Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

Protokolant: Monika Maj

w obecności Jana Góreckiego Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Rybniku

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2017 r.

sprawy:

1.D. D. /D./

s. Z. i K.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 158 § 1 kk

2.R. R. /R..

s. B. i M.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 158 § 1kk

3.Z. D. /D./

s. L. i J.

ur. (...) w C.

oskarżonego o przestępstwo z art. 158 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 15 grudnia 2016r. sygn. akt III K 452/16

I.utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.zasądza od oskarżonych D. D., R. R. i Z. D. na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwotach po 6,70 (sześć złotych i siedemdziesiąt groszy) złotych i obciąża ich opłatą za II instancję:

- D. D. i R. R. w kwotach po 120 (sto dwadzieścia) złotych;

- Z. D. w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

Sygn. akt. V.2 Ka 87/17

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Rybniku oskarżyła :

1. D. D. o to, że:

I. w dniu 26 stycznia 2016r. w R. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami poprzez kopanie po całym ciele leżącego na podłodze T. T. dokonał jego pobicia narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k., przy czym pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze złamaniem żuchwy po stronie lewej, stłuczenia ściany klatki piersiowej oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C, które naruszyły czynności narządów jego ciała na okres powyżej siedmiu dni ,tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 kk,

II. w dniu 26 stycznia 2016r. w R. działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, poprzez przewrócenie, a następnie kopanie po żebrach i uderzanie rękoma po całym ciele dokonał pobicia T. T. narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k., przy czym pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze złamaniem żuchwy po stronie lewej, stłuczenia ściany klatki piersiowej oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C, które naruszyły czynności narządów jego ciała na okres powyżej siedmiu dni ,tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 kk,

2. R. R. , o to, że:

III. w dnu 26 stycznia 2016r. w R. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami poprzez kopanie po całym ciele leżącego na podłodze T. T. dokonał jego pobicia narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k, lub art. 157 § 1 k.k., przy czym pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze złamaniem żuchwy po stronie lewej, stłuczenia ściany klatki piersiowej oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C, które naruszyły czynności narządów jego ciała na okres powyżej siedmiu dni, tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 kk,

IV. w dniu 26 stycznia 2016r. w R. działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, poprzez przewrócenie, a następnie kopanie po żebrach i uderzanie rękoma po całym ciele dokonał pobicia T. T. narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k., przy czym pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze złamaniem żuchwy po stronie lewej, stłuczenia ściany klatki piersiowej oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C, które naruszyły czynności narządów jego ciała na okres powyżej siedmiu dni ,tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 k,k;

3. Z. D. o to, że:

V. w dniu 26 stycznia 20l6r. w R. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami poprzez siedzenie na leżącym na podłodze T. T. oraz uderzanie go rękoma po całym ciele całym ciele leżącego dokonał jego pobicia narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 §1 k.k. lub art. 157 1 k.k., przy czym pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze złamaniem żuchwy po stronie lewej, stłuczenia ściany klatki piersiowej oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C, które naruszyły czynności narządów jego ciała na okres powyżej siedmiu dni ,tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Rybniku wyrokiem z dnia 15 grudnia 2016r.:

1.  uznał oskarżonego D. D. za winnego tego, że w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności popełnił czyny opisane w pkt od I i II części wstępnej wyroku, przy czym eliminuje z opisu czynu z punktu II części wstępnej wyroku, że pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał złamania żuchwy po stronie lewej, a które to czyny wyczerpują znamiona przestępstw z art. 158 § 1 kk i za to na mocy art. 158 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył mu jedną karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  uznał oskarżonego R. R. za winnego tego, że w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności popełnił czyny opisane w pkt od III i IV części wstępnej wyroku, przy czym eliminuje z opisu czynu z punktu IV części wstępnej wyroku, że pokrzywdzony w wyniku pobicia doznał złamania żuchwy po stronie lewej, a które to czyny wyczerpują znamiona przestępstw z art. 158 § 1 kk i za to na mocy art. 158 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył mu jedną karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  uznał oskarżonego Z. D. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt V części wstępnej wyroku wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 158 § 1 kk i za to z mocy art. 158 § 1 kk w zw. z art. 37b kk w zw. z art. 34 § 1 i §1a pkt 1 kk oraz art. 35 § 1 kk wymierza mu karę 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym;

Na mocy art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 kk warunkowo zawiesił wobec oskarżonych D. D. i R. R. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat.

Na mocy art. 73 § 1 kk oddał oskarżonych D. D. i R. R. w okresie próby pod dozór kuratora sądowego.

Na mocy art. 72 § 1 pkt 2 kk zobowiązał oskarżonych D. D. i R. R. w okresie próby do przeproszenia pokrzywdzonego T. T. na piśmie w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się wyroku.

Na mocy art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonych zadośćuczynienie za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz T. T. kwoty:

-

od oskarżonego D. D. i R. R. kwoty po 2.000,00 zł,

-

od oskarżonego Z. D. kwoty 1.000,00zł.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) zasądził od oskarżonych D. D. i R. R. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące opłatę w wysokości po 120,00 zł oraz wydatki postępowania w wysokości 191,10 zł.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego Z. D. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące opłatę w wysokości 180,00 zł oraz wydatki postępowania w wysokości 191,10zł.

Apelację wniósł obrońca oskarżonych i zaskarżył orzeczenie w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił :

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na wydane orzeczenie polegające na dokonaniu jednostronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz budowaniu stanu faktycznego w sprawie wyłącznie na relacji pokrzywdzonego, którym przyznał walor wiarygodności pomijając jakie było tło i źródło zdarzenia oraz motywację uczestników tego zdarzenia

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a polegający na nietrafnym przyjęciu, że zebrany materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że oskarżeni w wyniku pobicia pokrzywdzonego spowodowali u niego złamanie żuchwy po stronie lewej, stłuczenia klatki piersiowej, oraz skręcenia kręgosłupa w odcinku C nadto zakwalifikowaniu czynów jako dwóch oddzielnych czynów mimo, że zajście miało charakter jednorodny

3.  rażąco niewspółmierną surowość wymierzonych im kar

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca oskarżonych wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zarzuty podniesione w środku odwoławczym, sporządzonym przez obrońcę oskarżonych, nie zasługiwały na uwzględnienie. Wbrew jego twierdzeniom, Sąd Rejonowy w Rybniku prawidłowo ustalił stan faktyczny w przedmiotowej sprawie nie naruszając przy tym, żadnych norm regulujących przebieg postępowania karnego. W tej sytuacji brak było podstaw do uwzględnienia wniosków apelacyjnych o uchylenie wyroku co w konsekwencji musiało doprowadzić do utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku.

Zarzut naruszenia zasady swobody oceny dowodów nie mógł być trafny, gdyż odtworzony przebieg zdarzeń, a konkretnie zachowań oskarżonych D. D., R. R. i Z. D. w dniu 26 stycznia 2016r. znajduje oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym. Polemizując z ustaleniami faktycznymi autor apelacji usiłował wykazać, że Sąd I instancji bezpodstawnie odmówił w całości wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonych zaprzeczającym aby dopuścili się przypisanych im przestępstw i ustalenia oparł na zeznaniach pokrzywdzonego, które zdaniem skarżącego budzą wątpliwości co do wiarygodności, a nadto obrażenia ciała stwierdzone dokumentacją lekarską nie powstały w wyniku zdarzenia z udziałem oskarżonych tylko w innych okolicznościach. Obrońca oskarżonych kwestionował nadto ocenę dowodów przeprowadzonych przez Sąd I instancji zarzucając, iż zgromadzone w sprawie dowody ocenione zostały z naruszeniem granic swobodnej oceny dowodów.

Na wstępie należy podkreślić, że wynikające z art. 7 kpk prawo swobodnej oceny dowodów jest jedną z najistotniejszych prerogatyw sądu, zarzut obrazy tego przepisu może być skuteczny tylko wtedy gdy zostanie wykazane, że sąd orzekający oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania nie uwzględnił przy ocenie dowodów wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Takiego uchybienia Sąd Rejonowy w sprawie się nie dopuścił albowiem sąd ten wskazał dowody, na których oparł ustalenia co do zarzutu, a jednocześnie wskazał przesłanki, którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Sąd Rejonowy mając do wyboru dwie przeciwstawne relacje przebiegu zdarzeń lub faktu zaistnienia poszczególnych zdarzeń – poczynił ustalenia opierając się na zeznaniach pokrzywdzonego T. T., jego konkubiny M. W. oraz małoletniej J. W. i opinii psychologicznej potwierdzającej wiarygodność dziewczynki. Kluczowym dowodem wskazującym na wiarygodność pokrzywdzonego była także dokumentacja medyczna stwierdzająca obrażenia jakich pokrzywdzony doznał właśnie w dniu 26 stycznia 2016r. a nie w innym dniu co próbowała wykazywać obrona. Sąd Rejonowy w wyczerpujący i logiczny sposób przeanalizował dokumentację medyczną i opinię sądowo-lekarską odnosząc się do zarzutów obrony jakoby uraz szczęki stwierdzony w dokumentacji lekarskiej powstał wcześniej. Sąd Rejonowy słusznie odparł zarzuty obrony wykazując z całą stanowczością że wcześniej doznany przez pokrzywdzonego uraz szczęki był innego rodzaju i umiejscowiony był po innej stronie twarzy. Sąd Okręgowy w pełni podziela wywód Sądu I instancji w tym zakresie. Jeżeli zaś chodzi o zarzuty obrony, że pokrzywdzony nie skarżył się przybyłym na miejsce funkcjonariuszom policji, a ci nie zauważyli na jego ciele jakiś istotnych obrażeń nie może przesądzać o tym, że do tych obrażeń nie doszło. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, iż dolegliwości bólowe często nasilają się kilka godzin po doznaniu urazu. Wówczas też na ciele ukazują się sińce i widoczne obrażenia. Zatem nie może dziwić, że pokrzywdzony dopiero w kilka godzin po pobiciu udał się po pomoc lekarską. Postawa T. T. w obecności funkcjonariuszy policji , mianowicie niechęć do opisania zaistniałej sytuacji również nie jest argumentem świadczącym o jego niewiarygodności. Pokrzywdzony początkowo nie chciał obciążać członków rodziny swojej konkubiny, zdecydował się na to dopiero wówczas gdy trafił do szpitala z licznymi obrażeniami i okazało się, że odczuwa silne dolegliwości bólowe. Ta zmiana postawy nie świadczy bynajmniej o jego kłamliwości - co sugeruje apelacja.

Sąd Rejonowy uznał zeznania pokrzywdzonego, M. W. i J. W. za wiarygodne i korespondujące tak ze sobą, jak i z dowodami z dokumentów medycznych wskazanymi wyżej. Zeznania te w obiektywny sposób przedstawiały w jaki sposób oskarżeni w przypisanym im dniu potraktowali T. T.. Pokrzywdzony opisał w jaki sposób był bity przez oskarżonych. Wskazywał na dwukrotne zaatakowaniem go (drugie już w obecności M. W.) wskazywał na rolę poszczególnych oskarżonych w zdarzeniach. Wbrew apelacji obrońcy relacja pokrzywdzonego nie jest odosobniona. Znajduje ona mocne potwierdzenie w zeznaniach bezpośredniego świadka: małoletniej J. W.. 9- letnia dziewczynka była bezpośrednim świadkiem tego co wydarzyło się w dniu 26 stycznia 2016r. Nie dość tego znała osobiście wszystkich uczestników zajścia gdyż byli to dla niej członkowie rodziny : dziadek i wujkowie. Sąd Rejonowy prawidłowo dopuścił dowód z opinii biegłej psycholog celem oceny rozwoju świadka, zdolności do odtwarzania zdarzeń i skłonności do konfabulacji. Wydana przez biegłą opinia wskazuje, iż małoletnia świadek zeznawała odtwarzając to, co w rzeczywistości widziała. Jej zeznania nie są nacechowane wpływem innych osób. Stąd też słusznie Sąd rejonowy uznał zeznania J. W. za wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Dowód z zeznań dziewczynki był spójny tak z relacją pokrzywdzonego , jak i jej matki i korespondował z dokumentacja lekarską. Sąd meriti ocenił te dowody jako logiczne i zbieżne ze sobą. Obrazują one sposób zachowania oskarżonych w dniu 26 stycznia 2016r. wobec pokrzywdzonego T. T.. Jednocześnie Sąd meriti odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonych, wskazując dlaczego to uczynił. Z faktu, że Sąd merytoryczny dokonał oceny dowodów – do czego zresztą był zobowiązany- nie wynika samo przez się, że poczynione ustalenia faktyczne są błędne. Ocena dowodów zebranych w sprawie nie wykraczała poza ramy zakreślone w przepisach postępowania zwłaszcza zaś w art. 4 i 7 kpk. W istocie Sąd Rejonowy dokonał oceny dowodów w sposób bezstronny, nie przekroczył granic oceny swobodnej, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, a swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Słuszne były ustalenia Sądu iż zachowania oskarżonych D. D. i R. R. względem pokrzywdzonego stanowiły dwa przestępstwa z art. 158 par. 1 kk popełnione w ciągu przestępstw. Zdarzenia te były rozdzielone czasowo o czym zeznawali wszyscy świadkowie. Sąd Rejonowy wskazał dowody, na których oparł ustalenie iż oskarżeni D. D. i R. R. w dniu 26 stycznia 2016r. dwukrotnie pobili pokrzywdzonego natomiast Z. D. uczestniczył w pierwszym z pobić pokrzywdzonego i uzasadnił swoje stanowisko w tym przedmiocie. Trudno wywodzić- jak chciałby autor apelacji- że jest ono niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Wręcz przeciwnie zasady te pozwalają przyjąć, że właśnie takie zachowania jakie podjęli oskarżeni D. D. i R. R. stanowią dwa przestępstwa z art. 158 par. 1 kk popełnione na szkodę tego samego pokrzywdzonego. Sąd uznał tłumaczenia oskarżonych za nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Trudno dopatrzyć się w dowodach zgromadzonych w sprawie – poza oczywiście wyjaśnieniami oskarżonych, by nie dopuścili się oni przestępstw w opisany przez Sąd Rejonowy sposób. Z pewnością nie może ekskulpować oskarżonych ich wersja, że pokrzywdzony zaatakował ich trzymając w reku nóż. Przecież gdyby faktycznie tak było zgłosiliby to przybyłej na miejsce policji. Oni natomiast o nożu „przypomnieli” sobie gdy organy postępowania przygotowawczego stawiały im zarzuty. Wersja oskarżonych o nożu jest niewiarygodna i słusznie za taką uznał ją Sąd I instancji. Wyjaśnienia oskarżonych zostały poddane przez Sąd I instancji wnikliwej analizie i konfrontując je z całokształtem ujawnionych okoliczności Sąd Rejonowy prawidłowo uznał je za niewystarczające by czynić je samoistną podstawą ustaleń faktycznych.

Dokonana przez Sąd meriti ocena dowodów nie zawiera w sobie ani błędu, ani nie jest oceną dowolną skoro została poparta wszechstronną analizą całokształtu okoliczności sprawy. Generalnie zarzut naruszenia art. 7 kpk podniesiony w apelacji miał charakter czysto polemiczny. Właściwie sprowadzał się do negowania ocen i ustaleń sądowych i zastępowania ich ocenami i wnioskami własnymi. W żadnym zaś razie nie mogą one podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

W świetle zebranego i prawidłowo ocenionego przez Sąd I instancji materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że oskarżeni D. D. i R. R. dopuścili się w warunkach ciągu przestępstw dwóch występków z art. 158 par. 1 kk zaś Z. D. jednego występku z art. 158 par. 1 kk na szkodę T. T.. Mając powyższe na uwadze i uznając analizę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy za prawidłową Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie winy ani też podstaw do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Odnosząc się do kary orzeczonej wobec Z. D. należy przyjąć, że wymierzona została przez Sąd I instancji po rozważeniu szeregu okoliczności mających wpływ na jej wymiar. Nie można uznać jej za rażąco surową, a wręcz przeciwnie wymierzona kara „mieszana” 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz 4 miesięcy ograniczenia wolności jest karą łagodną jeśli weźmie się pod uwagę , że występek z art. 158 par. 1 kk jest co do zasady zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3. Z. D. był uprzednio dwukrotnie karany. Zatem wobec tego oskarżonego nie zaistniała możliwość zastosowania dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności. Obecna treść art. 69 par. 1 kk zakazuje stosowania tej instytucji wobec osób , które w czasie popełnienia przestępstwa były skazane na karę pozbawienia wolności. Zastosowanie wobec Z. D. kary mieszanej (czyli krótkoterminowej kary bezwzględnej pozbawienia wolności, a następnie kary ograniczenia wolności) dobitnie świadczy o tym, że Sąd I instancji wziął pod uwagę wszystkie okoliczności łagodzące i należycie je uwzględnił przy wymiarze kary decydując się na orzeczenie wobec Z. D. kary tego rodzaju. Sąd podkreślił w pisemnych motywach wyroku w jaki sposób na rodzaj i wysokość kary wpłynął stopień zawinienia tego oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości czynu. W tym kontekście orzeczona kara jest karą sprawiedliwą, która winna stanowić dla oskarżonego dostateczną dolegliwość i wdrożyć go w przyszłości do przestrzegania porządku prawnego.

Również orzeczone zadośćuczynienie za krzywdę doznaną przez pokrzywdzonego jest adekwatne do cierpień, które T. T. doznał. Ustalona przez Sąd I instancji kwota nie razi swą wysokością.

Z tych też względów, nie podzielając zarzutów stawianych zaskarżonemu rozstrzygnięciu i uznając orzeczenie Sądu Rejonowego w Rybniku za słuszne, Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok nie znajdując jakichkolwiek podstaw ani do zmiany zaskarżonego wyroku ani do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Jednocześnie obciążono oskarżonych kosztami postępowania odwoławczego w całości po myśli art. 636 par. 1 kpk jako, że wniesiony w ich imieniu środek odwoławczy nie został uwzględniony.

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska