Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2017 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2017 roku w Lublinie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 16 stycznia 2017 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 503/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 stycznia 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. działając na podstawie art. 138 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) zobowiązał H. K. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od dnia 1 listopada 2016 roku do dnia 30 listopada 2016 roku w kwocie 747,16 złotych i stwierdził, że wyżej wymieniona pobrała nienależnie świadczenie za wskazany okres we wskazanej kwocie z tytułu emerytury przysługującej E. K. (decyzja –k. 109 akta ZUS).

W odwołaniu H. K. podnosiła, iż była upoważniona przez męża do pobierania emerytury z uwagi na zły stan zdrowia męża. Ponadto wskazała, iż pobrana emerytura została rozdysponowana na spłatę zadłużenia za mieszkanie (odwołanie – k. 2 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego odrzucenie z uwagi na brak wskazania decyzji od której wnioskodawczyni się odwołuje. Ponadto organ rentowy podtrzymał argumentację jak w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie – k. 12 a.s.).

Na rozprawie w dniu 27 lipca 2017 roku H. K. wskazała, iż jej odwołanie dotyczy decyzji z dnia 16 lipca 2017 roku, zaś pełnomocnik organu rentowego wnosił o oddalenie odwołania (protokół – k. 20 v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

E. K. na podstawie decyzji organu rentowego, wydanej z urzędu w dniu 20 października 2011 roku, uprawniony był do emerytury od dnia 20 września 2011 roku tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat. Świadczenie wypłacane było 20-go dnia każdego miesiąca, tj. w dniu ustalonym przez organ rentowy jako stały termin płatności świadczenia (decyzja – k. 14 a. ZUS).

E. K. zmarł w dniu(...) roku. Wniosek o zasiłek pogrzebowy wraz z aktem zgonu świadczeniobiorcy wpłynął do organu rentowego w dniu 8 listopada 2016 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakończył czynności związane z wypłatą świadczeń na dzień 20-go listopada 2016 roku w dniu 4 listopada 2016 roku.

Następnie w dniu 20 listopada 2016 roku wnioskodawczyni H. K., żona świadczeniobiorcy pobrała świadczenie emerytalne męża w kwocie 747, 16 zł należne za miesiąc listopad 2016 roku (odwołanie – k. 2 a.s., odpowiedź na odwołanie – k. 12 a.s., odpis skrócony aktu zgonu – k. 96 a.ZUS, notatka w sprawie ujawnienia nadpłaty i przyczyn jej powstania – k. 108 a.s.).

Powyższy stan faktyczny nie był sporny i ustalony został w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach organu rentowego oraz w aktach sprawy. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Ponadto podnieść należy, iż wnioskodawczyni w swoich wyjaśnieniach złożonych na rozprawie w dniu 27 lipca 2017 roku przyznała, iż faktycznie pobrała świadczenie emerytalne męża w kwocie 747, 16 zł należne za miesiąc listopad 2016 roku uzasadniając, iż jest to świadczenie przysługujące mężowi jeszcze za miesiąc październik 2016 roku.

Odwołanie H. K. jest bezzasadne i podlega oddaleniu.

Okoliczności sporną w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść decyzji oraz odwołania stanowi ocena przyjętego przez organ rentowy stanowiska w zakresie uznania wypłaconego w dniu 20 listopada 2016 roku świadczenia emerytalnego jako pobranego nienależnie oraz uznania H. K. za osobę, która to świadczenie nienależnie pobrała, za zobowiązaną do jego zwrotu.

Na wstępie należy wskazać, że w rozpoznawanej sprawie nie była sporna okoliczność wysokości pobranego w dniu 20 listopada 2016 roku świadczenia rentowego.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż wnioskodawczyni posiadała pełnomocnictwo do pobierania emerytury męża co nie było kwestionowane przez strony postępowania. Zgodnie z treścią art. 101 § 2 k.c. umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Podkreślić należy, iż w toku niniejszego postępowania wnioskodawczyni nie udowodniła, iż w posiadanym przez nią pełnomocnictwo dokonano odpowiedniego zastrzeżenia.

Niezależnie od powyższego podnieść należy, iż jak wynika z ustalonego stanu faktycznego H. K. pobrała świadczenie emerytalne męża w kwocie 747, 16 zł należne za miesiąc listopad w dniu 20 listopada, zaś zgon jej męża nastąpił w dniu (...)roku. Wcześniej w miesiącu październiku 2016 roku pobrała również świadczenie za ten miesiąc należne jej mężowi. Organ rentowy o śmierci świadczeniobiorcy poinformowany został dopiero w dniu 8 listopada 2016 roku zaś czynności związane z wypłatą świadczeń na dzień 20-go listopada 2016 roku zostały zakończone w dniu 4 listopada 2016 roku, wobec czego Zakład nie miał możliwości anulowania świadczenia za listopad 2016 roku.

W literaturze przyjęto, że nie ma przeszkód, by w sytuacji, gdy rencista zmarł, a świadczenie zostało wypłacone (lub doręczone za pośrednictwem operatora pocztowego) po lub w dniu jego śmierci osobie trzeciej, dochodzić zwrotu tego świadczenia na zasadach wynikający z art. 138 ustawy emerytalnej.

Wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z treścią art. 136 a ust 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) w razie śmierci emeryta lub rencisty wstrzymanie wypłaty świadczenia następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarł emeryt lub rencista.

Przepis art. 138 ust. 1 stanowi, iż osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu, zaś w ust. 3 cytowanego przepisu wskazano, że za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.

E. K. zmarł w dniu (...) roku, wniosek o zasiłek pogrzebowy wraz z aktem zgonu świadczeniobiorcy wpłynął do organu rentowego w dniu 8 listopada 2016 roku, zaś skarżąca w dniu 20 listopada 2016 roku pobrała świadczenie emerytalne męża.

Z poczynionych ustaleń jednoznacznie wynika, że pobranie przez odwołującą świadczenia E. K., należnego za listopad 2016 roku po jego śmierci nastąpiło mimo zaistnienia okoliczności powodujących wstrzymanie wypłaty tego świadczenia w całości, stosownie do art. 136a ust. 2 ustawy emerytalnej. Zasadny zatem było przyjęcie, że H. K. jako osoba która pobrała nienależnie świadczenie, stosownie do art. 138 ust. 1 ustawy emerytalnej jest zobowiązana do jego zwrotu.

Z tych względów Sąd Okręgowy na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.