Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jerzy Pukas (spr.)

Sędziowie: SSO Sławomir Brzózka

SSR del. Agnieszka Bednarz

Protokolant: st. sekr. sądowy Renata Kozieł

przy udziale Przemysława Głąbiewskiego Prokuratora Prokuratury Rejonowej Częstochowa – Północ w Częstochowie

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2017r. sprawy

M. B. s. B. i W. z d. P., ur. (...)

w C.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie

z dnia 13 kwietnia 2017 r. , sygn. akt III K 803/16

orzeka:

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniża wymiar kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt 1 tegoż wyroku do 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. B. K. – Kancelaria (...) w B. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu skazanego M. B. w postępowaniu odwoławczym, przy czym kwota ta obejmuje również należny podatek VAT;

4.  zwalnia skazanego M. B. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt VII Ka 498/17

UZASADNIENIE

Przedmiotem postępowania w sprawie III K 803/16 Sądu Rejonowego w Częstochowie było wydanie wyroku łącznego w stosunku do M. B. skazanego niżej wymienionymi prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 28.08.2008 r. sygn. akt III K 410/08 za czyn popełniony w dniu 4.04.2008r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, której wykonanie następnie zarządzono; grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 10 złotych;

II.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 29.07.2009 r. sygn. akt III K 169/09 za czyny popełnione w dniu 5.03.2009r., w okresie od 1.01.2009r. do 27.02.2009r. na karę łączną 1 roku pozbawienia wolności;

III.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 26.09.2013 r. sygn. akt III K 813/13 za czyny popełnione w dniu 14.03.2013r. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, której wykonanie następnie zarządzono; grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 10 złotych;

IV.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 13.08.2015 r. sygn. akt III K 971/14 za czyny popełnione w dniach: 8.05.2014r., 29.07.2014r., 8.08.2014r., 8.09.2014r., 15.09.2014r., 2.10.2014r., 21.10.2014r., 29.10.2014r., 3.11.2014r., 4.11.2014r. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności;

V.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 6.12.2016 r. sygn. akt III K 563/16 za czyny popełnione w dniach 16.05.2016r., 27.05.2016r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

VI.  Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 8.12.2016 r. sygn. akt III K 653/16 za czyn popełniony w dniu 10.05.2016r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2017 roku, sygn. akt III K 803/16 Sąd Rejonowy w Częstochowie:

1.  na mocy art. 85 §1 i 2 kk i art. 86 §1 kk połączył orzeczone wobec skazanego M. B. kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami opisanymi w pkt III, IV, V i VI części wstępnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 4 (czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  w pozostałej części łączone wyroki pozostawił do odrębnego wykonania;

3.  na mocy art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w przedmiocie połączenia kar orzeczonych wyrokami opisanymi w pkt I i II części wstępnej wyroku;

4.  na mocy art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej w pkt. 1 kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy kary odbytej w sprawie III K 971/14 oraz okresy podlegające zaliczeniu na poczet łączonych kar: od 16.09.2014r. do 18.09.2014r.; od 12.11.2014r. do 13.11.2014r.; od 14.03.2013r. do 15.03.2013r.;

5.  na mocy art. 22 ³ ust 1 ustawy o radcach prawnych zasądził od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnej B. K. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem zł sześćdziesiąt gr) zł obejmującą podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

6.  na mocy art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów postępowania obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego, który zaskarżył wyrok w części dotyczącej wymiaru kary, tj. w zakresie pkt 1 wyroku, zarzucając mu:

-

obrazę przepisów prawa materialnego, która mogła mieć istotny wpływ na treść wyroku w postaci art. 85 k.k. i 86 k.k. oraz rażącą niewspółmierność kary poprzez niezastosowanie zasady absorpcji przy łączeniu kar pozbawienia wolności pomimo istniejących ku temu przesłanek,

-

obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 85 a k. k., która mogła mieć istotny wpływ na treść wyroku poprzez uznanie, że okoliczności wskazane w tym przepisie w odniesieniu do czynów popełnionych przez skazanego i oceny jego zachowania nie pozwalają na zastosowanie innej niż orzeczona kara łączna, w szczególności kary z zastosowaniem zasady absorpcji,

