Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2016 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko M. U.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 19 listopada 2015 roku, sygn. akt I C 1313/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanej M. U. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Wiesława Buczek – Markowska SSO Iwona Siuta SSO Małgorzata Grzesik

Sygn. akt II Ca 143/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie, sygn. akt I C 1313/14:

I.  zasądził od pozwanej M. U. na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 1.403,90 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku rocznym od dnia 15 lipca 2014 roku do dnia zapłaty solidarnie z M. U. (1) oraz H. U., od których zasądzono wskazane świadczenie prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w niniejszej sprawie w postępowaniu upominawczym przez referendarza sądowego w dniu 24 października 2012 roku pod sygnaturą akt I Nc 2391/12;

II.  oddalił powództwo w pozostałej części;

III.  zasądził od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanej M. U. kwotę 1.887 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy powołał się na następujące ustalenia i rozważania prawne:

Lokal mieszkalny położony w S. przy ulicy (...) należy do Gminy M. S.. Na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 16 października 1989 roku najemcą tego lokalu zostali M. U. (1) i H. U.. Uprawnioną do zamieszkania wraz z nimi była córka M. U. (2).

M. U. (1) i H. U. nie regulowali opłat czynszowych, wobec czego powstała zaległość z tego tytułu, która nie została uregulowana pomimo wezwania do zapłaty. W tej sytuacji adresowanym pismem Gmina M. S. wypowiedziała umowę najmu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2000 roku i wezwała do wydania lokalu.

Od dnia 1 lipca 2000 roku Gmina M. S. rozpoczęła naliczanie opłat za korzystanie przez byłych najemców z lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) bez tytułu prawnego.

M. U. (2) zamieszkiwała w lokalu przy ulicy (...) w S. do końca stycznia 2010 roku, kiedy to wyprowadziła się z niego na stałe. Początkowo przebywała we W. w ramach programu wymiany studenckiej, zaś po powrocie do kraju zamieszkała przy ulicy (...) w S..

Za okres od września 2009 roku do końca stycznia 2010 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w S. należne Gminie M. S. opiewa na kwotę 1.403 zł 90 gr. Od powyższej należności Gmina M. S. naliczyła odsetki ustawowe do dnia 28 września 2012 roku na kwotę 515 zł 76 gr.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, iż podstawą zawartego w pozwie żądania zapłaty za korzystanie przez pozwaną z lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego stanowił przepis art. 18 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz.U. z 2014 roku, poz. 150 z późn. zm.).

Według Sądu w omawianej sprawie poza sporem pozostawał fakt skutecznego wypowiedzenia najemcom lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w S. umowy najmu tego lokalu oraz fakt ustania w następstwie tego stosunku najmu. Stosownie zatem do treści art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów osoby, które po ustaniu stosunku najmu zajmowały wyżej wymieniony lokal bez tytułu prawnego, były obowiązane do dnia jego opróżnienia co miesiąc uiszczać odszkodowanie na rzecz strony powodowej. Nie był także sporny fakt zamieszkiwania przez pozwaną M. U. w lokalu strony powodowej po utracie przez jej rodziców prawa najmu tego lokalu w dniu 30 czerwca 2000 roku. Pozwana przyznała, że korzystała z tego lokalu przez okres objęty sporem, tj. od września 2009 roku do końca stycznia 2010 roku. Przyznała także prawidłowość dokonanego przez powódkę wyliczenia należnego Gminie M. S. odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwaną z tego mieszkania przez wskazany powyżej okres objęty sporem na łączną kwotę 1 403 zł 90 gr. oraz punktacji lokalu (oświadczenie pełnomocnika pozwanej złożone na rozprawie w dniu 12 maja 2015 roku — k. 113).

