Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Hordyńska

Protokolant: Katarzyna Zuzda

przy udziale prokuratora Bożeny Romańczuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2017 r. sprawy

R. P. urodzonego (...) w B.,
syna M. i A. z d. G.

skazanego prawomocnymi wyrokami:

1/ Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 7 maja 2009 r. sygn. akt III K 162/08 za czyn popełniony w okresie od 1 do 30 stycznia 2008 r. na mocy art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. na karę 1 (jednego) roku
i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, orzeczono przepadek równowartości korzyści majątkowej, wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono
na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat, orzeczono o kosztach i opłacie, postanowieniem z dnia
20 maja 2014 r. sygn. akt III Ko 170/14 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

2/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt VII 863/08 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 10 czerwca 2010 r. sygn. akt VIII Ka 325/10 za czyn popełniony w okresie od nieustalonego bliżej dnia do dnia
18 marca 2008 r. na mocy art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat, orzeczono o kosztach i opłacie, postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014 r. sygn. akt
VII Ko 280/14 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

3/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 16 czerwca 2011 r. sygn. akt VII K 472/10
za czyn popełniony w dniu 31 grudnia 2007 r. na mocy art. 158 § 1 k.k. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, za czyn popełniony w dniu 31 grudnia 2007 r. na mocy art. 162 § 1 k.k. na karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, wymierzono karę łączną
1 (jednego) roku pozbawienia wolności, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, pozostawiono powództwo cywilne bez rozpoznania, orzeczono o dowodzie rzeczowym, zwolniono oskarżonego
od kosztów procesu, postanowieniem z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt VII Ko 698/13 wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności zawieszono na okres próby wynoszący
3 (trzy) lata,

4/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2013 r. sygn. akt III K 957/13 za czyn popełniony w okresie od września 2010 r. do 16 grudnia 2010 r. na mocy art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 2 k.k. w zw.
z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności
oraz grzywnę w wysokości 150 (sto pięćdziesiąt) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki za równoważna kwocie 100 (stu) złotych, orzeczono przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie , orzeczono
o dowodach rzeczowych, orzeczono o koszach i opłacie,

I.  Na mocy art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy
z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy
– Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy,
ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) w zw. z art. 4 § 1 k.k. łączy kary orzeczone wyrokiem
Sądu Okręgowego w Białymstoku w sprawie III K 162/08 oraz Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie VII K 863/08 i wymierza R. P. karę łączną 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

II.  Na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej zalicza skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawach podlegających łączeniu.

III.  W pozostałym zakresie wyroki jednostkowe podlegające łączeniu pozostawia
do odrębnego wykonania.

IV.  Na mocy art. 572 k.p.k. umarza postępowanie w zakresie połączenia kar orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawach
VII K 472/10 oraz III K 957/13.

V.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) oraz 23% podatku VAT od wyżej wymienionej kwoty tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

VI.  Zwalnia skazanego od kosztów sądowych.

III K 93/17

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. P. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1/ Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 7 maja 2009 r. sygn. akt III K 162/08 za czyn popełniony w okresie od 1 do 30 stycznia 2008 r. na mocy art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. na karę 1 (jednego) roku
i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, orzeczono przepadek równowartości korzyści majątkowej, wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono
na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat, orzeczono o kosztach i opłacie, postanowieniem z dnia
20 maja 2014 r. sygn. akt III Ko 170/14 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

2/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt VII 863/08 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 10 czerwca 2010 r. sygn. akt VIII Ka 325/10 za czyn popełniony w okresie od nieustalonego bliżej dnia do dnia
18 marca 2008 r. na mocy art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat, orzeczono o kosztach i opłacie, postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014 r. sygn. akt
VII Ko 280/14 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

3/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 16 czerwca 2011 r. sygn. akt VII K 472/10
za czyn popełniony w dniu 31 grudnia 2007 r. na mocy art. 158 § 1 k.k. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, za czyn popełniony w dniu 31 grudnia 2007 r. na mocy art. 162 § 1 k.k. na karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, wymierzono karę łączną
1 (jednego) roku pozbawienia wolności, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, pozostawiono powództwo cywilne bez rozpoznania, orzeczono o dowodzie rzeczowym, zwolniono oskarżonego
od kosztów procesu, postanowieniem z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt VII Ko 698/13 wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności zawieszono na okres próby wynoszący
3 (trzy) lata,

4/ Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2013 r. sygn. akt III K 957/13 za czyn popełniony w okresie od września 2010 r. do 16 grudnia 2010 r. na mocy art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 2 k.k. w zw.
z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności
oraz grzywnę w wysokości 150 (sto pięćdziesiąt) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki za równoważna kwocie 100 (stu) złotych, orzeczono przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie , orzeczono
o dowodach rzeczowych, orzeczono o koszach i opłacie.

Przede wszystkim należy podkreślić, że wszystkie wyroki, które zapadły wobec skazanego R. P. wydane zostały przed dniem wejścia w życie zasadniczej zmiany dotyczącej zasad orzekania kary łącznej wprowadzonej ustawą z dnia
20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.396), a zatem zgodnie z art. 19 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy nowe zasady
nie miały w niniejszej sprawie zastosowania, ponieważ nowych zasad nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Z art. 569 § 1 Kodeksu postępowania karnego wynika, że sąd wydaje wyrok łączny, jeżeli zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej. Z kolei warunki orzeczenia kary łącznej określa przepis art. 85 Kodeksu karnego (obowiązujący poprzednio), który stanowi, że jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu Sąd orzeka karę łączną biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa.

Pierwszym wyrokiem skazującym był wyrok w sprawie III K 162/08 Sądu Okręgowego w Białymstoku wydany w dniu 7 maja 2009 r..

Przed datą wydania tego wyroku R. P. popełnił czyny, za które skazany został wyrokami Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawach VII K 863/08 (data czynu – od nieustalonego bliżej dnia do dnia 18 marca 2008 r.) oraz VII K 472/10 (data obu czynów
– 31 grudnia 2007 r.).

Kolejny wyrok wydany wobec R. P. to wyrok w sprawie III K 957/13, którym orzeczono karę za czyn popełniony w dniu 16 grudnia 2010 r., a więc po dacie wydania pierwszego wyroku skazującego.

Kara orzeczona wyrokiem w sprawie III K 957/13 nie spełniała zatem warunków temporalnych określonych w art. 85 k.k., a w konsekwencji nie podlegała połączeniu.

Przesłanki temporalne określone w art. 85 k.k. spełnione zostały natomiast
w odniesieniu do wyroków Sądu Okręgowego w Białymstoku w sprawie III K 162/08
oraz Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawach VII K 863/08 i VII K 472/10.

Kolejną przesłanką, jaka badał Sąd była przesłanka tożsamości kar. Zgodnie z treścią art. 85 k.k. łączeniu podlegają kary tego samego rodzaju lub inne podlegające łączeniu.

Wyrokami w sprawach III K 162/08 oraz VII K 863/08 orzeczono bezwzględne kary pozbawienia wolności, natomiast wyrokiem w sprawie VII K 472/10 orzeczono karę pozbawienia wolności, której wykonanie następnie warunkowo zawieszono.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że od dnia 8 czerwca 2010 r. (ustawa z dnia
5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 206, poz. 1589 z późn.zm.) obowiązywał art. 89 § 1a k.k., który dopuszczał orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności w sytuacji,
kiedy łączeniu podlegać miałaby kara bezwzględnego pozbawienia wolności oz karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

W myśl art. 4 § 1 k.k., jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, chyba, że ustawa obowiązująca poprzednio jest dla sprawcy względniejsza. W uchwale 7 sędziów Sądu najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r. (...) 13/13 (OSNKW 2013, z. 12, poz. 100) wyrażone zostało stanowisko, że normy wynikające z art. 89 § 1 i art. 89 § 1a k.k. mają charakter materialno – prawny, wobec czego należy do nich odnosić reguły intertemporalne zawarte w art. 4 § 1 k.k..

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że względniejsza dla skazanego jest ustawa obowiązująca przed 8 czerwca 2010 r., przepis art. 89 § 1 k.k. wykluczał bowiem możliwość orzeczenia w wyroku łącznym bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wyniku połączenia kar orzeczonych z warunkowym zawieszeniem ich wykonania. Dopuszczał wprawdzie możliwość orzeczenia w takim przypadku kary pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jednak z uwagi na wysokość kar jednostkowych orzeczonych wobec R. P. Sąd uznał, że brak jest podstaw do skorzystania z tej możliwości.

W wyroku z dnia 30 marca 2017 r. Sąd Najwyższy wypowiedział się, że możliwość wymierzenia kary łącznym w wyroku łącznym, na podstawie art. 89 § 1a k.k., stosownie
do treści art. 4 § 1 k.k., dotyczy tylko skazań za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, popełnione po dniu
7 czerwca 2010 r. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 2017 r. VKK 11/17).

Z uwagi zatem na daty popełnienia czynów należało przyjąć, że łączeniu podlegają jedynie kary orzeczone wyrokami w sprawach III K 162/08 Sądu Okręgowego
w B. oraz VII K 863/08 Sądu Rejonowego w Białymstoku.

Wymiar kary łącznej określa art. 86 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z jego treścią,
przy orzekaniu kary łącznej mogą mieć zastosowanie różne systemy m.in.: system kumulacji, polegający na podsumowaniu (skumulowaniu) kar wymierzonych za zbiegające się przestępstwa, system absorpcji (pochłaniania), według którego najsurowsza z kar wymierzonych staje się karą łączną, system asperacji (podwyższenia), w którym najwyższa kara jednostkowa podlega zaostrzeniu w przyjęty przez ustawodawcę sposób

Zgodnie z art. 86 § 1, mającym podstawowe znacznie dla regulacji omawianej problematyki, dolną granicę kary łącznej wyznacza najwyższa z kar wymierzonych za jedno
z pozostających w zbiegu przestępstw. Górną granicę kary łącznej tworzą dwa kryteria: suma kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa oraz wskazany wyraźnie w ustawie maksymalny wymiar kar poszczególnego rodzaju.

Jakkolwiek - zgodnie z art. 86 § 1 k.k. - przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym,
które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania w uzasadnieniu wyroku (por. wyrok SN z dnia 2 grudnia 1975 r., Rw 628/75, OSNKW 1976, nr 2, poz. 33).
W szczególności zasada absorpcji przy wymierzaniu kary łącznej może być zastosowana,
gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowy
i podmiotowy, a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna
w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 23 stycznia 1997 r., II AKa 321/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, nr 7-8, poz. 19 oraz wyrok SN z dnia 17 maja 2000 r., IV KKN 39/99, LEX nr 51104). Z reguły bowiem popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej
z dyrektywy absorpcji (por. SA w W. w wyroku z dnia 12 lipca 2000 r., II AKa 171/00, OSA 2001, nr 1, poz. 5).

Nie bez znaczenia dla wymiaru kary łącznej pozostaje opinia o skazanym znajdująca się w aktach sprawy (k.49-50). Wynika z niej, że R. P. wyraża krytyczny stosunek do popełnionych przestępstw. Był karany dyscyplinarnie, a także nagradzany regulaminowo. Deklaruje przynależność do podkultury więziennej, nie odnotowano negatywnych zachowań na tym tle.

Mając wyżej wymienione okoliczności na uwadze Sąd wymierzył R. P. karę łączną 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

Zgodnie z treścią art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczono skazanemu okresy kar rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawach podlegających łączeniu.

W pozostałym zakresie wyroki jednostkowe podlegające łączeniu pozostawiono
do odrębnego wykonania.

Sąd nie znalazł podstaw do połączenia kar orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawach VII K 472/10 oraz III K 957/13, a zatem w tym zakresie postępowanie umorzył zgodnie z treścią art. 572 k.p.k...

O kosztach obrony z urzędu orzeczono na mocy § 2, § 17 pkt 5 oraz § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016. 1715).

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 624 § 1 k.p.k. mając na uwadze sytuację majątkową skazanego.