Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVC 904/15

Gdańsk, dnia 29 maja 2017 r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Weronika Klawonn

Protokolant: st. Magdalena Małachowska

po rozpoznaniu 26 maja 2017 r. na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko K. M.

o ustalenie

1.  ustala cenę sprzedaży nieruchomości objętej warunkową umową sprzedaży z 3 września 2015 r. zawartą pomiędzy pozwanym K. M. jako sprzedającym, a B. R. i E. R. jako kupującymi przed notariuszem K. C. w kancelarii notarialnej w K., która to nieruchomość stanowiła działki nr (...) o łącznym obszarze 6,9868 ha położone w S. gm. R., dla których obecnie Sąd Rejonowy w Kwidzynie prowadzi księgi wieczyste (...) dla działki (...) dla działek (...)

na kwotę 217600 zł. (dwieście siedemnaście tysięcy sześćset złotych),

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3500 zł. (trzy tysiące pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 7217 zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, oraz 593 zł. (pięćset dziewięćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu pozostałych wydatków,

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku od pozwanego K. M.:

- kwotę 8850 zł. – tytułem opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia której zwolniona była powódka

- kwotę 322 zł. 20 gr. – tytułem kosztów opinii biegłego.

UZASADNIENIE

E. P. wniosła pozew przeciwko K. M., w którym domagała się:

- ustalenia ceny sprzedaży nieruchomości, tj. niezabudowanej działki numer (...) o łącznym obszarze 6,5803 ha położonej w S., gmina R., dla których prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Kwidzynie, V Wydział Ksiąg Wieczystych, KW nr (...) w wysokości 197.400 zł,

- zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego żądania powódka podała, że 10 sierpnia 2009 roku zawarła z pozwanym umowę przedwstępną sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w zwykłej formie pisemnej. Cena za 1 ha gruntu miała wynosić 30.000 zł – łącznie cena sprzedaży miała wynosić 197.400 zł. W dniu zawarcia umowy wpłacono zadatek w kwocie 24.000 zł.

Strony zawarły umowę dzierżawy przedmiotowego gruntu. Umowa miała trwać do 2019 roku. Umowę zawarto z datą pewną. Powódce przysługiwało prawo pierwokupu. W dniu 7 września 2015 roku Notariusz zawiadomiła powódkę, że pozwany z małżonkami R. zawarł warunkową umowę sprzedaży nieruchomości za cenę 360.000 zł. W dniu 7 października 2015 roku, przed Notariuszem, powódka oświadczyła, że wykonuje przysługujące jej prawo pierwokupu i zamierza wystąpić do Sądu o ustalenie ceny nieruchomości.

Cena ustalona w warunkowej umowie sprzedaży rażąco odbiega od wartości rynkowej nieruchomości. Grunty rolne są w większości w VI, V i IVB klasie. Niewielki fragment znajduje się w klasie III. Agencja (...)na dzień 7 września 2015 roku ustaliła cenę gruntów w VI i V klasie na cenę 29.525 zł – zbliżoną do tej, jaką powódka umówiła się z pozwanym w 2009 roku.

Powódka zapłaciła pozwanemu dalszy zadatek w łącznej wysokości 139.102 zł przelewem oraz 29.800 zł gotówką. Łącznie uiściła tytułem ceny kwotę 192.902 zł – 97,72% pierwotnie umówionej wartości nieruchomości.

Warunkowa umowa sprzedaży nieruchomości budzi poważne wątpliwości co do wskazanej w niej ceny i sposobu zapłaty.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut nieważności umowy zawartej przez strony postępowania. Forma, w której umowa została przedstawiona przez powódkę jest sfałszowana. Egzemplarz umowy posiadany przez pozwanego nie ma dopisku „zadatek”.

Twierdzenia powódki o wpłacie kwoty 192,902 zł są nieprawdziwe. Powódka wpłaciła zaliczkę wyłącznie w formie bezgotówkowej i to była kwota 123.000 zł.

Pozwany przyznał, że zawarł z małżonkami R. warunkową umowę sprzedaży, jednak wbrew twierdzeniom powódki, ustalona cena jest ceną faktyczną a nie pozorną. Powódka nie wykazała, że ustalona w umowie sprzedaży cena nie jest ceną rynkową. Dane GUS nie wskazują cen rynkowych – są to średnie ceny gruntów ornych wykorzystywane przez bank w procesie udzielania kredytów. Małżonkowie R. w tym samym czasie kupili działkę gruntu III i IV klasy o obszarze 1,04 ha za cenę 80.000 zł. Jest to kwota ponad dwukrotnie wyższa aniżeli wykająca z danych GUS.

W piśmie procesowym z dnia 27 marca 2017 roku, w związku z treścią opinii biegłego ds. szacowania nieruchomości, powódka zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że wniosła o ustalenie ceny sprzedaży nieruchomości, tj. niezabudowanej działki nr (...) o łącznym obszarze 6,5803 ha położonej w S., gmina R., dla których to nieruchomości prowadzone są przez Sąd Rejonowy w Kwidzynie V Wydział Ksiąg Wieczystych, księgi wieczyste numer (...) dla działki nr (...) dla działki nr (...) w łącznej wysokości 217.600 zł. Powódka podtrzymała żądanie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2017 roku powódka przedstawiła spis kosztów, z którego wynikało w szczególności, że poniosła wydatki w wysokości 593 zł (koszty dojazdu na rozprawę, koszty korespondencji).

W piśmie procesowym z dnia 24 maja 2017 roku pozwany wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy o sygn.. akt IC 477/17 z powództwa K. M. przeciwko E. P. o ustalenia toczącej się przed Sądem Rejonowym w Kwidzynie. Pozwany podał, że wystąpił przeciwko powódce o ustalenie, że umowa dzierżawy działek gruntu nr (...) o łącznej powierzchni 6,9868 ha położonych w S., zawarta w dniu 14 lipca 2009 roku pomiędzy stronami, została rozwiązana z dniem 24 września 2015 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony niniejszego postępowania zawarły umowę dzierżawy działek (...) o powierzchni 6,7 ha położonych w S.. Umowę dzierżawy zawarto od dnia 14 lipca 2009 roku do 30 września 2019 roku. Strony ustaliły, że czynsz dzierżawy stanowi równowartość podatku rolnego należnego za działki stanowiące przedmiot umowy.

Dowód: umowa dzierżawy k. 185;

W dniu 10 sierpnia 2009 roku strony zawarły przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości w zwykłej formie pisemnej. Przedmiotem umowy pozostawała nieruchomość obejmująca działkę (...) o areale 6,37 ha, działkę (...) o powierzchni 0,28 ha oraz działkę (...) o powierzchni 0,06 ha. Cena za 1 ha wynosiła 30.000 zł. Przy zawieraniu umowy wpłacono zaliczkę w kwocie 24.000 zł. W kolejnym okresie powódka zapłaciła pozwanemu dalszą część ceny w formie zaliczek.

Dowód: umowa k. 4 i 129, potwierdzenia transakcji bankowych k. 11-30, 130-132, zaświadczenie banku k. 133;

W dniu 3 września 2015 roku pozwany zawarł w formie aktu notarialnego z małżonkami B. i E. R. warunkową umowę sprzedaży nieruchomości, dla której w Sądzie Rejonowym w Kwidzynie prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) powierzchni 6,5803 ha. W skład nieruchomości wchodzą m.in. działki gruntu oznaczone numerami 464, 465, 438/2.

Pozwany oświadczył w szczególności, że:

a)  Przedmiotowe działki gruntu nr (...) są niezabudowane, są dzierżawione przez powódkę i stanowią część gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i że jest to w całości obszar użytków rolnych, że nieruchomość ma zapewniony dostęp do drogi publicznej

b)  Powyższa nieruchomość pozwany nabył na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Kwidzynie z dnia 29 października 2007 roku o dział spadku,

c)  Do dnia zawarcia umowy pozwany nie zawierał z osobami trzecimi żadnych umów, mających za przedmiot opisane działki gruntu lub udział w nich

Pozwany sprzedał małżonkom R. za cenę 360.000 zł opisane w §1 niezabudowane działki gruntu nr (...) o łącznym obszarze 6,5803 ha pod warunkiem, że powódka jako dzierżawca nie wykona prawa pierwokupu tych działek gruntu, a małżonkowie R. te działki gruntu za tę cenę pod warunkiem tego prawa pierwokupu kupują, oświadczają, że nabycia dokonują do majątku objętego wspólnością ustawową. Przeniesienie własności działek gruntu może nastąpić tylko wtedy, gdy dzierżawca nie wykona prawa pierwokupu.

