Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział IV Cywilny

w składzie: SSO Magdalena Kubczak

protokolant: Agnieszka Kozicka

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016r. w Warszawie

sprawy z powództwa M. i T. S.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o odszkodowanie

1.  zasądza od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz M. i T. S. kwotę 35.729,50 ( trzydzieści pięć tysięcy siedemset dwadzieścia dziewięć i 50/100) złotych;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od M. i T. S. na rzecz Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę 8466,68 ( osiem tysięcy czterysta sześćdziesiąt sześć i 68/100) złotych tytułem kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Warszawie tytułem kosztów sądowych:

a)  od M. i T. S. solidarnie kwotę 9362,28 ( dziewięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt dwa i 28/100) złotych- z kwoty zasądzonej na ich rzecz w punkcie 1;

b)  od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę 1398,96 ( jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt osiem i 96/100) złotych.

IV C 1178/09

UZASADNIENIE

W pozwie z 20 sierpnia 2009 r. M. i T. S. reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika procesowego wnieśli o zasądzenie solidarnie od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwoty:

a)  140.000 złotych tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości oraz za spadek wartości nieruchomości w związku z wejściem w życie postanowień rozporz. Nr 50 Wojewody M.. z 7.08.2007r.;

b)  116.280,74 złote tytułem nakładów, jakie powodowie będą musieli ponieść w związku z wykonaniem zabezpieczeń akustycznych nieruchomości;

c)  9.900 złotych tytułem kosztów instalacji całorocznych urządzeń klimatyzacyjnych

oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazali, iż są właścicielami budynku mieszkalnego, zbudowanego w 2001r., który znajduje się na działce nr (...), która to działka znajduje się w strefie M obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego w/w rozporz. Podali ponadto, iż na skutek ograniczeń wprowadzonych w/w przepisami powodowie nie mogą wybudować nowego budynku lub też rozbudować dotychczasowego, ponadto ze względu na hałas nie mogą wykorzystywać nieruchomości w celach rekreacyjnych ( pozew k 2, pismo k 35, pismo k 52).

W odpowiedzi pozwany reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika procesowego wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zarzucił ponadto, iż zgodnie z przepisami pozwany jest zobligowany do refundacji kosztów zabezpieczeń poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, a nie kosztów tworzenia tych zabezpieczeń od nowa. ( odpowiedź na pozew k 41).

W toku sprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska. Pozwana zarzuciła ponadto, iż rozporz. nr 50, na podstawie którego wprowadzono obszar ograniczonego użytkowania utraciło moc ( pismo powodów k 75, 182, 213, 288, pozwanego k 66, 451, 466, 440) .

Sąd ustalił:

M. i T. S. są właścicielami działki nr (...) położonej w miejscowości O. przy ul. (...) w gminie M., zabudowanej w 2001r. budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym (odpis z księgi wieczystej k 24, wyciąg z rejestru gruntów k 26, decyzja o pozwoleniu na budowę k 27, zaświadczenie k 28, mapa k 29).

Sejmik Województwa (...) podjął 20 czerwca 2011 roku uchwałę w przedmiocie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania ( dalej jako : OOU) w związku z działalnością pozwanego, w której to uchwale w par. 4 zostały wyróżnione 2 podstrefy Z1 i Z2 o różnych sposobach ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości lub przeznaczenia nieruchomości ( uchwała k 251).

Nieruchomość powodów znajduje się w strefie Z2 ( opinia biegłego k 151).

Poprzednio tego rodzaju akt prawa miejscowego został wydany przez Wojewodę (...) i było to rozporządzenie nr 50 z 7 sierpnia 2007 roku w przedmiocie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Rozporządzenie wprowadziło m.in. strefę M wokół lotniska z ograniczeniem zabudowy mieszkaniowej. Ograniczenia w zabudowie, w tym mieszkaniowej w strefie M określa par. 4 ust. 1 rozporz. Nieruchomość powodów została wówczas zaliczona do strefy M ( zaświadczenie k 30).

Powodowie zlecili w lipcu 2009r. wykonanie kosztorysu wygłuszenia budynku, w którym oszacowano koszt prac na 116.280,74 złote ( kosztorys k 32).

Wartość nieruchomości powodów wynosi 1.143.722 złote. Wartość nieruchomości o parametrach takich jak nieruchomość powodów, ale położonej poza obszarem ograniczonego użytkowania wynosi 1.182.046 złotych. Różnica pomiędzy oszacowanymi wartościami nieruchomości jest niewielka, a wpływ na nią ma działalność lotniska i hałas, a nie samo ustanowienie OOU, ponieważ przepisy ustanawiające OOU nie wprowadzają istotnych ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości zabudowanych. Budynek położony na nieruchomości może być rozbudowany wzwyż, a nie wszerz, ponieważ powierzchnię zabudowaną można powiększyć jedynie o 55 m2, ponadto rozbudowa budynku obecnie nie jest możliwa z uwagi na brak dojazdu od wschodniej części działki. ( opinia biegłego k 144, 201).

Wartość robót budowlanych potrzebnych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynku powodów wynosi 35.729,50 złotych, koszt urządzeń klimatyzacyjnych- 9.212,70 złotych ( opinia biegłego k 229, k 268, 272).

Dla zapobieżenia konieczności otwierania okien w celu wietrzenia pomieszczeń można zastosować klimatyzację lub nawiewniki. Nawiewniki okienne montowane w ramie okna prowadzą do zmniejszenia izolacyjności akustycznej okna. Nawiewnik mogą być montowane w ścianach zewnętrznych, ale w budynku powodów ich nie zaprojektowano ( opinia biegłego k 273).

Miarodajny poziom dźwięku na podstawie wyników pomiarów dla budynku mieści się w przedziale 56-60 dB w porze dziennej, a w porze nocnej-46-50 dB. Miarodajny poziom dźwięku ustalony na podstawie map akustycznych w porze dziennej mieści się w przedziale 60-65 dB, a w porze nocnej -50-55 dB. Wyniki badań na terenie nieruchomości powodów wskazują, iż izolacyjność akustyczna budynku spełnia wymagania określone w Polskiej Normie PN-B- (...)-3;1999,, akustyka budowlana –ochrona przed hałasem w budynkach-izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych’’ –przy uwzględnieniu przeprowadzonych pomiarów. Natomiast w przypadku wyników na podstawie map akustycznych stanowiących załącznik do przeglądu ekologicznego izolacyjność akustyczna fasady budynku nie spełnia wymagań określonych w normie ( opinia instytutu k 326, opinia uzupełniająca k 393, 399, 519).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o powołane dowody, uznając je za wiarygodne. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania opinii w zakresie ustalenia izolacyjności akustycznej budynku sporządzonej przez Instytut Ochrony Środowiska. Opinia została sporządzona w oparciu o normę PN-B- (...)-3;1999,,akustyka budowlana –ochrona przed hałasem w budynkach-izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych’’ oraz w oparciu o przeprowadzone pomiary w terenie. Opinia została sporządzona w oparciu o rzeczywiste pomiary wykonane na nieruchomości z uwzględnieniem pomiarów hałasu lotniczego i liczby operacji lotniczych pozwalających na wykonanie opinii, przy czym wnioski opinii opracowano wariantowo – w zależności, czy podstawą miałyby być wyniki pomiarów, czy wyniki pozyskanej z mapy akustycznej stanowiącej załącznik do przeglądu ekologicznego. Strona pozwana nie kwestionowała wniosków opinii wyciągniętych na podstawie dokonanych pomiarów. Strona powodowa zarzucała z kolei, iż pomiary zawarte w opinii odnoszą się do innej nieruchomości. Niemniej jednak wykonujący opinię wyjaśnił, iż zamieszczenie adresu innej nieruchomości w opinii było pomyłką. Przedstawiciel Instytutu składając opinię ustną ustosunkował się do zarzutów strony powodowej i pozwanej zawartych w pismach procesowych. Z opinii ustnej wynika, iż w wyniku pomiarów mających charakter jednostkowy uzyskano pomiar , który może być uznany za graniczny ( miarodajny poziom dźwięku LAM w porze nocnej- 49,9 dB), co zdaniem opiniującego może wskazywać na prawdopodobieństwo tego, iż poziom hałasu może być przekroczony, mimo iż w opinii pisemnej ostatecznie zawarto stwierdzenie, iż izolacyjność akustyczna pomieszczenia budynku spełnia wymagania określone w oznaczonej Polskiej Normie. Biegły wyjaśnił przy tym, iż w takim wypadku należałoby wziąć pod uwagę wyniki uzyskane na podstawie mapy stanowiące załącznik do przeglądu ekologicznego. Sąd nie znalazł zatem podstaw do kwestionowania sporządzonych przez Instytut opinii.

Sąd nie znalazł także podstaw do kwestionowania opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości. Zarzuty podniesione w piśmie powodów z 12.03.2012r. oraz w dalszym piśmie są w dużej mierze gołosłowne i sprowadzają się do ogólnikowego kwestionowania kompetencji biegłego. Biegły A. Z. nie wypowiadał się w opinii co do klimatu akustycznego nieruchomości, albowiem ta kwestia rzeczywiście nie leży w jego kompetencjach. Biegłemu zostało zlecone wykonanie opinii w zakresie oszacowania wartości nieruchomości. Dodatkowo należy uwzględnić, iż w toku sprawy uległ zmianie stan prawny, albowiem obecnie podstawą utworzenia OOU jest uchwała Sejmiku z 2011r., a nie rozporządzenie Wojewody z 2007r., zatem ocena, czy doszło do spadku wartości nieruchomości musi uwzględniać ewentualne ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wprowadzone przez uchwałę Sejmiku, a nie-rozporządzenie. Biegły w opinii wskazał, iż wpływ na wartość nieruchomości ma hałas lotniczy a nie samo wprowadzenie OOU. Biegły w piśmie z 6.04.2012r., które należy potraktować jako opinię uzupełniającą oraz w ustnej opinii ustosunkował się też do zarzutu niewłaściwego klimatu akustycznego w budynku-iż ta okoliczność nie ma wpływu na sporządzenie opinii. Za zasadne należy też uznać wyjaśnienia biegłego, iż nie jest możliwym sporządzenie opinii przy uwzględnieniu jako nieruchomości porównywanych- nieruchomości o identycznych parametrach- z uwagi na brak dostatecznej liczby odpowiednich transakcji w okolicy najbliższej nieruchomości powodów. Biegły wyjaśnił przy tym, iż nieruchomości porównawcze zostały skorygowane odpowiednimi współczynnikami w oparciu o cechy rynkowe oraz ich wagi. Z powyższych względów sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania opinii biegłego A. Z. i zlecenia wykonania opinii innemu biegłemu sądowemu.

Sąd nie znalazł także podstaw do kwestionowania opinii biegłego z zakresu budownictwa wykonującego opinię w zakresie ustalenia kosztów uzyskania właściwej izolacyjności akustycznej budynku. Strona powodowa nie zgłaszała uwag do tej opinii. Natomiast strona pozwana w celu weryfikacji tej opinii przedstawiła jedynie prywatną opinię eksperta, w której dokonano weryfikacji opinii sądowej i stwierdzono, iż w opinii sądowej prawidłowo dokonano oceny poziomu dźwięku hałasu zewnętrznego, podnosząc, iż ustalenia opinii są prawidłowe, choć mogą być obarczone dużym błędem. Jednocześnie wskazano, iż ustalenia opinii sądowej mogą stanowić podstawy do wyznaczenia kosztów izolacyjności akustycznej budynku. Wobec tego, iż strona pozwana nie sformułowała żadnych innych zarzutów dotyczących wyliczenia kosztów prac z zakresu izolacyjności akustycznej, sąd uznał, iż brak podstaw do kwestionowania wyników opinii sądowej w tym zakresie.

Sąd zważył:

Podstawą prawną żądania jest art. 136 ust. 3 w powiązaniu z art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001r. -prawo ochrony środowiska (Dz. U. poz. 1232 z 2013r.). Przepis art. 136 ust. 3 ustanowi, iż w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. Przepis art. 129 ust. 2 stanowi z kolei, iż w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, przy czym szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Z tego przepisu wynika, że podstawa odpowiedzialności pozwanego ma charakter ustawowy i art. 129 ust. 2 ustawy jest wystarczającą podstawą tej odpowiedzialności w tym rozumieniu, iż nie wymaga odwoływania się do podstaw odpowiedzialności uregulowanych w kodeksie cywilnym.. To zapatrywanie zostało potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, między innymi w wyroku z 25 maja 2012 roku sygn. I CSK 509/11, ponadto wyroku z 25 lutego 2009 sygn. II CSK 546/08. W wyrokach tych wskazano, iż art. 322 ( na który w powiązaniu z art. 325 ustawy i 435 par. 1 kc powołuje się strona powodowa) ustawy, która odsyła do przepisów kodeksu cywilnego, nie dotyczy odszkodowania w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości.

Niemniej jednak należy zauważyć, iż przepis art. 129 znajduje się w rozdziale 1 zatytułowanym: ,, przepisy ogólne’’ w dziale dotyczącym ,, ograniczeń sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska’’. Dział ten wprowadza różne formy ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz sposoby dochodzenia odszkodowania lub innych roszczeń:

1. w związku z ochroną zasobów środowiska ( rozdz. 2 art. 130) na skutek aktu normatywnego wydanego przez organ wymieniony w art. 134;

2. w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania ( rozdz. 3 art. 135) na skutek aktu prawnego organu wymienionego w art. 135 ust. 2 i 3 na rzecz podmiotu, którego działalność powoduje przekroczenie norm środowiska;

3. w związku z utworzeniem strefy przemysłowej ( rozdz. 4 art. 136a) na skutek aktu prawnego organu wskazanego w art. 136d i przy zastrzeżeniu wyłączenia roszczeń odszkodowawczych i o wykup nieruchomości w razie zgody władającego powierzchnią ziemi na utworzenie strefy.

W przypadku obszarów ograniczonego użytkowania tworzonych na skutek uchwały właściwego sejmiku województwa, sejmik określa też ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków i sposób korzystania z terenów ( art. 135 ust. 3a). Prowadzi to do wniosku, iż w wypadku, gdy roszczenie jest wywodzone z faktu ograniczenia sposobu korzystania nieruchomości przez wprowadzenie OOU, to podstawą odpowiedzialności pozwanego jest samodzielnie art. 129 ust. 2, zaś fakt ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu lub ograniczenie dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości musi wynikać z uchwały sejmiku województwa. Prowadzi to do wniosku, iż roszczenie jest powiązane z prawnymi ograniczeniami w dotychczasowym sposobie korzystania z nieruchomości lub przeznaczenia nieruchomości ( wskazanymi w akcie prawa miejscowego), a nie-z faktycznymi uciążliwościami, jakie powstają w związku z bliskością lotniska. Natomiast roszczenie o odszkodowanie za szkodę rozumianą jako konieczność poniesienia kosztów rewitalizacji akustycznej jest powiązane z faktem określenia w odpowiednim akcie prawa miejscowego wymagań technicznych dla budynków położonych lub mających powstać w obszarze ograniczonego użytkowania.

Przepis art. 129 ust. 4 ustawy-prawo ochrony środowiska stanowi, że z roszczeniem odszkodowawczym można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości lub zmianę przeznaczenia nieruchomości. W orzecznictwie sądowym zostało przesądzone, że termin ten jest terminem zawitym, po upływie którego roszczenie wygasa. Natomiast sformułowanie, że należy ,,wystąpić w tym okresie’’, dotyczy zarówno wystąpienia z pozwem do sądu jak i wystąpienia z - na przykład - z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, z wezwaniem do zapłaty na etapie przedsądowym. Każda z tych czynności powoduje przerwanie biegu terminu zawitego, a w przypadku gdyby tą czynnością było wezwanie do zapłaty i w wyniku tego wezwania do zapłaty PP (...) nie uczyniły zadość temu roszczeniu, to powodowi pozostaje termin 10 lat na wystąpienie z pozwem, licząc od daty wejścia w życie aktu prawa miejscowego. Dla roszczeń majątkowych zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia wynosi lat 10. Do rozpoczęcia biegu 10-letniego terminu przedawnienia wymagane jest jednak, żeby przynajmniej przez wezwanie do zapłaty powód doprowadził do przerwania wspomnianego 2-letniego terminu zawitego.

Co do kwestii początku biegu terminu zawitego należy stwierdzić, że termin ten biegnie od wejścia w życie rozporządzenia, na mocy którego nieruchomość znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania, czyli rozporządzenia nr 50, które weszło w życie z dniem 24 sierpnia 2007 roku-skutkiem tego 2-letni termin zawity do zgłoszenia roszczeń upłynął 24 sierpnia 2009 roku. Powodowie wnieśli pozew 20 sierpnia 2009r., a zatem przed upływem terminu.

Pozwany podniósł zarzut, iż rozporz. nr 50 nie obowiązywało w dacie wniesienia powództwa. W orzecznictwie sądowym pojawiła się wątpliwość co do tego, czy powyższe rozporządzenie utraciło moc, albowiem nastąpiła zmiana przepisów dotyczących upoważnienia do wydawania aktu prawa wprowadzającego OOU. Poprzednio podstawą do wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania było rozporządzenie wojewody, a po zmianie przepisów jest to akt prawa miejscowego innego organu- sejmiku województwa. W ocenie sądu, w orzecznictwie sądów powszechnych została przesądzona kwestia tego, że nie doszło do utraty mocy rozporządzenia nr 50 na skutek zmian stanu prawnego. Sąd rozstrzygający niniejszą sprawę podziela tę linię orzecznictwa sądów apelacyjnych, która została zawarta w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 listopada 2010 r., VI ACa
1058/10, z wyroku tegoż Sądu z tej samej daty, ale o sygnaturze VI ACa 1156/10, z wyroku tegoż Sądu z 8 lipca 2011 r. VI ACa 140/11, także z wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 14 września 2011 r. I ACa 677/11 i także z wyroku Sądu Najwyższego z 29 listopada 2012 r., II CSK 254/12, w przypadku którego nie tyle w tezie, ale w uzasadnieniu tego wyroku akceptację uzyskało twierdzenie, że zmiana stanu prawnego nie spowodowała utraty mocy rozporządzenia nr 50. Przytoczyć należy tezę wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 listopada 2010r., sygn. VI ACa 1058/10, w którym wskazano, że ,,zmiany stanu prawnego, w tym art. 135 ust. 2 ustawy (…) prawo ochrony środowiska, dokonane ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (…) oraz ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (…), rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (…), nie wpłynęły na obowiązywanie rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (…) w zakresie ustanowionych nimi ograniczeń, zatem możliwe jest, co do zasady, dochodzenie roszczeń przez właścicieli (użytkowników wieczystych) nieruchomości położonych na terenie tego obszaru na podstawie art. 129 prawa ochrony środowiska’’. Obszerny wywód dotyczący tego, dlaczego zmiana podmiotu, który jest upoważniony do wydawania aktu prawa miejscowego i zmiana art. 135 ust. 2 w międzyczasie, a więc po wydaniu rozporządzenia nr 50, nie spowodowały utraty mocy przez to rozporządzenie, znajduje się w przytoczonych przez Sąd wyrokach Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego i należy podzielić tę linię orzecznictwa. Jednocześnie Sąd nie podziela tej linii orzeczniczej, która ukształtowała się w orzecznictwie administracyjnym-postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 września 2009 r., sygn. II OSK 445/09 i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 marca 2010r., sygn. II OSK 2032/09, w których Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zmiana przepisu kompetencyjnego uprawniającego do wydania aktu prawa miejscowego spowodowała utratę mocy przez rozporządzenie nr 50.

Przesłankami roszczenia o odszkodowanie za zmniejszenie wartości nieruchomości są: wejście w życie aktu prawnego ustanawiającego lub utrzymującego obszar ograniczonego użytkowania, ograniczenie sposobu korzystania lub przeznaczenia nieruchomości, która została objęta OOU, szkoda w postaci m.in. spadku wartości nieruchomości, związek przyczynowy między wprowadzonymi ograniczeniami a powstaniem szkody. Sam fakt wprowadzenia OOU przez akt prawa miejscowego nie jest wystarczający do realizacji roszczenia odszkodowawczego- musi zostać wykazane, że wprowadzono ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości bądź przeznaczenia nieruchomości i na skutek tych ograniczeń uległa obniżeniu wartość nieruchomości. Powodowie żądają odszkodowania i za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości i za obniżenie wartości nieruchomości. Jednakże z powołanych przepisów wynika, iż ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości jest elementem koniecznym dla powstania następstwa w postaci szkody przejawiającej się w zmniejszeniu wartości nieruchomości. W przeciwnym wypadku –gdyby uznawać, iż samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości miałoby stanowić szkodę, to byłaby to szkoda o charakterze niemajątkowym. Tymczasem zazwyczaj szkodą jest właśnie obniżenie wartości nieruchomości na skutek ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. W tym znaczeniu należy przyjąć, iż nie istnieje, a przynajmniej powodowie nie wykazali zaistnienia powstania dwóch rodzajów szkód, które uzasadniałyby zadośćuczynienie lub odszkodowanie. W konsekwencji należy przyjąć-biorąc pod uwagę powołane przepisy- iż na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania, iż doszło do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i iż efektem tego jest spadek wartości nieruchomości, zaś różnica pomiędzy wartością nieruchomości sprzed ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i po wprowadzeniu tego ograniczenia stanowi szkodę majątkową, która podlega wyrównaniu poprzez zasądzenie odpowiedniego odszkodowania.

Pozwany podnosił zarzut, iż mimo uchwały nr 76/11 nie doszło do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości powodów lub do zmiany jej przeznaczenia. Zarzut ten należy uznać za zasadny. Wprawdzie bowiem nieruchomość powodów została objęta obszarem ograniczonego użytkowania, ale bezspornym jest, iż znajduje się w strefie Z2.

Poprzednio obowiązujące Rozporz. nr 50 Wojewody (...) wprowadzało następujące ograniczenia w strefie M, do której ówcześnie zaliczono nieruchomość powodów:

§ 4.1. –zakaz:

1) przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym

lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, oraz pod zabudowę mieszkaniową;

2) zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki

oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, oraz także na cele mieszkaniowe– z zastrzeżeniem ust. 2;

3) budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym

pobytem dzieci i młodzieży, oraz także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem

ust. 2.

§ 4.1 ust. 2 stanowił, iż w strefie M dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż w zakresie korzystania z nieruchomości powodów w taki sposób jak dotychczas- z przeznaczeniem na zamieszkiwanie, przepisy rozporządzenia nie wprowadzały ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości objętych strefą M.

Z kolei biorąc pod uwagę aktualny stan prawny, a zatem stan wprowadzony przez postanowienia uchwały Sejmiku z 2011r. należy stwierdzić, iż ograniczenia w strefie Z2 są określone następująco:

§ 5. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów:

2) w strefie Z2:

a) zakazuje się przeznaczania terenów pod szpitale i domy opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakazuje się lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) zakazuje się zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż nieruchomość powodów, która jest przeznaczona od początku na cele mieszkaniowe nie doznaje ograniczeń w sposobie korzystania, w szczególności powołane przepisy nie zakazują rozbudowy dotychczas istniejącego budynku mieszkalnego. Powodowie nie udowodnili też, aby w planach mieli zmianę przeznaczenia nieruchomości na szpital, dom opieki społecznej lub budynek przeznaczony na stały lub czasowy pobyt dzieci i młodzieży. Należy zatem stwierdzić, iż powodowie nie wykazali przesłanki, która miałaby stanowić element związku przyczynowego prowadzącego do powstania szkody.

Z ustaleń na podstawie opinii biegłego wynika, iż nie ma związku pomiędzy spadkiem wartości nieruchomości a wprowadzeniem OOU. Jak wyżej przy tym wskazano, przesłanką roszczenia nie jest samo wprowadzenie tego obszaru na skutek aktu prawa miejscowego, ale połączone z nim wprowadzenie ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości. Z opinii biegłego wynika, iż na spadek wartości nieruchomości miał wpływ hałas powstający w pobliżu lotniska oraz działalność samego lotniska. A to prowadzi do wniosku, iż obniżenie wartości nieruchomości nie jest wystarczającym do żądania odszkodowania, skoro nie mogło ono nastąpić na skutek ograniczenia w korzystaniu lub przeznaczeniu nieruchomości, albowiem takie ograniczenia nie zaistniały. Zwrócić też należy uwagę, iż dla realizacji roszczenia odszkodowawczego bez wpływu pozostają twierdzenia powodów o braku odpowiedniego komfortu wobec uciążliwości hałasu, czy braku możliwości odpowiedniego wypoczynku na terenie nieruchomości. Są to bowiem faktyczne uciążliwości związane z usytuowaniem jej w pobliżu lotniska, a nie prawne ograniczenia w sposobie korzystania lub w przeznaczeniu nieruchomości. Należy mieć też na uwadze, iż te faktyczne uciążliwości nie pozostają ani w związku przyczynowym, ani w związku czasowym z wprowadzeniem OOU, albowiem istniały one już w przeszłości, czyli przed wejściem w życie uchwały Sejmiku lub rozporządzenia Wojewody (...). Hałas związany ze startami lub lądowaniami samolotów istnieje na tym terenie od 1934 roku, czyli od momentu powstania lotniska, co najwyżej w pewnym okresie uległ zwiększeniu w związku rozwojem lotniska, a wobec tego niezależnie od tego, czy OOU powstał, czy go wcześniej nie było, to właściciel był zmuszony do znoszenia tegoż hałasu. Zważyć też należy, iż jeśli hałas jest emitowany od długiego czasu i miałby on skutkować obniżeniem wartości nieruchomości położonych w pobliżu lotniska już w przeszłości, to z kolei każdorazowy nabywca nieruchomości, wiedząc o tych niedogodnościach z pewnością nabywał nieruchomość za cenę niższą, aniżeli cena nieruchomości, które nie są dotknięte tego rodzaju uciążliwościami. Powodowie nabyli nieruchomość w 2001r., a zatem zapewne cena nabycia tej nieruchomości uwzględniała fakt położenia nieruchomości w pobliżu lotniska jako źródła hałasu. Podkreśli należy, iż tylko gdyby przyjmować, iż sam hałas może być przesłanką roszczenia odszkodowawczego, to wtedy zasadnym byłoby uwzględnienie powództwa w zakresie kwoty wyliczonej przez biegłego jako różnica w wartości nieruchomości ( 38.324 zł). Zważyć jednak należy, iż podstawą wprowadzenia na danym terenie obszaru ograniczonego użytkowania jest brak możliwości dotrzymania norm jakości środowiska ( w niniejszym wypadku norm w zakresie dopuszczalnego poziomu hałasu), natomiast przesłanką roszczenia odszkodowawczego nie jest przekroczenie tych norm, ale prawne ograniczenie sposobu korzystania lub przeznaczenia nieruchomości skutkujące powstaniem szkody majątkowej.

Z powyższych względów Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania odszkodowania za ograniczenie w korzystaniu nieruchomości i za spadek wartości nieruchomości, uznając iż nie zaistniały przesłanki roszczenia odszkodowawczego.

Odnosząc się do żądania odszkodowania mieszczącego w sobie koszt rewitalizacji akustycznej nieruchomości, w tym koszt montażu urządzeń klimatyzacyjnych należy zważyć.

Przesłankami roszczenia odszkodowawczego w zakresie kosztów rewitalizacji akustycznej są: wejście w życie aktu prawnego ustanawiającego lub utrzymującego obszar ograniczonego użytkowania, szkoda w postaci m.in. potrzeby wykonania rewitalizacji akustycznej nieruchomości, oraz związek przyczynowy między tymi elementami.

W zakresie izolacyjności akustycznej rozporz. nr 50 stanowiło w § 5, iż :

1) w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2) w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych , okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów-zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.

Z kolei postanowienia uchwały nr 76/11 przewidują w § 6 następujące wymagania w zakresie izolacyjności akustycznej:

1) w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy;

2) w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach – zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

Z powyższego wynika, iż bez względu na to, do której ze stref w ramach OOU nieruchomość została zakwalifikowana, i bez względu na fakt obowiązywania rozporz nr 50, lub następnie uchwały nr 76/11, ustawodawca przewidział wymóg dostosowania istniejących budynków do wymagań izolacyjności akustycznej.

Z kolei odnosząc się do żądania kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości Brylantowej należy przyjąć-mając na uwadze wnioski zaprezentowane w ustnej uzupełniającej opinii Instytutu, iż istnieje potrzeba wykonania prac zmierzających po poprawy izolacyjności akustycznej budynku. Wprawdzie w opinii głównej oraz uzupełniających wskazano, iż pomiary przeprowadzone na terenie nieruchomości powodów wykazały spełnienie wymagań poziomów hałasu dopuszczalnych w środowisku, to jednak wyniki pomiarów mają charakter graniczny, co może cechować się pewnym zakresem niepewności ( poziom dźwięku w nocy-49,9 dB). Biorąc pod uwagę, iż uzyskany wynik pomiaru wskazany powyżej różni się nieznacznie- o 0,10 od wartości granicznej, Sąd uznał za opinią ustną, iż zasadnym jest przyjęcie wniosków opinii sformułowanych w odniesieniu do wyników na podstawie map akustycznych stanowiących załącznik do przeglądu ekologicznego, które prowadzą do konstatacji, iż nieruchomość nie spełnia wymagań akustycznych. W konsekwencji zasadnym było zasądzenie kwoty wyliczonej przez biegłego z zakresu budownictwa jako kosztów zwiększenia izolacyjności akustycznej budynku. Nie było natomiast podstaw do żądania zapłaty kosztów montażu instalacji klimatyzacyjnej. Urządzenia klimatyzacyjne nie są elementem zabezpieczeń akustycznych budynku i nie służą do poprawy izolacyjności akustycznej budynku, a jedynie wprowadzają pewne udogodnienia z korzystania z budynku. Należy też zauważyć, iż nie zastępują one konieczności wietrzenia pomieszczeń w budynku. Zważyć ponadto należy, iż montaż tych urządzeń nie pozostaje w związku przyczynowym z wprowadzeniem OOU. Powodowie nabyli nieruchomość w 2001r., budynek został wzniesiony w 2002r.- w czasie gdy na tym obszarze istniały podwyższone normy hałasu. Prowadzi to do wniosku, iż urządzenia klimatyzacyjne w budynku mogły być zainstalowane już w 2002r. i fakt wprowadzenia OOU obejmującego nieruchomość powodów nie jest przesłanką żądania kosztów montażu tych urządzeń.

Wobec powyższego, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w art. 100 zd. 1 kpc. Koszty strony powodowej wynoszą 27.640,48 złotych ( opłata od pozwu-13.310 zł, wynagrodzenie pełnomocnika- 7217 zł, zaliczki na wynagrodzenie biegłych- 2500 zł i 1220,75 zł-k 135, 221,25 zł- k 212, 1500 zł- k 212, 1671,48 zł- k 250). Koszty strony pozwanej wyniosły 13.862 zł ( wynagrodzenie pełnomocnika-7200 zł, opłata od zażalenia- 2662 zł, zaliczka na wynagrodzenie biegłych- 4000 zł- k 307). Koszty całkowite wyniosły zatem 41.502,48 złotych. Strona pozwana przegrała w 13% ( 35.730/266181x100%), obciąża ją zatem 13 % kosztów całkowitych, czyli kwota 5395,32 zł ( 13%x41.502,48). Ponieważ strona pozwana poniosła kwotę 13.862 złote, powodowie winni zwrócić pozwanej różnicę, czyli 8466,68 zł ( 5395,32-13.862), o czym orzeczono w pkt 3 sentencji.

W pkt 4 przy zastosowaniu tej samej zasady z art. 100 zd. 1 kpc w zw. z art. 113 ust.1 i 2 uksc rozstrzygnięto o nieuiszczonych kosztach sądowych- wynagrodzeniu biegłych, które nie zostało pokryte z wpłaconych zaliczek. Koszty poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły 10.761,24 złotych (postanowienia na kwotę: 6401,48 zł-k 419, 4175,71 zł-k 530). Pozwanego obciąża 13% tych kosztów, czyli kwota 1398,96 złotych, a powodów pozostała część, czyli 9362,28 złotych.

(...)

(...)

(...)