Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2016 roku w S.

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko M. O.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 12 maja 2015 roku, sygn. akt I C 230/15

oddala apelację.

SSO Zbigniew Ciechanowicz SSO Iwona Siuta SSR del. Agnieszka Kuryłas

Sygn. akt II Ca 1159/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 maja 2015 r , wydanym w sprawie o sygn. akt I C 230/15 Sąd Rejonowy w Świnoujściu I Wydział Cywilny oddalił powództwo (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. przeciwko M. O. o zapłatę kwoty 42.844,11 zł .

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał , że w dniu 30 września 2009r. pozwany M. O. zawarł z (...) SA Spółką Akcyjną Oddziałem w Polsce z siedzibą w W. umowę kredytu restrukturyzacyjnego numer (...). Zgodnie z umową pozwany otrzymał kredyt w kwocie 42.286,78 zł, który miał być przez niego spłacony wraz z odsetkami w 120 miesięcznych ratach.

W dniu 06 czerwca 2011r. (...) SA Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, obejmujący wierzytelność wobec pozwanego z umowy z dnia 30 września 2009r , a postanowieniem z dnia 28 czerwca 2011r. Sąd Rejonowy w Świnoujściu w sprawie o sygn. akt I Co 799/11 nadał klauzulę wykonalności powyżej wskazanemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

W dniu 08 października 2014r. (...) Bank (...) S.A. w W., będący następcą prawnym (...) SA Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W., jako komandytariusz wniósł aportem do spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. w W. wkład niepieniężny - wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek, w tym wierzytelność wobec pozwanego wynikającą z umowy z dnia 30 września 2009r.

W dniu 24 października 2014r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. w W. zawarła z powodem umowę o świadczenie w miejsce wykonania, na mocy której (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. w W. zwolniła się z zobowiązania wobec powoda poprzez spełnienie innego świadczenia tj. przelew wierzytelności przysługującej (...) Bank (...) S.A., które zostało wniesione aportem do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. w dniu 08 października 2014r.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał , że wywiedzione powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, pomimo tego że w sprawie zaszły przesłanki do wydania wyroku zaocznego .