-

obrazę przepisów postępowania w postaci art. 424 § 2 k. p. k., która mogła mieć istotny wpływ na treść wyroku poprzez brak przytoczenia wszystkich istotnych okoliczności, które sąd miał na względzie przy wymiarze kary dotyczące łączności przedmiotowo-podmiotowej i czasowej między poszczególnymi czynami zabronionymi objętymi wyrokami podlegających łączeniu, jak również powołanie się w uzasadnieniu na okoliczności dotyczące oceny skazanego, w tym jego zachowaniu po zakończeniu odbywania kary, które nie wynikają z materiału dowodowego znajdującego sią w aktach sprawy.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1 i orzeczenie kary łącznej dwóch lat pozbawienia wolności, bądź o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się częściowo zasadna i skuteczna w ten sposób, iż spowodowała zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności, orzeczonej wobec M. B. w pkt 1 tegoż wyroku do 3 lat i 6 miesięcy.

Na wstępie odnieść należy się do sformułowanego w pkt 3 apelacji zarzutu obrazy art. 424 § 2 k.p.k., który uznać należy za niezasadny. Analizując tak sformułowany zarzut wskazać należy, że obraza przepisów postępowania w postaci art. 424 k.p.k. nie może mieć wpływu na treść orzeczenia, jak wymaga tego przepis art. 438 pkt 2 k.p.k., skoro pisemne motywy sporządza się po jego wydaniu. Zatem uzasadnienie wyroku dotknięte istotnymi wadami, tylko wówczas może prowadzić do zmiany, bądź uchylenia wyroku, jeżeli wady te uniemożliwiają poddanie zapadłego orzeczenia merytorycznej kontroli. Uzasadnienie wyroku jest punktem wyjścia do zbadania prawidłowości jego rozstrzygnięcia, o czym decyduje całokształt materiału dowodowego oraz ujawnionych okoliczności (vide Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lutego 2013 r. sygn. akt II AKA 367/12).

Choć uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest lakoniczne, to nie ma to znaczenia dla orzekania, bowiem wbrew twierdzeniom apelacji, uzasadnienie spełnia wymogi przepisu art. 424 k.p.k., a poza tym przedmiotem oceny sądu odwoławczego nie jest treść uzasadnienia wyroku, lecz sam wyrok w kontekście przeprowadzonych na rozprawie dowodów oraz dochowania reguł i gwarancji procesowych. Uzasadnienie sporządzane jest po wydaniu wyroku i jest sprawozdaniem z rozumowania, które doprowadziło do takiego, a nie innego rozstrzygnięcia.

Po tej wstępnej uwadze stwierdzić należy, że apelacja obrońcy skazanego zasługuje na częściowe uwzględnienie, aczkolwiek podniesiony przez skarżącego w pkt 1 zarzut rażącej surowości orzeczonej wobec skazanego łącznej kary pozbawienia wolności jest oczywiście bezpodstawny, bowiem zarzut taki nie może zostać skutecznie sformułowany w przypadku wyroku łącznego, gdzie regułą jest, że wymierza się karę łączną przy zastosowaniu zasady pełnej kumulacji kar i nie sposób traktować takiego orzeczenia jako rażąco surowe, a tym bardziej wówczas, gdy Sąd stosuje zasadę częściowej absorpcji, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, gdzie w pkt 1 zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy orzekł wobec M. B. jako karę łączną pozbawienia wolności karę 4 lat i 6 miesięcy, w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności w wymiarze odpowiednio: 2 lata, 2 lata, 6 miesięcy i 8 miesięcy, a zatem „poruszał” się w widełkach od 2 lat do 5 lat i 2 miesięcy.

Nie mniej jednak w realiach niniejszej sprawy istnieją okoliczności, które w ocenie Sądu Okręgowego uzasadniają zastosowanie zasady absorbcji w większym stopniu, niż uczynił to Sąd Rejonowy przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt I zaskarżonego wyroku, a których Sąd meriti nie uwzględnił.

Chodzi tu przede wszystkim o to, że podlegającymi łączeniu wyrokami M. B. skazywany był wyłącznie za przestępstwa przeciwko mieniu, głównie kradzieże, przede wszystkim rowerów, a zatem pomiędzy poszczególnymi czynami istnieje ścisły związek przedmiotowy, a nadto bliski związek czasowy, czego Sąd Rejonowy nie analizował, nie miał w polu widzenia i nie uwzględnił przy wymiarze kary łącznej, a przecież wydając wyrok łączny, sąd nie jest wprawdzie uprawniony do ponownego rozważenia tych samych okoliczności, które legły u podstaw orzeczenia o karze w poprzednio osądzonych sprawach, lecz powinien zważyć, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto rozważyć, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków, przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej.

Skoro tego nie uczynił, dopuścił się ty samym błędu w ustaleniach faktycznych; zarzut taki nie został wprawdzie w apelacji sformułowany, ale de facto wynika on z treści zarzutu wskazanego w pkt 3 apelacji, błędnie określonego jako obraza art. 424 § 1 k.p.k.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił też opinii o skazanym (k. 26), wystawionej przez administrację Aresztu Śledczego w C., która wprawdzie nie jest wzorowa, ale wynika z niej, że u skazanego nie występują trudności adaptacyjne, a prognoza penitencjarna nie jest negatywna, a umiarkowana.

Nie sposób w tej sytuacji nie zgodzić się z autorką apelacji, że uzasadniając orzeczony wymiar kary łącznej oceną stopnia społecznej szkodliwości całości działalności przestępczej skazanego oraz wskazaniami dyrektywy prewencji generalnej, Sąd I-ej instancji w sposób nieuprawniony uznał, że „ skazany jest całkowicie zdemoralizowanym kryminalistą, który przebywając na wolności stanowi zagrożenie dla społeczeństwa i cele zapobiegawcze przemawiają za tym, aby był on izolowany jak najdłużej, albowiem w ocenie Sądu można stwierdzić z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że po wyjściu na wolność znowu popełni przestępstwa przeciwko mieniu”, bowiem powyższe kategoryczne stwierdzenia nie wynikają z materiału dowodowego zebranego w sprawie, w tym z opinii o skazanym, w której zawarto umiarkowaną prognozę penitencjarną co do osoby M. B..

Wymierzając karę łączną stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, wyrażone przez związek przedmiotowo-podmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami. Na ogół nie ma powodu, by orzekać karę łączną w dolnych granicach, tj. w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej niż jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstąpienia od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych. Zatem - jak wskazano wyżej - całkowitą zasadę absorpcji stosować należy wyjątkowo, albo wtedy, gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową, albo orzeczone za niektóre czyny kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną, albo też istnieją jakieś szczególne okoliczności dotyczące osoby skazanego.

(vide – wyrok s. apel. W Katowicach, sygn.. II AKa 129/08, 2008.05.20, Biul. Saka 2008/3/8)

Biorąc pod uwagę wskazane wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy uznał, że zasadnym będzie w realiach niniejszej sprawy zastosowanie zasady absorpcji w większym stopniu, niż uczynił to Sąd I – ej Instancji przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności wymierzonej skazanemu w pkt I zaskarżonego wyroku. Nie znalazł natomiast Sąd Okręgowy podstaw do zastosowania tej zasady w pełnym wymiarze.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył wymiar orzeczonej wobec skazanego M. B. kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt 1 tegoż wyroku do 3 lat i 6 miesięcy, a w pozostałej części wyrok ten utrzymał w mocy, albowiem nie był on kwestionowany i nie zachodziły uchybienia podlegające uwzględnieniu z urzędu.

Podstawą prawną orzeczenia Sądu Okręgowego był przepis art. 437 § 1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 3 k.p.k., a na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze, Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. K. stosowne wynagrodzenie za obronę skazanego w postępowaniu odwoławczym, zaś na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. orzeczono o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze.