Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 października 2016 roku w sprawie z powództwa L. G. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej (...) (...) w W. o zapłatę 17.900,00 zł Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w pkt. 1 oddalił powództwo; w pkt. 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.417,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania; w pkt. 3 zwrócił powodowi ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi –Śródmieścia w Łodzi kwotę 1.300,00 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki nba koszty wynagrodzenia biegłego. (wyrok k. 139; uzasadnienie 140 – 149)

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia tj.:

1.  art. 232, art. 233 §1, art. 316 §1 oraz art. 328 §2 k.p.c. , poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, czego konsekwencją jest sprzeczność ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego materiału dowodowego, a to:

a)  dowolnej ocenie zeznań M. M. w zakresie w jakim Sąd Rejonowy przyjął, że powód wszedł w stosunek prawny z J. K., a nie A. K. jako pośrednikiem ubezpieczeniowym, w sytuacji kiedy J. K. jako osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa dokonywał jedynie czynności faktycznych na rzecz A. K., tym bardziej iż to podpis A. K. widnieje zarówno na ofercie, jak i na dokumencie polisy ubezpieczeniowej zawartej przez powoda z (...) S.A. Prawidłowa ocena zeznań M. M., w połączeniu z dokumentacją e-mail doprowadziłaby Sąd do ustalenia, iż powód zawarł z A. K., jako agentem umowę, której przedmiotem było zlecenie zawarcia ubezpieczenia AC dotyczącego pojazdu F. (...) należącego do powoda;

b)  pominięciu przy ocenie materiału dowodowego treści pisma A. K. (k. 64 akt szkodowych), w którym A. K. przyznała iż powód korzystał z jej usług, a także przyznała iż powód został mylnie poinformowany o obowiązywaniu ochrony ubezpieczeniowej od chwili wystawienia polisy, co okazało się niezgodne z treścią umowy ubezpieczenia;

c)  pominięciu przy ocenie materiału dowodowego okoliczności, iż J. K. kierując korespondencję e-mail do powoda lub działającej w jego imieniu M. M. posługiwał się skrzynką nadawczą należącą do A. K., a także przyjmował M. M. w lokalu, w którym swoją siedzibę ma A. K., co skutkować powinno ustaleniem, iż J. K. jako osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa był osobą za pomocą której A. K. wykonywała czynności prawne;

2.  art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż strona powodowa nie wykazała, aby zawarła umowę z A. K., ani aby zachowanie A. K. wyrządziło powodowi szkodę, w sytuacji kiedy wynika to z całokształtu materiału dowodowego, zeznań M. M., oświadczeń A. K. oraz dokumentacji e-mail;

3.  art. 217 §2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z zeznań stron z ograniczeniem do przesłuchania strony powodowej, w sytuacji kiedy dowód ten zmierzał do wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

1.  art. 471 k.c. w zw. z art. 731 k.c. poprzez ich bezzasadne niezastosowanie, w sytuacji kiedy do szkody w majątku powoda doszło w związku z działalnością A. K., za który to podmiot odpowiedzialność ponosi strona pozwana, czego konsekwencją powinno być przyjęcie odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie szkodowe wywołane mylnym poinformowaniem strony powodowej o obowiązywaniu ochrony ubezpieczeniowej dla pojazdu F. (...);

2.  art. 11 ust. 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym w zw. z § 2 pkt 1
i 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23.06.2005 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywanych czynności agencyjnych poprzez ich bezzasadne niezastosowanie w sytuacji, kiedy do szkody w majątku powoda doszło w związku z działalnością A. K., za który to podmiot odpowiedzialność ponosi strona pozwana, czego konsekwencją powinno być przyjęcie odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie szkodowe wywołane mylnym poinformowaniem strony powodowej o obowiązywaniu ochrony ubezpieczeniowej dla pojazdu F. (...);

3.  art. 415 k.c. – jako zarzutu ewentualnego – poprzez jego bezzasadne niezastosowanie, w sytuacji kiedy z okoliczności sprawy wynika, iż do szkody w majątku powoda doszło na skutek zawinionego działania A. K. wykonującej czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w sytuacji kiedy na A. K. jako profesjonaliście ciążył szczególny obowiązek sprawdzenia rzeczywistego obowiązywania ochrony ubezpieczeniowej dla pojazdu F. (...) przed poinformowaniem klienta o okresie tej ochrony, co na skutek błędu agenta doprowadziło do szkody w majątku powoda, który będąc przekonany o istnieniu ochrony ubezpieczeniowej eksploatował pojazd, który uległ następnie uszkodzeniu w związku zaistniałą kolizją drogową.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł na podstawie art. 380 k.p.c. o rozpoznanie postanowienia dowodowego sądu pierwszej instancji w przedmiocie pominięcia dowodu z zeznań stron z ograniczeniem do zeznań strony powodowej poprzez dopuszczenie wnioskowanego dowodu z przesłuchania powoda L. G.; zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych za obie instancje. (apelacja k. 154 – 162)

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji jako oczywiście bezzasadnej oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję według norm przepisanych. (odpowiedź na apelację k. 174 – 178)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie i jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny i stosując odpowiednie przepisy prawa rozstrzygnął spór pomiędzy stronami przedmiotowego procesu. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne.

Chybiony okazał się zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa procesowego poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, czego konsekwencją, zdaniem skarżącego, jest sprzeczność ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego materiału dowodowego.

Zgodnie z art. 233 §1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Dokonywana przez sąd ocena materiału dowodowego stanowi istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych. Zasada swobodnej oceny dowodów pozwala sądowi wysnuć wnioski o prawdziwości faktów, co prowadzi do ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczają wymogi prawa procesowego, doświadczenie życiowe oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość.

W zakresie analizowanego zarzutu skarżący podjął próbę zakwestionowania ustalenia, że powoda nie łączył stosunek prawny z A. K., co mogłoby uzasadniać odpowiedzialność pozwanej. Jednakże w ocenie Sądu Okręgowego argumentacja skarżącego w tym zakresie jest nieprawidłowa. Sąd pierwszej instancji rozważywszy wszechstronnie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w tym zakresie.

Nie znajduje oparcia w materiale dowodowym teza skarżącego, jakoby powoda łączył z A. K. stosunek prawny mogący uzasadniać odpowiedzialność ubezpieczyciela. Powód oraz jego pełnomocnik, M. M., kontaktowali się wyłącznie z J. K. prowadzącym własną działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług brokerskich. J. K. podejmował czynności charakterystyczne dla działalności brokerskiej, zdefiniowane w art. 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o pośrednictwie ubezpieczeniowym (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1450, z późn. zm.). Działania związane z realizacją zlecenia powoda wykonywał w lokalu stanowiącym miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie prowadzona korespondencja elektroniczna w pełni potwierdza, że powoda łączył stosunek prawny z J. K., bowiem w stopce wiadomości była wskazana jego firma tj. (...) (k. 19; k. 22). Wszystkie te okoliczności potwierdzają także zeznania M. M., która wskazała, że w sprawie ubezpieczenia AC przedmiotowego pojazdu kontaktowała się wyłącznie z J. K.. Należy podkreślić, że także po przedmiotowym zdarzeniu drogowym telefoniczne zapewnienie o obowiązywaniu polisy ubezpieczeniowej M. M. uzyskała od J. K..

Twierdzenia skarżącego odnoszące się do posługiwania się przez J. K. adresem e-mailowym A. K. nie znajdują oparcia w materiale dowodowym. J. i A. K. w ramach prowadzonych przez każdego z nich działalności gospodarczej wykorzystują wspólnie dwa adresy mailowe (...) oraz (...) A zatem nie można wywieść logicznego wniosku, że J. K. posługując się adresem e-mailowym (...) działał w imieniu A. K.. Na marginesie warto zaznaczyć, że wskazany adres e-mailowy składa się ze skrótowca firmy (...) ((...)) i słowa „broker” wskazującego na przedmiot jego działalności gospodarczej.

Podobnie z treści pisma z dnia 11 listopada 2012 roku (k. 64) w świetle całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego nie można wywieść wniosku, że powód korzystał z usług (...). Pozostawałoby to w oczywistej sprzeczności z zeznaniami świadka M. M., która zeznała, że w rozmowie telefonicznej po wystawieniu polisy ubezpieczeniowej oraz kolejnej po zdarzeniu drogowym uzyskała zapewnienie od J. K., że polisa obowiązuje od dnia jej wystawienia, czyli dnia 18 października 2012 roku. A zatem nie znajdują oparcia w materiale dowodowym twierdzenia skarżącego jakoby J. K. działał w imieniu A. K..

Odnosząc się jeszcze do treści pisma z dnia 11 listopada 2012 roku (k. 64) należy za Sądem Rejonowym podkreślić, że jego autorka – A. K. posługuje się w nim liczbą mnogą (tj. np. ustaliliśmy, że ubezpieczenie AC będzie działało od momentu wystawienia polisy, P.M. otrzymała od nas zapewnienie). W piśmie nie zostało więc jednoznacznie stwierdzone, że to A. K. udzielała takich informacji i zapewnień. Poza tym waga dowodowa tego pisma nie jest tożsama z zeznaniami świadka. Było to pismo skierowane do (...) S.A., miało charakter dość nieformalny (była to prośba o wyrażenie opinii), wyrażane w nim stwierdzenia nie były dokonywane pod rygorem odpowiedzialności prawnej za składanie fałszywych zeznań. Nie sposób więc na jego podstawie dokonać ustalenia kluczowej dla sprawy okoliczności faktycznej w sposób sprzeczny z pozostałym materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim zeznaniami świadka i treścią korespondencji emailowej i innych dokumentów. Ponownie za Sądem Rejonowym trzeba powtórzyć, że nic nie stało na przeszkodzie, aby powód zgłosił dowód z zeznań A. K., którego przeprowadzenie pozwoliłoby usunąć wątpliwości związane z treścią pisma z dnia 11 listopada 2012 roku.

Podsumowując, Sąd Okręgowy uznał za sądem pierwszej instancji, że powoda nie łączył stosunek prawny z A. K. mogący uzasadniać odpowiedzialność ubezpieczyciela. Wszelkie działania związane z ubezpieczeniem AC przedmiotowego pojazdu były podejmowane przez J. K. w ramach prowadzonej przez niego działalności brokerskiej. Wykonując zlecenie powoda, w imieniu którego działała pełnomocnik M. M., wyszukał najkorzystniejszą ofertę i poinformował o warunkach umowy ubezpieczenia. Tym samym podjął czynności mające doprowadzić do zawarcia umowy ubezpieczenia AC przedmiotowego pojazdu. Umowa ubezpieczenia miała być zawarta z (...) S.A. w W. za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego A. K., która wystawiła stosowną polisę ubezpieczeniową dnia 18 października 2012 roku. Wskutek zdarzenia drogowego mającego miejsce po wystawieniu polisy ubezpieczeniowej a przed podpisaniem umowy ubezpieczenia oraz przed objęciem ochroną ubezpieczeniową rozpoczynającą się dnia 19 października 2012 roku (wbrew zapewnieniom brokera J. K.), A. K. anulowała wystawioną polisę.

W ramach materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie brak było więc podstaw do ustalenia – jak wywodzi apelujący - że J. K. działał jako osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa (...) i w związku z tym działał w jej imieniu. Zauważyć trzeba, że J. K. i A. K. prowadzili własne firmy pod tym samym adresem, zatem przebywanie obojga w tych samym lokalu było uzasadnione.

W konsekwencji chybiony okazał się także zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powód nie wykazał, aby zawarł umowę z A. K. oraz aby zachowanie A. K. wyrządziło szkodę powodowi.

W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena w tym zakresie jest prawidłowa. Uwzględniając powyższe z całokształtu zgromadzonego w sprawie nie wynika, aby istniał stosunek prawny pomiędzy powodem a A. K., który mógłby uzasadniać odpowiedzialność pozwanej. Powód korzystał wyłącznie z usług brokerskich J. K.. Na skutek podjętych przez niego działań miało dojść do zawarcia umowy ubezpieczenia AC przedmiotowego pojazdu z (...) S.A. w W. za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego A. K.. Jednakże wskutek zdarzenia drogowego nie doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia, a zatem ostatecznie powód nie skorzystał z usług pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez A. K.. Wobec powyższego powód nie sprostał w zakresie powyższych twierdzeń spoczywającemu na nim ciężarowi udowodnienia faktów zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 217 §2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do przesłuchania strony powodowej. W tym zakresie Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko sądu pierwszej instancji. Powód wezwany do osobistego stawiennictwa pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania stron nie stawił się na rozprawie w wyznaczonym terminie, nie usprawiedliwiając należycie swojej nieobecności. Strona powinna mieć świadomość negatywnych skutków procesowych swojego niestawiennictwa, bowiem w treści wezwania zamieszczane są stosowne pouczenia. Co więcej, powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który powinien mu dodatkowo wyjaśnić skutki niestawiennictwa lub ewentualnie zadbać o należyte usprawiedliwienie nieobecności strony. Wobec powyższego w pełni uzasadnione było oddalenie przedmiotowego wniosku dowodowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, sformułowane przez skarżącego zarzuty naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa materialnego, opierające się na twierdzeniu, że powoda i A. K. łączył stosunek prawny i na skutek jej działań doszło do wyrządzenia szkody powodowi, okazały się niezasadne. Wyczerpująca w tym zakresie jest ocena prawna przedstawiona przez sąd pierwszej instancji.

A. K. nie ponosi odpowiedzialności za szkody poniesione przez powoda w związku ze zdarzeniem drogowym z dnia 18 października 2012 roku. W ramach odpowiedzialności kontraktowej powód nie wykazał aby istniała umowa, której stronami byłby powód i A. K.. Z kolei w zakresie odpowiedzialności deliktowej powód nie wykazał, aby istniał związek przyczynowy pomiędzy szkodą powoda a działaniami podjętymi przez A. K.. W toku postępowania ustalono, że A. K. nie podjęła działań, które mogłyby doprowadzić do poniesienia przez powoda szkody, w tym nie informowała powoda o warunkach przygotowanej umowy ubezpieczenia AC przedmiotowego pojazdu.

Powód zawarł umowę zlecenia z J. K. prowadzącym działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług brokerskich. J. K. informował powoda o warunkach wyszukanej oferty ubezpieczenia AC przedmiotowego pojazdu.

Podsumowując, w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności A. K. za szkodę poniesioną przez powoda. Tym samym pozwana jako ubezpieczyciel A. K. będącej agentem ubezpieczeniowym również nie ponosi odpowiedzialności za poniesione przez powoda szkody. A zatem w pełni uzasadnione było oddalenie powództwa w przedmiotowej sprawie.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy oparł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu wynikającej z art. 98 §1 k.p.c. uwzględniając dyspozycję art. 98 §3 k.p.c. Powód przegrał postępowanie apelacyjne i winien zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty w kwocie 1.800,00 zł stanowiącej wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie §2 pkt. 5 rozporządzenia z §10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800,z późn. zm.).