Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2013 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 28 stycznia 2013 r., znak: (...)

w sprawie: W. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu W. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia(...)r. do dnia (...) r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 768/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania W. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia (...) r., w którym nie stwierdzono niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca, wnosząc o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony zakwestionował trafność orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS i argumentował, że schorzenia, na które cierpi uniemożliwiają mu wykonywanie obowiązków pracowniczych i powinien zostać uznany za niezdolnego do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawca W. K. ma(...)lat i z zawodu jest murarzem-tynkarzem. Do dnia (...)r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Dnia (...)r. złożył wniosek o przyznanie prawa do renty na dalszy okres. Odwołujący się udokumentował wymagany staż ubezpieczeniowy. W(...)r. doznał złamania wieloodłamowego kości piętowej kończyny lewej. Od tego czasu utrzymuje się ból przy chodzeniu.

Okoliczności bezsporne

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., oznaczonej dalej jako: „ustawa emerytalna”) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ostatniej przesłanki (powstanie niezdolności do pracy w określonym czasie) nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny, oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. W myśl art. 12 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym za całkowicie niezdolną do pracy uznaje się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 tej ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Odnosząc powyższe przepisy do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy należy podkreślić, że kwestią sporną między stronami była zdolność ubezpieczonego do pracy, gdyż pozostałe przesłanki, od których zależy ustalenie prawa do świadczenia rentowego, ubezpieczony spełnił. Wobec potrzeby uzyskania wiadomości specjalnych odnośnie stanu zdrowia ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z dziedziny neurologii, ortopedii oraz medycyny pracy. Biegli w opinii z dnia (...)r. (k.(...)akt sądowych) stwierdzili u ubezpieczonego przebyte wieloodłamowe złamanie kości piętowej lewej ograniczające sprawność kończyny i wymagające dalszego leczenia usprawniającego. W opinii uzupełniającej (k. (...) akt sądowych) biegli podkreślili, że złamanie kości piętowej bardzo trudno wyleczyć, a następstwem są dysfunkcje ruchowe całej stopy i stawu skokowego. Nadto u ubezpieczonego stwierdzono dyskopatię (...) z okresowym zespołem bólowym rwy kulszowej w okresie remisji. Biegli podali, że u badanego nadal utrzymuje się znaczny ból kończyny dolnej lewej przy chodzeniu. Staw skokowy lewy posiada ograniczoną ruchomość, jest obrzęknięty. Dyskopatia kręgosłupa wywołuje bóle, gdyż uciskany jest worek oponowy i lewy korzeń nerwowy. Zdaniem biegłych sądowych w stanie zdrowia ubezpieczonego nie nastąpiła poprawa pozwalająca na podjęcie pracy w wyuczonym i wykonywanym wcześniej zawodzie murarza. Ubezpieczony nie jest w stanie wykonywać prac wymagających dłuższego chodzenia, dźwigania czy stania. W ocenie biegłych okres częściowej niezdolności do pracy winien zostać ustalony od upływu poprzedniej niezdolności do dnia (...)r. Biegli nie zgodzili się ze stanowiskiem Komisji Lekarskiej ZUS oraz wcześniejszym orzeczeniem lekarza orzecznika. Podstawą uznania niezdolności do pracy były jednakże te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym.

W ocenie Sądu kwestia stanu zdrowia ubezpieczonego została we wskazanej opinii biegłych dostatecznie wyjaśniona i nie budzi wątpliwości rzetelność, prawidłowość metodologiczna i jednoznaczność sformułowanych w niej wniosków. W oparciu o opinię zespołu biegłych należało przyjąć, że występujące u ubezpieczonego dolegliwości ortopedyczne i neurologiczne, które występują nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym, powodują częściową niezdolność do pracy, ponieważ wnioskodawca nie mógłby kontynuować zatrudnienia w takich warunkach jakie wiążą się z pracą murarza, tynkarza.

Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 15 lutego 1974r. (sygn. II CR 817/73), iż do dowodu z opinii biegłego nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady prowadzenia dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. Jeżeli zatem Sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, to nie ma potrzeby żądania ponowienia lub uzupełnienia tego dowodu (por. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999r. sygn. II UKN 96/99, z dnia 6 marca 1997r. II UKN 23/97, z dnia 21 maja 1997r., II UKN 131/97, z dnia 18 września 1997r., II UKN 260/97). Dowód ten, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie Sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 7 listopada 2000r. I CKN 1170/98, uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2002r. V CKN 1354/00).

Analiza materiału procesowego, w tym dowodowego niniejszej sprawy, dokonana w sposób przewidziany w art. 233 § 1 k.p.c., doprowadziła Sąd do przekonania o spełnieniu przez odwołującego wszystkich niezbędnych przesłanek prawa do renty z tytuły częściowej niezdolności do pracy. Powyższa ocena opiera się przede wszystkim na treści orzeczenia lekarskiego wydanego przez zespół biegłych sądowych, którzy nie podzielili stanowiska organów lekarskich ZUS. Sąd uwzględnił wydaną przez biegłych opinię, gdyż poddawała ona wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonego w odniesieniu do jego predyspozycji zawodowych. Zawarte w niej wnioski w sposób jednoznaczny i kategoryczny potwierdziły, że ze względu na stan zdrowia ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od upływu poprzedniej niezdolności do(...)r. Wskazać w tym miejscu należy, iż ubezpieczony przez niemal cały okres swej aktywności zawodowej pracował w szczególnych warunkach jako murarz-tynkarz. Praca w tym zawodzie charakteryzuje się przewagą wysiłku fizycznego i wymaga sprawności kończyny dolnej, dłuższego utrzymywania wymuszonej pozycji ciała, stania, chodzenia i schylania się. Opinia powołanego zespołu biegłych sądowych powyższe okoliczności uwzględnia.

Należy przy tym zaznaczyć, że ocena niezdolności do pracy nie ogranicza się wyłącznie do względów medycznych, ale musi uwzględniać także inne elementy, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Ocena taka ma charakter prawny i może jej dokonać wyłącznie sąd, a nie biegły. Opinia biegłych w sprawach o świadczenia, do których prawo uzależnione jest od ustalenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji ma jednak charakter podstawowy (por. wyrok SN z dnia 17 stycznia 2002 r., II UKN 717/00). Skoro więc w niniejszej sprawie opinia ta wyraźnie potwierdza, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, a Sąd nie znalazł podstaw do jej zakwestionowania, należało podzielić jej wnioski.

Mając na względzie powyższą argumentację Sąd, na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c., w punkcie pierwszym wyroku zmienił zaskarżoną decyzji w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia(...)r. do (...) r.

Zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zamieszczenie w sentencji wyroku rozstrzygnięcia co do odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji jest powinnością sądu, który zmieniając decyzję organu rentowego, przyznaje prawo do świadczenia (por. uchwała SN z 24 marca 2011 r., I UZP 2/11). W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy istnieją podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, którą było wyjaśnienie wątpliwości co do stanu zdrowia ubezpieczonego. W wydanej przez biegłych sądowych opinii wyraźnie wskazano, że podstawa orzekania o stanie zdrowia ubezpieczonego była tożsama z tą, którą dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym. Biegli opiniowali w oparciu o te same dokumenty leczenia i nawet ograniczenia dowodowe występującymi w toku postępowania w sprawie ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie mogą uzasadniać wadliwej oceny organu rentowego odnośnie stanu zdrowia ubezpieczonego. W niniejszej sprawie ingerencja Sądu w celu stwierdzenia istnienia podstaw do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie byłaby konieczna, gdyby organ rentowy właściwie ocenił zgromadzony materiał dowodowy i z tego względu w punkcie drugim wyroku należało stwierdzić odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Ewa Milczarek