Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Szaj (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki akcyjnej w K.

przeciwko A. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 22 lipca 2014 roku, sygn. akt I C 608/14 upr

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 22 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w Świnoujściu Wydział I Cywilny, sygn. akt I C 608/14 upr oddalił powództwo o zapłatę.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, iż powództwo okazało się nieuzasadnione.

Dalej Sąd podniósł, iż powód twierdził w pozwie, że przysługuje mu w stosunku do pozwanego wierzytelność, którą nabył na podstawie umowy z dnia 6 grudnia 2013 r. od Spółki (...) Sp. z o.o. w P.. Wierzytelność ta miała wynikać z umowy pożyczki zwartej przez pierwotnego wierzyciela z pozwanym.

W ocenie Sądu I instancji powód nie naprowadził dowodów na poparcie istotnych dla sprawy okoliczności. Powód nie przedstawił choćby umowy, z której wynikało pierwotne roszczenie, nie wykazał kwoty pierwotnego zobowiązania, sposobu naliczenia należności głównej i należności ubocznych, a także nie wykazał nabycia przedmiotowej wierzytelności. Sąd wskazał, iż powód wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, a następnie Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu sądowi. Pozew został wniesiony w dniu 17 lutego 2014 r. W związku z powyższym w niniejszej sprawie zastosowanie znalazł art. 505 ³⁷ § 1 kpc, w jego brzmieniu obowiązującym od dnia 7 lipca 2013 r. W aktualnym stanie prawnym brak jest więc w ocenie Sądu podstawy prawnej do zobowiązania powoda do złożenia dowodów powołanych w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W szczególności Sąd Rejonowy nie uznał, aby niezłożenie dokumentów wymienionych przez powoda w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym stanowiło brak formalny tego pozwu w rozumieniu art. 187 § 1 k.p.c.

Sąd uznał zatem, iż zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu, wynikającą z art. 6 k.p.c., powód winien był wykazać, iż przedmiotową wierzytelność posiada, a także wykazać jej wysokość. Okoliczności powyższych powód w niniejszym postępowaniu nie dowiódł.

Dalej Sąd podnosił, iż pomimo niezłożenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew, jak też niewzięcia przez niego udziału w rozprawie, nie powziął wątpliwości co do zasadności żądania pozwu wobec nieudowodnienia przez powoda jego roszczenia, nabycia wierzytelności, niewykazania źródła pierwotnej wierzytelności oraz nieprzedłożenia sposobu wyliczenia należności dochodzonej pozwem.

W związku z powyższym powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w wyroku zaocznym.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł powód zaskarżając je w całości oraz zarzucając mu naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 339 § 2 k.p.c. poprzez niezasadne oddalenie powództwa wyrokiem zaocznym w całości w sytuacji, gdy zasadność powództwa nie budzi jakichkolwiek wątpliwości.

Wskazując na powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przewidzianych za obie instancje, ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż na podstawie art. 339 § 2 k.p.c. Sąd zobligowany jest do uznania podanej przez powoda podstawy faktycznej (tj. twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych) za zgodną z prawdą bez przeprowadzania postępowania dowodowego, chyba iż wykazane zostanie, że budzą one uzasadnione wątpliwości. W ocenie apelującego Sąd Rejonowy w Świnoujściu gołosłownie stwierdził, iż zawarte w pozwie twierdzenia budzą wątpliwości, nie wskazując jednakże w żaden sposób na czym te wątpliwości miałyby polegać. Takie wątpliwości nie mogą być w szczególności wynikiem braku przedłożenia dokumentów wskazanych w pozwie. Zdaniem powoda bowiem, w przypadku wydania wyroku zaocznego, obowiązkiem Sądu jest uznanie twierdzeń zawartych w pozwie za prawdziwe. Zaznaczył przy tym, iż milczenie pozwanego dodatkowo potwierdza twierdzenia zawarte w pozwie, czego skutkiem powinno być uznanie, iż twierdzenia te zostały przez niego przyznane (art. 230 k.p.c.).

Dalej podniósł, iż Sąd I instancji wezwał powoda jedynie do przedłożeni dokumentów potwierdzających umocowanie pełnomocnika do reprezentowania w niniejszej sprawie, co w zakreślonym terminie uczynił.

Jednakże z ostrożności procesowej apelujący przedłożył wraz z wywiedziona w sprawie apelacją wymienione w liście dowodów dokumenty, celem wykazania zasadności swojego roszczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona i jako taka podlegała oddaleniu.

Strona powodowa w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego podnosiła, iż na skutek dokonania przelewu wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki z dnia 11 marca 2013 r. stała się wierzycielem pozwanego A. K.. W pozwie wskazała, iż pozwany spełnił częściowo świadczenie z tytułu przedmiotowej pożyczki, wpłacając do cedenta kwotę 448 zł. Powyższe twierdzenia - w związku z brakiem reakcji pozwanego na treść doręczonego pozwu i wezwania na rozprawę - zdaniem strony apelującej były wystarczające do wydania wyroku zaocznego uwzględniającego jej powództwo. Z takim stanowiskiem, w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie sposób się zgodzić.

Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c., którego naruszenie stanowiło zarzut apelacji, jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W niniejszej sprawie podnieść należy, iż powódka jest profesjonalistą, trudni się działalnością prawniczą i doradztwem w tym zakresie, zatem należy od niej oczekiwać należytej staranności w prowadzeniu własnych spraw. Wątpliwości co zasadności twierdzeń pozwu zostały w niniejszej sprawie już formalnie stwierdzone postanowieniem z dnia 09 kwietnia 2014 roku, sygn. akt VI Nc- e 215603/14, którym stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazano sprawę Sądowi Rejonowemu w Świnoujściu. W uzasadnieniu tego orzeczenia podniesiono wprost, iż budzi wątpliwości wysokość dochodzonego roszczenia. Orzeczenie to nie wywołało jednak żadnej reakcji po stronie powodowej, mimo że strona reprezentowana była przez zawodowego pełnomocnika, dysponowała stosownymi dokumentami, które dołączono dopiero do apelacji. Nie sposób, zatem twierdzić, że twierdzenia pozwu nie budzą uzasadnionych wątpliwości i winny być automatycznie przyjęte przez Sąd za prawdziwe.

W tych okolicznościach brak jakiejkolwiek aktywności procesowej pozwanego nie zwalniał powódki z udźwignięcia ciężaru dowodu, wskazanego w art. 6 k.c. W obowiązującym systemie prawnym obowiązek zaoferowania dowodów na podnoszone okoliczności ciąży na stronach, zgodnie z treścią art. 232 k.p.c., a aktywność dowodowa sądu ma jedynie charakter uzupełniający. Rolą sądu nie jest zatem przeprowadzenie z urzędu i poszukiwanie dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

W przedmiotowym postępowaniu z uwagi na podstawę dochodzonego roszczenia oraz art. 6 k.c. to na powódce spoczywał ciężar wykazania roszczenia. Obowiązkowi temu nie sprostała słusznie ponosząc konsekwencję w postaci oddalenia powództwa. Wbrew zarzutom apelacji rację należy przyznać Sądowi Rejonowemu, iż w sprawie brak było możliwości wydania wyroku zaocznego uwzględniającego powództwo. Strona powodowa, co ponownie należy zaakcentować nie przedłożyła żadnego dokumentu spełniającego wymagania przewidziane przez art. 244 i nast. k.p.c., potwierdzającego w ogóle fakt zawarcia umowy, częściowej jej spłaty czy też umowy przelewu wierzytelności. W tych okolicznościach jej twierdzenia jawią się jako gołosłowne, zaś materiał dowodowy nie pozwalał na wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z żądaniem pozwu. Podkreślić należy, że nawet w przypadku, gdy strona przeciwna nie wdała się w spór (brak odpowiedzi na pozew, niestawiennictwo na rozprawie) to uwzględnienie powództwa możliwe jest tylko gdy okoliczności wskazane w pozwie nie budzą wątpliwości. Z uwagi na brak inicjatywy dowodowej powódki w tym zakresie przesłanka ta nie została spełniona.

Dodania wymaga, iż ciężar dowodu (art. 6 k.c.) pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. Instytucja ta spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady kontradyktoryjności. Po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodniła faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ciężar dowodu wiąże się z obowiązkiem twierdzenia (ciężarem twierdzenia) i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być stosownie do art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu. Ciężar dowodu charakteryzują dwa aspekty: podmiotowy (kto, która strona w postępowaniu ma przeprowadzić dowód) i przedmiotowy (co należy udowodnić dla poparcia powołanych w procesie faktów).

W tym stanie rzeczy wskazać również należy, iż zasadnie uznał Sąd I instancji, że w świetle obowiązującego od dnia 07 lipca 2013 r. brzmienia art. 505 ³⁷ k.p.c. brak jest podstawy prawnej do zobowiązania powoda do złożenia dowodów powołanych w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Przewodniczący nie ma zatem obowiązku wzywać powoda do uzupełnienia wyszczególnionych w pozwie dowodów. W tej sytuacji uznać należało, iż to wyłącznie w gestii strony powodowej leżało przedłożenie dowodów, które potwierdziłyby zasadność dochodzonego roszczenia. To strony są dysponentem toczącego się postępowania dowodowego i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Powyższe jasno wynika z art. 3 k.p.c., który wskazuje, że to na stronach spoczywa obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i przedstawiania dowodów na ich poparcie. To interes strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne.

Zaniechanie w zakresie inicjatywy dowodowej po stronie powoda w toku tego postępowania, a w rezultacie nie wykazanie w sposób bezstronny spornych w sprawie okoliczności powodujących po stronie powoda roszczenie, musi skutkować negatywnymi dla powoda konsekwencjami procesowymi. Podporządkowanie się obowiązującym w procesie cywilnym zasadom, w tym zasadzie kontradyktoryjności, wymaga, aby strony powoływały dowody na poparcie swych twierdzeń, albowiem sądy ustalają fakty na podstawie dowodów.

Istotne jest również i to, że inicjatywa dowodowa ograniczona jest w zależności od stadium postępowania w jakim się znajduje, albowiem zgodnie z art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy przedłożenie przez powódkę dowodów potwierdzających jej twierdzenia dopiero wraz z apelacją okazuje się, w świetle art. 381 k.p.c., spóźnione. Zdaniem Sądu Okręgowego powódka bez problemu mogła dowody z dokumentów załączonych do apelacji powołać w trakcie postępowania przed Sądem pierwszej instancji.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku.