Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2017r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania R. R. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 20 grudnia 2016 r. (Nr (...))

w sprawie R. R. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo R. R. (1) do emerytury od dnia (...)roku.

Sygn. akt: IV U 37/17 UZASADNIENIE

Decyzją z 20 grudnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił R. R. (1) prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy podniósł, że udowodniony przez ubezpieczonego okres ubezpieczenia to 22 lata, 9 miesięcy i 19 dni i do okresu tego nie zaliczono okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 18 września 1972r. do 18 września 1975r. z uwagi na niespójności w złożonej dokumentacji ,tj. w zeznaniach świadków, z których wynika, że ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym do 18 września 1975r., gdy tymczasem ze świadectwa pracy wynika, że już od 15 września 1975r. był on zatrudniony w Zakładzie Zespołów (...) w W.. Ponadto organ rentowy ustalił, że ubezpieczony wykazał 6 lat, 3 miesiące i 28 dni pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia od 5 marca 1981r. do 28 lutego 1987r. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) oraz od 16 października 1997r. do 31 marca 1998r. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W.. Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył okresu pracy ubezpieczonego (...) od 2 marca 1987r. do 30 września 1996r. z uwagi na nieprzedłożenie dokumentacji stwierdzającej, że w okresie tym ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach (decyzja z 20 grudnia 2016r. k.43 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył R. R. (1) wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres jego pracy w firmie w (...), gdyż w czasie tego zatrudnienia wykonywał tego samego rodzaju pracę, co w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W.. Nadto podniósł, że wbrew stanowisku organu rentowego do okresu ubezpieczenia powinien być zaliczony okres jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, która to pracę potwierdzili świadkowie w złożonych zeznaniach (odwołanie k.1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2-3 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony R. R. (1) w dniu (...)r. ukończył 60-ty rok życia. W tym samym dniu wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 18 listopada 2016r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 22 lata, 9 miesięcy i 19 dni, z czego okresy składkowe stanowią 20 lat, 4 miesiące i 17 dni, a okresy nieskładkowe 2 lata, 5 miesięcy i 2 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 6 lat, 3 miesiące i 28 dni (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 1 lutego 2016r. k.15 akt emerytalnych oraz świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 9 grudnia 2016r. k.40 akt emerytalnych).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą 25-letniego okresu ubezpieczenia oraz 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 20 grudnia 2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 20 grudnia 2016r. k.43 akt emerytalnych).

Ubezpieczony R. R. (1) urodził się dniu (...) Od urodzenia mieszkał z rodzicami w w/w miejscowości B., gmina D., powiat W., w województwie (...), w której rodzice ubezpieczonego S. i F. K. małż. R. od. II połowy lat 50-tych XX wieku posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 7,14 ha (zaświadczenie Starostwa Powiatowego w W. z 14 listopada 2016r. k.13 akt emerytalnych oraz poświadczenie zameldowania ubezpieczonego z 20 września 2016r. k.12 akt emerytalnych). Rodzice ubezpieczonego uprawiali przedmiotowe gospodarstwo rolne. W gospodarstwie rolnym uprawiane było zboże, ziemniaki, inne warzywo, gryka, łubin oraz prowadzona była hodowla krów w ilości 3 do 5 sztuk jednocześnie, trzody chlewnej – w ilości co najmniej kilkunastu sztuk jednocześnie, drobiu. W gospodarstwie utrzymywany był również koń do prac polowych. W czerwcu 1971r. ubezpieczony ukończył szkołę podstawową i od września 1971r. rozpoczął naukę w (...) Szkole Zawodowej w W., oddalonym od rodzinnej wsi ubezpieczonego o około 25 km. Szkołę tę ubezpieczony ukończył w dniu 20 czerwca 1973r. (oświadczenie ubezpieczonego k.10 akt emerytalnych). Po ukończeniu nauki w powyższej szkole ubezpieczony nadal mieszkał z rodzicami, a od 15 września 1975r. podjął pierwszą pracę zawodową w Zakładzie Zespołów (...) w W. (świadectwo pracy z 25 lipca 1979r. k.3 akt o ustalenie kapitału początkowego). W okresie nauki w szkole zawodowej – w dniu 18 listopada 1972r. ubezpieczony ukończył 16. rok życia. Od tego czasu do chwili podjęcia pracy zawodowej ,tj. do 14 września 1975r., a zatem przez 2 lata, 9 miesięcy i 28 dni ubezpieczony stale – codziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. W okresie nauki w szkole zawodowej ubezpieczony dojeżdżał do tej szkoły autobusem, który odjeżdżał z przystanku w rodzinnej wsi. Podróż w jedną stronę zajmowała ubezpieczonemu około 30-35 minut. Ubezpieczony rozpoczynał zajęcia w szkole o godzinie 8 rano, a kończył najpóźniej o godzinie 15 i po zakończeniu zajęć wracał do domu najpóźniej o godzinie 16. Pracę w gospodarstwie rolnym ubezpieczony wykonywał po powrocie ze szkoły przez co najmniej 4 godziny dziennie do godzin wieczornych (godziny 20-21), a po zakończeniu nauki w szkole zawodowej (20 czerwca 1973r.) do chwili podjęcia pracy zawodowej (15 września 1975r.) przez cały dzień. W okresie przypadającym na okres nauki w szkole, który dotyczy późnej jesieni 1972r., zimy 1972/1973 oraz wiosny 1973r. ubezpieczony po powrocie ze szkoły pomagał przy tzw. wieczornym obrządku zwierząt - przygotowywał paszę i podawał ją zwierzętom oraz wykonywał inne prace w obejściu. Od wiosny wykonywał również sezonowe prace polowe – przy sianokosach, a następnie żniwach. Po ukończeniu szkoły zawodowej (20 czerwca 1973r.) do chwili podjęcia w/w pracy zawodowej ubezpieczony poświęcał na pracę w gospodarstwie każdy dzień. Wykonywał prace w obejściu, przy zwierzętach oraz pracował przy wszystkich pracach polowych właściwych dla danej pory roku. Ubezpieczony ma o 6 lat starszego brata R. R. (3), który w rozpatrywanym okresie – od 1971r. pracował zawodowo jako kierowca (zeznania świadków: H. L. i R. R. (3) k.41-63 akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.63v i k.16-17 akt sprawy).

W okresie od 2 marca 1987r. do 30 września 1996r., a zatem przez 9 lat i 7 miesięcy ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W., w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 30 września 1996r. k.1 akt osobowych i k.17 akt o ustalenie kapitału początkowego). Przez cały tego zatrudnienia ubezpieczony pracował na stanowisku montera obudowy wykopu (umowa o pracę na okres próbny z 2 marca 1987r. i na czas nie określony z 16 marca 1987r. – k.3 i 5 akt osobowych). Na stanowisku tym pracował w głębokich wykopach – przy budowie wodociągów, kanałów burzowych i kanalizacyjnych. Głębokość wykopów wynosiła średnio 6-7 metrów do nawet 12-13 metrów głębokości – przy budowie tuneli. Ubezpieczony pracował przy wykonywaniu wykopów, a następnie przy ich obudowywaniu przy użyciu żwiru i betonu, po wcześniejszym zaszalowaniu i założeniu sączków. Była to praca całoroczna, wykonywana na zewnątrz (zeznania ubezpieczonego k.63v i 16v-17 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie R. R. (1) podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, a także przesłankę co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek, a ponadto jako członek otwartego funduszu emerytalnego złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa (k.2 akt emerytalnych). W odniesieniu do przesłanki 25-letniego stażu ubezpieczenia ubezpieczony podnosił, że wykazane przez niego okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 22 lata, 9 miesięcy i 19 dni powinny być uzupełnione okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16. roku życia ,tj. od 18 listopada 1972r. do chwili podjęcia pierwszej pracy zawodowej (w dniu 15 września 1975r.), a zatem w wymiarze 2 lata, 9 miesięcy i 28 dni. Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, ze stanowisko ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu opartych na wiarygodnych dowodach z dokumentów, a także na zeznaniach świadków – ówczesnych mieszkańców wsiB., w tym starszego brata ubezpieczonego oraz spójnych zeznaniach ubezpieczonego wynika, że od chwili ukończenia 16 roku życia (18 listopada 1972r.), początkowo jeszcze jako uczeń szkoły zawodowej – do 20 czerwca 1973r., a po jej ukończeniu jako absolwent szkoły niepracujący jeszcze zawodowo – do 14 września 1975r. ubezpieczony stale – codziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, zarówno w obejściu, szczególnie przy obrządku zwierząt, a także przy wszystkich pracach polowych. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę areał gospodarstwa (ponad 8 ha) i prowadzoną w nim uprawę roślinną oraz hodowlę zwierząt nie może być wątpliwości co do realnej potrzeby świadczenia przez ubezpieczonego pomocy w pracy w gospodarstwie rolnym, szczególnie że jedyny – starszy brat ubezpieczonego pracował już zawodowo i w mniejszym stopniu był zaangażowany w pracę w gospodarstwie. Przy ocenie tej należy również uwzględnić, że we wskazanym okresie (początek lat 70-tych ubiegłego wieku) gospodarstwa rolne były niezmechanizowane. W przekonaniu Sądu nie może być również wątpliwości, że odległość z miejsca zamieszkania ubezpieczonego do miejscowości, w której znajdowała się szkoła zawodowa ubezpieczonego nie była tego rodzaju (25 km), aby ubezpieczony nie mógł codziennie dojeżdżać do szkoły i wracać z niej do domu i aby po szkole nie dysponował czasem na wykonanie pracy w gospodarstwie w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, skoro najpóźniej wracał do domu o godzinie 16. W swojej ocenie Sąd uwzględnił również to, że ubezpieczony był uczniem szkoły zawodowej, w której program nauczania nie wymaga intensywnej pracy w domu. W tych okolicznościach, zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd uznał, że w/w okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym podlega doliczeniu do okresu wymaganego do emerytury, sprawiając że ubezpieczony legitymuje się 25-letnim okresem ubezpieczenia.

W odniesieniu do przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony podnosił, że uwzględniony przez organ rentowy okres w wymiarze 6 lat, 3 miesiące i 28 dni powinien być uzupełniony okresem pracy w Przedsiębiorstwie (...) w W. od 2 marca 1987r. do 30 września 1996r., a zatem w wymiarze 9 lat i 7 miesięcy. W spójnych i logicznych zeznaniach w charakterze strony ubezpieczony podnosił, że przez cały ten okres pracował w głębokich wykopach przy budowanie kanalizacji, kanałów deszczowych. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w aktach osobowych ubezpieczonego, z których wynika, że okresie tym ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku montera obudowy wykopu. Nie ulega wątpliwości, że praca w głębokich wykopach przy budowie rurociągów jest zaliczana do pracy w szczególnych warunkach, o czym stanowi wykaz A dział V poz.1 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając to na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że R. R. (1) przysługuje prawo do emerytury od (...). ,tj. od dnia, w którym ubezpieczony ukończył 60. roku życia, przez co spełniała się ostatnia przesłanka nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.