Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko K. B.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie

z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 1300/14

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. w ten sposób, że po słowach „w stosunku do A. B.” dodaje słowa „ w części przewyższającej kwotę 21.482,20 (dwadzieścia jeden tysięcy czterysta osiemdziesiąt dwa 20/100) złotych wyegzekwowaną przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Mokotowa w Warszawie K. Ł. w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym pod sygnaturą Km 1577/10, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddala”, w punkcie II. w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami koszty procesu oraz w punkcie III. w ten sposób, że wymienioną w nim kwotę (...) (dwa tysiące sto sześćdziesiąt pięć) złotych obniża do kwoty 1082,50 (tysiąc osiemdziesiąt dwa 50/100) złotych ;

2. oddala apelację w pozostałym zakresie;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania w instancji odwoławczej.

SSR del Joanna Szekowska-Krym SSO Joanna Staszewska SSO Ada Sędrowska

Sygn. akt XXVII Ca 504/16

UZASADNIENIE

Powódka A. B. pozwem przeciwko K. B. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...) w W. wniosła o pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego- nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 17 kwietnia 2000r w sprawie XIII Ng 2903/99, opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 19.09.2007r przeciwko małżonkowi dłużnika oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i odstąpienie od zasądzania kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Piasecznie pozbawił wykonalności przedmiotowego tytułu wykonawczego w stosunku do A. B. oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 165 zł tytułem uiszczenia opłaty stosunkowej od pozwu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następującym stanie faktycznym i prawnym:

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie nakazem zapłaty wydanym w postepowaniu nakazowym, dnia 17 kwietnia 2000 r. zasądził od J. B. na rzecz Przedsiębiorstwa Budowlanego (...) z siedzibą w W. kwotę 43 299, 18 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 grudnia 1998 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 8 000 zł kosztów zastępstwa prawnego, kwotę 786 zł tytułem kosztów sądowych. Następnie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Północ nadał klauzulę wykonalności na rzecz następcy wierzyciela. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Północ, dnia 19 września 2007 r. nadał także klauzulę przeciwko małżonce dłużnika A. B.. W postępowaniu tym A. B. przyznała, że jest żoną dłużnika i pozostają we wspólności ustawowej.

Po nadaniu klauzuli A. B. otrzymała dokumenty z Ambasady, z których pozyskała informację o wydaniu dnia 13 czerwca 2007 r. przez Sąd Najwyższy Hrabstwa Nowy Jork Stanu Nowy Jork wyroku rozwodowego, na mocy którego małżeństwo powódki z J. B. zostało rozwiązane. Powódka nie odwołała się od tego orzeczenia, w związku z czym wyrok uprawomocnił się .

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy uznał ww. wyrok za skuteczny na obszarze Polski.

K. B. dnia 5 maja 2014 r. złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciw powódce i wyegzekwowanie kwoty 43 299,18 wraz z odsetkami i kosztami. W sprawie KM 1002/14 Komornik zajął wynagrodzenie oraz wierzytelność zasiłku chorobowego. Jednakże na wniosek A. B. umorzył postępowanie po złożeniu przez nią wyroku rozwodowego i postanowienia o jego uznaniu oraz zwrócił tytuł wykonawczy wierzycielowi z informacją, że wierzytelności opisane w tytule nie zostały wyegzekwowane .

Sąd Rejonowy wskazał, że orzeczenie zagraniczne wywiera skutki na obszarze Polski od momentu jego uprawomocnienia. Skoro zatem prawomocny wyrok Sądu Najwyższego Hrabstwa Nowy Jork Stanu Nowy Jork USA Wydział Spraw Małżeńskich z dnia 13 czerwca 2007 r. w sprawie 07/3000819 został uznany za wykonalny na terenie kraju to jego skutki istniały już w dacie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika czyli powódce.

Dłużnik może zatem, stosownie do art. 840 §1 k.p.c., w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości.

W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie powódka wykazała skutecznie i zaprzeczyła istnieniu małżeństwa w chwili nadawania przeciwko niej klauzuli, bowiem jedną z przesłanek nadania klauzuli wykonalności w myśl art. 787k.p.c. jest istnienie wspólności majątkowej w chwili powstania tytułu, a także w chwili nadawania klauzuli przeciw małżonkowi.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo i pozbawił tytuł wykonawczy klauzuli w stosunku do powódki w zakresie wspólnego majątku.

O kosztach należnych powódce Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w całości. Zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów postępowania, tj. zastosowanie art. 840 k.p.c. zamiast 840 ¹ k.p.c., naruszenie art. 366 k.p.c. w zakresie ponownego badania przez sąd prawomocnego orzeczenia Sądu nadającego klauzulę przeciwko małżonce dłużnika, art. 365 k.p.c., art. 840 k.p.c., art. 1146 § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c., art. 224 k.p.c., art. 229 k.p.c., art. 103 k.p.c., art. 102 k.p.c., art. 759 k.p.c. Nadto zarzucił Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 5 k.c. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postepowaniu za obie instancje.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie jej w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie w części.

W świetle ustalonego przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego doszło do nietypowego zbiegu okoliczności. Ustalenia Sądu Rejonowego niekwestionowane przez stronę skarżącą wskazują, że w chwili gdy toczyło się postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi, małżonka nie wiedziała o tym, ze Sąd Stanu Nowy Jork orzekł rozwód pomiędzy dłużnikiem i powódką.

W świetle art. 787 k.p.c. przesłanką warunkującą możliwość nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi jest pozostawanie małżonków w związku małżeńskim. Powódka nie wiedząc, że w Stanach Zjednoczonych zapadł wyrok rozwodowy, nie podała tego faktu Sądowi orzekającemu w przedmiocie wniosku o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi.

Istotne jest, że w trakcie prowadzonego postepowania o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi obowiązywał kodeks postepowania cywilnego w zakresie dotyczącym uznawania orzeczeń sądów zagranicznych w brzmieniu sprzed zmiany wprowadzonej ustawą, która weszła w życie 1 lipca 2009 r. Dotychczas obowiązujący system uznawania orzeczeń zagranicznych w Polsce przeszedł bowiem gruntowną zmianę pod wpływem rozwijającego się wciąż europejskiego prawa postępowania cywilnego. Jednak wcześniej ustawa przewidywała, że orzeczenia zagraniczne wywoływały skutki w Polsce jedynie po przeprowadzeniu specjalnego postępowania w przedmiocie uznania lub stwierdzenia wykonalności – było to tzw. postępowanie delibacyjne. Bezsporne jest, że postępowanie w przedmiocie uznania wyroku rozwodowego zostało przeprowadzone dopiero po nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty przeciwko małżonce dłużnika. W związku z powyższym należało dojść do wniosku, że z chwilą uznania wyroku rozwodowego Sądu USA została spełniona przesłanka z art. 840 § 2 pkt 2 k.p.c., tj. nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie nie może być już egzekwowane wobec małżonka dłużnika. Niewątpliwie została spełniona przesłanka warunkująca możliwość nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika, a mianowicie nie trwał już związek małżeński.

Nadto co istotne, pozwany podnosił, że powódka w trakcie postępowania o nadanie klauzuli powinna była podać fakt, że jest rozwiedziona. Ten argument pozwanego nie zasługuje na aprobatę, bowiem orzeczenie sądu zagranicznego wywołuje skutki w Polsce dopiero w momencie uznania go przez Sąd Polski. W związku z powyższym, skoro postanowienie o uznaniu za skuteczne na obszarze Polski orzeczenia rozwodowego Sądu USA zapadło już po nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty przeciwko małżonce dłużnika, to w trakcie postępowania klauzulowego wyrok rozwodowy nie wywoływał jeszcze skutków na terenie Polski. Niemniej jednak nie ulega wątpliwości, że powódka nie pozostawała w związku małżeńskim z dłużnikiem już od momentu wydania wyroku rozwodowego w Stanach Zjednoczonych.

Pozwany podniósł także zarzut dotyczący częściowego wykonania obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego. Z samej istoty roszczenia o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego wynika, że można dochodzić tego roszczenia tak długo jak długo obowiązek z niego wynikający nie został wykonany. W aktach sprawy znajduje się kserokopia nakazu zapłaty wraz z adnotacjami komorników. Z jednej z adnotacji wynika, że komornik K. Ł. w postępowaniu o sygn. Km 1577/10 przekazał na poczet należności wynikającej z tytułu wykonawczego kwotę 21 482,20 zł (k.28). Ten dowód nie był podważany przez żadną ze stron.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na postawie art. 356 § 1 k.p.c. w ten sposób, że ograniczył zakres pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego do tej części, w której jeszcze obowiązek wynikający z tytułu wykonawczego nie został wykonany. W dacie wniesienia pozwu, tj. w lipcu 2014 r. Stronie pozwanej był znany już fakt częściowego wyegzekwowania należności wynikającej z tytułu wykonawczego, bowiem jak wynika z adnotacji komornika zaświadczenie o częściowym wyegzekwowaniu należności zostało wydane 17 kwietnia 2014 r., a więc przed wniesieniem pozwu. W związku z czym już w pozwie powódka powinna ograniczyć zakres swojego roszczenia do tej części w której tytuł wykonawczy nie został wykonany.

Okoliczność, że strony wzajemnie mniej więcej w równej części uległy ze swoimi roszczeniami, skutkowała tym, że Sąd Okręgowy zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu na podstawie art. 100 k.p.c.

SSR (del.) Joanna Szekowska-Krym SSO Joanna Staszewska SSO Ada Sędrowska