Natomiast zarzuty pozwanej M. U. co do zaspokojenia dochodzonego roszczenia w toku postępowania egzekucyjnego skierowanego przeciwko M. U. (1) oraz H. U. na podstawie wydanego w niniejszej sprawie nakazu zapłaty, zostały uznane przez Sąd I instancji za nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe w punkcie I wyroku Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej M. U. na rzecz powódki Gminy M. S. wskazaną powyżej kwotę 1 403 zł 90 gr.

Sąd wskazał, iż roszczenie o odsetki znajduje swoje oparcie w treści art. 481 § 1 k.c. Powódka domagała się przyznania odsetek od żądanej w pozwie kwoty od dnia 29 września 2012 roku. W ocenie Sądu brak było jednakże podstaw dla uznania, że żądanie to jest uzasadnione od wskazanej przez powódkę daty. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu należy się właścicielowi z mocy prawa. Jego wymagalność zależy jednakże od tego, czy wierzyciel wezwie dłużnika do zapłaty żądanej z tego tytułu kwoty. Wysokość roszczenia nie wynika bowiem wprost z przepisów i bez określenia przez właściciela jego oczekiwanej wysokości osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego nie będzie wiedziała, jakie odszkodowanie winna uiszczać na jego rzecz. Tymczasem Sąd uznał, iż powódka nie przedstawiła żadnego dowodu na potwierdzenie tego, że informowała pozwaną M. U. o wysokości swoich roszczeń, czy też że wzywała ją do zapłaty określonej kwoty z tego tytułu. Pozwana zaś w treści sprzeciwu kwestionowała roszczenie odsetkowe strony powodowej, zaś w toku sporu przyznała wyłącznie wysokość należności głównej. W ocenie Sądu Rejonowego obligowało to Gminę M. S. do udowodnienia swojego roszczenia w zakresie odsetek za opóźnienie i to zarówno żądanych od należności głównej od daty wskazanej w piśmie z dnia 16 października 2014 roku, jak i w zakresie odsetek, które zostały zliczone na dzień 28 września 2012 roku. Ponieważ zabrakło dowodów na tę okoliczność Sąd przyjął, że po raz pierwszy M. U. (2) powzięła wiedzę co do treści kierowanych wobec niej roszczeń po zapoznaniu się z treścią pozwu oraz załączonych do niego dokumentów. Nastąpiło to w dniu 14 lipca 2014 roku, kiedy to pozwana zapoznała się z aktami sprawy. W tym dniu w sposób niewątpliwy wiedziała, jakiej kwoty domaga się od niej Gmina M. S. oraz za jaki okres. Od dnia następnego pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia w części, w jakiej okazało się ono należne stronie powodowej. Stąd też jako datę początkową naliczania odsetek Sąd Rejonowy przyjął w wyroku dzień 15 lipca 2014 roku, uznając, że w tej dacie roszczenie powódki pozostawało w całości wymagalne. Stąd też Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie I wyroku.

Sąd wskazał następnie, iż żądanie podlegało oddaleniu w pozostałym zakresie, jako że w części nie zostało udowodnione - co do odsetek za okres od dnia 29 września 2012 roku do dnia 14 lipca 2014 roku, jak również odsetek za opóźnienie wyliczonych na dzień 28 września 2012 roku na kwotę 515 zł 76 gr. Sąd uznał, iż skoro bowiem roszczenie stało się wymagalne w dniu 14 lipca 2014 roku, to brak było podstaw dla żądania odsetek za wcześniejszy okres. Tym samym w ocenie Sądu nie było możliwości wyliczenia odsetek na dzień 28 września 2012 roku, jako że nie zostało udowodnione, że w tej dacie pozwana w ogóle wiedziała o wysokości żądań powódki i że roszczenie było wymagalne. Skoro zaś nie wykazano wymagalności roszczenia, to zdaniem Sądu niezasadne okazało się żądanie odsetek za opóźnienie. Ponieważ powódka nie udowodniła zasadności swoich roszczeń także i w tej części, to żądanie skapitalizowanych odsetek także Sąd Rejonowy oddalił. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy orzekł jak w treści punktu II wyroku.

