Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Lidia Łataś

Protokolant Małgorzata Kłosowicz

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2017 r. w Częstochowie

sprawy P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o składki

na skutek odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 19 października 2016 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od ubezpieczonego P. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1697/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. stwierdził, iż P. K. jest dłużnikiem z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy
i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 49.871,71 zł, w tym:

- z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (zakres nr deklaracji 01-39) za okres od września 2013r. do czerwca 2016r. w kwocie 30.717,47 zł oraz należne odsetki w kwocie 4.580,00 zł;

- z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne (zakres nr deklaracji 01-39) za okres od września 2013r. do czerwca 2016r. w kwocie 10.320,34 zł oraz należne odsetki w kwocie 1.401,00 zł;

- z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (zakres nr deklaracji 01-39) za okres od sierpnia 2013r. do czerwca 2016r. w kwocie głównej 2.525,90 zł oraz należne odsetki w kwocie 327,00 zł.

Organ rentowy podniósł, iż odsetki będą naliczane do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż P. K. nie dopełnił obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym ZUS działając na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy określił wysokość zadłużenia z tytułu składek.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył odwołujący P. K.. Podnosił, iż mimo zgłoszenia działalności do CEiDG trwającego w sposób ciągły, działalność w Polsce prowadził tylko w niektórych okresach czasu. Argumentował, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem to nie wpis, lecz faktycznie prowadzona działalność jest podstawą do naliczania składek. Zarzucał, iż nie doszło do ustalenia stanu faktycznego, a ponadto nie został w ogólne poinformowany o działaniach ZUS. Wskazywał, iż najważniejszym jest to, że w kwestionowanym okresie był zatrudniony na Słowacji na podstawie umowy o pracę firmie (...) s.r.o., gdzie były od niego odprowadzane składki, w związku z czym nie mogą być naliczane składki w polskim systemie ubezpieczenia. Zgłaszał również zarzuty dotyczące niemożności zapoznania się ze zgromadzonymi dokumentami.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. Wnosił o zasądzenie kosztów postępowania sądowego zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wskazywał, iż wbrew twierdzeniom P. K. nie złożył on wniosku o ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w spornym okresie. Skarżący nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających, iż podlegał ubezpieczeniom społecznym w związku z zatrudnieniem na terenie Słowacji. ZUS wyjaśniał, iż pismem z dnia 10 lutego 2014r. za okres od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r. ustalił dla P. K. jako właściwe polskie ustawodawstwo z zakresu ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podnosił ponadto, iż skarżący nie przedstawił dowodu potwierdzającego, iż za okres po 1 stycznia 2014 roku skarżący podlega innemu niż polskie ustawodawstwo z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

P. K. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, od 17 października 2006r. pod firmą (...)”
w C.. Działalność ta nie była zawieszana, nie została zlikwidowana. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej odwołujący był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 15 października 2004r.

W dniu 30 października 2013r. odwołujący złożył w ZUS wniosek o ustalenie ustawodawstwa właściwego przedkładając kopię umowy o pracę z dnia 1 października 2013r. zawartej z (...) z siedzibą w J. na czas określony do 31 grudnia 2013r. oraz zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na terenie Słowacji na okres od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r. wraz w uwierzytelnionym tłumaczeniem.

Pismem z dnia 19 grudnia 2013r. ZUS wezwał odwołującego do przedstawienia dokumentów świadczących o wykonywaniu pracy na terenie Słowacji i złożenia pisemnych wyjaśnień w terminie 7 dni.

W dniu 29 stycznia 2014r. odwołujący złożył w ZUS pismo, w którym nie udzielając odpowiedzi na postawione pytania, kwestionował uprawnienie organu rentowego do ich zadawania.

Organ rentowy w dniu 10 lutego 2014r. stwierdził, że odwołujący od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r. podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE z 30 kwietnia 2004, nr L 166/1 ze zm.), albowiem po przeanalizowaniu całości materiału dowodowego przedstawionego przez ubezpieczonego stwierdził brak dowodów potwierdzających wykonywanie pracy. Jednocześnie poinformował P. K., iż ustalenie właściwego ustawodawstwa może zostać unieważnione, jeżeli instytucja właściwa w Słowacji będzie miała istotne zastrzeżenia co do określonego ustawodawstwa właściwego. Podał, że ustalenie stanie się ostateczne w terminie dwóch miesięcy, od daty doręczenia słowackiej instytucji ubezpieczeniowej stanowiska dotyczącego tymczasowego ustalenia właściwego ustawodawstwa. Poinformowano także odwołującego, iż jeśli nie zgadza się z niniejszym określeniem ustawodawstwa właściwego, przysługuje mu prawo do wystąpienia do Oddziału ZUS w C. o wydanie decyzji administracyjnej.

Pismem z dnia 12 lutego 2014r. organ rentowy, stosownie do treści art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 987/2009, poinformował Socialną Poistovną o dokonanym ustaleniu. Słowacka instytucja ubezpieczeniowa powyższe powiadomienie otrzymała w dniu 17 lutego 2014r. i nie wniosła w tym zakresie zastrzeżeń.

Odwołujący otrzymał pismo ZUS z dnia 10 lutego 2014r. i nie wnosił o wydanie decyzji administracyjnej przez ZUS, nie kwestionował również ustaleń organu rentowego w inny sposób.

Pismem z dnia 16 maja 2016r. organ rentowy wezwał odwołującego do złożenia dokumentów zgłoszeniowych za okres od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r. w terminie do 25 maja 2016r. informując, iż w przypadku braku reakcji po upływie wskazanego terminu korekty zostaną sporządzone z urzędu.

Odwołujący nie występował do ZUS o ustalenie właściwego ustawodawstwa za okres od 1 stycznia 2014r. W związku ze złożonymi w toku procesu dokumentami dotyczącymi zatrudnienia na terenie Słowacji na podstawie umowy o pracę zawartą z firmą (...) odwołujący pismami z dnia 26 stycznia 2017r. i 14 marca 2017r. został wezwany do złożenia wniosku o ustalenie ustawodawstwa właściwego wraz z kompletem dokumentów za kwestionowany okres, na które w żaden sposób nie zareagował.

dowód: akta ZUS, kserokopia dokumentacji dotycząca pracy na Słowacji (k. 25, 27-51 akt), informacja Naczelnika I Urzędu Skarbowego w C. (k. 61 akt), zeznania świadka B. I. (k. 64v akt) oraz wyjaśnienia odwołującego (k. 19v
-20 akt).

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016r., poz. 963 ze zm.) płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, (...), nie później niż:

1) do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

2) do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

3) do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.

W myśl art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek.

W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot
i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 13 maja 1999r., sygn. II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601).

Zaskarżoną decyzją ZUS określił wymiar zadłużenia odwołującego z tytułu składek
w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą za okres od września 2013r. do czerwca 2016r. W związku z powyższym sąd rozpoznając odwołanie od tej decyzji orzeka o zasadności takiej decyzji pod kątem prawidłowości określenia wymiaru składek.

Odwołujący nie kwestionował wysokości określonego zadłużenia. Podnosił jednak, iż w tym okresie prowadził działalność gospodarczą tylko w niektórych okresach.

Reguły dowodzenia w procesie cywilnym (art. 232 k.p.c.) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje także zastosowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania od decyzji organów rentowych. Oznacza to, że w sprawie odwołujący winien wykazać, iż nie prowadził działalności gospodarczej.

Odwołujący sam przyznaje, iż był w tym okresie stale zgłoszony w CEiDG. Także z informacji Naczelnika I Urzędu Skarbowego w C. wynika, że nie były w tym zakresie zgłaszane jakiekolwiek przerwy. Odwołujący nie przedłożył żadnych dowodów, z których wynikałoby że w spornym okresie nie prowadził działalności gospodarczej.

Brak również jakichkolwiek dowodów świadczących o tym, aby ubezpieczony podlegał wyłączeniu z ubezpieczenia społecznego w Polsce. Odwołujący nie posiada decyzji o ustaleniu za sporny okres jako właściwego ustawodawstwa słowackiego. Złożył
w tym przedmiocie wniosek do ZUS przedkładając umowę o pracę na czas określony 3 miesięcy od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r. Rozpoznając ten wniosek organ rentowy ustalił odwołującemu ustawodawstwo polskie. Ustalenie ustawodawca polskiego podlegało doręczeniu instytucji zagranicznej – odpowiednika organu rentowego, która to instytucja nie zgłosiła zastrzeżeń co do ustalenia ustawodawstwa właściwego. ZUS poinformował również ubezpieczonego, że jeśli nie zgadza z tym ustaleniem to ma prawo wystąpić do ZUS o wydanie decyzji administracyjnej. Ten tryb postępowania organu rentowego jest prawidłowy i wynikający z przepisów.

Tryb określania właściwego ustawodawstwa reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L z 2009r. nr 284, poz. 1). Przepis art. 16 tego rozporządzenia adresowany jest do instytucji ubezpieczeniowych i stanowi w ust. 5, iż instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo zostało tymczasowo lub ostatecznie określone jako mające zastosowanie, niezwłocznie informuje o tym zainteresowanego.

Odwołujący został prawidłowo poinformowany o ustaleniu dla niego tymczasowo ustawodawstwa polskiego jako właściwego, co przyznał również w swoich wyjaśnieniach. Został również pouczony o dalszym trybie działania zmierzającego do wydania decyzji, od której mógłby złożyć odwołanie, z którego jednak nie skorzystał.

Istotne jest przy tym, iż powyższe ustalenie mogło dotyczyć jedynie okresu od
1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r., bowiem za późniejsze okresy odwołujący nie złożył żadnych dokumentów do organu rentowego, ani też formalnego wniosku.

Z kolei dokumenty złożone w toku postępowania, przesłane również do organu rentowego, z uwagi na braki wynikające z tego jakie dokumenty powinny być przedłożone organowi rentowemu celem ustalenia ustawodawca właściwego, nie dawały podstaw do wydania w tym przedmiocie decyzji. Odwołujący co do okresu od 1 stycznia 2014r. przedłożył wyłącznie kserokopie dokumentów, a ponadto załączone umowy nie zostały podpisane. Organ rentowy dokładnie poinstruował odwołującego o konieczności złożenia wniosku w tym zakresie i jego wymogach. Odwołujący takiego wniosku ostatecznie nie zgłosił.

Należy przy tym podkreślić, iż wymóg wyczerpania przez instytucje ubezpieczeniowe dwóch państw członkowskich, w jakich ubezpieczony wykonuje pracę rodzącą obowiązek ubezpieczenia procedury dotyczącej stosowania art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U.UE.L 2004.166.1) istnieje jedynie wówczas, gdy instytucje te mają wątpliwości co do tego, które ustawodawstwo jest właściwe. Tylko wtedy konieczne jest wydanie w tym przedmiocie decyzji tymczasowej. W przeciwnym razie jest to bowiem bezprzedmiotowe (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 12 stycznia 2017r., sygn. III AUa 2353/15, LEX nr 2249949).

Tym niemniej, jak już wskazano, przedmiotem niniejszego postępowania jest zaległość składkowa. Przedmiotem decyzji nie jest zatem ustalenie ustawodawstwa w innym państwie. Ubezpieczony nie posiada żadnych prawomocnych decyzji, z których wynikałoby, że nie podlega ustawodawstwu polskiemu lecz ustawodawstwu innego państwa. Wręcz przeciwnie, przedłożone przez organ rentowy dokumenty świadczą o tym, że miał ustalone ustawodawstwo polskie.

Okoliczności podnoszone przez ubezpieczonego dotyczące toku postępowania przed organem rentowym i stwierdzanych przez ubezpieczonego uchybień organu rentowego
nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Utrwalone jest bowiem w orzecznictwie, iż postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania. Takich uchybień Sąd w niniejszej sprawie nie stwierdza.

Wobec powyższego orzeczono w oparciu o powołane przepisy oraz art. 47714 § 1 k.p.c.

W sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej odwołania od decyzji organu rentowego, stwierdzającej zobowiązanie do zapłaty składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i odsetek za zwłokę w określonych w tej decyzji kwotach, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym powinno być ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2013r., sygn. I UZP 1/13, OSNP 2013/23-24/280, Biul.SN 2013/5/15).

Orzeczenie to wydane zostało co prawda na gruncie poprzednio obowiązującego rozporządzenia, ale wobec tożsamości regulacji zachowuje pełną aktualność również na gruncie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804).

Wobec powyższego o kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie
art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.)