Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2017 r. w Piszu

sprawy z powództwa J. B. (1)

przeciwko J. B. (2)

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Zasądza od pozwanego J. B. (2) na rzecz powódki J. B. (1) kwotę 2386,44 zł (dwa tysiące trzysta osiemdziesiąt sześć złotych 44/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 284,00 zł od dnia 08.04.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 240,00 zł od dnia 11.05.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 232,21 zł od dnia 03.06.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 232,21 zł od dnia 08.07.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 232,21 zł od dnia 09.08.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 232,21 zł od dnia 07.09.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 232,21 zł od dnia 15.10.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 234,73 zł od dnia 10.11.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 233,27 zł od dnia 09.12.2016r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 233,37 zł od dnia 10.01.2017r. do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo w pozostałej części.

III.  Zasądza od pozwanego J. B. (2) na rzecz powódki J. B. (1) kwotę 1980,44 zł (jeden tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt złotych 44/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 33/17

UZASADNIENIE

Powódka J. B. (1) w dniu 23 stycznia 2017 roku wniosła do tutejszego Sądu pozew o zapłatę skierowany przeciwko J. B. (2). Powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kwoty 3095,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot: 489,38 od dnia 13.01.2016r., 464,43 zł od dnia 23.02.2016r., 464,43 zł od dnia 24.03.2016r., 568,00 zł od dnia 08.04.2016r., 480,00 zł od dnia 11.05.2016r., 464,43 zł od dnia 03.06.2016r., 464,43 zł od dnia 08.07.2016r., 464,43 zł od dnia 09.08.2016r., 464,43 zł od dnia 07.09.2016r., 464,43 zł od dnia 15.10.2016r., 469,46 zł od dnia 10.11.2016r., 466,55 zł od dnia 09.12.2016r. 466,73 zł od dnia 10.01.2017r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu podała, że strony pozostają w związku małżeńskim od dnia 21 grudnia 2010 roku i z małżeństwa posiadają syna J. B. (3) urodzonego (...). Wskazała, że właściwie od początku małżeństwa strony musiały zaciągać kredyty na pokrycie kosztów bieżącego utrzymania, ponieważ pozwany pozostawał bez pracy. Pod koniec spłaty jednego kredytu, strony zaciągały kolejny, by spłacić uprzednio zaciągnięty kredyt i mieć środki na pokrycie bieżących kosztów utrzymania. Fakt zaciągnięcia tych kredytów strony uzgadniały wspólnie, ale z uwagi na brak zatrudnienia pozwanego, to J. B. (1) występowała w umowach zawieranych z bankami jako kredytobiorca. Na przełomie 2015/2016 roku powódka wyprowadziła się od pozwanego i zamieszkała z synem w Ł., a do ostatecznego zerwania pożycia między stronami doszło w dniu 02 kwietnia 2016 roku, z uwagi na romans męża powódki.

Powódka podała, iż jeszcze w 16 grudnia 2014 roku strony zawarły umowę kredytu konsolidacyjnego nr (...) z (...) Bank, z czego 5606,00 zł zostało przeznaczone na spłatę zobowiązań wobec innych instytucji finansowych, a reszta w/w kredytu została przeznaczona na bieżącą konsumpcję. 23 lipca 2015 roku została zawarta z przedmiotowym bankiem umowa o kredyt gotówkowy nr (...) na kwotę 18083,57 zł, który strony przeznaczyły min. na spłatę zobowiązań wobec tego banku w wysokości 11206,50 zł. Od początku 2016 roku pozwany w ogóle nie przyczyniał się do ponoszenia kosztów utrzymania rodziny, ani do spłaty zaciągniętego kredytu. Od stycznia 2016 roku raty kredytu zostały spłacone wyłącznie przez powódkę w łącznej kwocie 6191,13 zł, a do jego całkowitej spłaty pozostało 12472,50 zł. Z uwagi na to, że ów kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb rodziny, kiedy strony jeszcze razem mieszkały, pozwany, według powódki, powinien zwrócić jej połowę spłaconej przez nią kwoty, czyli 3095,56 zł. Pomimo wezwania, pozwany nie zwrócił powódce w/w kwoty. Powódka wniosła też o zasądzenie odsetek ustawowych od poszczególnych rat spłaconego przez nią kredytu.

Pozwany J. B. (2) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany wskazał, iż wbrew twierdzeniom powódki, strony nie zaciągnęły kredyt wspólnie, a do momentu otrzymania pozwu, J. B. (2) nic nie wiedział o zaciągniętym kredycie, ani nie zgodził się na jego zaciągnięcie. Gdyby posiadał taką wiedzę, na pewno nie wyraziłby na to zgody. Pozwany nigdy nie widział pieniędzy z zaciągniętych kredytów i na pewno nie były one przeznaczone na potrzeby rodziny. Pozwany domyśla się tylko, że powódka mogła przeznaczyć owe pieniądze na swojego kochanka. J. B. (2) podniósł, iż do dnia 02 kwietnia 2016 roku strony łączyła wspólność majątkowa małżeńska, więc brak jest podstaw do żądania przez powódkę od pozwanego spłaty rat z okresu trwania wspólności majątkowej między nimi.

W piśmie procesowym z dnia 21 marca 2017 roku powódka podniosła, iż w czasie małżeństwa stron pozwany pracował tylko w krótkich okresach a jego dochody w 2011 roku wynosiły 3004,00 zł, w 2012 roku – 508,30 zł, 2013 roku – 10346,67 zł, zaś w 2014 roku – 4456,29 zł. Stronom ciągle brakowało więc pieniędzy na życie, kupienie potrzebnego sprzętu, czy samochodu potrzebnego do dojazdu do pracy. Przeważnie powódka brała pożyczki w zakładzie pracy, strony zaciągały pożyczki u znajomych. W styczniu 2012 roku zaciągnęły kredyt w (...). Później zaciągnęły kredyt w dniu 30 grudnia 2013 roku w Banku (...) S.A., następnie kredyt konsolidacyjny w dniu 16 grudnia 2014 roku w (...) Bank S.A.. W dniu 23 lipca 2015 roku zaciągnęły kredyt gotówkowy plus nr (...) w (...) Bank S.A. na kwotę 18083,57 zł, z czego na spłatę zobowiązań wobec w/w banku przeznaczyły 11206,50 zł. Nieprawdą jest, według powódki to, że pozwany nie wiedział o zaciąganych zobowiązaniach. Pozwany bowiem często chodził do banku, gdy powódka podpisywała umowy kredytowe, zdarzało się też, że powódka przekazywała mu pieniądze przeznaczone na spłatę kolejnych rat, które pozwany zanosił do banku. Z przedmiotów o większej wartości strony kupowały np. samochody z uwagi na konieczność dojeżdżania do pracy – wszystkie były rejestrowane na osobę ozwanego. Dodała, że żąda od pozwanego spłaty rat, jakie uiściła w miesiącu styczniu, lutym i marcu 2016 roku, albowiem w tym czasie pozwany także nie przyczyniał się do spłaty kredytu (k. 27-28)

Sąd ustalił, co następuje:

J. B. (1) i J. B. (2) związek małżeński zawarli 21 grudnia 2010 roku. Strony mają jedno dziecko – J. B. (3) urodzonego w dniu (...). Małżonków łączył ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej.

Na mocy ugody zawartej przez Sądem Rejonowym w Piszu III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich w dniu 07 września 2016 roku, w sprawie III RC 83/16, między J. B. (2) a J. B. (1) jako ustawowym przedstawicielem ich syna J. B. (3), J. B. (2) zobowiązał się do płacenia na rzecz syna alimentów w kwocie po 630 zł miesięcznie do 5-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 czerwca 2016 roku.

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w sprawie III RC 84/16 ustanowił z dniem 2 kwietnia 2016 roku rozdzielność majątkową J. B. (1) i J. B. (2), których wspólność wynikała z zawartego przez nich małżeństwa w dniu 21 grudnia 2010 roku w P., zapisanego w Urzędzie Stanu Cywilnego w P. za numerem (...).

(okoliczności bezsporne, dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa stron k. 4, odpis aktu urodzenia k. 5, ugoda k. 26-27 akt sprawy tut. Sądu III RC 83/16; wyrok tut. Sądu o ustanowieniu rozdzielności majątkowej k. 75 akt sprawy tut. Sądu III RC 84/16.)

W trakcie trwania wspólności majątkowej stron J. B. (1) zaciągnęła pożyczkę w kwocie 3423,15 zł w banku (...) S.A. na podstawie umowy pożyczki numer (...).

30 grudnia 2013 roku J. B. (1) zawarła z Bankiem (...) S.A. umowę o kredyt gotówkowy nr (...), na podstawie której uzyskała kwotę kredytu w wysokości 7229,95 zł min. z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych i na spłatę zobowiązań kredytowych w Banku lub innych bankach.

Następnie, J. B. (1) zaciągnęła kredyt konsolidacyjny na podstawie umowy z dnia 16 grudnia 2014 roku nr (...) w Banku (...) S.A. W ramach przedmiotowej umowy uzyskała kredyt w wysokości 12399,68 zł, z czego min. 5000 zł miało być przeznaczone na cele konsumpcyjne, 670,85 zł na spłatę zobowiązań finansowych wobec banku i 5606,00 zł na spłatę zobowiązań wobec innych instytucji finansowych.

