Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Bożena Bielska

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2013r. w O.

sprawy z odwołania S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 20 marca 2013r. nr (...)

i z dnia 13 maja 2013r. nr (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 13 maja 2013 roku i przyznaje S. M. prawo do emerytury od dnia 1 lutego 2013 roku,

2.  stwierdza bark odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3.  umarza postępowanie w sprawie w przedmiocie odwołania od decyzji z dnia 20 marca 2013 roku.

Sygn. akt III U 832/13

UZASADNIENIE

S. M. w sprawie IIIU 832/13 wniósł odwołanie od decyzji O/ZUS w P. z dnia 20.03.2013r. nr (...), którą to decyzją organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący domagał się zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) w O. od 19.07.1977r. do 2.04.1986r. i od 12.05.1987r. do 30.11.1991r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) od 5.04.1986r. do 14.11.1986r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że S. M. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, gdyż nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresów pracy w Przedsiębiorstwie (...) w O., ponieważ w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazano stanowisko pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony a w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowca. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono też okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) ponieważ w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazano stanowisko pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony a w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowca samochodu (...) oraz kierowca samochodu dostawczego.

ZUS wskazał również, że w decyzji z dnia 20.03.2013r. błędnie wskazano ogólny staż pracy odwołującego, bowiem wynosi on 25 lat, dlatego kolejną decyzją z dnia 13.05.2013r. ponownie odmówiono mu prawa do emerytury, uchylając jednocześnie decyzję z dnia 20.03.2013r.

Od decyzji z dnia 13.05.2013r. S. M. wniósł odwołanie w sprawie IIIU 962/13.

Zarządzeniem z dnia 25.09.2013r. sprawy IIIU 832/13 i IIIU 962/13 zostały połączone do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt IIIU 832/13.

W toku postępowania odwołujący oświadczył również, że domaga się zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) Ekspozytura w B. od 25.04.1974r. do 18.07.1977r.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 4.09.2013rr. S. M. złożył w ZUS wniosek o emeryturę.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy w dniu 20.03.2013r. wydał zaskarżoną decyzję, w której odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W decyzji z dnia 20.03.2013r. błędnie wskazano ogólny staż pracy odwołującego określając go na 23 lata 5 miesięcy i 25 dni, bowiem wynosił on 25 lat, dlatego kolejną decyzją z dnia 13.05.2013r. ponownie odmówiono mu prawa do emerytury, uchylając jednocześnie decyzję z dnia 20.03.2013r. i wskazując prawidłowy ogólny staż pracy.

S. M. zakwestionował obie decyzje w części odmawiającej mu prawa do emerytury.

Ponieważ decyzja z dnia 20.03.2013r. została przez ZUS uchylona, a decyzja z 13.05.2013r. w tej części nie została zaskarżona, postępowanie w przedmiocie odwołania od decyzji ZUS z 20.03.2013r. podlegało umorzeniu w oparciu o art. 355 § 1 kpc bowiem jego prowadzenie było niedopuszczalne wobec braku przedmiotu zaskarżenia.

Merytorycznemu badaniu podlegało natomiast odwołanie od decyzji ZUS z dnia 13.05.2013r.

W ocenie Sądu odwołanie od tej decyzji jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2) w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1.01.1999r. ma wymagany 25-letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,

Zdaniem Sądu w świetle powyższych przepisów S. M. spełnia przesłanki do uzyskania prawa do emerytury, gdyż osiągnął wymagany wiek oraz na dzień 1.01.1999r. udokumentował wymagany ogólny staż pracy, bowiem organ rentowy wyliczył go na 25 lat. Odwołujący ukończył już 60 lat i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,

W ocenie Sądu S. M. wykazał też wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie zaś treścią §2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z ust. 2 tego przepisu wynika natomiast, że okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Przedmiotem badania były ostatecznie okresy zatrudnienia:

- w Przedsiębiorstwie (...) Ekspozytura w B. od 25.04.1974r. do 18.07.1977r.,

- w Przedsiębiorstwie (...) w O. od 19.07.1977r. do 2.04.1986r. i od 12.05.1987r. do 30.11.1991r.,

- w Przedsiębiorstwie (...) od 5.04.1986r. do 14.11.1986r.

Na okoliczność zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Ekspozytura w B. odwołujący złożył do ZUS ogólne świadectwo pracy, wystawione w dniu 8.08.1977r. i wskazujące, iż w okresie od 25.04.1974r. do 18.07.1977r. był zatrudniony na stanowisku kierowcy (k.10a.e.). Za ten okres nie złożył natomiast świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Na okoliczność zatrudnienia Przedsiębiorstwie (...) złożył do ZUS świadectwo pracy z 30.11.1991r. (k. 11a.e.), w którym wskazano, że odwołujący w tym zakładzie pracował od 19.07.1977r. do 31.12.1991r. na stanowisku kierowcy, w tym od 03.04.1986r. do 11.05.1986r. miał urlop bezpłatny i pracował na budowie eksportowej w ZSRR.

Za okres pracy w w/w zakładzie odwołujący złożył nadto świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione w dniu 21.12.1991r. (k. 24a.e.). Wskazano w nim, iż był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, zgodnie z wykazem A Dział VIII poz. 2, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jak już wskazano wyżej, świadectwo to zostało zakwestionowane przez ZUS z przyczyn formalnych, bowiem w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowcy, bez określenia rodzaju pojazdu.

Na okoliczność zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) odwołujący złożył do ZUS świadectwo pracy z 4.01.2008r. (k. 12a.e.), wystawione przez następcę prawnego tego zakładu. W świadectwie tym wskazano, że odwołujący pracował od 4.04.1986r. do 4.04.1987r. na stanowisku kierowcy samochodu (...) i kierowcy samochodu dostawczego, przy czym w okresie od 5.04.1987r. do 9.05.1987r. korzystał z urlopu wypoczynkowego, za który wypłacono ekwiwalent w walucie obcej za granicą oraz wynagrodzenie zlotowe w kraju.

Za w/w okres pracy odwołujący złożył nadto świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione w dniu 4.01.2008r. (k. 25a.e.). Wskazano w nim, iż w okresie od 5.04.1986r. do 14.11.1986r. był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, zgodnie z wykazem A Dział VIII poz. 2, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz wykazem A Dział VIII, poz. 2, pkt 2 Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanej przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury i renty.

Jak już wskazano wyżej, także i to świadectwo zostało zakwestionowane przez ZUS z przyczyn formalnych, bowiem w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowcy i kierowcy samochodu dostawczego.

Zakwestionowanie tych świadectw w szczególnych warunkach skutkowało koniecznością zbadania, czy zawarte w nim dane odpowiadają stanowi faktycznemu i koniecznością ustalenia, czy odwołujący pracował w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i w jakich dokładnie okresach.

W toku postępowania Sąd przesłuchał S. M. na okoliczność charakteru wykonywanej przez niego pracy. Odwołujący zeznał, że w (...) w B. od 25.04.1974r. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego, jeździł L., J., Z., i woził kruszywo, płyty, żwir ze żwirowi, bowiem przedsiębiorstwo zajmowało się wykonywaniem usług transportowych dla budownictwa. Zeznał nadto, że następnie pracował jako kierowca w Oddziale (...) w O., jeździł samochodami ciężarowymi, woził kruszywo z B. do W., do G., na budowy do O.. Przyznał, że pracował na budowie eksportowej w ZSRR i wskazał, iż pracował tam na podstawie umowy o pracę , jeździł samochodem (...) o ciężarze 17 ton a ostatnie 3 miesiące kontraktu za granicą jeździł samochodem dostawczym.

Na powyższe okoliczności Sąd przesłuchał również świadków Z. K., M. P., A. K. i K. P..

Świadek Z. K. zeznał, że pracował z odwołującym w zakładzie (...) Oddział B., przy czym on pracował od początku 1975r. do połowy 1978r. Świadek zeznał nadto, iż firma ta wykonywała usługi transportowe na potrzeby innych zakładów. Pytany o wykonywane czynności zeznał, że zarówno on jak i odwołujący byli kierowcami, on jeździł S. a odwołujący L. i Z., przez jakiś czas jeździli jednym samochodem na dwie zamiany. Obaj wozili płyty na bloki, żwir, cement, zbrojenia na potrzeby różnych budów, byli też na delegacji na Hucie (...), w P. i tam też jeździli tymi samochodami. Z jego zeznań wnika, że odwołujący następnie przeniósł się do pracy do O.. Świadek wskazał również, że ma emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Przesłuchany w charakterze świadka M. P.zeznał, że pracował w firmie (...) B.od 1971r. przez 30 lat na stanowisku kierowcy, jeździł S., J., K. Pytany o S. M.zeznał, że jeździł on J.i Z., potem się ożenił i przeprowadził do O.. Także i on zeznał, że ma emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach i zaliczony ten okres, emeryturę przyznał mu Sąd, bowiem nie miał świadectwa w szczególnych warunkach.

Świadek A. K.pracował z odwołującym w firmie (...). Zeznał, że obaj z odwołującym pracowali jako kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5t. Odwołujący pracował na wywrotkach, woził żwir, ziemię na potrzeby innych zakładów pracy, do W.i innych miejscowości, na budowy, a świadek jeździł K.. Z zeznań świadka wynika, że zarówno on, jak i odwołujący byli na budowie eksportowej w ZSRR, obaj byli tam kierowcami samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, bowiem byli wysyłani do takiej samej pracy, jaką wykonywali w Polsce.

Świadek K. P.pracował w (...)w latach 1980-1993 na stanowisku kierowcy. Zeznał, że jeździł J., cementowozem i (...) ton, S. M.też był kierowcą i jeździł Z.z przyczepą oraz T.. Z jego zeznań wynika, iż obaj wozili kruszywo i żwir na potrzeby innych zakładów, bowiem ich zakład wykonywał usługi transportowe. Także ten świadek zeznał, iż odwołujący pracował za granicą jako kierowca, nie potrafił jednak podać, jakimi samochodami jeździł.

Sąd dał wiarę w/w zeznaniom odwołującego i świadków. Ich zeznania są ze sobą spójne i zgodne. Świadkowie mają bezpośrednią wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez odwołującego, ponieważ również pracowali na stanowiskach kierowców, znali warunki pracy w zakładzie oraz wskazali marki i ładowność samochodów, którymi faktycznie jeździł odwołujący. Nie mieli szczegółowej wiedzy jedynie na temat okresu pracy odwołującego na budowie eksportowej za granicą. Co do tego okresu wystarczające są jednak dokumenty zawarte w jego aktach osobowych, bowiem wskazano w nich, jakimi samochodami jeździł.

Sąd w toku postępowania uzyskał akta osobowe odwołującego z okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Ekspozytura w B. od 25.04.1974r. do 18.07.1977r. Część tych akt została nadesłana z archiwum (...) S.A. w Ł. a część z Archiwum Państwowego w W. Oddział w P.. Dokumentacja nadesłana przez (...) S.A. w Ł. jest tylko szczątkowa, zwierają bowiem jedynie świadectwo pracy z dnia 8.08.1977r. i pismo wyrażające zgodę na przejście odwołującego do pracy w (...) oraz karty zarobkowe. Dokumentacja nadesłana przez Archiwum w P. zawiera natomiast m.in. podanie o przyjęcie do pracy, kwestionariusz osobowy oraz umowę o pracę na stanowisku kierowcy, lecz z dokumentów tych nie wynika, jakim samochodem jeździł odwołujący. Jak już jednak wskazano wyżej, z zeznań świadków Z. K. i M. P., którzy pracowali z S. M. w tym zakładzie wynika, że odwołujący w tym okresie był kierowcą samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Sąd uzyskał też akta osobowe odwołującego z okresu pracy w (...) w O. od 19.07.1977r. 31.12.1991r. Zawierają one w szczególności umowę o pracę, angaże, karty zarobkowe, oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę i świadectwo pracy, a w dokumentach tych wskazano, iż odwołujący pracował na stanowisku kierowcy. Z tych akt osobowych wynika również, że odwołujący miał udzielony urlop bezpłatny od 3.04.1986r. na czas wyjazdu na budowę eksportową a do pracy powrócił z dniem 11.05.1987r. Także z tych dokumentów tych nie wynika, jakim samochodem jeździł odwołujący w (...) w O.. Jak już jednak wskazano wyżej, z zeznań świadków A. K., K. P., którzy pracowali z S. M. w tym zakładzie wynika, że odwołujący w tym okresie był kierowcą samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Z akt osobowych z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wynika zaś, iż odwołujący w dniu 3.04.1986r. zawarł umowę o pracę na budowie eksportowej w ZSRR na okres od 5.04.1986r. do 4.04.1987r. W umowie tej wskazano, że odwołujący jest kierowcą samochodu (...). Sądowi z urzędu wiadomo, że jest to samochód ciężarowy o ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 tony i o ładowności powyżej 11 ton i jest produkowany nawet obecnie. Ze znajdującego się w tych aktach zestawienia pracowników, sporządzonego pismem ręcznym wynika, że z dniem 15.11.1986r. odwołujący został kierowcą samochodu dostawczego. Dane te są zgodne z danymi wskazanymi w świadectwie pracy w szczególnych warunkach i w ogólnym świadectwie pracy.

Zeznania świadków i odwołującego stanowią uzupełnienie w/w dokumentów i w ocenie Sądu wskazują, że S. M. pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony: w Przedsiębiorstwie (...) Ekspozytura w B. od 25.04.1974r. do 18.07.1977r. (3 lata 2 miesiące i 24 dni), w Przedsiębiorstwie (...) w O. od 19.07.1977r. do 2.04.1986r. (8 lat 8 miesięcy i 15 dni) i od 12.05.1987r. do 30.11.1991r. (4 lata 6 miesięcy i 20 dni) oraz w Przedsiębiorstwie (...) od 5.04.1986r. do 14.11.1986r. (7 miesięcy i 10 dni).

Z treści wykazu A Działu VIII, poz. 2 stanowiącego załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami w szczególnych warunkach rozumieniu tego Rozporządzenia.

Po uwzględnieniu w/w okresów pracy w szczególnych warunkach odwołujący będzie spełniał warunek posiadania 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż wynosi on 17 lat i 9 dni. Pozostałe przesłanki określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie były sporne.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że S. M. przysługuje prawo do emerytury od 1.02.2013r., tj. od miesiąca złożenia wniosku i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc dokonał stosownej zmiany zaskarżonej decyzji z 13.05.2013r.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Dopiero dane uzyskane przez Sąd z akt osobowych odwołującego i przesłuchanie świadków pozwoliły na ustalenie, jakie faktycznie czynności wykonywał S. M. i jakimi samochodami kierował, a w konsekwencji na zaliczenie jego pracy do prac w szczególnych warunkach. W tej sytuacji ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie okresu pracy w szczególnych warunkach w toku postępowania przed tym organem.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.