Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o wysokość emerytury

na skutek odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 3 października 2012 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje T. K. prawo do przeliczenia części emerytury wyliczonej zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1988r. (tekst jednolity Dz. U z 2009r. nr 153 poz. 1227 ze zm.) z 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1974, 1977, 1979-1987, 1989-1994,1998 — 2000 ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia na poziomie 84,65% i pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie świadczenia z uwzględnieniem, iż T. K. otrzymywał wynagrodzenie wynoszące w latach:

- 1974r. – 28.971,10 ( dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych dziesięć groszy),

- 1977r. – 38.554,80 ( trzydzieści osiem tysięcy pięćset pięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt groszy),

-1979r. – 48.019,28zł ( czterdzieści osiem tysięcy dziewiętnaście złotych dwadzieścia osiem groszy ),

- od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 1989r. – 1.138.822 ( jeden milion sto trzydzieści osiem tysięcy osiemset dwadzieścia dwa ) złotych,

2. oddala odwołanie w pozostałej części;

Sygn. akt V U 1166/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. przyznał wnioskodawcy T. K. emeryturę od dnia(...) na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w wysokości 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do obliczenia podstawy wymiaru emerytury z art. 53 ustawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia (1980-1996, 1998-2001), wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 81,22% oraz kwotę bazową 2974,69zł.

W odwołaniu z dnia 31 października 2012 r. T. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i ponowne ustalenie wysokości emerytury w części obliczonej na podstawie art. 53 ustawy przy uwzględnieniu zarobków z okresu zatrudnienia:

- w (...) W. od dnia 23 czerwca 1970r. do 22 października 1971r. oraz od dnia 5 listopada 1973r. do dnia 31 grudnia 1979r. przy uwzględnieniu wynagrodzeń wynikających z angaży i kart zasiłkowych;

- w GT-U. od dnia 15 stycznia 1988r. do 31 października 1989r. przy uwzględnieniu wynagrodzeń wynikających z dwóch poleceń przelewu za miesiąc czerwiec 1988r. i lipiec 1989r. oraz angaży.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 13 marca 2013r. wnioskodawca sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o wyliczenie emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia z lat 1974-1979 oraz okresu od 15 stycznia 1988r. do dnia 31 października 1989r.

Pismem z dnia 21 marca 2013r. wnioskodawca wniósł o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z 10 kolejnych lat pracy tj. z lat 1982-1991 z uwzględnieniem zarobków za okres od dnia 15 stycznia 1988r. do dnia 31 października 1989r. (k.128 akt)

Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2013r. (pkt 6) Sąd wyłączył z akt sprawy pismo z T. K. z dnia 21 marca 2013r. o ponowne przeliczenie kapitału początkowego jako nowy wniosek i przekazał je organowi rentowemu do bezpośredniego rozpoznania (k. 190 akt)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. K. urodził się w dniu (...)

Decyzją z dnia 28 maja 2009r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. ustalił T. K. wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 133.296,02zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1982r. do 31 grudnia 1991r.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 77,19%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 77,19% przez kwotę 1220,89zł. tj. kwotę bazową, co dało kwotę 942,40zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 371 miesięcy okresów składkowych (30 lat, 11 miesięcy i 22 dni) oraz 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

Za lata zatrudnienia 1988-1989 przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym okresie.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 28 maja 2009r. – k. 57-59 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 19 września 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. ustalił T. K. ponownie kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 138.096,75zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1982r. do 31 grudnia 1991r.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 81,79%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 81,79% przez kwotę 1220,89zł. tj. kwotę bazową, co dało kwotę 998,57zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 371 miesięcy okresów składkowych (30 lat, 11 miesięcy i 22 dni) oraz 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

(dowód: decyzja z dnia 19 września 2012r. –k. 69-71 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 20 września 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. przeliczył T. K. kapitał początkowy przez dodanie do udowodnionych okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym 65 lat, a faktycznym przejściem wnioskodawcy na emeryturę w wymiarze 5 lat czyli 60 miesięcy. Kapitał początkowy po przeliczeniu z uwzględnieniem dodanego okresu składkowego wyniósł na dzień 1 stycznia 1999r. 151.660,85zł.

(dowód: decyzja z dnia 20 września 2012r. –k. 77 -79 akt kapitałowych)

W dniu 27 sierpnia 2012r. T. K. złożył wniosek o emeryturę.

(dowód: wniosek – k. 1-3 akt emerytalnych)

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. przyznał wnioskodawcy T. K. emeryturę od dnia(...) w wysokości 1913,91zł. Na kwotę tę składa się 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy w kwocie 704,39zł. ( 2012,55 zł. x 35%) oraz 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy w kwocie 1209,52zł. (1860,80zł. x 65%)

Do obliczenia podstawy wymiaru emerytury z art. 53 ustawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia (1980-1996, 1998-2001), wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 81,22% oraz kwotę bazową 2974,69zł. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 81,22% przez kwotę bazową 2974,69zł. wynosi 2416,04zł. Zakład uwzględnił 453 miesiące okresów składkowych oraz 80 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury z art. 53 ustawy wynosi 2012,55zł.

Wysokość emerytury z art. 26 ustawy została obliczona przez podzielenie sumy składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji ( 24.561,66zł.) oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (449.569,71zł.) przez średnie dalsze trwanie życia czyli przez 254,80 miesięcy, co dało kwotę 1860,80zł.

(dowód: decyzja z 3 października 2012r. – k. 24-25 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 4 września 1967 r. do 14 stycznia 1988 r. wnioskodawca T. K. był zatrudniony w Zakładach (...) w T. M.. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku elektromontera instalacji elektrycznych. Wnioskodawca pracował 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku oraz 6 godzin w każdą pracującą sobotę.

(dowód: świadectwo pracy z 14 stycznia 1988r. – k. 22 akt emerytalnych, zeznania wnioskodawcy - protokół rozprawy z dnia 24 stycznia 2013r. od minuty 18.36 do minuty 39.45, umowy o pracę – k. 5-6 akt, angaż – k. 6 akt)

W okresie od dnia 15 stycznia 1988r. do dnia 31 października 1989r. T. K. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) (j.g.u.) Spółce z .o.o. w W. Oddział w T. M.. na stanowisku operatora urządzeń ceramicznych.

W czasie trwania umowy wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie płatne w sposób i na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu Rady Ministrów nr 158 z dnia 28 sierpnia 1986r. Dz. U nr 33 poz. 86. Natomiast premie i dodatki były przyznawane na zasadach i warunkach określonych w przepisach i wynagrodzeniu, układzie zbiorowym pracy wg regulaminu premiowania dla pracowników bezpośrednio produkcyjnych, płatnych godzinowo

Wynagrodzenie wnioskodawcy składało się z wynagrodzenia zasadniczego liczonego według stawki godzinowej, premii uznaniowej, dodatków zmianowych ( za pracę w godzinach nocnych – III zmiana 20% i za pracę w godzinach popołudniowych II zmiana 10% godzinowego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania) oraz dodatku za wysługę lat. Wnioskodawcy w całym okresie zatrudnienia w firmie (...) przysługiwał dodatek za wysługę lat w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Wnioskodawca pracował w systemie trzyzmianowym (rano, po południu i na noc), 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku oraz w pracujące soboty 6 godzin dziennie. Wnioskodawca nie korzystał ze zwolnień lekarskich ani urlopów bezpłatnych.

W lipcu 1989r. zarobki wnioskodawcy wyniosły 121.378zł.

(dowód: umowa o pracę z dnia 15 stycznia 1988r. – k. 12 akt, świadectwo pracy z dnia 31 października 1989r. – k. 26 akt emerytalnych, umowa o pracę z dnia 1 czerwca 1988r. –k. 28 akt emerytalnych, polecenie przelewu k. 32 akt emerytalnych, zeznania świadka F. P. – protokół rozprawy z dnia 24 stycznia 2013r. od minuty 5.35 do minuty 14.26, protokół rozprawy z dnia 25 września 2013r. od minuty 00.43 do minuty 10.00, zeznania świadka L. W. - protokół rozprawy z dnia 24 stycznia 2013r. od minuty 14.27 do minuty 18.35, zeznania wnioskodawcy - protokół rozprawy z dnia 24 stycznia 2013r. od minuty 18.36 do minuty 39.45 )

Wynagrodzenie T. K. w Zakładach (...) w T. M.. w latach 1974-1979 wyliczone w oparciu o wynagrodzenia przyjęte za podstawę naliczenia zasiłków chorobowych, a w miesiącach w których brak danych o wysokości wynagrodzenia (tj. w miesiącach 03-04, 08 1974r., 05-09, 11-12 1975r., 02-03, 07-12 1976r., 02-04, 08, 1977r., 02-08 1978r., 06-07, 12 1979r.) według stawek godzinowych wynikających z osobistego zaszeregowania wynosi:

- 1974r. – 28.971,10zł.

- 1975r. – 28.328,96zł.

- 1976r. – 31.705,19zł.

-1977r. – 38.554,80zł.

- 1978r. – 38.301,79zł.

- 1979r. – 48.019,28zł.

Wynagrodzenie wnioskodawcy w firmie (...) (j.g.u.) Spółce z .o.o. w W. Oddział w T. M.. wyliczone według stawek godzinowych osobistego zaszeregowania wraz z dodatkiem zmianowym w wysokości 10% godzinowego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania za II zmianę (popołudniową) oraz 20% za III zmianę (nocną), dodatkiem stażowym w wysokości 20%, wynosi :

- za okres od 15 stycznia 1988r. do 31 grudnia 1988r. – przy uwzględnieniu otrzymanego wynagrodzenia w miesiącu czerwcu 1988r. w kwocie 66.016zł. (kwota wynikająca z przelewu w wysokości 81.134 zł. pomniejszona o kwotę zasiłku rodzinnego) – 391.300zł.

- za okres od 1 stycznia 1989r. do 31 października 1989r. - przy uwzględnieniu otrzymanego wynagrodzenia w miesiącu lipcu 1989r. w kwocie 121.378zł. - 1.138.822zł

(dowód: opinia biegłej księgowej D. W. – k. 217-228 akt, angaże – akta osobowe, karty zasiłkowe – k. 7-8 akt)

Najkorzystniejsze 20 lata kalendarzowe wybrane z całego okresu zatrudnienia wnioskodawcy przypadają na lata: 1974, 1977, 1979-1987, 1989-1994, 1998 — 2000. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 w/w lat wynosi 84,65%, przy uwzględnieniu zarobków z :

- 1974r. – w wysokości 28.971,10zł.

- 1977r. – w wysokości 38.554,80zł.

- 1979r. – w wysokości 48.019,28zł.

- od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 1989r. – w wysokości 1.138.822zł.

(dowód: pismo ZUS – k. 255 akt, wyliczenie wskaźnika 17.12.2012r. – akta emerytalne)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę na podstawie art. 183 ustęp 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zm).

Zgodnie z treścią tego przepisu emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2012 wynosi:

- 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy oraz

- 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy;

Podstawą wyliczenia części emerytury z art. 26 ustawy była decyzja o przeliczeniu kapitału początkowego z dnia 20 września 2012r. Wobec nie zaskarżenia przez wnioskodawcę tej decyzji, Sąd nie może ingerować w sposób ustalenia kapitału początkowego oraz wysokość przyjętych zarobków za poszczególne lata będące podstawą jego wyliczenia. W będącej przedmiotem osądu sprawie Sąd może li tylko sprawdzić, czy organ rentowy w oparciu o przeliczony decyzją z dnia 20 września 2012r. kapitał początkowy właściwie wyliczył emeryturę w oparciu o treść art. 26 ustawy.

Wysokość emerytury wnioskodawcy w zaskarżonej decyzji została ustalona przez organ rentowy w sposób prawidłowy na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podstawą obliczenia emerytury w zaskarżonej decyzji stanowiła bowiem kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury

Zgodnie z art. 26 ustęp 1 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 ustawy.

W przypadku wnioskodawcy podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 449.569,71zł. oraz kwota składki zaewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 24.561,66 zł..

Wysokość części emerytury wnioskodawcy z art. 26 ustawy w kwocie w kwocie 1209,52zł. obliczono jako 65% z kwoty 1860,80zł., która została obliczona przez podzielenie sumy składek zaewidencjonowanych na koncie na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego przez jego średnie dalsze trwanie życia czyli przez 254,80 miesięcy.

Druga część emerytury wnioskodawcy została wyliczona z art. 53 ustawy w zw. z art. 15 ustęp 6 ustawy z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia. Do obliczenia podstawy wymiaru emerytury z art. 53 ustawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1980-1996, 1998-2001, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 81,22%.

W odwołaniu wnioskodawca nie kwestionował wyliczenia części emerytury z art. 53 ustawy z 20 lat, z tym że wniósł aby nastąpiło to przy uwzględnieniu jego zarobków z lat 1974-1979 w Zakładach (...) w T. M.. oraz z lat 1988-1989 w GT-U. (j.g.u.) Spółce z .o.o. w W. Oddział w T. M..

Wnioskodawca przedstawił na okoliczność wysokości zarobków w Zakładach (...) w T. M.. świadectwo pracy, angaże, z których wynikała grupa osobistego zaszeregowania, zajmowane stanowisko oraz karty zasiłkowe przedstawiające jego wynagrodzenia będące podstawą naliczenia zasiłków chorobowych.

Natomiast co do wysokości zarobków osiągniętych w GT-U. (j.g.u.) Spółce z .o.o. w W. Oddział w T. M.. wnioskodawca zgłosił świadka F. P., który w spornym okresie pracował z nim u tego samego pracodawcy na tym samym stanowisku, świadka L. W., który był jego przełożonym, a nadto świadectwo pracy, umowę o pracę i angaże.

Takie dokumenty oraz zeznania świadków – jak słusznie podnosi organ rentowy - nie są środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty w rozumieniu § 20 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Zgodnie bowiem z § 20 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez ZUS albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Nie mniej Sąd rozpoznając sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, w tym o wysokość świadczenia emerytalnego, nie jest związany tym rozporządzeniem, a jedynie czyni ustalenia faktyczne zgodnie z zasadami obowiązującymi w Kodeksie postępowania cywilnego i w oparciu o tam wymienione środki dowodowe.

Dlatego też w ocenie Sądu Okręgowego możliwe jest dokonanie wyliczenia zarobków wnioskodawcy w Zakładach (...) w T. M.. z lat 1974-1979, przy wykorzystaniu dostępnych informacji na temat wysokości wynagrodzenia będącego podstawą wypłaty zasiłku chorobowego wnioskodawcy, a w pozostałych okresach, co do których brak takich danych według zawartej w angażach stawki godzinowej osobistego zaszeregowania. Autentyczność tych dokumentów i danych w nich zawartych nie budzi wątpliwości Sądu. Ponadto ich treść nie była kwestionowana przez organ rentowy. Jednocześnie nie jest sporne, że skarżący zatrudniony był stale w pełnym wymiarze czasu pracy (wynoszącym 46 godzin tygodniowo) w Zakładach (...) w T. M.. Fakt ten znajduje potwierdzenie w treści niekwestionowanego świadectwa pracy, umowy o pracę oraz angaży. Tak więc przy znanej stawce wynagrodzenia godzinowego i systemie w jakim praca była wykonywana istniały zdaniem Sądu Okręgowego wystarczające podstawy, aby przeliczyć świadczenie emerytalne w tych okresach, co do których brak danych co do wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy w kartach zasiłkowych, przy uwzględnieniu tychże stawek godzinowych z lat 1974 - 1979. Wynagrodzenie wyliczone w ten sposób jest korzystniejsze od przyjętego przez organ rentowy wynagrodzenia minimalnego.

Wysokość wynagrodzeń skarżącego z lat 1974-1979 w oparciu o w/w kryteria Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłej księgowej, która nie była kwestionowana przez organ rentowy. Zarzuty organu rentowego, iż wynagrodzenia wnioskodawcy ustalone na podstawie kart zasiłkowych mogły zawierać jakieś bliżej nieokreślone nieoskładkowane składniki są gołosłowne. Nie wynika to z przedłożonych w sprawie dokumentów ani zeznań wnioskodawcy.

Brak natomiast podstaw do wyliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy w miesiącach, co do których nie ma on udokumentowanej wysokości wynagrodzenia tj. za miesiące 03-04, 08 1974r., 05-09, 11-12 1975r., 02-03, 07-12 1976r., 02-04, 08, 1977r., 02-08 1978r., 06-07, 12 1979r. według średnich wynagrodzeń z poprzednich udokumentowanych miesięcy, jak chce skarżący. Wykazanie przez wnioskodawcę zarobków w danym miesiącu, nie oznacza iż również w kolejnym miesiącu jego zarobki wynosiły nie mniej niż w poprzednim. Wysokość wynagrodzenia musi być ustalona w sposób pewny. W przedmiotowej sprawie jedyną pewną rzeczą jest to, że wnioskodawca osiągał wynagrodzenie w wysokości nie niższej od tej wynikającej ze stawek jego osobistego zaszeregowania. Dlatego to te stawki Sąd przyjął do wyliczenia wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy za okresy, co do których jego rzeczywiście otrzymane wynagrodzenie nie jest udokumentowane. Powyższe legło u podstaw nie przyjęcia przez Sąd II wariantu opinii biegłej. W tym bowiem wariancie biegła przyjęła w miesiącach, w których nie można bezpośrednio ustalić wynagrodzenia, średnie wynagrodzenie miesięczne z miesięcy poprzednich – udokumentowanych. Takie wyliczenie nie oddaje rzeczywistych zarobków wnioskodawcy.

Ustalając składniki wynagrodzenia wnioskodawcy z okresu zatrudnienia GT-U. (j.g.u.) Spółce z .o.o. w W. Oddział w T. M.. w latach 1988-1989r. Sąd miał na uwadze, iż - jak wynika z zawartej umowy o pracę z dnia 15 stycznia 1988r.- sposób oraz warunki płatności wynagrodzenia skarżącego regulowały przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1986r. w sprawie wynagradzania pracowników placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. nr 33 poz. 158).

Z treści tego aktu, który koresponduje z zeznaniami wnioskodawcy oraz świadka F. P. wynika, że wnioskodawca był uprawniony do dodatku zmianowego za pracę w godzinach popołudniowych (II zmian) i nocnych (III zmiana). Dodatek ten regulował § 16 ust 1 w zw. z ustępem 3 rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem za każdą godzinę pracy wykonywanej na II i III zmianie, pracownikowi przysługiwał dodatek w wysokości 10% - na II zmianie i 20% - na III zmianie godzinowego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania. Za pracę wykonywaną w porze nocnej pracownikowi przysługiwał dodatek w wysokości przewidzianej dla III zmiany.

Kolejnymi stałymi składnikami wynagrodzenia wnioskodawcy jak wynika z świadectwa pracy z dnia 31 października 1989r. oraz angażu było wynagrodzenie zasadnicze według stawki godzinowej osobistego zaszeregowania (wnioskodawca pracował w systemie trzyzmianowym (rano, po południu i na noc), 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku oraz w pracujące soboty 6 godzin dziennie), dodatek za wysługę lat w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego (w całym okresie zatrudnienia) oraz premia uznaniowa.

Premia – jak wynika z umowy o pracę - była przyznawana na zasadach i warunkach określonych w regulaminie premiowania dla pracowników bezpośrednio produkcyjnych, płatnych godzinowo. Wnioskodawca nie dysponuje tym dokumentem. Premia jak wynika z zeznań świadka F. P., L. W. oraz wnioskodawcy była zmiennym elementem wynagrodzenia każdego pracownika. Zależała od wyników pracy, jej jakości oraz braku absencji w pracy. O wysokości premii decydował kierownik. F. P. zeznał, że premia stanowiła w każdym miesiącu 100% wynagrodzenia zasadniczego. Tak było w istocie ale w jego przypadku, o czym dowodzą jego zarobki z tego okresu. Nie można jednak przyjąć, że skoro pracownik zatrudniony na tym samym stanowisku co wnioskodawca, zaszeregowany według tej samej stawki godzinowej otrzymywał w spornym okresie premie, które stanowiły 100% jego wynagrodzenia, to taką samą premię otrzymywał także wnioskodawca. Wynagrodzenia świadka F. P. nie mogą służyć do ustalenia uśrednionego wynagrodzenia wnioskodawcy, gdyż zarobki innego pracownika nie mogą oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. Jak wyżej podniesiono premia miała charakter uznaniowy i każdorazowo jej przyznanie i wysokość zależała od wielu zmiennych czynników. Brak dokumentacji, z której wynikałaby jej wysokość premii wnioskodawcy nie pozwala przyjąć, że wnioskodawca w każdym miesiącu – tak jak to przyjęła biegła księgowa – otrzymywał premię w wysokości 100% wynagrodzenia zasadniczego. Takie ustalenia są zupełnie dowolne i nie mogą spotkać się z akceptacją Sądu. Oceny tej nie zmienia okoliczność, iż z analizy przedłożonych przez skarżącego dwóch przelewów wypłaty wynagrodzenia za miesiąc czerwiec 1988r. oraz lipiec 1989r. wynika, że otrzymał premię w wysokości 100% wynagrodzenia zasadniczego. Dokumenty te świadczą jedynie o tym, że w miesiącu czerwcu 1988r. oraz lipcu 1989r. skarżący otrzymał taką premię. Nie są natomiast dowodem na to, że w całym spornym okresie otrzymywał premię i to w takiej samej wysokości tj. wynoszącej 100% wynagrodzenia zasadniczego jak w miesiącu czerwcu 1988r. i lipcu 1989r.

Przy ustalaniu wynagrodzenia obowiązuje zasada uwzględniania tylko takich składników wynagrodzenia, które przysługiwały bezwarunkowo w czasie trwania zatrudnienia. Inne składniki wynagrodzenia przysługujące warunkowo, co dotyczy premii, mogą być uwzględniane wówczas, gdy dokumentacja wskazuje niewątpliwie na ich faktyczną wypłatę w określonej wysokości, a takiej brak w aktach sprawy. Uwzględnienia do wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, premii w wysokości prawdopodobnej nie uzasadnia również argumentacja, że ubezpieczony nie powinien być dotknięty ujemnymi konsekwencjami niezachowania przez pracodawcę stosownej dokumentacji płacowej. W rozpoznawanej sprawie istotą rzeczy nie jest wszakże uchronienie ubezpieczonego przed skutkami działań pracodawcy, ale prawidłowe wyliczenie wysokości emerytury przy zastosowaniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Ustalając zatem wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy w latach 1988-1989 w Spółce (...) Sąd oparł się opinii biegłej księgowej, która wyliczyła je w oparciu o udokumentowane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1986r. stawki osobistego zaszeregowania wnioskodawcy z tego okresu, powiększając je o dodatek stażowy w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatki zmianowe za pracę na II i III zmianie, które wynosiły odpowiednio 10% za pracę w godzinach popołudniowych i 20% za pracę w godzinach nocnych godzinowego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania. Sąd pomniejszył zatem wysokość wyliczonego przez biegłą wynagrodzenia o premię regulaminową, za wyjątkiem dwóch miesięcy (czerwca 1988r. i lipca 1989r.), za które to miesiące przyjęto faktycznie otrzymane przez skarżącego wynagrodzenia wynikające z dokumentów przelewu k. 12 akt . W miesiącu lipcu 1989r. była to kwota 121.378zł. (bez zasiłku rodzinnego ). Natomiast przelew z miesiąca czerwca 1988r. opiewający na kwotę 81.134zł. pomniejszono o kwotę zasiłku rodzinnego, co zgodnie z opinią biegłej dało kwotę 66.016zł.

Z wyliczeń organu rentowego – nie kwestionowanych przez skarżącego – wynika, że najkorzystniejszym dla T. k. 20-leciem wybranym z całego okresu ubezpieczenia są lata 1974, 1977, 1979-1987, 1989-1994, 1998 — 2000. Do wyliczenia części emerytury z art. 53 ustawy ze spornego okresu 1974-1979 oraz 1988-1989 wejdą zatem jedynie najkorzystniejsze lata czyli rok 1974, 1977, 1979 i 1989.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest z lat 1974, 1977, 1979-1987, 1989-1994, 1998 — 2000 wynosi 84,65%, przy uwzględnieniu zarobków z :

- 1974r. – w wysokości 28.971,10zł.

- 1977r. – w wysokości 38.554,80zł.

- 1979r. – w wysokości 48.019,28zł.

- od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 1989r. – w wysokości 1.138.822zł.

Sąd w wyroku popełnił oczywistą omyłkę wpisując, iż w okresie od 1 stycznia do 31 października 1989r. uwzględnił zarobki wnioskodawcy w wysokości 1.924.870zł. Kwota ta wynika z opinii biegłej księgowej k. 150 akt, z tą zmianą iż za miesiąc lipiec 1989r. Sąd przyjął w miejsce hipotetycznego wynagrodzenia 121.644zł., faktycznie otrzymane i udokumentowane przez wnioskodawcę wynagrodzenie w kwocie 121.378zł. i obejmuje premię regulaminową w wysokości 100%wynagrodzenia zasadniczego (839.626zł.). Tymczasem Sąd - jak wynika z uzasadnienia - wyliczone na kwotę 1.924.870zł. wynagrodzenie za okres od 1 stycznia do 31 października 1989r., pomniejszył o premię, za wyjątkiem udokumentowanego miesiąca lipca 1989r. (1.924.870 – 786.048), co daje kwotę 1.138.822zł. Należy podkreślić, że tylko uwzględnienie tej kwoty jako zarobku wnioskodawcy za okres od 1 stycznia do 31 października 1989r. przy wyliczaniu części emerytury z art. 53 ustawy wraz z wynagrodzeniami z pozostałych lat wymienionych w wyroku, daje ustalony przez Sąd wskaźnik podstawy wymiaru emerytury 84,65%.

Biorąc pod uwagę, że tak ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury jest wyższy od poprzednio ustalonego przez organ rentowy z 20 kolejnych lat kalendarzowych od 1980-1996, 1998-2001 (81,22%), żądanie wnioskodawcy wyliczenia części emerytury z art. 53 ustawy na podstawie art. 15 ustęp 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, w tym z lat 1974,1977, 1979, 1989 należało uznać za zasadne.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w punkcie 1 wyroku.

Dalej idące odwołanie wnioskodawcy Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. odwołanie oddalił jako bezzasadne. Ubezpieczony nie przedstawił wystarczających dowodów na uzasadnienie swoich żądań, a to na nim w myśl art. 6 k.c. spoczywał ciężar udowodnienia wysokości wypłaconego wynagrodzenia, od którego pracodawca odprowadził składkę na ubezpieczenie społeczne, gdyż to on wywodził z tego faktu korzystne dla siebie skutki procesowe. W postępowaniu z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Sąd nie jest zaś zobowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała strona dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego (tak: Sąd Najwyższy wyroku z dnia 18 grudnia 1997 r., sygn. akt II UKN 418/98, OSN z 198 poz. 661).