podatkowych - choćby do prostych prac fizycznych związanych z ochroną mienia. Podjęcie takiego zatrudnienia przez powoda umożliwiłoby mu samodzielne utrzymanie. Już świadomy brak rejestracji w urzędzie pracy świadczy o tym, że powód nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

W ocenie Sądu dochody z majątku powoda wystarczyłyby także na pokrycie kosztów jego utrzymania. Powód otrzymał od pozwanego dwie nieruchomości znacznej wartości; mógłby którąkolwiek z nich sprzedać zapewniając sobie środki utrzymania. Sprzedaż zabudowanej nieruchomości o wartości (...)zł pozwoliłaby powodowi na zakup tańszego mieszkania, którego koszt utrzymania byłby nieporównywalnie mniejszy od kosztów utrzymania obecnie zajmowanego domu. T. D. mógłby także wynajmować bądź to pomieszczenie, które znajduje się na nieruchomości leśnej, bądź wynająć część pomieszczeń w domu, który samotnie zamieszkuje. Niechęć powoda do powyższego – uzasadniana jedynie obawą szybkiej utraty środków uzyskanych ze sprzedaży – świadczy o niedokładaniu starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. O braku powyższych starań świadczyć może także i to, że powód nie występował dotąd choćby z wnioskiem o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu w odniesieniu do będącej jego własnością nieruchomości nad którą przebiega linia wysokiego napięcia. Powód będąc uprawnionym do alimentacji w kwocie 300 zł miesięcznie, nie otrzymując tego świadczenia od dłuższego już czasu, nie wystąpił dotąd z wnioskiem o egzekucje tego świadczenia do komornika.

Również okoliczności wskazywane przez pozwanego uzasadniają oddalenie powództwa. M. D. podarował powodowi cały swój majątek znacznej wartości pozostawiając siebie – wobec dokonywanych potrąceń komorniczych i spłaty kredytów zaciągniętych dla dobra powoda – w zasadzie bez środków do życia. Bez wątpienia świadczenia alimentacyjne w wysokości wyższej niż dotychczas zasądzone byłyby połączone z nadmiernym dla niego uszczerbkiem.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 133§1 i 3 kro, 135§ 1 kro i 138 kro oddalono powództwo jako niezasadne.

O kosztach sądowych orzeczono na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jt. Dz.U. z 2010r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) w związku z art. 98 § 1 kpc.