Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SO Piotr Sałamaj

SR del. Rafał Lila (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko A. C.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie zawarte w punkcie II sentencji wyroku z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie prowadzonej pod sygn. akt X GC 172/17 w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu

postanawia:

I.  oddala zażalenie,

II.  zasądza od pozwanej A. C. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak SSR del. Rafał Lila

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 maja 2017 r. Sąd Rejonowy w Szczecinie zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 29.980 zł z odsetkami ustawowymi od szczegółowo wskazanych kwot i dat (pkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II) i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 6.416 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III).

W uzasadnieniu wyjaśniono, że o kosztach sądowych rozstrzygnięto na podstawie art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w związku z art. 100 k.p.c. Na poniesione przez powódkę koszty złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 1.599 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 4.800 zł - ustalone zgodnie z z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 - wedle stanu prawnego obowiązującego na dzień wszczęcia niniejszego postępowania) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Powyższe orzeczenie w części dotyczącej kosztów procesu zaskarżyła pozwana domagając jego zmiany poprzez odstąpienie od orzekania o kosztach w trybie przewidzianym w art. 102 k.p.c. Zdaniem pozwanej w niniejszej sprawie zaistniały okoliczności pozwalające na przyjęcie, że zasada słuszności uzasadnia możliwość zwolnienia pozwanej z pokrywania kosztów procesu. Nie powinno bowiem ulegać wątpliwości, że strona powodowa w sposób czysto formalny dochodziła swoich roszczeń i tylko w tej materii sąd zajął stanowisko częściowo uwzględniając roszczenie. Pozwana zaznaczyła, że jest w bardzo ciężkiej sytuacji finansowej i już samo spłacenie roszczenia głównego nie mieści się w granicach jej możliwości finansowych bez pomocy osób trzecich. Podstawą realizacji planów ekonomicznych pozwanej była będąca przedmiotem sporu dokumentacja, która nigdy nie dotarła do jej rąk. Dodatkowo na sytuację finansową pozwanej wpłynął fakt, że pozwana już wcześniej zleciła wykonanie projektu tej samej stacji paliw z uzyskaniem pozwolenia na budowę innemu wykonawcy, za który zapłaciła 42.345 zł i nie otrzymała ani projektu ani pozwolenia na budowę. Obecnie sprawa ta po apelacji pozwanej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 lipca 2017 r. (sygn. akt I ACa 314/17) została przekazana do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie.

W odpowiedzi na zażalenie, dowodząc niezasadności podnoszonych w nim zarzutów powódka wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd II instancji nie znalazł podstaw do rozstrzygnięcia w oparciu o treść art. 102 k.p.c. Odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę, a za taką należy uznać pozwaną, kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, tj. wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności.

Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych”, o których mowa w art. 102 k.p.c., należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń czy przedawnienie, do drugich zalicza się sytuację majątkową i życiową strony z tym jednak zastrzeżeniem, że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową.

Analiza akt niniejszego postępowania nie potwierdza, aby sprawie poddanej pod osąd można było nadać charakter wyjątkowy. Wiążąca strony umowa z dnia 6 maja 2015 r. w zakresie opracowania projektu zakwalifikowana jako umowa o dzieło i w zakresie uzyskania pozwolenia jako umowa o świadczenie usług należy do typowych stosunków zobowiązaniowych, znajdujących odpowiednie uregulowanie w przepisach kodeksu cywilnego. Ani zatem charakter umowy, ani dochodzone w oparciu o nią żądanie (wynagrodzenie określone umową) nie były ze swej istoty wątpliwe, czy dyskusyjne. Dochodzone roszczenie nie wynika też z ewentualnie niejasno sformułowanych przepisów. Dowodząc bezzasadności powództwa pozwana wskazywała bowiem jedynie na niezaktualizowanie się uprawnienia do żądania zapłaty wynagrodzenia z uwagi na niewydanie opracowanego projektu i uzyskanego zezwolenia. W myśl art. 488 § 2 k.c. powódka miała tymczasem prawo do wstrzymania się ze świadczeniem - wobec niekwestionowanego opóźnienia w uregulowaniu wymagalnej raty wynagrodzenia. W światle tych uprawnień, wbrew sugestiom pozwanej, nie sposób doszukać się osobliwość w jej sytuacji procesowej i uzasadnienia dla odstąpienia od obciążanie jej kosztami ze względu na to, że niedoręczenie dokumentacji naraziło pozwaną na znaczne straty finansowe i pozaekonomiczne. W umowach wzajemnych, świadczenia stron mają być spełnione jednocześnie, co wynika z istoty tych umów. Skoro pozwana nie uregulował należności z tytuły wymagalnych rat należnego powódce wynagrodzenia, to nie było uzasadnione jednoczesne żądanie wydania wykonanego przez nią umówionego dzieła.

Powyższe nie potwierdza trafności zarzutu pozwanej, że zlecenie zostało zrealizowane „teoretycznie”, a będzie płacone faktycznie. Konsekwencją sprzężenia świadczeń z umów wzajemnych i celem realizacji zasady jednoczesnego wykonywania świadczeń wzajemnych jest przyznanie każdej ze stron umowy możliwości powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego. W okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym jest, że strona pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem przysługujących powódce świadczeń do dnia wniesienia pozwu, dając tym samym asumpt do wytoczenia powództwa. Nie zaskarżając merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, w rozpoznawanym obecnie zażaleniu, pozwana przedstawiła własną, subiektywną ocenę zasadności roszczenia w sposób nieuprawniony upatrując w niej podstaw do odstąpienia od obowiązku ponoszenia kosztów przegranego niemal w całości procesu. Na prawidłowość rozstrzygnięcia w tym względzie nie ma także wpływu fakt wcześniejszego zlecenia przez pozwaną wykonania tego samego projektu wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę innemu wykonawcy.

W rozpoznawanej sprawie nie można też przyjąć by wystąpienia „szczególnego wypadku”, uprawniającego do zastosowania przewidzianej w wymienionym powyżej przepisie zasady słuszności mogła uzasadniać sytuacja pozaprocesowa pozwanej. Pozwana nie wskazała bowiem na zaistnienie szczególnej sytuacji zdrowotnej, czy życiowej. Ewentualna zaś zła sytuacja finansowa, której zresztą pozwana w żaden sposób nie wykazała nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 k.p.c., a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnianie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznając zażalenie pozwanej za nieuzasadnione, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak sentencji.

Pozwana przegrała sprawę również w postępowaniu zażaleniowym, a zatem zobowiązana jest do zwrotu powódce celowych kosztów procesu odnoszących się do wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w postaci kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczenie o kosztach zapadło przy zastosowaniu przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na dzień zainicjowania postępowania przed Sądem II instancji zgodnie ze zmianami (§ 2) wprowadzonymi przez rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667).

SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak SSR del. Rafał Lila

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)