Na uzasadnienie swojego stanowiska Sąd Rejonowy wskazał , że twierdzenia powoda zawarte w pozwie budzą uzasadnione wątpliwości . Sąd zauważył, że zgodnie z umową kredytu zawartą w dniu 30 września 2009r. pozwany zobowiązał się do zwrotu kredytu w 120 miesięcznych ratach. Powód nie przedłożył jednakże w sprawie żadnego dowodu na potwierdzenie tego, że umowa ta została pozwanemu wypowiedziana. Z treści pozwu wynika zaś, że powód dochodzi zapłaty całej należności z tytułu udzielonego kredytu. Ponadto, pozwany był obciążony odsetkami karnymi od kwoty niespłaconego kredytu. W tej sytuacji wątpliwości budzić musi – w ocenie Sądu Rejonowego – to, czy powód jest uprawniony do dochodzenia całej należności głównej wynikającej z umowy, jak i to czy pozwany mógł być obciążany odsetkami karnymi za zwłokę. Ponadto w pozwie powód wskazał, iż na dochodzoną kwotę składa się kwota kapitału w kwocie 24.269,08 zł , z czego wnioskować można, że pozwany dokonał częściowej spłaty kredytu. Powód nie przedstawił jednakże żadnego rozliczenia tych wpłat, co uniemożliwiło Sądowi I instancji weryfikację wysokości należności dochodzonej pozwem. W zakresie żądania zasądzenia odsetek powód nie wskazał, od jakich kwot i za jaki okres te odsetki zostały obliczone. Podkreślił Sąd , że dowodem istnienia wierzytelności dochodzonej pozwem nie mógł być przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 08 stycznia 2015r. Zgodnie bowiem z art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004r. (Dz.U. Nr 146 poz. 1546 z późn. zm.) księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Zdaniem Sądu Rejonowego pomimo tego, iż z treści powyższego przepisu wynika, że wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego posiada moc dokumentu urzędowego, to nie dotyczy to mocy dowodowej dokumentu urzędowego, wynikającej z treści art. 244 kpc i art. 252 kpc. Zgodnie z art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Stosownie do treści art. 244 § 2 kpc przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzonych przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje pozarządowe w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej. Natomiast art. 252 kpc stanowi, że strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić. Zauważył Sąd również , że wyrokiem z dnia 11 lipca 2011r. (P 1/10, Dz.U. Nr 152 poz. 900) Trybunał Konstytucyjny uznał ten przepis w części , w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, za niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 20 Konstytucji.. Zgodnie z art. 2 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Stosownie do treści art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP wszyscy są wobec prawa równi. Art. 76 Konstytucji RP stanowi , że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa. Złożony zaś w sprawie wyciąg został sporządzony już po dacie opublikowania powyżej wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W ocenie Sądu I instancji bezzasadnym było powoływanie się przez powoda na treść bankowego tytułu egzekucyjnego i postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. Wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego przez wierzyciela pierwotnego i nadania mu przez sąd klauzuli wykonalności nie jest bowiem dowodem, że wierzytelność dochodzona pozwem faktycznie istnieje. W szczególności Sąd zaznaczył , że w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sąd nie bada merytorycznie, czy wierzytelność objęta bankowym tytułem egzekucyjnym faktycznie przysługuje bankowi. Uznając , że powód nie wykazał swojego roszczenia , do czego zobowiązywał go przepis art. 6 kc , Sąd Rejonowy wywiedzione powództwo oddalił.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł powód , zaskarżając wyrok w części tj. w zakresie , w jakim Sąd oddalił powództwo co do kwoty 24.269,08 zł tytułem należności głównej – kapitału wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa oraz w odniesieniu do orzeczenia o kosztach procesu .Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił :

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego z art. 6 kc poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na uznaniu , że powód nie zadośćuczynił spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu i nie wykazał faktów istotnych dla rozstrzygnięcia spray , co stoi w sprzeczności z przedłożoną do pozwu dokumentacją oraz przyznaniem przez stronę pozwaną istotnych okoliczności sprawy w sposób konkludentny wobec całkowitej bierności pozwanego w procesie ,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 230 kpc w zw. z art. 229 kpc poprzez ich nie zastosowanie i pominięcie okoliczności , że fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy , w tym okoliczność zaniechania przez pozwanego spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytu restrukturyzacyjnego z dnia 30.09.2009 r , a także wysokość należności z tytułu niespłaconego kapitału kredytu na dzień złożenia pozwu zostały przyznane przez stronę pozwaną w sposób konkludentny wobec nie kwestionowania przez pozwanego tych faktów w toku procesu ,

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 232 zdanie 1 kpc poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu , że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności , z których wywodzi skutki prawne , a to że pozwany nie wywiązał się z umowy kredytowej , wobec czego wierzyciel pierwotny skorzystał z przysługującego mu uprawnienia do rozwiązania umowy kredytowej i postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności oraz wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 06.06.2011 r , na który uzyskał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 28.06.2011 r , wydanym przez Sąd Rejonowy w Świnoujściu I Wydział Cywilny , sygn. akt I Co 799/11 , że (...) określił stan zadłużenia pozwanego na dzień jego wystawienia oraz wymagalność zobowiązania , podczas gdy powód zaoferował w sprawie wzajemnie się uzupełniające dowody w postaci : umowy kredytowej , zaświadczenia z dnia 06.06.2011 r wskazującego datę rozwiązania umowy kredytowej , a co za tym idzie również i datę wymagalności całego roszczenia , opatrzony klauzulą wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny , co udowadnia wysokość zobowiązania strony pozwanej na dzień jego wystawienia , wymagalność roszczenia oraz co dowodzi , że wierzyciel pierwotny podjął działania zmierzające do ochrony swoich praw na drodze postępowania sądowego , umowy wykazujące legitymację czynną powoda oraz wysokość wierzytelności na dzień jej nabycia , podpisanego wyciągu z ksiąg rachunkowych z dnia 08.01.2015 r wykazującego istnienie oraz obowiązek spełnienia świadczenia przez pozwanego oraz nabycie przez stronę powodową dochodzonej wierzytelności , pełnomocnictwa do podpisywania wyciągów z ksiąg rachunkowych powoda wraz z dokumentami potwierdzającymi umocowanie osób podpisujących pełnomocnictwo , pismo z dnia 04.11.2014 r jako dowód poinformowania pozwanego o zmianie wierzyciela , które to dokumenty potwierdzają istnienie zobowiązania , jego wymagalność oraz wysokość w zakresie kapitału kredytu ,