W dniu 23 lipca 2015 roku J. B. (1) zawarła z (...) Bank S.A. umowę o kredyt gotówkowy (...) nr (...). Kredyt obejmował kwotę 18083,57 zł, z czego min. 3500 zł było przeznaczone na cele konsumpcyjne, a 11206,50 zł na spłatę zobowiązań kredytobiorcy wobec w/w banku. Zadłużenie z tytułu tegoż kredytu na dzień 12 stycznia 2017 roku wynosiło 12472,50 zł.

Środki uzyskane z w/w kredytów z jednej strony były przeznaczane na zaspakajanie potrzeb rodziny stron, z drugiej zaś na spłatę zobowiązań wobec banków z tytułu kredytów i pożyczek uprzednio zaciąganych przez J. B. (1), która samodzielnie zaciągała przedmiotowe pożyczki i kredyty.

(dowód: umowa o kredyt nr (...) k. 4-5, umowa o kredyt nr (...) k. 6-7, 9, umowa pożyczki nr (...) k. 40-42, umowa kredytu (...) k. 43-45, zeznania stron k. 71 i v. złożone w sprawie III RC 84/16)

Od dnia 01 lutego 2008 roku do 31 stycznia 2012 roku J. B. (1) zatrudniona była w PHU (...)w charakterze sprzedawcy. O dnia 01 litego 2012 roku zatrudniona jest w PHU (...).

W trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej J. B. (2) w 2011 roku uzyskał dochód roczny w wysokości 2470,85 zł, w 2012 roku 508,30 zł, w 2013 roku – około 10000 zł, a w 2014 roku – około 4000 zł.

(dowód: zaświadczenie z zakładu pracy k. 10,30; świadectwo pracy k . 29; PIT-y11 k. 31-39)

Z tytułu kredytu gotówkowego (...) nr (...) zaciągniętego przez J. B. (1) w (...) bank w dniu 23 lipca 2015 roku spłaciła ona do dnia wniesienia pozwu łączną kwotę 6191,13 zł. J. B. (2) nie zapłacił ani jednej raty z tytułu spłaty w/w kredytu.

(dowód: dowody spłaty poszczególnych rat k. 8)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 30 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny.

Zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny to - ogólnie mówiąc - nie tylko potrzeby niezbędne (wymagające bezwzględnego zaspokojenia), ale także bieżące, codzienne potrzeby, które są usprawiedliwione, normalne, stałe lub powtarzające się i dotyczą zapewnienia rodzinie wyżywienia, ubrania, mieszkania, ochrony zdrowia, rozwoju duchowego i kulturalnego oraz wychowania dzieci. Zaspokojeniu zwykłych potrzeb służą w szczególności: zakupy żywności, odzieży, drobnych przedmiotów urządzenia domowego, środków czystości, pomocy szkolnych, a także wydatki ponoszone w związku z zajmowaniem mieszkania, korzystaniem z energii elektrycznej, gazu i wody, bieżącą konserwacją mieszkania i naprawą urządzeń domowych, jak również wydatki na leczenie, zakup pomocy szkolnych, prasy, opłatę abonamentu radiowego i telewizyjnego itp.(tak: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz; Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IV) ss. 1152). Za tego typu zobowiązania małżonkowie odpowiadają solidarnie. Art. 30 § 1 krio jest wyjątkiem od zasady, iż za długi odpowiedzialność ponosi swoim majątkiem osobistym tylko ten z małżonków, który zaciągnął dług. Zgodnie z wyżej przywołanym artykułem w związku z długiem zaciągniętym w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny, dłużnikiem jest ten z małżonków, który ów dług zaciągnął, jednakże oboje małżonkowie są za ten dług odpowiedzialni.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Tożsame stanowisko Sąd Najwyższy prezentował także w postanowieniu z 11 marca 2010 roku w sprawie IV CSK 429/09 (Lex nr 678022), w którym wskazał, że jeżeli wnioskodawca po ustaniu wspólności majątkowej, a przed podziałem majątku wspólnego, spłacił z własnych środków dług, który powstał w trakcie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków, albo jednego z nich, ale w związku z majątkiem wspólnym, to taki dług, zgodnie z art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c., powinien zostać rozliczony w ramach podziału majątku wspólnego. Podstawę rozliczenia takiego długu nie stanowi jednak art. 45 § 1 k.r.o., gdyż przepis ten dotyczy jedynie wydatków i nakładów dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny albo odwrotnie w trakcie trwania wspólności ustawowej. W związku z tym zastosowanie znajdzie w tej sytuacji odpowiednio interpretowany art. 207 kc. Przy czym, strony mogą dochodzić także swoich roszczeń z tego tytułu w ramach postępowania procesowego, jeżeli brak jest majątku wspólnego, który podlegałby podziałowi.

