Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2017 r. w Krośnie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę kwoty 50.000,00 zł

I.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. R. (1), PESEL (...), kwotę 25.000,00 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia 3 października 2015 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  stosunkowo rozdziela koszty postępowania, a szczegółowe wyliczenie kosztów obciążających strony pozostawia referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Sygn. akt: I C 794/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 czerwca 2017 r.

Powód M. R. (1) złożył do Sądu Rejonowego w Krośnie pozew o zasądzenie na jego rzecz od (...) Zakładu (...) w W. kwotę 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojca wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 3 października 2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód podniósł, że w dniu 16 czerwca 2015 r. w miejscowości Ł. W. M. kierując pojazdem ciężarowym marki I. (...) o nr rej. (...) nie zachował należytej ostrożności podczas zbliżania się do skrzyżowania i nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu motocyklowi marki (...) o nr rej. (...) wskutek czego doprowadził do zderzenia z motocyklistą. Kierujący motocyklem- ojciec powoda, M. R. (2) poniósł śmierć na miejscu. Sprawcą zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej. Pozwany przyznał na rzecz powoda kwotę 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Zdaniem powoda przyznane zadośćuczynienie w kwocie 15.000,00 zł nie rekompensuje doznanej krzywdy w całości i jest zaniżone, zaś odmowa przyznania zadośćuczynienia jest krzywdząca. Powód wskazał, iż strata ojca była dla niego olbrzymią tragedią i niepowetowaną stratą, z jaką nie pogodzi się do końca życia. Między powodem a zmarłym istniała silna więź rodzinna i emocjonalna.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt I Nc 416/16, Sąd Rejonowy w Krośnie nakazał stronie pozwanej, aby zapłaciła powodowi kwotę 50.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 października 2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania (k. 73).

Strona pozwana zaskarżyła nakaz w całości. W sprzeciwie od nakazu zapłaty domagała się oddalenia powództwa, zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, przeprowadzenia rozprawy pod nieobecność pozwanego oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa. Pozwany w swym sprzeciwie podniósł, iż powód wypłacił tytułem zadośćuczynienia kwotę 15.000,00 zł. Zdaniem pozwanego kwota ta jest w obecnych realiach sprawy właściwa i należycie rekompensuje w chwili obecnej doznaną przez powoda krzywdę. Pozwany przyznaje, że śmierć ojca dla powoda była zdarzeniem tragicznym, które odbiło się na stanie emocjonalnym. Wskazał jednak na szereg okoliczności takich jak wiek zmarłego- 86 lat, konieczność liczenia się ze śmiercią osoby w tak podeszłym wieku i w związku z tym jej mniejsza dolegliwość emocjonalna niż w przypadku osoby młodszej, wiek powoda-56 lat, jego ustabilizowana sytuacja rodzinna i mieszkaniowa. Pozwany wskazał na nadmiernie wygórowane żądanie powoda i wyraził możliwość ugodowego zakończenia sporu poprzez dopłatę stosownej kwoty, tak aby ostateczna wysokość przyznanego powodowi zadośćuczynienia mieściła się w przedziale kwotowym 10.000,00-30.000,00 zł. Pozwany także wyraził pogląd, iż zasądzenie odsetek zgodnie z żądaniem pozwu prowadziłoby do bezpodstawnego przysporzenia w majątku powoda kosztem pozwanego (k. 77-80).

W dniu 7 lipca 2016 r. pełnomocnik powoda działając w jego imieniu w odpowiedzi na sprzeciw pozwanego z dnia 19 maja 2016 r. podtrzymał w całości twierdzenia i wnioski dowodowe zawarte w pozwie z 14 stycznia 2016 r. a także przyłączył się do wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa na okoliczność ustalenia wpływu śmierci M. R. (2) na życie oraz zdrowie powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 czerwca 2015 r. w miejscowości Ł. kierujący samochodem marki I. (...) W. M., któremu ochronę ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych udzieliła strona pozwana, nie zachowując należytej ostrożności podczas zbliżania się do skrzyżowania oraz nie ustępując pierwszeństwa przejazdu motocykliście doprowadził do zderzenia, czego skutkiem była śmierć motocyklisty- M. R. (2), ojca powoda. Powód zgłosił roszczenie odszkodowawcze pozwanemu. Pozwany w procesie likwidacji szkody przyznał na rzecz powoda kwotę 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia po stracie bliskiej osoby. Powód domagał się łącznie z wypłaconą już kwotą 15.000,00 zł- kwoty 65.000,00 zł.

Powód bardzo przeżył śmierć swojego ojca. Ojciec był dla powoda autorytetem, powiernikiem, przyjacielem, pomagał powodowi i jego rodzinie finansowo. Był ostoją rodziny. Zawsze służył radą, wsparciem w wychowywaniu dzieci, pracach domowych, ogrodowych. Jego obecność w życiu powoda i jego rodziny była bardzo widoczna na co dzień. Od czasu braku ojca powód stał się nerwowy, bierze leki nasenne, ma problemy ze spaniem. Powód nadal myśli o zdarzeniu z 16 czerwca 2015 r., widzi obraz swego ojca leżącego na środku krzyżówki w kałuży krwi. Tkwi to w nim do dnia dzisiejszego. Powód nie może się pogodzić z tym, że ojciec nie żyje, i że okoliczności jego śmierci były takie tragiczne. Dla powoda nie do pogodzenia jest fakt tak nagłej śmierci ojca, w taki sposób. Powód musi przyjmować leki, ma koszmary, źle czuje się psychicznie i fizycznie. Powód leczy się na chorobę przewodu pokarmowego jelit, poza tym ma dusznicę piersiową. Fakt śmierci ojca pogłębiło zdaniem powoda jedną i drugą chorobę.

Nagła śmierć ojca była dla powoda doświadczeniem szczególnie przykrym, stresogennym, wiążącym się z wieloma emocjonalnymi obciążeniami. Doświadczona strata skutkowała procesem żałoby, któremu towarzyszyło uczucie smutku, przygnębienia, żalu, pustki, niesprawiedliwości i krzywdy (k. 141).

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, Sąd uznał za wiarygodne w pełni zeznania powoda. Dotyczyły one związku powoda z jego ojcem od dzieciństwa oraz krzywdy, bólu i cierpienia, jakich doznał po śmierci ojca w tak tragicznych i nieoczekiwanych okolicznościach. Jego opis relacji łączącej go z ojcem oraz z zeznaniami świadków dały podstawę do twierdzenia, że nie są one wyolbrzymione, ale w pełni obiektywne. Sąd przeprowadził także dowód z dokumentów w postaci akt szkodowych, autentyczność dokumentów nie była kwestionowana przez strony.

/dowód: zeznania powoda (k. 131, 162), zeznania świadka A. R. (k. 129), zeznania świadka R. P. (k. 129), zeznania świadka P. Ś. (k. 130), zeznania świadka B. R. (k. 130), opinia biegłego inżyniera A. G. z dnia 24 sierpnia 2015 r., i 31 czerwca 2015 r. (k. 36-57), opinia biegłego psychologa (k. 140-142), akta szkody z dnia 16 czerwca 2015 r./

Wszystkie dowody Sąd uznał za wiarygodne, bowiem są wewnętrznie spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Opinia biegłej jest dodatkowo fachowa i rzetelna i nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Natomiast stosownie do przepisu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Artykuł 446 § 4 k.c. określa kwestię możliwości przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Należy podkreślić, iż celem instytucji zadośćuczynienia jest naprawienie szkody niemajątkowej, która wyraża się w doznanej krzywdzie zarówno w postaci cierpienia fizycznego, jak i psychicznego. Negatywne przeżycia są jeszcze silniejsze, gdy mamy do czynienia z utratą osoby najbliższej, np. członka rodziny, partnera.

Naprawienie szkody następuje poprzez przyznanie przez Sąd odpowiedniej rekompensaty pieniężnej, uwzględniającej całokształt okoliczności dotyczących oznaczonej osoby.

Przedmiotem ochrony wyrażonym w art. 446 k.c. są więzi rodzinne zerwane w wyniku czynu niedozwolonego, będące podstawą jej funkcjonowania. Więź emocjonalna, która istnieje pomiędzy członkami rodziny pozostaje pod ochroną przewidzianą w art. 23 oraz art. 24 k.c.

Zadośćuczynienie przewidziane w przepisie art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesionych przez nią szkód majątkowych. Celem tego zadośćuczynienia jest kompensacja krzywdy (złagodzenie cierpień psychicznych) doznanej na skutek śmierci najbliższej osoby. Należy wskazać, iż w przypadku zdarzeń nagłych, niespodziewanych, np. w postaci śmiertelnego wypadku komunikacyjnego, jak w przedmiotowej sprawie, ból po stracie osoby bliskiej jest dużo większy. Spowodowane jest to niemożnością przygotowania się na odejście bliskiej osoby, pożegnania się z nią oraz często występujący szok, czy też niedowierzanie u osób najbliższych.

Przywołany przepis art. 446 § 4 k.c. nie wymienia kryteriów, którymi powinien kierować się Sąd ustalając wysokość takiego zadośćuczynienia. Ustawodawca wskazał tylko, że ma to być „odpowiednia” suma (kwota). Kryteria te zostały wypracowane w orzecznictwie oraz w piśmiennictwie. Do kryteriów tych zalicza się: charakter więzów rodzinnych i stopień pokrewieństwa między zmarłym a osobą występującą z roszczeniem, rolę jaką w rodzinie pełniła osoba zmarła, osobisty żal, ból, poczucie osamotnienia i pustki po śmierci osoby najbliższej, dramatyzm doznań osoby bliskiej zmarłemu, która występuje z roszczeniem, wiek zmarłego oraz wiek osoby bliskiej i jej sytuacja życiowa, stopień, w jakim pokrzywdzony (osoba występująca z roszczeniem) będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, skorzystanie z fachowej pomocy w czasie radzenia sobie w trudnej sytuacji i proces leczenia doznanej traumy, brak wsparcia i opieki członka rodziny, stany depresyjne i zaburzenia adaptacyjne, aktualna sytuacja rodzinna pokrzywdzonego, który dochodzi roszczenia.

Wysokość zadośćuczynienia powinna uwzględniać aktualne warunki i stopę życiową społeczeństwa, wśród którego mieszka poszkodowany. Bez znaczenia jest natomiast status społeczny i materialny poszkodowanego (zob.: wyr. SN z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, OSP 2010/5/47; wyr. SN z 3. (...)., III CSK 279/10, Legalis nr 442095).

Zważywszy na rozmiar krzywdy doznanej przez powoda M. R. (1) w wyniku zachowania osoby ubezpieczonej u strony pozwanej, Sąd uznał że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia przysługującego mu będzie kwota 40.000,00 zł.

Przeprowadzone w sprawie dowody, w tym zeznania świadków, dają podstawę do stwierdzenia, że w dacie śmierci ojciec powoda pomimo posiadania przez niego własnej rodziny był dla niego osobą, która od dziecka stanowiła dla niego oparcie i ciągle obecna była w życiu. Wiek powoda- 56 lat nie jest przesłanką świadczącą o tym, iż fakt śmierci ojca nie ma znamion traumy, a co dopiero w tak tragicznych okolicznościach jak w niniejszej sprawie. Powoda łączyła z ojcem szczególna więź. Ojciec stanowił wielką pomoc. Był wsparciem, pomagał finansowo. Mimo swojego wieku był aktywny, wspomagał syna w różnych pracach, doradzał mu, jego codzienna obecność w życiu powoda stanowiła coś naturalnego, bez czego powód teraz przeżywa ból i smutek. Ojciec powoda w dodatku zmarł śmiercią tragiczną, nagle, przypadkowo, powód nie mógł się pożegnać, przygotować na rozstanie z ojcem. Nie ma znaczenia fakt, że w chwili śmierci zmarły miał już 86 lat i rodzina mogła z racji wieku przewidywać nieodległy zgon ojca powoda. Czym innym jest bowiem śmierć z przyczyn naturalnych, a czym innym jest śmierć nagła, której powód się nie spodziewał i która wywarła na nim piętno, które utrzymuje się do dnia dzisiejszego. Powód nadal odczuwa skutki zdarzenia, nerwowo zachowuje się od tego czasu, ma problemy ze snem, bierze leki nasenne. Jego życie dalekie jest od komfortu, wskutek także chorób na jakie cierpi od dawna.

Sąd ustalając zadośćuczynienie na kwotę 40.000,00 zł miał na względzie wszelkie okoliczności sprawy. Zasądzając kwotę 25.000,00 zł na rzecz powoda, Sąd wziął pod uwagę również opinię biegłego psychologa, w której wnioskach stwierdzono u powoda brak symptomów depresyjnych czy odbiegającym od normy zachowaniu po tego typu doświadczeniach w porównywalnych stanach. Powód nie przejawia stanu załamania nerwowego, jego zdrowie psychiczne nie załamało się wskutek zdarzenia jakiego doświadczył.

Sąd w pozostałym zakresie oddalił powództwo, w związku z tym, że w postępowaniu likwidacyjnym powód otrzymał już kwotę 15.000,00 zł Sąd zasądził na jego rzecz kwotę jak w wyroku, bowiem uznał, że kwota 65.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia stanowi kwotę zbyt wygórowaną w okolicznościach niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu zadośćuczynienie, o którym mowa w art. 446 § 4 k.c., ma charakter całościowy, jednorazowy i nie jest dopuszczalne jego dzielenie i dochodzenie częściami (zob. wyr. SA w Łodzi z 8.08.2014 r., I ACa 216/14 LEX nr 1506247). Ustalając wysokość zasądzanego świadczenia Sąd wziął pod uwagę wszystkie ujawnione okoliczności (zob. R.K.: Zadośćuczynienie za krzywdę wynikłą wskutek śmierci najbliższego członka rodziny, Mon. Prawn. 2012/2, str. 79) oraz elementy krzywdy, które- w oparciu o znane już okoliczności- mogą ujawnić się w przyszłości (Zob. A. Daszewski: Miarkowanie zadośćuczynienia dla najbliższych członków rodziny z art. 446 § 4 k.c., Mon. Ubezpieczeniowy 2011/45; wyr. SA w Łodzi z 6.07.2015 r., I ACa 67/15, OSA 2015/11/80-91).

Zasądzona kwota zadośćuczynienia jest właściwa i nie ma zdaniem Sądu orzekającego znamion kwoty rażąco wygórowanej ani też rażąco niskiej.

Odsetki ustawowe zostały zasądzone na podstawie art. 481 § 1 k.c. od dnia 3 października 2015 r., czyli zgodnie z żądaniem pozwu. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c., wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r., I CSK 433/06, LEX nr 274209). Szkoda została zgłoszona stronie powodowej 26 sierpnia 2015 r. Zakład ubezpieczeń ma obowiązek spełnić świadczenie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Odsetki więc dla kwoty zadośćuczynienia liczone są od dnia następującego po 37-mym dniu od zgłoszenia roszczenia pozwanemu, uwzględniając termin ustawowy na likwidację szkody oraz 7 dni na doręczenie pozwanemu korespondencji.

Sąd w niniejszej sprawie stosunkowo rozdzielił koszty postępowania, a szczegółowe wyliczenie kosztów obciążających strony pozostawił referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia zgodnie z przepisem art. 108 § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)