Z uwagi na fakt, że wydany nakaz zapłaty stał się prawomocny wobec M. U. (1) oraz H. U., zaś zasądzono na jego podstawie całość dochodzonej przez powódkę należności solidarnie od w/w dwójki pozwanych, Sąd uznał, iż konieczne stało się uczynienie w wyroku zastrzeżenia dotyczącego solidarnej odpowiedzialności obu wyżej wskazanych pozwanych oraz M. U. za kwotę zasądzoną od tejże pozwanej na mocy wyroku z dnia 19 listopada 2015 roku. W braku takiego zastrzeżenia co do kwoty objętej wyrokiem powódka uzyskałaby drugi tytuł egzekucyjny i miałaby potencjalną możliwość dwukrotnego wyegzekwowania tej samej należności — na podstawie wyroku od M. U., zaś na podstawie nakazu zapłaty od M. U. (1) oraz H. U..

O kosztach procesu Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła powódka i zaskarżając wyrok w części, tj. co do punktu II i III zarzuciła mu naruszenie:

1)  art. 232 k.p.c. polegającego na błędnym przyjęciu, że strona powodowa nie udźwignęła nałożonego na nią ciężaru dowodu i nie udowodniła roszczenia o odsetki od należności głównej za okres od dnia 29 września 2012 r. do dnia 14 lipca 2014 r. oraz roszczenia o odsetki w kwocie 515,75 zł skapitalizowanych na dzień 28 września 2012 r.;

2)  art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w związku z art. 476 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że roszczenie o zapłatę odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu nie jest zobowiązaniem terminowym (tj. uiszczanym co miesiąc) i powstaje dopiero z chwilą wezwania osoby obowiązanej do jego zapłaty, co tym samym skutkowało błędnym przyjęciem, że powodowi nie należą się odsetki od należności głównej za okres od dnia 29 września 2012 r. do dnia 14 lipca 2014 r. oraz odsetki w kwocie 515,75 zł skapitalizowane na dzień 28 września 2012 r., podczas gdy odszkodowania płatne jest co miesiąc z dołu i staje się wymagalne pierwszego dnia po upływającym miesiącu;

3)  art. 481 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie, które wynikało z przyjęcia, że dłużnik nie popadł w opóźnienie, co skutkowało oddaleniem żądania powoda o zasądzenie odsetek od należności głównej za okres od dnia 29 września 2012 r. do dnia 14 lipca 2014 r. oraz roszczenia o odsetki w kwocie 515,75 zł skapitalizowanych na dzień 28 września 2012 r., podczas gdy z treści tego przepisów należy wyinterpretować normę, iż powodowi przysługują ustawowe odsetki za opóźnienie w zapłacie comiesięcznego odszkodowania, które płatne jest z dołu i staje się wymagalne pierwszego dnia po upływającym miesiącu

4)  art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego , poprzez jego niezastosowanie co doprowadziło do uznania, że wysokość roszczenia o odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu nie wynika wprost z przepisów i bez określenia przez powoda jego oczekiwanej wysokości pozwana nie mogła wiedzieć o jego wysokości, podczas gdy wysokość odszkodowania odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu;

Wskazując na powyższe wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku w części, tj. co do pkt. II poprzez zasądzenie od pozwanej M. U. dodatkowo na rzecz powoda Gminy M. S. kwoty 327,01 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 1.403,90 zł od dnia 29 września 2012 r. do dnia 14 lipca 2014 r. oraz kwoty 515,76 zł tytułem skapitalizowanych na dzień 28 września 2012 r. odsetek wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty solidarnie z M. U. (1) oraz H. U., od których zasądzono wskazane świadczenie prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w niniejszej sprawie w postępowaniu upominawczym w dniu 24 października 2012 r. pod sygn. akt I Nc 2391/12 oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych - za obie instancje. Ewentualnie, wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w części, tj. co do pkt. II oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W uzasadnieniu apelująca wskazała, iż zgodnie z poglądami doktryny jak i przyjętą linią orzeczniczą odszkodowanie dochodzone w niniejszym postępowaniu ma charakter świadczenia okresowego. To z kolei zdaniem skarżącej oznacza, że pozwana miała obowiązek uiszczania odszkodowania co miesiąc na rzecz powódki z samego tylko faktu, iż zamieszkiwała w lokalu bez tytułu prawnego.

W ocenie apelującej płatność odszkodowania jako świadczenie okresowe jest obowiązkiem ustawowym osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego. Zatem pozwana w związku z faktem, że zajmowała lokal bez tytułu prawnego była zobowiązana na podstawie przepisów ustawy do comiesięcznego uiszczania odszkodowania na rzecz powoda. Zatem wymagalność tego świadczenia powstawała w okresach comiesięcznych i od tych dat powód mógł rozpocząć naliczanie odsetek za opóźnienie. W tym miejscu wskazano, że comiesięczne odszkodowanie płatne jest z dołu to jest w ostatnim dniu upływającego miesiąca zatem staje się wymagalne pierwszego dnia po upływającym miesiącu. Zdaniem skarżącej pozwana zatem z początkiem każdego kolejnego miesiąca była w opóźnieniu w zakresie płatności odszkodowania za poprzedni miesiąc, co uzasadniło zastosowanie art. 481 § 1 k.c. oraz uwzględnienie powództwa w zakresie żądania zasądzenia odsetek zgodnie z pismem procesowym powoda z dnia 16 października 2014 r. Apelująca uznała, iż gdyby przyjąć, jak to poczynił Sąd I Instancji, że wymagalność roszczenia powstaje dopiero z chwilą wezwania pozwanej do zapłaty to należałoby również uznać, że pozwana nie miała obowiązku uiszczać odszkodowania co miesiąc a jedynie wtedy kiedy powód wzywałby pozwaną do jego zapłaty, co jest sprzeczne z zasadami logiki a także z obowiązującą ustawą w tym zakresie.

Dalej podniesiono, iż Sąd I instancji ponadto uznał, że wysokość roszczenia o odszkodowanie za bezumowne najmowanie lokalu nie wynika wprost z przepisów i bez określenia przez powoda jego oczekiwanej wysokości pozwana nie mogła wiedzieć o jego wysokości, podczas gdy wysokość odszkodowania odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Skarżąca uznała, iż mogłaby jako właściciel lokalu żądać od osób zajmujących lokal bez tytułu prawnego odszkodowania w wysokości dotychczasowego czynszu wraz z opłatami za media, co nie może budzić żadnych wątpliwości, bowiem wynika to wprost z treści przepisu art. 18 u.o.p.l. Dalej podniesiono, iż podstawą do ustalenia wysokości odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu stanowiły obowiązujące w tym zakresie akty prawa stanowione przez organy Gminy i Wojewodę (...), które stanowiły załącznik do pisma procesowego powoda z dnia 16 października 2014 r. Skoro zaś pozwana miała obowiązek uiszczania opłat w wysokości dotychczasowego czynszu, to nie może zdaniem skarżącej budzić wątpliwości, że wysokość odszkodowania nie była pozwanej znana. Wskazano przy tym, że pozwana mieszkała z rodzicami w przedmiotowym lokalu od 1989 r. tj. przez większość swojego życia. Na przełomie 2009 i 2010 r. tj. w okresie, w którym pozwana była solidarnie zobowiązana do uiszczania odszkodowania pozwana miała 25 lat dlatego tym bardziej trudno jest w ocenie apelującej przyjąć, że nie wiedziała w jakiej wysokości należy uiszczać opłaty czynszowe. Dlatego też skarżąca podniosła, iż nie można uznać, że dopiero od chwili zapoznania się pozwanej z aktami sprawy pozwana mogła się dowiedzieć o wysokości roszczeń dochodzonych przez powoda, co uzasadniałoby moment wymagalności roszczenia, skoro to na pozwanej ciążył comiesięczny obowiązek zapłaty odszkodowania na rzecz powoda już z samego faktu korzystania z lokalu. Apelująca podniosła, iż nie można również pominąć faktu, że pozwana w toku procesu uznała wyliczenia powoda w zakresie należności głównej a zatem przyznała, iż wysokość należnego powodowi odszkodowania jest wyliczona w sposób prawidłowy a nadto skoro wymagalność odszkodowania powstawała z pierwszym dniem miesiąca następującym po upływającym miesiącu to żądanie odsetek okres od dnia 29 września 2012 r. do dnia 14 lipca 2014 r. oraz odsetek w kwocie 515,76 zł skapitalizowanych na dzień 28 września 2012 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty było jak najbardziej uzasadnione. To z kolei prowadzi zdaniem powódki do wniosku, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie oddalił powództwo w zakresie żądania przez powoda odsetek.

Następnie wskazano, iż z powyższymi zarzutami powiązany jest również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 232 k.p.c. Sąd I instancji uznał, że powód nie wywiązał się z nałożonego na niego ciężaru dowodowego oraz nie udowodnił roszczenia o odsetki. W tym miejscu powódka wskazała, że do pisma procesowego z dnia 16 października 2014 r., w którym zostało ograniczone powództwo wobec pozwanej oraz sprecyzowane roszczenie, załączyła analizę dokumentów księgowych za okres od 29.09.2009 do 28.09.2012 r., które stanowi wyliczenie przez powoda należności za okres od września 2009 do stycznia 2010 r. wraz z wyliczeniem odsetek od tej należności. W jej ocenie przedstawiła zatem dokument, z którego jednoznacznie wynika zarówno wysokość odszkodowania jak również wyliczenie należnych odsetek. W tabeli zostało wskazane, że terminy płatności odszkodowania przypadają na koniec miesiąca a zatem odsetki są kapitalizowane od pierwszego dnia po upływającym miesiącu. Skoro zaś powód wykazał, że odsetki zostały naliczone w sposób prawidłowy a pozwana poprzestała tylko na twierdzeniu, że kwestionuje ich wysokość to zgadnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu to na pozwanej ciążył obowiązek obalenia twierdzenia powódki, czego w ocenie skarżącej pozwana nie uczyniła.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy, a tym samym o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji, co do roszczenia odsetkowego wskazanego w treści pozwu i przyjmuje je za własne bez potrzeby ich szczegółowego powielania.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2011 r. II CSK 635/10 stwierdził, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa zapatrywanie, zgodnie z którym przysługujące wierzycielowi, zgodnie z art. 481 k.c., odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią ryczałtowo ujętą, minimalną rekompensatę doznanego uszczerbku wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego świadczenia pieniężnego. Odsetki te niewątpliwie zatem pełnią funkcję odszkodowawczą (zob. m.in. wyroki z dnia: 15 stycznia 2004 r., II CSK 352/02, niepubl.; z dnia 9 maja 2008 r., III CSK 17/08, niepubl. oraz z dnia 16 kwietnia 2009 r., I CSK 524/08, OSNC-ZD 2009, nr 4, poz. 106). Sąd Najwyższy stwierdził też, iż nie zawsze zatem wymagalność roszczenia jest równoznaczna ze stanem opóźnienia dłużnika.

Słusznie Sąd I instancji wskazał, iż odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu należy się właścicielowi z mocy prawa. Stwierdzić, jednak należy, iż stan opóźnienia zależy od tego, czy wierzyciel wezwie dłużnika do zapłaty żądanej z tego tytułu kwoty . Wysokość roszczenia nie wynika bowiem wprost z przepisów i bez określenia przez właściciela jego oczekiwanej wysokości osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego nie będzie wiedziała, jakie odszkodowanie winna uiszczać na jego rzecz. Zwłaszcza gdy - jak w niniejszej sprawie - dochodzone jest odszkodowanie od osoby, która nie była stroną umowy najmu, a powódka nie wykazała, iż pozwanej znana była wysokość czynszu najmu z okresu, kiedy jeszcze umowa obowiązywała.

Tymczasem Sąd uznał, iż powódka nie przedstawiła żadnego dowodu na potwierdzenie tego, że informowała pozwaną M. U. o wysokości swoich roszczeń, czy też że wzywała ją do zapłaty określonej kwoty z tego tytułu. Słusznie Sąd I instancji wskazał, iż obligowało to Gminę M. S. do udowodnienia swojego roszczenia w zakresie odsetek za opóźnienie i to zarówno żądanych od należności głównej od daty wskazanej w piśmie z dnia 16 października 2014 roku, jak i w zakresie odsetek, które zostały zliczone na dzień 28 września 2012 roku. Ponieważ zabrakło dowodów na tę okoliczność Sąd I instancji słusznie przyjął, że po raz pierwszy M. U. (2) powzięła wiedzę co do treści kierowanych wobec niej roszczeń po zapoznaniu się z treścią pozwu oraz załączonych do niego dokumentów.

Inaczej rzecz ujmując: opóźnienie powstaje tylko wtedy, gdy brak zapłaty po stronie dłużnika jest bezprawny, a więc gdy dłużnik nie może wskazać podstawy prawnej do odmowy spełnienia świadczenia pomimo upływu terminu. Nie ulega zaś wątpliwości, iż okoliczności wykonywania zobowiązania, w tym zachowanie wierzyciela czy okoliczności niezależne od stron mogą wpłynąć na możliwość dotrzymania przez dłużnika terminu spełnienia świadczenia.

W przedmiotowej sprawie pozwana nie wiedziała ile wynosi odszkodowanie, a powódka -profesjonalnie zarządzająca zasobem mieszkaniowym - nie określiła wysokości tego odszkodowania.

Wysokość żądania stała się dla powódki oczywista dopiero w dniu 14 lipca 2014 roku, kiedy to pozwana zapoznała się z aktami sprawy. W tym dniu w sposób niewątpliwy wiedziała, jakiej kwoty domaga się od niej Gmina M. S. oraz za jaki okres. Od dnia następnego pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia w części, w jakiej okazało się ono należne stronie powodowej. Stąd też jako datę początkową naliczania odsetek Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął w wyroku dzień 15 lipca 2014 roku, uznając, że w tej dacie roszczenie powódki pozostawało w całości wymagalne. Stąd też Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie I wyroku.

Niezależnie od powyższych rozważań, uznaniu za słuszne roszczenia odsetkowego w okresie przed wezwaniem pozwanej do uiszczenia odszkodowania w określonej wysokości sprzeciwiają się również zasady współżycia społecznego. Należy wskazać, iż powódka w okresie, kiedy zamieszkiwała w lokalu (w okresie dochodzonym pozwem) była osobą młodą, u progu dorosłego życia. Studiowała i zdobywała zawód, a zatem obciążanie jej już w tym momencie obowiązkiem podjęcia działań mających na celu poczynienie ustaleń co do wysokości należnego odszkodowania, nie może być uznane za słuszne w świetle zasad współżycia społecznego. To bowiem powódka zarządzająca zasobem mieszkaniowym Gminy powinna zadbać o właściwe określenie zobowiązania i wystosowanie właściwego wezwania do zapłaty odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 kpc orzeczono jak w punkcie I sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy oparł o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zasądzając na rzecz pozwanego kwotę obejmującą wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości 90 zł wynikającej z § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 t.j.).

SSO Wiesława Buczek-Markowska SSO Iwona Siuta SSO Małgorzata Grzesik