W ramach niniejszego postępowania powódka dowiodła, iż w trakcie trwania wspólności majątkowej zaciągała liczne kredyty, robiła to w celu spłaty już zaciągniętych zobowiązań wobec znajomych lub banków, oraz także po to, by zdobyć środki finansowe, na pokrycie bieżących kosztów utrzymania. W ocenie Sądu, twierdzenia pozwanego, iż nie posiadał on wiedzy o zaciągniętych kredytach, a także iż nie wie, na co zostały spożytkowane pieniądze z owych kredytów, oraz sugestie, że pieniądze te powódka oddawała rzekomemu kochankowi, nie jest wiarygodne. Przede wszystkim należy podkreślić, iż powódka przez cały trwania wspólności majątkowej małżeńskiej pracowała uzyskując z tego tytułu niezbyt wysoki dochód, natomiast pozwany pracował tylko sporadycznie. Będąc słuchany w charakterze strony w ramach postępowania o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej przyznał, iż jeden kredyt został zaciągnięty na zakup lodówki, pralki oraz że generalnie zawsze brakowało im na życie, a sytuacja była jeszcze trudniejsza po urodzeniu się syna stron (k. 71v. akt sprawy III RC 84/16). Powyższe świadczy o tym, że strony w czasie, gdy łączyła je wspólność majątkowa małżeńska wciąż borykali się z problemami finansowymi, którym powódka próbowała zaradzić zaciągając kolejne kredyty. Pozwany siłą rzeczy nie mógł być stroną podpisywanych przez nią umów kredytowych, gdyż przeważnie to J. B. (1) posiadała zdolność kredytową, z uwagi na fakt, że pozwany rzadko kiedy posiadał zatrudnienie, co również sam przyznał, przesłuchiwany informacyjnie w postępowaniu przed sądem rodzinnym (k. 70v. akt sprawy III RC 84/16).

Z uwagi na powyższe, co do zasady Sąd uznał, że powództwo J. B. (1) o zapłatę jest uzasadnione. Powódka bowiem, w ramach niniejszego procesu wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz połowy spłaconego przez nią z własnych środków długu z tytułu zaciągniętego przez nią kredytu z dnia 23 lipca 2015 roku w (...)Bank, który został częściowo przeznaczony na spłatę długów poprzednio zaciąganych w bankach, a częściowo na zaspokojenie potrzeb rodziny.

Jednakże Sąd uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia trzech rat, które powódka uiściła jeszcze w czasie trwania między stronami wspólności majątkowej małżeńskiej, która została zniesiona z dniem 2 kwietnia 2016 roku, wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu III Wydziału Rodzinnego z dnia 9 listopada 2016 roku, wydanym w sprawie III RC 84/16. Chodzi o ratę w kwocie 489,38 zł uiszczoną w dniu 12 stycznia 2016 roku i dwie raty w kwocie po 464,43 zł, uiszczone odpowiednio w dniu 22 lutego 2016 roku i 23 marca 2016 roku. W tym czasie między stronami sporu istniała wspólność majątkowa małżeńska, a tym samym dług był spłacany ze środków pochodzących z majątku wspólnego stron.

Biorąc pod uwagę przepis art. 43 § 1 k.r.o., który zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym i opierając się na treści art. 207 kc, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki połowę uiszczonej przez nią kwoty tytułem spłaty kredytu, z pomięciem w/w trzech rat, tj. kwotę 2386,44 zł (4772,88 zł : 2 = 2386,44 zł). Nadto, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki odsetki od połowy rat, jakie uiszczała ona tytułem spłaty kredyt zaciągniętego w dniu 23 lipca 2015 roku. W tym zakresie Sąd nie mógł uwzględnić powództwa w części zasądzenia odsetek od całości rat wpłaconych przez powódkę, albowiem skoro pozwany był razem z nią solidarnie odpowiedzialny za ów dług, to w związku ze spłaconą ratą winien on zwrócić jej odsetki liczone właśnie od połowy kwoty składającej się na ową ratę.

Z uwagi na powyższe, Sąd oddalił powództwo w zakresie zapłaty rat uiszczonych w dniu 12.01.2016r., 23.02.2016r., 24.03.2016r., a także w zakresie płatności odsetek powyżej połowy każdej z rat uiszczonych przez powódkę.

W oparciu o art. 98 kpc oraz 101 kpc i § 2 ust. 3) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22.10.2015r. (Dz.U. z 2015r.,poz. 1800 ze zm), a także z uwagi na częściowe oddalenie powództwa (w 23 %), Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów procesu w kwocie 1980,44 zł, korygując jej wysokość postanowieniem z dnia 11 lipca 2017 roku, wydanym w oparciu o art. 359 § 1 kpc i ostatecznie zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 706,09 (77 % poniesionych kosztów w postaci opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł i wynagrodzenia adwokata 900 zł), a także nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu część opłaty sądowej od pozwu w kwocie 119,35 zł, od uiszczenia której powódka była zwolniona.