Stawający oświadczyli, że wolnorynkowa cena sprzedaży w kwocie 360.000 zł jest płacona pozwanemu przez kupujących w następujący sposób: a) część ceny sprzedaży w kwocie 140.000 zł została zapłacona gotówką przed dniem zawarcia umowy warunkowej, a pozwany pokwitował odbiór powyższej kwoty, b) reszta ceny sprzedaży w kwocie 220.000 zł zostanie zapłacona na warunkach ustalonych w umowie przeniesienia własności – najpóźniej w dniu zawarcia aktu notarialnego.

Szacunkowa wartość rynkowa prawa własności wydzielonej geodezyjnie części nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), tj. działek ewidencyjnych nr (...), przy podejściu porównawczym, według stanu na dzień 3 września 2015 roku, wynosiła 217.600 zł.

Dowód: wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) k. 5-6, opinia biegłego sądowego w zakresie szacowania nieruchomości k. 201-213;

W dniu 7 października 2015 roku powódka złożyła oświadczenie, że:

1)  Pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej ustanowiony na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w dniu 10 marca 2014 roku;

2)  W dniu 7 września 2015 roku otrzymała pocztą warunkową umowę sprzedaży zawartą w dniu 3 września 2015 roku przed notariuszem w K. K. C.-C. pod rep. A nr (...)

Powódka przedłożyła wypis z warunkowej umowy sprzedaży oraz oświadczyła, że stosownie do treści art. 3 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, korzysta z przysługującego jej prawa pierwokupu i niniejszym wykonuje przysługujące jej prawo pierwokupu działek nr (...) o łącznym obszarze 6,5803 ha, położone w S., gmina R., dla których prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Kwidzynie V Wydział Ksiąg Wieczystych księgę wieczystą nr (...).

Powódka oświadczyła, że stosownie do treści art. 3 pkt 8 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego w terminie czternastu dni wystąpi do Sądu o ustalenie ceny sprzedaży wyżej opisanej nieruchomości.

Dowód: wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) k. 7;

Zgodnie z wypisem z Rejestru Gruntów o niepełnej treści, dla działek znajdujących się w wojewódzkie (...), powiecie (...), jednostce ewidencyjnej R., obrębie ewidencyjnym nr (...) w S.:

- działka nr (...) obszaru 0,28 ha, zaliczona została do użytku i klasy bonitacyjnej PsIII;

- działka nr (...) obszaru 0,06 ha, zaliczona została do użytku i klasy bonitacyjnej PsIII;

- działka nr (...) obszaru 6,2403 ha, zaliczona została do użytków i klas bonitacyjnych: RIVa, RIVb, (...), (...), PsIV, (...), PsVI, W.

W świetle danych GUS na dzień 7 września 2015 roku średnia cena 1 hektara gruntu rolnego w VI i V klasie ustalona została na kwotę 29.525 zł.

Dowód: wypis z Rejestru Gruntów k. 8, dane GUS k. 9-10;

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony niniejszego postępowania. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (art. 233 § 1 k.p.c.).

Pierwszą grupę dowodów, na których oparł się Sąd przy ustaleniu stanu faktycznego stanowiły dokumenty prywatne i urzędowe – tj. nieruchomości, umowa warunkowa sprzedaży nieruchomości oraz oświadczenie powódki sporządzone w formie aktu notarialnego, umowa dzierżawy i umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości sporządzone w formie pisemnej, odpis z KW, wypis z Rejestru Gruntów, potwierdzenia transakcji bankowych, zaświadczenie banku. Sąd przyznał tym dokumentom domniemania, o których mowa w art. 244 § 1 oraz 245 k.p.c. Należy podkreślić, że pozwany w sposób skuteczny dowiódł, że strony ustaliły, że powódka będzie uiszczała tytułem ceny sprzedaży zaliczkę, nie zaś zadatek. Przedstawiony egzemplarz umowy przez pozwanego nie pozostawiał w tym względzie wątpliwości. Przedmiotem ustaleń Sądu nie była kwestia kwoty, którą powódka uiściła pozwanemu tytułem ceny albowiem okoliczność ta nie miała istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, twierdzenia stron w tym zakresie były rozbieżne.

W ustalonym stanie faktycznym nie uwzględniono dowodu z dokumentu urzędowego w postaci wypisu z aktu notarialnego rep. A nr (...) – umowy sprzedaży nieruchomości (k. 134-139) w zakresie dotyczącym wartości rynkowej nieruchomości. Ta okoliczność wymagała przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego ds. szacowania nieruchomości, co w ramach postępowania uczyniono.

Biegły sądowy w zakresie szacowania nieruchomości w swojej opinii przedstawił Sądowi wiadomości specjalne (art. 278 k.p.c.), które okazały się niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia zawisłego sporu. Jego opinię ocenić należy jako sporządzona rzetelnie i profesjonalnie, z zachowaniem prawidłowej metodologii. W treści wskazano jasne, precyzyjne wnioski, które wynikały z ustalonych przez biegłego danych. Dopuszczony i przeprowadzony w toku niniejszego postępowania dowód posłużył do wykazania, że cena wskazana przez strony w warunkowej umowie sprzedaży nieruchomości była rażąco zawyżona.

Podczas rozprawy w dniu 26 września 2016 roku Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka B. R. na okoliczność ceny sprzedaży działek gruntu nr (...) ustalonej między pozwanymi a małżonkami R. oraz warunków zapłaty tej ceny. Okoliczność powyższa, podobnie jak kwestia ważności umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, nie jest istotna z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie należy podkreślić, że zakres badania sprawy w ramach podstawy prawnej powództwa pozostawał dość wąski. Stosunki prawne wynikające z umowy przedwstępnej mają znaczenie drugorzędne. Istotna dla oceny zasadności powództwa pozostawała natomiast umowa dzierżawy oraz warunkowa umowa sprzedaży przedmiotowej nieruchomości.

Zanim omówione zostaną przesłanki uwzględnienia powództwa, należy wyjaśnić motywy, którymi kierował się Sąd podejmując decyzję o oddaleniu wniosku strony pozwanej o zawieszenie postępowania toczącego się w sprawie XVC 904/15 do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie IC 477/17 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Kwidzynie.

W ocenie Sądu wytoczenie odrębnego powództwa o ustalenie, że strony nie były związane umową dzierżawy w miejsce zgłoszenia stosownych twierdzeń i wniosków dowodowych w sprawie XVC 904/15 stanowiło formę wybiegu procesowego, który w intencji strony pozwanej służył wprowadzeniu nowych twierdzeń i dowodów do sprawy zawisłej przed Sądem Okręgowym w Gdańsku. Takie działanie byłoby sprzeczne z obowiązującą w polskim procesie cywilnym zasadą prekluzji, o której mowa m.in. w art. 217 § 2 k.p.c. Pozwany mógł z całą pewnością podnieść kwestię nieobowiązywania umowy dzierżawy już w odpowiedzi na pozew.

Dodać należy, że wyrok w sprawie IC 477/17, wbrew stanowisku strony pozwanej, nie stanowiłby jakiegokolwiek prejudykatu. Prawo pierwokupu uaktualniło się z mocy samego prawa w momencie zawarcia przez pozwanego z małżonkami R. umowy warunkowej sprzedaży. To właśnie z prawem pierwokupu związane jest roszczenie powódki o ustalenie ceny sprzedaży nieruchomości. Prawo pierwokupu może zostać dzięki takiemu ustaleniu prawidłowo wykonane. Późniejsze rozwianie umowy dzierżawy nie ma znaczenia dla realizacji prawa pierwokupu.

Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej (prawo pierwokupu), stosuje się w braku przepisów szczególnych przepisy niniejszego rozdziału. (art. 596 k.c.)

Rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona. Prawo pierwokupu wykonywa się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży rzeczy, której dotyczy prawo pierwokupu, wymaga zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu powinno być złożone w tej samej formie. (art. 597 § 1-2 k.c.)

Zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią. Prawo pierwokupu co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca, a co do innych rzeczy - w ciągu tygodnia od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zostały zastrzeżone inne terminy. (art. 598 § 1-2 k.c.)

Przez wykonanie prawa pierwokupu dochodzi do skutku między zobowiązanym a uprawnionym umowa sprzedaży tej samej treści, co umowa zawarta przez zobowiązanego z osobą trzecią, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jednakże postanowienia umowy z osobą trzecią, mające na celu udaremnienie prawa pierwokupu, są względem uprawnionego bezskuteczne. (art. 600 § 1 k.c.)

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy należy nadać normom wynikającym z przepisu art. 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz.U. z 2016 roku poz. 2052 ze zm.):

W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli: (1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana co najmniej przez 3 lata, licząc od tej daty, oraz (2) nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy. (ust. 1)

O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej zawiadamia się dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy trwała co najmniej 3 lata od dnia jej zawarcia. Jeżeli dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu, zawiadomienie wywołuje skutki określone w przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących prawa pierwokupu. (ust. 2,3)

Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości. Sąd ustala cenę nieruchomości przy zastosowaniu sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami. (ust. 8,9)

Powyższe przepisy, jako wyjątek od zasady swobody umów, istotne ograniczenie prawa własności przysługującego sprzedawcy, interpretować należy ściśle.

Powódka w niniejszym postępowaniu wykazała, że co najmniej od dnia 14 lipca 2009 roku była dzierżawcą nieruchomości stanowiącej przedmiot sporu. Stosunek dzierżawy trwał również w dniu zawarcia przez pozwanego z osobami trzecimi warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości. Umowa dzierżawy miała datę pewną i była wykonywana przez okres dłuższy niż trzy lata przed zawarciem warunkowej umowy sprzedaży. Bezspornym jest również to, że dzierżawiona nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rolnego powódki jako dzierżawcy.

Pozwany zgodnie z dyspozycją art. 3 ust. 2 cyt. ustawy zawiadomił powódkę o zawarciu warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości za cenę, którą powódka kontestowała. Zawiadomienie wywołało skutki w postaci uprawnienia powódki do złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu w terminie miesięcznym. Powódka takiej czynności dokonała przed Notariuszem albowiem przyszła umowa sprzedaży nieruchomości będzie musiała zostać zawarta właśnie w takiej formie szczególnej. Powódka skorzystała przy tym z możliwości wystąpienia na drogę sądową w sytuacji, gdy cena nieruchomości rażąco odbiegała od jej wartości rynkowej.

W toku przeprowadzonego postępowania dowodowego, biegły sądowy w zakresie szacowania nieruchomości, w sposób jasny, czytelny i precyzyjny oszacował wartość rynkową przedmiotowej nieruchomości. Wartość ta (216.700 zł) znacząco odbiegała od ceny sprzedaży nieruchomości wskazanej w umowie warunkowej (360.000 zł). W konsekwencji żądanie powódki okazało się uzasadnione. Cena została ustalona w sposób, o którym mowa w art. 149 i nast. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2016 roku poz. 2147 ze zm.).

Wobec powyższego, na podstawie art. 3 ust. 1-3, 8-9 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz.U. z 2016 roku poz. 2052 ze zm.) Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 i 3 sentencji wyroku biorąc pod uwagę art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zdanie 1 k.p.c. Pozwany przegrał sprawę, zatem zobowiązany jest zwrócić powódce na jej żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów postępowania w niniejszej sprawie złożyły się: opłata stosunkowa od pozwu w kwocie 2.000 zł (art. 13 ust. 1 w zw. z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tekst jedn. Dz. U. z 2016 roku poz. 623 ze zm.), koszty zaliczki na wynagrodzenia biegłych uiszczonych przez powoda w kwocie 1.500 zł, koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego – 7.200 zł ustalone w oparciu o §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu sprzed nowelizacji, 593 zł tytułem innych poniesionych wydatków opisanych w spisie kosztów.

Sąd ustalił również w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 roku poz. 623 ze zm.) kwoty 8.850 zł oraz 322,20 zł, którą pozwany jest zobowiązany zwrócić Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Gdańsku tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku. Na wskazaną kwotę złożyły się wynagrodzenie biegłego w części przekraczającej zaliczkę – 322,20 zł oraz nieuiszczona część opłaty stosunkowej od pozwu w kwocie 8.850 zł.