Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2017 r. w (...)

na rozprawie sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Zakładu Karnego w B.

przeciwko M. G.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w B. kwotę 47.646,60 (czterdzieści siedem tysięcy sześćset czterdzieści sześć 60/100) złotych wraz:

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 47.646,60 (czterdzieści siedem tysięcy sześćset czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 23 września 2017 r. do dnia zapłaty,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.646,60 (pięćdziesiąt tysięcy sześćset czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 15 lipca 2016 r. do dnia 26 kwietnia 2017 r.,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.146,60 (pięćdziesiąt tysięcy sto czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 27 kwietnia 2017 r. do dnia 23 maja 2017 r.,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.646,60 (czterdzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 24 maja 2017 r. do dnia 22 czerwca 2017 r.,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.146,60 (czterdzieści dziewięć tysięcy sto czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 23 czerwca 2017 r. do dnia 24 lipca 2017 r.,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.646,60 (czterdzieści osiem tysięcy sześćset czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 25 lipca 2017 r. do dnia 23 sierpnia 2017 r.,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.146,60 (czterdzieści osiem tysięcy sto czterdzieści sześć 60/100) złotych w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 24 sierpnia 2017 r. do dnia 22 września 2017 r.,

II umarza postępowanie w części cofniętego powództwa,

III nie obciąża pozwanego M. G. kosztami procesu oraz opłatą.

Sygn. akt IV P-Pm 463/16

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa Zakład Karny w B. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. G. kwoty 50.646,60 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 lipca 2016 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż podczas pełnienie przez pozwanego służby w Służbie Więziennej, M. G. została przyznana pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w kwocie 49.800 złotych. Rozkazem z dnia 25 kwietnia 2016 roku stwierdzono wygaśnięcie stosunku służbowego pozwanego z powodu wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby. Strona powodowa wezwała pozwanego do zwrotu udzielonej pomocy finansowej, której M. G. ostatecznie nie uiścił.

Pozwany M. G. nie złożył odpowiedzi na pozew. W toku rozprawy zasadniczo zgodził się z żądaniem pozwu i uznał powództwo, jednak wniósł o rozłożenia należności na raty w wysokości po 500 złotych miesięcznie.

Pismem z dnia 25 sierpnia 2017 roku strona powodowa ograniczyła powództwo do kwoty 48.646,60 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie z uwagi na dokonanie przez pozwanego wpłat w łącznej kwocie 2.000 złotych.

Z kolei pismem z dnia 26 września 2017 roku złożonym na rozprawie strona powodowa cofnęła pozew co do kwoty 3.000 złotych tytułem wpłaconych przez pozwanego sześciu rat po 500 złotych. Ostatecznie Powód Skarb Państwa Zakład Karny w B. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. G. kwoty 47.646,60 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 47.646,60 złotych od dnia 23 września 2017 roku do dnia zapłaty, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.646,60 złotych od dnia 15 lipca 2016 roku do dnia 26 kwietnia 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.146,60 złotych od dnia 27 kwietnia 2017 roku do dnia 23 maja 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.646,60 złotych od dnia 24 maja 2017 roku do dnia 22 czerwca 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.146,60 złotych od dnia 23 czerwca 2017 roku do dnia 24 lipca 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.646,60 złotych od dnia 25 lipca 2017 roku do dnia 23 sierpnia 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.146,60 złotych od dnia 24 sierpnia 2017 roku do dnia 22 września 2017 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. G. Decyzją Personalną Nr (...) z dnia 23 stycznia 2008 roku został przyjęty do Służby Więziennej na okres służby przygotowawczej i mianowany na stanowisko strażnika działu ochrony Zakładu Karnego w B.. Funkcjonariuszem w służbie stałej został mianowany w dniu 04 lutego 2010 roku.

(d: decyzja- k. 9; akta osobowe)

Z uwagi na wniosek M. G. o przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, Dyrektor Zakładu Karnego w B. decyzją z dnia 10 marca 2015 roku przyznał pozwanemu pomoc finansową w kwocie 49.800 złotych. Środki zostały wypłacone pozwanemu.

(d: decyzja- k. 12)

Rozkazem Personalnym z dnia 25 kwietnia 2016 roku Dyrektor Zakładu Karnego w B. stwierdził wygaśnięcie stosunku służbowego M. G. z uwagi na utrzymanie w mocy Orzeczenia Dyrektora Zakładu Karnego w B. Nr (...) z dnia (...) 2016 roku o wymierzeniu kary dyscyplinarnej- wydalenia ze służby.

