Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 września 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy,

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Górnik (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Woźniak

SO Natalia Pawłowska-Grzelczak

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. G.

z udziałem L. R.

o zmianę treści służebności gruntowej

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie, X Wydział Gospodarczy, z dnia 18 maja 2017 r., sygn. akt X GNs 3/17 w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia (punkt 1. sentencji) i przekazania sprawy sądowi właściwemu (punkt 2. sentencji)

postanawia:

I.  uchylić zaskarżone postanowienie w zakresie punktu 1. sentencji;

II.  oddalić zażalenie na punkt 2. postanowienia.

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni złożyła wniosek o zmianę zakresu służebności gruntowej ustanowionej przez uczestnika na działce nr (...) położonej przy ul. (...) w P. (KW nr (...)) poprzez ustanowienie na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) przy ul. (...) w P. służebności na służebność polegającą na zezwoleniu wnioskodawczyni na wykonanie nawierzchni na części działki nr (...) przylegającej do działki nr (...) w pobliżu dystrybutorów, na nawierzchnię betonową szczelną, na posadowienie na działce nr (...) w pobliżu granicy z działką nr (...) studzienki kanalizacyjnej, separatora, trójników, kanalizacji deszczowej i odwodnienia liniowego zgodnie z projektem inż. P. H. z listopada 2016 r. sporządzonego zgodnie z wymogami Urzędu Regulacji Energetyki. Wnioskodawczyni wniosła przy tym o zabezpieczenie roszczenia poprzez zakazanie uczestnikowi zabudowy części działki nr (...), znajdującej się w bliskim sąsiedztwie z działką nr (...), a przeznaczonej zgodnie z załączonym projektem na budowę szczelnej nawierzchni oraz wymaganych sieci odwodnienia.

Postanowieniem z dnia 18 maja 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział X Gospodarczy, oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia (punkt 1. sentencji) oraz stwierdził swą niewłaściwość, przekazując sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S. (punkt 2. sentencji).

W uzasadnieniu przedstawił podstawę prawną udzielenia zabezpieczenia (art. 730, 730 ¹, 755 k.p.c.), wskazując na obowiązek uprawdopodobnienia w tym celu zarówno roszczenia, jak i interesu prawnego. Następnie stwierdził, iż w rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła roszczenia i nie wykazała interesu prawnego w zabezpieczeniu. Wskazał przy tym, że uprawdopodobnienie roszczenia wymaga przedsiębrania stosownych czynności procesowych i nie może opierać się na samych twierdzeniach strony, a ciężar uprawdopodobnienia spoczywa na wnioskodawczyni (art. 6 k.c. w zw. z art. 243 k.p.c.). Złożony wniosek zmierza do ingerencji w nieruchomość sąsiednią, a zatem w przedmiot prawa własności innej osoby. W treści wniosku nie wskazano, z czego ma wynikać uprawnienie do takiej ingerencji oraz roszczenie o „zmianę zakresu służebności”, a nadto dlaczego nie jest wystarczające ograniczenie się do zmian w nieruchomości należącej do wnioskodawczyni. Odnosząc się do wskazanego we wniosku sposobu zabezpieczenia zważył, iż wnioskodawczyni nie oznaczyła szczegółowo, jakiego obszaru dotyczyć ma zakazanie zabudowy, zaś brak jest podstaw do odwoływania się w orzeczeniu do prywatnych dokumentów przedłożonych przez stronę.

W zakresie punktu 2. sentencji wskazał, że właściwość Sądu Rejonowego w S. wynika z miejsca położenia rzecz (art. 606 k.p.c.), a przy tym rozpoznawana sprawa nie ma charakteru gospodarczego zgodnie z regułą wyrażoną w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz.U. Nr 33, poz. 175 z późn. zm.; dalej: u.r.s.g.), bowiem wniosek nie wskazuje, by uczestnik był przedsiębiorcą, a nadto zgodnie z treścią wniosku żądanie pozostaje w związku z działalnością wnioskodawczyni, lecz jest bez związku z jakąkolwiek działalnością gospodarczą uczestnika. Postanowienie w zakresie przekazania sprawy zapadło na podstawie art. 200 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c.

Na powyższe postanowienie wnioskodawczyni wniosła zażalenie, wnosząc o zmianę polegającą na uwzględnieniu wniosku o zabezpieczenie roszczenia, a także o zasądzenie kosztów postępowania.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie następujących przepisów:

-

art. 730 §2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie,

-

art. 730 ¹ k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i nieprawidłowe ustalenie, że wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła roszczenia i interesu prawnego w zabezpieczeniu,

-

art. 755 §1 pkt 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i błędne ustalenie, iż wnioskodawczyni nie oświadczyła szczegółowo, jakiego obszaru ma dotyczyć zakazanie budowy,

-

art. 2 ust. 1 u.r.s.g. poprzez niewłaściwe zastosowanie,

-

art. 200 §1 w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w S..

Nadto zarzuciła błędne ustalenie, że jej wniosek zmierza do ingerencji w nieruchomość sąsiednią. W uzasadnieniu wyjaśniła szczegółowo podniesione zarzuty.

Uczestnik w odpowiedzi na zażalenie wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wyjaśnił powyższe stanowisko.

Sąd zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie należało stwierdzić, iż Sąd Rejonowy, orzekając w przedmiocie wniosku o udzielenie wnioskodawczyni zabezpieczenia roszczenia, nie rozpoznał istoty sprawy. Powyższe było podstawą do uchylenia zaskarżonego postanowienia w tej części i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 §4 w zw. z art. 397 §2 w zw. z art. 13 §2 k.p.c.

Zwięźle wyjaśniając pojęcie nierozpoznania istoty sprawy należy odwołać się do powszechnie akceptowanej w literaturze oraz orzecznictwie tezy, iż zachodzi ono wówczas, gdy sąd pierwszej instancji nie odniósł się do meritum (przedmiotu) sprawy lub zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony (uczestnika), niezasadnie uznając, że konieczność taka nie zachodzi ze względu na występowanie materialnoprawnych lub procesowych przesłanek, które unicestwiają zgłoszone roszczenie ( np. M. Kłos, komentarz do art. 386 k.p.c., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. II: art. 367-729, red. K. Piasecki, Legalis 2016; wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 lipca 1998 r., sygn. akt I CKN 804/97, Legalis).

Analiza uzasadnienia zaskarżonego postanowienia pozwala stwierdzić, iż Sąd Rejonowy nie wskazał podstawy prawnej roszczenia, którego zabezpieczenia domaga się wnioskodawczyni. Brak wskazania tejże podstawy warunkuje fakt, iż brak jest możliwości stwierdzenia, jakich przesłanek roszczenia wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła. Zarazem pomimo podnoszenia przez wnioskodawczynię konkretnych twierdzeń, Sąd Rejonowy poprzestał na stwierdzeniu, iż wnioskodawczyni nie wskazała m.in. uprawnienia do ingerencji we własność uczestnika. Odnosząc stanowcze stwierdzenia zawarte w uzasadnieniu do treści wniosku ( k. 3-4) oraz pisma z dnia 5 kwietnia 2017 r. ( k. 10-14) należy zauważyć, że Sąd Rejonowy nie poddał analizie poszczególnych twierdzeń wnioskodawczyni, ani w żaden sposób nie ustosunkował się do złożonych przez nią dokumentów, w szczególności umowy z dnia 25 kwietnia 2013 r., Rep. A nr 2986/2013 czy dokumentacji sporządzonej przez Urząd Regulacji Energetyki. Nie można uznać, że w niniejszej sprawie wnioskodawczyni poprzestała na samych twierdzeniach – załączyła do wniosku stosowny materiał dowodowy, do którego odniesienie powinno znaleźć się w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Ponadto Sąd Rejonowy nie wyjaśnił, z jakich względów przyjął brak uprawdopodobnienia interesu w uzyskaniu przez wnioskodawczynię zabezpieczenia.

W powyższych okolicznościach należało stwierdzić nierozpoznanie istoty sprawy i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania na podstawie wskazanej na wstępie podstawy prawnej. Konsekwencją powyższego było uznanie, że pozostałe zarzuty wnioskodawczyni, w zakresie zabezpieczenia roszczenia, stały się bezprzedmiotowe.

Na podstawie art. 386 §6 w zw. z art. 397 §2 w zw. z art. 13 §2 k.p.c. należy wskazać Sądowi Rejonowemu, że przy ponownym rozpoznaniu wniosku o zabezpieczenie winien ująć, przez pryzmat jakiego roszczenia rozpatruje uprawdopodobnienie roszczenia, a następnie rozważyć twierdzenia wnioskodawczyni zawarte zarówno w piśmie z 24 stycznia 2017 r. ( k. 3-4), jak i z 5 kwietnia 2017 r. ( k. 10-13), a także – w odpowiednim zakresie – odnieść się do załączonych przez wnioskodawczynię dokumentów.

Odnośnie do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2. sentencji należy wskazać, że Sąd Rejonowy trafnie przyjął, że rozpoznawana sprawa nie jest sprawą gospodarczą i podlega rozpoznaniu – zgodnie z art. 606 k.p.c. – przez Sąd Rejonowy w S..

Należy wskazać, że stosownie do art. 2 ust. 1 u.r.s.g. sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, iż wnioskodawczyni złożyła wniosek do Sądu w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Zarówno jej status przedsiębiorcy, jak i status uczestnika nie budzi wątpliwości (uczestnik nie zaprzeczył, iż jest przedsiębiorcą, a nadto wnioskodawczyni złożyła informację z (...) k. 64). Niemniej jednak z okoliczności sprawy nie wynika, aby kwestia służebności wykazywała związek z prowadzoną przez uczestnika działalnością gospodarczą. Podkreślić należy, iż sprawą gospodarczą nie jest sprawa pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, a jedynie sprawa między nimi związana z prowadzoną przez nich działalnością. Wnioskodawczyni nie wykazała, że kwestia służebności gruntowej pozostaje w związku z działalnością gospodarczą uczestnika, natomiast z umowy sprzedaży ( k. 17-25) wynika, że sprzedaż nastąpiła w związku z działalnością gospodarczą wnioskodawczyni, natomiast umowa nie wskazuje, iż transakcja miała związek z działalnością gospodarczą uczestnika.

W tych okolicznościach przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S. na podstawie art. 200 §1 w zw. z art. 13 §2 k.p.c. było zasadne i w tym zakresie zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 §2 w zw. z art. 13 §2 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego – stosownie do art. 108 §1 w zw. z art. 13 §2 k.p.c. – rozstrzygnie Sąd merytoryczny w orzeczeniu kończącym sprawę.

Sygn. akt VIII Gz 303/17

ZARZĄDZENIA:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

-

(...)

-

(...)

4.  (...)