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego z art. 233 kpc w zw. z art. 230 kpc w zw. z art. 229 kpc i w zw. z art. 231 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie , dokonanej wybiórczo , wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego , a nadto wyciągnięcie z zebranego materiału dowodowego wniosków nielogicznych , sprzecznych z tym materiałem ,

5.  naruszenie przepisu prawa procesowego z art. 339 par.2 kpc poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie , a w efekcie oddalenie powództwa w sytuacji , kiedy przepis ten przewiduje domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda , gdyby zatem Sąd w sposób prawidłowy dokonał oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , dałoby to podstawę do uwzględnienia żądania powoda w zaskarżonym zakresie .

Wskazując na powyższe strona powodowa wniosła o :

1.  zmianę wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 23.041,12 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z uiszczoną opłatą skarbową od pełnomocnictwa ,

2.  umorzenie postępowania co do kwoty 1.227,96 zł ,

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ,

ewentualnie

4.  uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania apelacyjnego .

W uzasadnieniu wywiedzionej apelacji powód wskazał , że załączonymi do pozwu dokumentami wykazał , że nabył wierzytelność z tytułu umowy kredytowej w łącznej wysokości 42.486,78 zł , w tym:

-24.269,08 zł – tytułem pozostałej i niespłaconej części kapitału kredytu ,

-18.040,41 zł – tytułem pozostałej i niespłaconej części odsetek naliczonych od dnia wymagalności do dnia 08.10.2014 r ,

-174 zł – tytułem opłat .

Stan ten znalazł odzwierciedlenie w treści pozwu z tym zastrzeżeniem , że : powód pomniejszył swoje roszczenie o kwoty otrzymane od swojego poprzednika prawnego po nabyciu wierzytelności , a przed wytoczeniem powództwa ( 376,50 zł ) , co skutkowało częściowym pomniejszeniem roszczeń , a to z tytułu : opłat – do kwoty 118,14 zł oraz tytułem odsetek do kwoty 18.456,89 zł , przy czym żądanie strony powodowej w tym zakresie obejmowało również dalsze odsetki od kwoty niespłaconego kapitału naliczone za okres od dnia 09.10.2014 r do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu . Z uwagi na fakt , iż powód nie uzyskał od swoich poprzedników prawnych informacji i dokumentów , które umożliwiłyby stronie powodowej szczegółowe i precyzyjne wyliczenie odsetek i kosztów , na etapie postępowania apelacyjnego powód zaniechał dochodzenia roszczenia odsetkowego oraz kosztów z uwagi na brak możliwości należytego ich wykazania . Powód wskazał przy tym , że zgodnie z treścią (...) na dzień jego wystawienia po stronie wierzyciela pierwotnego istniała wierzytelność w wysokości :

-39.034,64 zł – tytułem niespłaconego kapitału kredytu ,

-4.171,25 zł – tytułem odsetek karnych naliczonych od dnia 11.10.2010 r do dnia 24.04.2011 r od kwoty kapitału tj. 39.034,64 zł w wysokości 19,90% w skali roku ,

