Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie :

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Alicja Ornowska

Protokolant: Agnieszka Baranowska

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2017 roku w Inowrocławiu

sprawy

z powództwa Gminy C. – Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w C. działającego na rzecz Z. K.

przeciwko A. K.

o alimenty

postanawia:

1.  umorzyć postępowanie;

2.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążyć Skarb Państwa.

III RC 1/16

Uzasadnienie postanowienia Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 26 stycznia 2017 r. w przedmiocie umorzenia postępowania.

Pozwem z dnia 4 listopada 2015 r. Gmina C.- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej działając na rzecz Z. K. wystąpiła o zasądzenie od pozwanego A. K. na rzecz matki Z. K. alimentów w wysokości po 2214,49 zł miesięcznie płatnych do 15 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Wniosła również o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że dochody powódki nie starczają na pokrycie całości kosztów pobytu w Domu Pomocy Społecznej w C., w którym przebywa.

W odpowiedzi na pozew o alimenty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu na rzecz pozwanego.

W uzasadnieniu pisma wskazał, że nie jest w stanie ponosić dodatkowych kosztów utrzymania matki z uwagi na swoją ciężką sytuację majątkową.

Pismem z dnia 9 listopada 2016 r. zmodyfikowano żądanie pozwu i wniesiono w imieniu powódki o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kwoty 2230,89 zł.

Pismem z dnia 17 stycznia 2017 r. powódka Z. K. cofnęła pozew. W piśmie wskazała, że wnosi o umorzenie sprawy przeciw jej synowi, że nie składała prośby o alimenty. Podała, że syn od 10 lat pomaga jej finansowo, ostatnio chorował i nie miał pieniędzy. Teraz ponownie je przesyła. Prosi o „anulowanie sprawy”.

Po odczytaniu treści pisma na rozprawie pełnomocnik pozwanego wyraził zgodę na cofnięcie pozwu, cofnął wniosek o zasądzenie kosztów procesu na rzecz strony pozwanej. W głosach końcowych pełnomocnik powódki wniósł jak mandantka, uznając iż ma „związane ręce cofnięciem pozwu” (00:05:38), pełnomocnik pozwanego wnosił o umorzenie postępowania.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Paragraf 2 przywołanego przepisu stanowi, że pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. W myśl § 4 wyżej wymienionego artykułu Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Na podstawie art. 110 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej kierownik ośrodka pomocy społecznej może wytaczać na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne. W postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym.

W ocenie Sądu podkreślenia wymaga, że powodem w sprawie jest Z. K.. Nie jest to osoba całkowicie ani częściowo ubezwłasnowolniona. Ma pełną zdolność procesową. Powódka wskazuje, że występowanie z pozwem o alimenty na jej rzecz nie było z nią konsultowane.

Warto podkreślić, że specyfika udziału prokuratora w postępowaniu cywilnym – wytoczonym na rzecz oznaczonej osoby – wynika z faktu, iż podmiot ten, jako rzecznik interesu publicznego, nie jest stroną stosunku prawnego, którego dotyczy proces. Rzeczywistą stroną procesu jest osoba na rzecz której prokurator wszczął postępowanie, zaś władcze rozstrzygnięcie sądu nie wywołuje skutku prawnego w sferze prywatnoprawnej prokuratora. Orzeczenie to modyfikuje bowiem sytuację prawną osoby wskazanej w pozwie. Funkcja, jaką pełni prokurator w procesie wytoczonym na czyjąś rzecz, nabiera zasadniczego znaczenia z punktu widzenia dopuszczalności dokonywania czynności rozporządzających, tak przez samego prokuratora, jak i przez strony tegoż postępowania. Inicjując proces, prokurator staje się stroną powodową, z tym jednak istotnym zastrzeżeniem, że określa się go wyłącznie jako stronę procesu w ujęciu formalnym.

Cofnięcie pozwu jest dyspozytywną czynnością strony i zgodnie z zasadą rozporządzalności w ocenie Sądu powódka ma możliwość skorzystania z niej. Czynność procesowa przez nią podjęta nie wyczerpuje przesłanek z art. 203 par. 4 k.p.c. Powódka deklaruje, że pozwany uiszcza jej środki tytułem pomocy materialnej. Ponadto, zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae przesłanki negatywne zastosowania możliwości cofnięcia pozwu winny być traktowane restrykcyjnie.

Do pozycji kierownika ośrodka pomocy społecznej stosują się odpowiednio przepisy o prokuratorze. Oznacza to, że nie ma on obowiązku w przeciwieństwie do organizacji społecznych na uzyskiwanie zgody na piśmie osoby, na rzecz której wytacza powództwo, ale czym innym jest konieczność formalna uzyskania takiej zgody, a czym innym brak powiadomienia o inicjowaniu procesu. Par. 355 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury z dnia 7 kwietnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 508) stanowi, że przed wytoczeniem powództwa na rzecz oznaczonej osoby lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, prokurator porozumiewa się z zainteresowaną osobą lub jednostką, pouczając ją o przysługujących jej prawach. Jeżeli ta osoba lub jednostka nie zamierza dochodzić przysługujących jej roszczeń, prokurator podejmuje czynności tylko wtedy, gdy uzasadniają to szczególne okoliczności sprawy. Budzi zastrzeżenia, że przynajmniej per analogiam powyższego standardu nie zastosowano w przypadku powódki, która najwyraźniej nie wiedziała nic o wytoczeniu powództwa na jej rzecz.

Wstąpienie do procesu może być dokonane na każdym etapie postępowania i przed każdą czynność przed Sądem. Powódka poprzez dokonanie czynności dyspozytywnej wstąpiła do procesu, a więc od tego czasu do pozycji procesowej jej i kierownika ośrodka pomocy społecznej stosować należało przepisy o współuczestnictwie jednolitym. Za niewątpliwie dopuszczalne uznać należy wspólne cofnięcie pozwu przez prokuratora i podmiot uprawniony materialnie, tj. mocą wspólnych oświadczeń woli. W literaturze podkreśla się, że zgoda prokuratora na cofnięcie pozwu przez powoda – stronę stosunku prawnego, złożona choćby ustnie na rozprawie, zawiera w sobie analogiczne oświadczenie o cofnięciu pozwu, chyba że prokurator wyraźnie zastrzeże, iż sam nie cofa pozwu. (A. F., Dokonywanie czynności dyspozytywnych o charakterze materialnym w procesie z powództwa prokuratora na rzecz oznaczonej osoby, Prokuratura i Prawo nr 9, 2016, s. 126) Na pytanie Sądu o stanowisko procesowe reprezentującej ją Gminy, pełnomocnik powódki wniósł jak powódka.

Nie zachodzi konieczność uzyskania alimentów na rzecz powódki od pozwanego celem zapewnienia brakującej części jej niezbędnych potrzeb. Gmina C. ma możliwość zastosowania instytucji prawnych umożliwiających pokrycie opłat za pobyt osoby w domu pomocy społecznej (art. 61 ustawy o pomocy społecznej). W sytuacji procesowej, która miała miejsce, są też instytucje materialnoprawne pozwalające na wystąpienie z określonymi krokami cywilnoprawnymi celem uzyskania środków na rzecz Gminy C.. Natomiast Sąd nie widzi ani potrzeby, ani nawet w świetle art. 5 k.p.c. prawnej możliwości, by pouczać, jakie instytucje wchodzą w grę i jakie kroki należałoby w tym przypadku podjąć. Po pierwsze, stroną powodową w sprawie jest powódka, nie zas Gmina C., która jedynie ją reprezentuje. Po drugie, strona powodowa jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zasadą jest, że w przypadku cofnięcia pozwu obowiązkiem zwrotu kosztów procesu obciążony jest powód. Pozwany natomiast cofnął wniosek o przyznanie mu kosztów procesu.

Oczywistym jest, że z uwagi na charakter roszczenia alimentacyjnego nie wchodzi w grę zrzeczenie się roszczenia i powódka w każdym czasie może ponownie wystąpić z powództwem alimentacyjnym. Tym samym nie wchodzą w grę przypadki, które w orzecznictwie sądowym wskazano jako konieczne do uwzględnienia w ramach analizowania art. 203 par. 4 k.p.c. W postanowieniu SN z 22 kwietnia 1985 r. II CZ 51/85 L. nr (...) wskazano, że Sąd powinien uznać cofnięcie za niedopuszczalne, gdy stwierdzo przede wszystkim, że strona pod wpływem błędu, podstępu lub przymusu działa na swoją niekorzyść lub nie zdaje sobie sprawy z następstw swej czynności przez co czynność ta może grozić stratą roszczenia. Powódka bezpośrednio po zakończeniu tegoż postępowania w każdym czasie może ponownie domagać się alimentów na drodze procesu cywilnego i nie jest w tym jakkolwiek skrępowana- w przeciwieństwie do odwołania dyspozycyjnych czynności procesowych, które jak podkreśla się w judykaturze winny być skrupulatnie badane pod kątem ich dopuszczalności nierzadko również po zasięgnięciu wiadomości specjalnych, w szczególności gdy strona lub jej pełnomocnik powołuje się na działanie pod wpływem błędu (postanowienie SN z 27 lutego 1985 r. II CZ 51/85, L. nr (...), postanowienie SA w Łodzi z 29 września 1992 r. I Acz 335/92, OSAiSN 1993, nr 1, poz. 6, postanowienie SN z 12 marca 1999 r. I PKN 40/99, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 390, wyrok SN z 11 lutego 2011 r. I CSK 252/10, OSNC-ZD 2011, nr C, poz. 60)

W myśl art. 355 par. 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Na podstawie art. 355 par. 1 k.p.c. postępowanie w sprawie należało umorzyć.

SSR Alicja Ornowska

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki,

2.  K.. 10 dni.