Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Mirosław Barszcz

Protokolant: st.sekr.sądowy Katarzyna Nowicka

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2017 r. w Pruszkowie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. P. (1)

przeciwko K. P.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powoda T. P. (1) na rzecz pozwanej K. P. kwotę 5904 złote tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

T. P. (1) w dniu 11 października 2016 r. złożył w tutejszym Sądzie przeciwko K. P. powództwo o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny nałożony na powoda wobec pozwanej wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie ustał z dniem 26 września 2014 r.

W uzasadnieniu podał m.in., iż Sąd Rejonowy w Koszalinie w 2012 r. orzekł o obowiązku alimentacyjnym powoda względem pozwanej zobowiązując go do łożenia na je rzecz kwoty 1250 zł miesięcznie. K. P. jest osobą pełnoletnią i nie czyni starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Zobowiązany nie osiąga już dochodu odpowiadającego dochodowi z okresu postępowania o alimenty. Pozwana po zakończeniu szkoły licealnej podjęła studia wyższe, jednakże zaprzestała dalszej edukacji. W chwili obecnej pracuje i osiąga z tego tytułu miesięczny dochód pozwalający jej na samodzielne utrzymanie się. W chwili orzekania o alimentach powód zajmował stanowisko (...), w chwili obecnej jest zatrudniony na umowę o pracę i osiąga dochód w kwocie 1850 zł miesięcznie. Koniecznym okazało się podejmowanie przez niego prac dorywczych. Powód łoży alimenty na małoletniego syna S. P. alimenty w wysokości 1500 zł miesięcznie (k. 3-5).

T. P. (1) w toku procesu popierał powództwo i domagał się wygaszenia obowiązku alimentacyjnego, przed zamknięciem rozprawy jego pełnomocnik ustnie do protokołu rozprawy zgłosił zmianę powództwa polegającą na zastąpieniu roszczenia pierwotnego żądaniem obniżenia alimentów do wysokości 750 zł miesięcznie (k. 81, k. 82 verte, protokół - płyta CD k. 83).

Pozwana K. P. powództwa nie uznała i w toku całego procesu do chwili zamknięcia rozprawy wnosiła o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5904 zł brutto, wnosiła o oddalenie wniosku powoda o zezwolenie na złożenie pisma procesowego modyfikującego powództwo (k. 30, k. 81, k. 82 verte, protokół - k. 83).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. urodzona dnia (...) w K. r. pochodzi ze związku małżeńskiego T. P. (1) i B. P. rozwiązanego przez rozwód.

Alimenty od T. P. (1) na rzecz K. P. po raz ostatni zostały ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Koszalinie w dniu 18 lipca 2012 r. w sprawie III RC 523/12 na kwotę 1250 zł miesięcznie.

W dacie zawierania ugody T. P. (1) miał 48 lat, mieszkał z żoną i małoletnim synem S. P. urodzonym (...) w miejscowości M. w domu jednorodzinnym. Koszty utrzymania wynosiły około 1300 zł miesięcznie, w tym gaz 360 zł, energia 320 zł, woda 130 zł, ścieki 120 zł, odpady komunalne 90 zł, monitoring 51 zł, telefon i Internet 130 zł, telewizja 135 zł. Był zatrudniony w (...) na stanowisku (...)i zarabiał około 8000 zł netto miesięcznie. Jego żona była zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Syn uczęszczał do niepublicznego przedszkola, za które odpłatność wynosiła 750 zł miesięcznie. Spłacał kredyt mieszkaniowy w miesięcznych ratach po około 2500 zł oraz kredyt gotówkowy w miesięcznych ratach po około 915 zł. Nie utrzymywał kontaktów osobistych z córką.

W dacie zawierania ugody B. P. mieszkała z córką K. P. w K.. Była zatrudniona w (...) w K. na stanowisku (...) za miesięcznym wynagrodzeniem 3307 zł brutto, 2371 zł netto.

T. P. (1) ma 54 lata, z zawodu jest (...). Mieszka z konkubiną w miejscowości P. w domu stanowiącym jej własność. Poza K. P. ma na utrzymaniu syna S. P. urodzonego (...), na rzecz którego łoży tytułem alimentów kwotę 1500 zł miesięcznie. Do (...) r. był zatrudniony na stanowisku (...), zrezygnował z tego zatrudnienia. Obecnie jest zatrudniony w (...), która zajmuje się wykonywaniem (...). Kapitał zakładowy spółki to 50.000 zł, w którym T. P. (1) posiada 90 % udziałów. Jest (...)tej spółki, która zatrudnia 15 osób. Koszty działalności, na które składają się koszty leasingowanych urządzeń, składki, ubezpieczenia i zakup materiałów wynoszą 100-150.000 zł. Spółka ma podpisane długoterminowe kontrakty, kontakt z terminem realizacji na koniec sierpnia opiewa na kwotę 300.000 zł.

T. P. (1) nie posiada nieruchomości ani oszczędności. Ma samochód osobowy marki H. (...) o wartości około 45.000 zł, który został zajęty przez (...). Spłaca kredyt w miesięcznych ratach po około 500 zł. Cierpi na (...)i (...), przyjmuje leki, których koszt wynosi 100-150 zł miesięcznie. Nie utrzymuje kontaktów osobistych z córką.

W dacie zawierania ugody K. P. miała 16 lat, mieszkała z matką w K., koszty utrzymania mieszkania wynosiły około 750 zł miesięcznie, w tym opłaty czynszowe 510 zł, energia 110 zł, gaz 55 zł, woda 75 zł. Telefon i Internet 105 zł miesięcznie. Uczęszczała do trzeciej klasy (...)Szkoły (...). Uczestniczyła w konkursach muzycznych i festiwalach. Korzystała z instrumentów, które wymagały okresowej naprawy i przeglądów.

Obecnie K. P. ma 21 lat, od października 2016 r. jest studentką pierwszego roku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia na kierunku (...) na Uniwersytecie (...), czas trwania nauki wynosi 3 lata. Otrzymuje wymagane zaliczenia. Mieszka w domu studenckim, za który odpłatność wynosi około 300 zł miesięcznie. Okresowo podjęła zatrudnienie na umowę zlecenie w (...). W 2014 r. wykazała dochód w kwocie 2450 zł, w 2015 r. wykazała przychód w kwocie 514 zł, a dochód w kwocie 411,20 zł, w 2016 r. wykazała przychód w kwocie 5667 zł, a dochód w kwocie 4533,60 zł. Obecnie nie pracuje, nie osiąga żadnych dochodów. Cierpi na (...), nosi soczewki kontaktowe. Po ukończeniu nauki w szkole średniej podjęła naukę na studiach, w okresie od 1 października 2015 r. do 17 marca 2016 r. była studentką studiów stacjonarnych na kierunku (...) na Uniwersytecie (...), które przerwała z powodu trudności z nauką, następnie od lutego do września 2016 r. uczyła się w studium policealnym, wówczas też ukończyła kurs (...) i kurs (...). Nadal nie ma kontaktów osobistych z ojcem, okresowo pozostawała pod opieką (...). Problemy zdrowotne wymusiły na niej rezygnację z dalszego kształcenia muzycznego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: kopie zaświadczeń k. 33, k. 36, kopię decyzji k. 34, kopię zaświadczenia k. 35, kopię zeznania podatkowego Pit 36 k. 37-42, kopie zeznań podatkowych Pit 37 k. 46-47, k. 49-52, zaświadczenie k. 53, faktury VAT k. 60, kopie certyfikatów k. 63-64, zeznania świadka B. P. k. 81, protokół – płyta CD k. 83, zeznania w charakterze strony T. P. (1) k. 81 verte-82, protokół – płyta CD k. 83, zeznania w charakterze strony K. P. k. 82, protokół – płyta CD k. 83. Również na podstawie dowodów z akt III RC 523/12 Sądu Rejonowego w Koszalinie: kopia odpisu wyroku k. 5, zaświadczenie k. 7, k. 11, kopia opinii k. 16 17, potwierdzenia przelewów k. 18-20, k. 22-27, faktury k. 21, k. 33-36, k. 64-73, kopia zawiadomienia k. 31, kopię odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 53, kopię odpisu skróconego aktu urodzenia k. 54, kopię zaświadczenia k. 55, kopię decyzji k. 56, kopię umowy k. 57, kopie odcinków płacowych k. 58, k. 98-101, kopie zawiadomienia k. 60, kopię harmonogramu spłat k. 62, ugoda k.105.

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej w niniejszej sprawie. Należy także wskazać, iż niektóre z pism zostały złożone w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała wiernie treści dokumentów oryginalnych. Podnieść też należy, że strony wiarygodności i mocy dowodowej tych dowodów nie kwestionowały.

Zeznania stron były w przeważającej mierze wiarygodne. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w części określającej kwotę miesięcznego dochodu, albowiem są niespójne i sprzeczne z jego zeznaniami w pozostałej części.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Przed przystąpieniem do oceny zgłoszonego w rozpatrywanej sprawie żądania w pierwszej kolejności należy wskazać, iż Sąd Rejonowy uznał za nieskuteczną zmianę powództwa zgłoszoną przez powoda ustnie do protokołu przed zamknięciem rozprawy.

Norma art. 193 § 2 ¹ kpc wyraźnie wiąże skuteczność zmiany powództwa ze złożeniem pisma procesowego spełniającego warunki pozwu z wyjątkiem wskazanym w tym przepisie. Skuteczność zmiany powództwa przez złożenie ustnego oświadczenia do protokołu, o jakiej mowa w art. 193 § 3, odnosi się wobec tego wyłącznie do takich sytuacji wyjątkowych, w których ustawodawca zezwolił na zmianę powództwa w formie ustnej.

Zdaniem Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie nie zaistniała sytuacja wyjątkowa, która zezwalałaby na zmianę powództwa w formie ustnej, albowiem nie jest to sprawa o roszczenie alimentacyjne. Do tego rodzaju spraw należą bowiem wszelakiego rodzaju sprawy o dostarczanie środków utrzymania i wychowania. Ich zakresem nie są objęte zatem sprawy o ustanie obowiązku alimentacyjnego oraz o obniżenie świadczeń alimentacyjnych.

Konsekwencją powyższego było dokonanie oceny zasadności wyłączenie powództwa pierwotnego.

Obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie ciąży na obydwojgu rodzicach (art. 133 kro). Zakres tego obowiązku, zgodnie z art. 135 kro, wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej, z drugiej zaś zarobkowe i majątkowe możliwości osoby zobowiązanej.

Stosownie do treści przepisu art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może zatem prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, gdy po uprawomocnieniu się orzeczenia zasądzającego alimenty uprawniony do alimentacji uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się bądź zobowiązany utraci całkowicie możliwości zarobkowe.

Przechodząc od oceny roszczenia pierwotnego należy w pierwszej kolejności wskazać, iż alimenty od T. P. (1) na rzecz K. P. po raz ostatni zostały ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Koszalinie w dniu 18 lipca 2012 r. w sprawie III RC 523/12 na kwotę 1250 zł miesięcznie.

Od tej daty sytuacja stron nie uległa żadnej takiej zmianie, która uzasadniałaby uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej.

W sprawie nie ma wątpliwości co do tego, iż powód nie znajduje się w takiej sytuacji, która nakazywałaby przyjęcie, iż utracił całkowicie możliwości zarobkowe. T. P. (1) jest zdolny do pracy i w dalszym ciągu osiąga dochody pozwalające mu na alimentowanie córki. Jedynie sama zmiana przez niego formy zarobkowania nie uzasadnia uchylenia ciążącego na nim wobec córki obowiązku alimentacyjnego.

Rozstrzygnięcie zatem sprawy uzależnione było od ustalenia czy pozwana uzyskała zdolność do samodzielnego utrzymania się.

W tym miejscu należy wskazać na kilka uwag natury ogólnej. Po pierwsze, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o jego rozwój fizyczny i duchowy oraz należytego przygotowania dziecka do pracy zawodowej. Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb uprawnionego takich jak wyżywienie, ubranie, środki higieny osobistej, wykształcenie, wypoczynek, ochrona zdrowia, zapewnienie mieszkania i mediów. Po wtóre, obowiązek ten nie jest ograniczony żadnym terminem, w szczególności dojściem alimentowanego do pełnoletności. Nie jest też związany stopniem wykształcenia w tym sensie, że uprawniony nie traci prawa do alimentowania z chwilą uzyskania określonego podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której uzależnione jest trwanie bądź ustanie tegoż obowiązku jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka. Obowiązek alimentacyjny rodziców trwa zatem dopóty dopóki dziecko nie zdobędzie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. W szczególności nie traci prawa do alimentowania przez rodziców dziecko, które osiągnęło pełnoletność, jeżeli chce ono kontynuować naukę oraz jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie edukacji. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec pełnoletniego dziecka może ustać jedynie wówczas, gdy dziecko uzyska zwód bądź podejmie zatrudnienie w czasie pobierania nauki, a osiągane zarobki pozwolą mu na zaspokojenie jego potrzeb. Pozbawienie dziecka środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności mogłoby prowadzić co najmniej do znacznego utrudnienia jego dalszego rozwoju, co sprzeciwiałoby się podstawowemu obowiązkowi rodzicielskiemu.

W ocenie Sądu Rejonowego w okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sytuacji pozwanej nie zaistniały tego rodzaju zmiany, które uprawniałyby do uchylenia obowiązku alimentacyjnego ciążącego wobec niej na powodzie. W sprawie zostało ustalone, iż pozwana ma 21 lat, ukończyła szkołę średnią, po jej ukończeniu rozpoczęła naukę na studiach wyższych, które po pierwszym semestrze wprawdzie przerwała, ale aby nie tracić czasu podjęła naukę w studium policealnym i kończyła kursy, następnie od nowego roku akademickiego podjęła studia, obecnie kontynuuje naukę na trzyletnich stacjonarnych studiach pierwszego stopnia, zgodnie z wybranym kierunkiem, jej możliwościami i zdolnościami, czyni postępy w nauce, zalicza wymagane egzaminy. Nie ma więc żadnych możliwości, aby przy takim systemie nauki była w stanie samodzielnie się utrzymać. Zdaniem Sądu Rejonowego w ustalonym stanie faktycznym nieuzasadnione jest czynienie zarzutu pozwanej, iż nie czyni należytych postępów w nauce.

Wszystko to uzasadnia przekonanie Sądu, iż K. P. nie osiągnęła jeszcze możliwości samodzielnego zaspokojenia własnych, usprawiedliwionych potrzeb i dlatego też w dalszym ciągu winna być alimentowana przez rodziców.

Dla rozpoznawanej sprawy bez znaczenia pozostawała ocena sytuacji matki pozwanej i dlatego też Sąd oceny tej nie dokonywał. O ile bowiem zasądzając alimenty na dziecko bądź dokonując korekty ich wysokości należy brać pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe obojga rodziców, to już przy uchylaniu obowiązku alimentacyjnego bada się jedynie czy od daty ustalenia jego wysokości zobowiązany do alimentacji całkowicie utracił możliwości zarobkowe i majątkowe. I zatem nawet gdyby matka pozwanej osiągała znacznie wyższe dochody nie byłoby to przesłaną do uwzględnienia powództwa.

Kierując się wszystkimi wyżej wymienionymi względami Sąd doszedł do przekonania, iż w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała taka istotna zmiana stosunków, która pozwalałaby na wygaszenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej i dlatego też wobec braku przesłanek z art. 138 kro Sąd orzekł jak w sentencji.

Sąd obciążył powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanej kosztów procesu w kwocie przez nią żądanej (k. 82 verte, protokół – płyta Cd k. 83) na podstawie art. 98 § 1 kpc, albowiem T. P. (1) przegrał proces w całości, a żądana kwota mieści się w granicach kwoty określonej § 2 pkt 5 i § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poza. 1800) w brzmieniu obowiązującym w okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 26 października 2016 r., przy uwzględnieniu oświadczenia pełnomocnika o wysokości kosztów obciążających pozwaną z tytułu wynagrodzenia adwokata.

Art. 98 kpc statuuje zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca (merytorycznie albo formalnie i niezależnie od tego, czy ponosi winę w prowadzeniu procesu) zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Orzeczenie w zakresie kosztów niniejszego procesu jest konsekwencją jego wyniku i odpowiedniego wniosku pozwanej. Sąd Rejonowy nie znalazł żadnych przesłanek pozwalających na zastosowanie przewidzianej w art. 102 kpc zasady słuszności, będącej odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. W rzeczonej sprawie nie zaistniały w ocenie Sądu Rejonowego przesłanki pozwalające na zastosowanie dyspozycji wyżej wymienionego przepisu. Po pierwsze K. P. nie mogą finansowo obciążać skutki decyzji jej ojca, po wtóre jej sytuacja nie pozwala na poniesienie przez nią kosztów zastępstwa adwokackiego.

Już na zakończenie należy wskazać, iż powzięte rozstrzygnięte nie pozbawia powoda możliwości wytoczenia powództwa o obniżenie alimentów w przepisanej formie.