-dalsze odsetki ustawowe liczone od niespłaconej kwoty kapitału kredytu tj. od kwoty 39.034,64 zł od dnia 25.05.2011 r do dnia całkowitej zapłaty . Powód przyznał , że z uwagi na brak informacji i dokumentów nie jest w stanie wykazać dat , w jakich nastąpiła częściowa spłata zadłużenia , ani też określić kiedy poszczególne wpłaty były zaliczane poczet kapitału oraz odsetek . Dlatego , przyjął korzystnie dla pozwanego , że już w dniu następnym po dacie wniosku o nadanie (...) klauzuli wykonalności nastąpiła spłata kapitału z umowy kredytowej, a zatem że od tego dnia do spłaty pozostał kapitał w kwocie 24.269,08 zł . Z uwagi jednak na brak informacji i dokumentów powód zaniechał dochodzenia , a co za tym idzie braku możliwości wykazania opłat i roszczenia odsetkowego – powód już na etapie postępowania apelacyjnego zaniechał dochodzenia tych roszczeń . Nadto powód wskazał , że już po wytoczeniu powództwa poprzednik prawny powoda przekazał mu na poczet zadłużenia kwotę 1.227,96 zł , którą to sumę zaksięgował na poczet kapitału kredytu i co uzasadnia wniosek o umorzenie postępowania w tym zakresie . Z uwagi na powyższe wartość zaskarżenia wynosi kwotę 23.041,12 zł tytułem pozostałej niezapłaconej części kapitału kredytu wraz z ustawowymi odsetkami liczonym od dnia wniesienia pozwu do dnia całkowitej zapłaty.

Pozwany M. O. nie wniósł odpowiedzi na apelację powoda , natomiast stawił się osobiście na termin rozprawy apelacyjnej w dniu 26 lutego 2016 r i okazał Sądowi II instancji dokument ugody zawartej z powodem w dniu 16 lipca 2015 r numer (...), a dotyczącej tej samej wierzytelności , co dochodzona pozwem , wynikającej z umowy kredytowej z Raiffeisen Bank - o numerze (...). Pozwany okazał nadto Sądowi dowody dokonywanych przez niego wpłat , które były zgodne z harmonogramem spłaty do ugody , zarówno co do wysokości poszczególnych rat , jak i terminów ich płatności.

Z przedłożonych Sądowi II instancji przez pozwanego dowodów wpłat wynika , że M. O. wywiązuje się z zawartej z powodem ugody, i to zarówno co do wysokości, jak i terminów płatności należnych rat .

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie , a to z uwagi na fakt zawarcia przez strony ugody z dnia 16 lipca 2015 r .

Z okazanej Sądowi odwoławczemu przez pozwanego ugody UG/061015/2015 z dnia 16 lipca 2015 r wynika , że M. O. uznał zarówno co do zasady , jak i wysokości , zobowiązanie z tytułu umów zawartych z (...) Bank (...) SA o numerze (...) , z której na dzień zawarcia ugody pozostała do spłaty kwota 47.800,95 zł. Na powyższą kwotę składa się należność główna w kwocie 46.026,15 zł oraz odsetki ustawowe naliczone przez wierzyciela w kwocie 1.774,80 zł . Pozwany zobowiązał się do spłaty należności określonych w ugodzie zgodnie z harmonogramem spłat , będącym załącznikiem do ugody . W paragrafie 3 ugody strony natomiast postanowiły , że niewykonanie przez dłużnika przyjętego na siebie zobowiązania w przedmiocie spłaty zadłużenia spowoduje natychmiastowe rozwiązanie ugody , czego skutkiem będzie powstanie wymagalności całej pozostałej do spłaty kwoty zadłużenia .

Mając na uwadze powyższe , wobec treści zawartej przez strony ugody z dnia 16 lipca 2015 r nr (...), wywiedzione powództwo uznać należało za przedwczesne, bowiem wobec wywiązywania się przez pozwanego w całości z postanowień zawartej ugody dochodzone przez powoda roszczenie nie jest wymagalne .

Z tej przyczyny apelacja powoda podlegała oddaleniu po myśli przepisu art. 385 kpc , o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku .