Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anita Jarząbek - Bocian (spr.)

Sędziowie: SO Jacek Matusik

SO Beata Tymoszów

protokolant: protokolant sądowy Monika Oleksy

przy udziale prokuratora Jerzego Kopcia

po rozpoznaniu dnia 26 maja 2017 r. w Warszawie

sprawy M. M. poprzednio G. syna J. i B., ur. (...) w W.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 13 stycznia 2017 r. sygn. akt IV K 790/15

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

1.  uchyla rozstrzygnięcia z punktów III i V oparte o przepis art. 63 § 1 kk;

2.  obniża kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach: II - do 4 (czterech) lat, a w punkcie IV - do 7 (siedmiu) lat;

3.  w pozostałym zakresie tenże wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. K. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę skazanego z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT; zwalnia skazanego od wydatków w postępowaniu odwoławczym, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Beata Tymoszów SSO Anita Jarząbek - Bocian SSO Jacek Matusik

Sygn. akt VI Ka 333/17

UZASADNIENIE

Wniesiona apelacja zasługiwała na uwzględnienie w zakresie, w jakim otwierała możliwość dokonania kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku. Natomiast sformułowany przez skarżącego zarzut dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, polegający na pominięciu przy wymiarze kary łącznej okoliczności przemawiających za zastosowaniem pełnej zasady absorpcji, ewentualnie zasady asperacji zbliżonej do zasady absorpcji, na aprobatę nie zasługuje.

W toku kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy dostrzegł, iż sąd I instancji dopuścił się naruszenia tzw. pośredniego zakazu reformationis in peius z art. 443 k.p.k. poprzez wydanie w toku ponownego rozpoznawania sprawy orzeczenia surowszego niż uchylone w sytuacji, gdy orzeczenie było zaskarżone jedynie na korzyść skazanego.

Skarżony wyrok został, bowiem wydany po uchyleniu uprzednio zaskarżonego wyroku w sprawie przez Sąd II instancji i przekazaniu sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Przy czym, kontrola instancyjna została wówczas uruchomiona apelacją wniesioną na korzyść skazanego przez samego skazanego oraz przez jego obrońcę. Wbrew zakazowi pogarszania sytuacji skazanego Sąd Rejonowy pogorszył w aktualnie zaskarżonym wyroku łącznym sytuację skazanego w taki sposób, że w punkcie II skarżonego wyroku orzeczone w wyrokach opisanych w punktach 1, 2 i 4 tegoż wyroku kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył M. M. karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy w poprzednim wyroku łącznym z dnia 20 marca 2015 r. o sygn. akt IV K 1034/13 - uchylonym w toku kontroli instancyjnej wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 1 września 2015 r., o sygn. akt VI Ka 686/15 - w wyniku połączenia orzeczonych w tożsamych wyrokach kar pozbawienia wolności (ujętych w pkt 1, 2 i 4 wskazanego wyroku) wymierzona skazanemu kara łączna wynosiła 4 lata pozbawienia wolności. Wydanie "orzeczenia surowszego" w rozumieniu art. 443 k.p.k. - po uchyleniu orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania - jest dopuszczalne w dalszym postępowaniu tylko wówczas, gdy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść oskarżonego albo na korzyść oskarżonego w warunkach określonych w art. 434 § 4 k.p.k. Powyższy stan rzeczy nie miał miejsca w niniejszej sprawie. Uchylenie orzeczenia nastąpiło bowiem na skutek środka odwoławczego wniesionego na korzyść oskarżonego i nie doszło do niego w warunkach określonych w art. 434 § 4. Sąd pierwszej instancji nie mógł zatem pogorszyć sytuacji skazanego. Kontrola przestrzegania zakazu reformationis in peius wymaga

w konkretnej sytuacji sporządzenia swego rodzaju bilansu zmian wynikających z orzeczenia sądu odwoławczego. Kryterium podstawowym tej oceny jest porównanie realnej dolegliwości kar ukształtowanych rozstrzygnięciami sądów obu instancji, traktowanych jako suma represji ponoszonej przez skazanego ( Zob. SN z 17.12.2001 r., IV KKN 547/97) W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości co do tego, że doszło do zwiększenia realnej dolegliwości kar i w związku z tym należało zmienić punkt II skarżonego wyroku poprzez obniżenie orzeczonej we wskazanym rozstrzygnięciu kary pozbawienia wolności do 4 lat. Nie można także w żadnym razie zgodzić się z uzasadnieniem tej części orzeczenia przedstawionym przez Sąd Rejonowy, iż nie doszło do pogorszenia sytuacji procesowej skazanego gdyż połączone w ten sposób kary skazany odbył w całości (k.641). Zakaz reformationis in peius ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a owa odbyta „nadwyżka” zostanie skazanemu zaliczono na poczet kolejnej kary pozbawienia wolności.

Wnikliwa analiza akt sprawy dokonana w toku kontroli odwoławczej orzeczenia ujawniła również inne uchybienie w zaskarżonym wyroku. Sąd Rejonowy łącząc orzeczone w wyrokach opisanych w punktach 10, 11, 12, 13, 14, 17, 22 i 23 kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności orzeczoną w wyroku opisanym w pkt. 18 nieprawidłowo przyjął, że kara łączna orzeczona wyrokiem ujętym w punkcie 17 (wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 29 września 2010r. w sprawie o sygn. akt II K 548/09) wynosiła rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności (taką też przyjął do wyliczania sumy kar) podczas, gdy w rzeczywistości wymierzona wskazanym wyrokiem kara łączna wynosiła rok pozbawienia wolności (k.639). Tym samym konieczna była zmiana zaskarżonego wyroku w punkcie IV poprzez obniżenie orzeczonej kary pozbawienia wolności do 7 lat, a przy zastosowaniu tej samej zasady redukcji jaką przyjął Sąd Rejonowy. W związku z wcześniej wskazanymi zmianami w zaskarżonym wyroku Sądu Rejonowego konieczne było uchylenie także rozstrzygnięć z punktów III i V opartych o przepis art. 63 § 1 k.k.

W pozostałym zakresie wyrok został utrzymany w mocy, a Sąd Okręgowy nie znalazł innych w nim uchybień.

Sąd Okręgowy nie ma zastrzeżeń odnośnie zasady wymiaru kary łącznej, która została zastosowana przez Sąd Rejonowy wobec skazanego. Sąd I instancji prawidłowo rozważył stopień związku podmiotowo-przedmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu oraz zasadnie ocenił dotychczasowy sposób życia M. M., biorąc m.in. pod uwagę treść zebranych w aktach sprawy opinii.

Słusznie Sąd I instancji przyjął, że decydujące znaczenie przy wymiarze kary łącznej ma także wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary i skutkiem tego odstąpił od

zastosowania zasady absorpcji w niniejszej sprawie, ponieważ kara łączna wymierzona na tej zasadzie nie spełniałaby swych funkcji w zakresie prewencji indywidualnej i ogólnej i nie byłaby sprawiedliwa w odczuciu społecznym, a Sąd Okręgowy podziela wszelkie zapatrywania Sądu I instancji w tym zakresie. W ocenie Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie to jest wyważone i należycie uwzględnia wszelkie okoliczności, rzutujące na wymiar kary, czemu Sąd dał wyraz w pisemnych motywach orzeczenia.

W związku z powyższym zarzut obrońcy oskarżonego dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia polegający na pominięciu okoliczności przemawiających za zastosowaniem pełnej zasady absorpcji, ewentualnie zasady asperacji zbliżonej do absorpcji nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy, podobnie jak i Rejonowy, wziął pod uwagę dołączone do akt sprawy opinie o skazanym, z których wynika, że M. M. był wielokrotnie wyróżniany regulaminowymi nagrodami. Wynika z nich również, że skazany nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej, rozpoczął terapię odwykową i realizuje wszystkie nakładane na niego zadania. Zgodnie z treścią opinii skazany pracuje na terenie zakładu karnego i sumiennie wywiązuje się z powierzonych obowiązków. Co więcej, prezentuje on regulaminową postawę wobec przełożonych i współosadzonych, a także krytycznie wypowiada się na temat trybu życia jaki prowadził i czynów jakich dokonał. Powyższe nie może jednak – wbrew twierdzeniom obrońcy skazanego – stanowić argumentu przemawiającego za orzeczeniem kary łącznej z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, ewentualnie zasady asperacji zbliżonej do absorpcji. Należy stanowczo podkreślić, że przestrzeganie regulaminu obowiązującego wewnątrz jednostki penitencjarnej, jak i utrzymywanie poprawnych stosunków z funkcjonariuszami pracującymi w obrębie jednostki oraz współosadzonymi, jest obowiązkiem każdej osoby tam przebywającej. Z tego względu regulaminowe zachowanie skazanego podczas odbywania kary pozbawienia wolności nie może zdecydować o żądanym przez skarżącego złagodzeniu wymierzonej w stosunku do skazanego kary łącznej. Koniecznym jest bowiem zaakcentowanie, że orzeczona kara łączna winna odzwierciedlać wszystkie popełnione przez skazanego przestępstwa a instytucja wyroku łącznego nie służy w żadnej mierze redukcji orzeczonych kar jednostkowych. Podobnie jak i to, że z reguły popełnienie dwóch lub więcej przestępstw (a z taką sytuacją mamy do czynienia w sprawie gdyż M. M. był wielokrotnie karany) jest czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (por. SA w Warszawie w wyroku z dnia 12 lipca 2000 r. II AKa 171/2000 OSA 2001/1 poz. 5).

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze należało zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. K. wynagrodzenie w kwocie 147,60 zł za obronę skazanego z urzędu w instancji odwoławczej. Powyższą kwotę ustalono w oparciu o § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Mając na uwadze obecną sytuację materialną skazanego, przebywającego w zakładzie karnym na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono go od wydatków w postępowaniu odwoławczym, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Wobec wszystkich powyższych względów, orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSO Anita Jarząbek-Bocian SSO Jacek Matusik SSO Beata Tymoszów