(d: rozkaz- k. 10; świadectwo służby- k. 11; akta osobowe)

Pismem z dnia 06 maja 2016 roku M. G. został zawiadomiony o wszczęciu postepowania z urzędu w sprawie zwrotu przyznanej pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. W dniu 17 maja 2016 roku pozwany zwrócił się do Dyrektora Zakładu Karnego w B. o umożliwienie mu zwrotu należności w rozsądnych ratach uwzględniających jego bardzo trudną sytuację finansową. Dyrektor Zakładu Karnego wezwał M. G. do wykazania w terminie 7 dni okoliczności podniesionych w piśmie, a w szczególności udokumentowania źródeł i wysokości przychodów i obciążeń, jednocześnie informując, iż maksymalnym okresem rozłożenia wierzytelności na raty jest okres trzech lat. W kolejnym piśmie z dnia 06 czerwca 2016 roku M. G. deklarował możliwość spłaty należności w ratach po 500 złotych miesięcznie, gdyż rata w wysokości 1.406,85 zł przekracza jego możliwości finansowe. W dniu 14 czerwca 2016 roku Dyrektor Zakładu Karnego w B. wezwał pozwanego do zwrotu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego w kwocie 50.646,60 złotych. W dniu 26 sierpnia 2016 roku skierowano do pozwanego wezwanie do zapłaty.

(d: zawiadomienie- k. 13; pisma- k. 14, 15, 18; decyzja- k. 16; wezwanie- k. 17)

Począwszy od kwietnia 2017 roku M. G. dokonał na poczet dochodzonego roszczenia sześciu wpłat w kwotach po 500 złotych każda.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, jako zasadne, zasługuje na uwzględnienie w części nieobjętej cofnięciem pozwu.

Sąd dał wiarę zgromadzonym dokumentom, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 09 kwietnia 2010 roku o służbie więziennej (Dz.U. z 2017r. poz. 631) funkcjonariuszowi w służbie stałej, który spełnia warunki do przydziału lokalu mieszkalnego, a który lokalu tego nie otrzymał na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położonych w miejscowości pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej

Natomiast według art. 186 ust. 1, 2 i 3 cytowanej ustawy pomoc finansowa podlega zwrotowi w przypadku zwolnienia funkcjonariusza ze służby przed upływem 15 lat służby w Służbie Więziennej, z wyjątkiem funkcjonariusza, który przed upływem tego okresu nabył prawo do renty inwalidzkiej Służby Więziennej. Do ustalenia kwoty pomocy finansowej podlegającej zwrotowi przyjmuje się kwotę przyznanego świadczenia waloryzowanego corocznie o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, ustalony w ustawie budżetowej, w przypadku gdy obowiązek zwrotu powstał w latach następujących po roku przyznania pomocy finansowej. Na pisemny wniosek funkcjonariusza zwrot pomocy finansowej może nastąpić w ratach.

Zgodnie natomiast z treścią § 4 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie przyznawania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi służby więziennej (Dz.U nr 147, poz. 986) pomoc finansowa podlega zwrotowi w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o zwrocie stała się ostateczna. Decyzja określa wysokość rat i terminy ich zwrotu w przypadku, gdy funkcjonariusz wystąpił z wnioskiem, o którym mowa w art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się wokół tego, czy Sąd, wbrew woli powoda może podjąć decyzję o rozłożeniu należności pozwanego na dogodne dla wymienionego raty.

Nie ulega wątpliwości, iż pismem z dnia 17 maja 2016 roku pozwany zwrócił się do D. Zakładu Karnego w B. o rozłożenie należności na raty. W piśmie z dnia 23 maja 2016 roku Dyrektor wezwał pozwanego do wykazania w terminie 7 dni okoliczności podniesionych w piśmie, a w szczególności udokumentowania źródeł i wysokości przychodów i obciążeń, jednocześnie informując, iż maksymalnym okresem rozłożenia wierzytelności na raty jest okres trzech lat. Zaznaczono przy tym, iż niezbędnym warunkiem rozłożenia na raty byłoby złożenie przez M. G. oświadczenia, jak w załączonym do pisma wzorze. Z uwagi na brak możliwości rozłożenia dochodzonej kwoty na raty, decyzją z dnia 14 czerwca 2016 roku wezwano pozwanego do zwrotu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego w kwocie 50.646,60 złotych. M. G. został pouczony, iż spory o roszczenia ze stosunku służbowego funkcjonariuszy rozpoznaje sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy, tj. Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. M. G. złożył do Sądu pozew/odwołanie od wskazanej decyzji, a sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt IV P 281/16. Pozew został cofnięty, a postepowanie umorzone.

Przede wszystkim należy podnieść, iż żadna ze stron nie złożyła do akt sprawy kopii formalnej decyzji o rozłożeniu należności na raty. Pismo z dnia 23 maja 2016 roku jest jedynie wezwaniem do udokumentowania w terminie 7 dni twierdzeń M. G. oraz złożenia pisma według określonego wzoru i informacją, że istnieje możliwość rozłożenia należności na raty na okres 3 lat. Nawet jednak w przypadku, gdyby formalnie decyzja o rozłożeniu na raty została wydana, to cytowane przepisy nie wskazują minimalnego, ani maksymalnego okresu, a tym bardziej liczby rat.

W konsekwencji należy uznać, iż jest to uznaniowa decyzja Dyrektora Zakładu Karnego, który ponosi swego rodzaju odpowiedzialność za dyscyplinę budżetową jednostki. W ocenie Sądu, brak jest możliwości, by w sprawie z powództwa Skarbu Państwa o zapłatę, Sąd zobowiązywał stronę powodową do rozłożenia (wbrew jej woli) należności na raty dogodne dla pozwanego.

Zupełnie na marginesie należy wskazać, iż termin trzech lat wskazywany przez Dyrektora w piśmie z dnia 23 maja 2016 roku jako potencjalny maksymalny okres ratalnej spłaty należności znajduje logiczne uzasadnienie. Jak wyżej wskazano pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego przysługuje funkcjonariuszom mianowanym do służby stałej. Stosunek służbowy pozwanego wygasł w kwietniu 2016 roku. Zatem przy założeniu, iż na jego miejsce będzie mianowany do służby przygotowawczej kolejny funkcjonariusz służby więziennej, która to służba trwa dwa lata i może być przedłużona o kolejne 12 miesięcy w określonych w ustawie przypadkach, właśnie za okres około 3 lat będzie mógł ubiegać się o przyznanie pomocy finansowej określonej w art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 09 kwietnia 2010 roku o służbie więziennej (Dz.U. z 2017r. poz. 631).

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 186 ustawy z dnia 09 kwietnia 2010 roku o służbie więziennej (Dz.U. z 2017r. poz. 631) zasądził na rzecz powoda Skarbu Państwa Zakładu Karnego w B. kwotę 47.646,60 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 47.646,60 złotych od dnia 23 września 2017 roku do dnia zapłaty, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.646,60 złotych od dnia 15 lipca 2016 roku do dnia 26 kwietnia 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50.146,60 złotych od dnia 27 kwietnia 2017 roku do dnia 23 maja 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.646,60 złotych od dnia 24 maja 2017 roku do dnia 22 czerwca 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 49.146,60 złotych od dnia 23 czerwca 2017 roku do dnia 24 lipca 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.646,60 złotych od dnia 25 lipca 2017 roku do dnia 23 sierpnia 2017 roku, odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 48.146,60 złotych od dnia 24 sierpnia 2017 roku do dnia 22 września 2017 roku (pkt I wyroku).

Natomiast co do kwoty 3.000 złotych (co do której cofnięto powództwo z uwagi na spełnienie świadczenia przez stronę pozwaną), Sąd uznając, iż powyższa czynność nie jest sprzeczna z prawem i nie narusza słusznego interesu pracownika na podstawie art. 355 § 1 i 2 kpc w związku z art. 203 § 1 i 4 kpc i art. 469 kpc a contrario umorzył postępowanie w części cofniętego powództwa (pkt II wyroku).

Przechodząc natomiast do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania, wskazać należy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami generalną zasadą jest obciążanie kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki SN: z dnia 3 lutego 20101 r., II PK 192/09, Lex nr 584735 oraz z dnia 27 maja 2010 r., II PK 359/09, Lex nr 603828).

Natomiast art. 102 kpc przewiduje, iż w wypadkach szczególnie uzasadnianych sąd może zasądzić od strony przeciwnej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. „ (…) przepis art. 102 KPC wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe. Artykuł 102 KPC znajduje zastosowanie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych", które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego. Przy zastosowaniu art. 102 KPC mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy.” (komentarz do Art. 102 KPC red. Zieliński 2017, wyd. 9, Legalis).

W ocenie Sądu, sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie jest szczególna i pozwala na zastosowanie art. 102 kpc. Mając na względzie sytuację majątkową pozwanego oraz fakt, iż wymieniony uznał powództwo na pierwszej rozprawie, Sąd nie obciążył M. G. kosztami procesu.

SSR Monika Wawro