Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2017 r. w (...)

na rozprawie sprawy z powództwa (...) (...)- (...) w O.

przeciwko M. I. (1)

o zwrot stypendium doktorskiego

I zasądza od pozwanego M. I. (1) na rzecz powoda (...) (...)- (...) w O. kwotę 13.019,94 (trzynaście tysięcy dziewiętnaście 94/100) złotych tytułem zapłaty wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.451 (pięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 4.800 (cztery tysiące osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

IV Pm 138/16

UZASADNIENIE

Powód (...) (...)- (...) w pozwie skierowanym przeciwko M. I. (1) wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego kwoty 13019,94 zł. W uzasadnieniu powód wskazał, że strony w dniu 01.03.2010r. zawarły umowę, której przedmiotem było przyznanie przez powoda na rzecz pozwanego stypendium doktorskiego na okres 18 miesięcy od 01.03.2010r. do 31.08.2011r. po 723,33 zł miesięcznie. Powołując się na przepisy zawartej umowy wskazano, iż powód był wzywany do zwrotu całości stypendium.

W odpowiedzi na pozew M. I. (1) wniósł o oddalenie powództwa. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, że wyrok Sądu Rejonowego w (...) z dnia 18.03.2016r. w sprawie IV Pm (...) nie jest prawomocny. Fakt, że rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło bez winy pozwanego wynika z załączonego świadectwa pracy z 16.06.2015r. Z uwagi na konflikt pomiędzy stronami postępowania obrona przez pozwanego pracy doktorskiej nie powiodłaby się. Pozwany wskazał, że powód otwarcie oświadczył, że obronienie pracy doktorskiego jest uzależnione od spełnienia przez pozwanego warunków nie mających nic wspólnego z zawartością merytoryczną pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. I. (1) od 1 września 2007 r. był zatrudniony na Uniwersytecie (...)- (...) w O. na stanowisku asystenta – pracownika naukowo-dydaktycznego na Wydziale Nauk (...). Zawarta pomiędzy stronami umowa o pracę w dniu 1 września 2011 r. przekształciła się w umowę o pracę na czas nieokreślony.

(dowód: Świadectwo pracy k. 33-34; akta SR w (...) IV Pm (...) umowa o pracę z dnia 1 września 2007r. k: 10, umowa o pracę z dnia 1 września 2008r. k: 11, umowa o pracę z dnia 1 września 2011r. k: 12, pismo z dnia 20 grudnia 2011r. k: 13, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach k: 14)

Strony w dniu 1 marca 2010 r. zawarły umowę, na mocy której pozwanemu zostało przyznane stypendium doktorskie na okres od dnia 1 marca 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. Zgodnie z par. 4 ust. 1 pkt.2 umowy pracownik zobowiązuje się do zwrotu całości pobranego stypendium, jeżeli w ciągu dwóch lat od daty upływu okresu, na który stypendium zostało przyznane , nie przystąpi do obrony rozprawy doktorskiej.

Pozwany w ciągu 2 lat od upływu okresu, na które stypendium zostało przyznane, jak również w ciągu dalszych czterech miesięcy, o które wnioskował, nie przystąpił do obrony rozprawy doktorskiej, w związku z czym na mocy § 4 ust. 1 pkt 2 umowy, zobowiązano go do zwrotu całości pobranego stypendium.

Pismem z dnia 9 kwietnia 2014 r. pozwany został wezwany do zapłaty kwoty w wysokości 13 019,94 zł. Do dnia dzisiejszego pozwany nie przystąpił do obrony rozprawy doktorskiej, jak również nie zwrócił pobranego stypendium.

(dowód: kserokopia umowy z dnia 01.03.2010 r. k: 10; wykaz wypłat k. 11-12; wezwanie do zapłaty z dnia 09.04.2014 r. k: 13, potwierdzenie nadania k: 14, przesłuchanie G. B. (1) k: 109-111)

Dr hab. inż. A. P. (1) jest kierownikiem katedry (...) i (...)Informatycznej na Wydziale Nauk (...) i był bezpośrednim przełożonym pozwanego. Był także promotorem pracy doktorskiej pozwanego ( bezsporne).

Pozwany od 2013r. zaczął zgłaszać zarzuty dotyczące współpracy z prof. A. P.. Zgłaszał je zarówno do A. D. Wydziału Nauk (...), oraz G. B.- prorektora ds. kadr.

Pozwany informował m.in. że fragmenty jego prac zostały wykorzystane przez innego pracownika do pracy doktorskiej. W związku z powyższym, władze Wydziału i Uczelni podjęły starania celem zażegnania konfliktu. M.in. w tym celu organizowano spotkania dziekana A. L. z kierownikiem katedry – A. P., z prorektorem ds. kadr – profesorem G. B.. Zorganizowane zostało z prof. G. B. i stronami konfliktu spotkanie, które miało na celu załagodzenie sporu. Od momentu powstania konfliktu pracodawca, w tym władze Uczelni, starały się wyjaśnić tą sprawę i ustalić przyczyny konfliktu.

W związku z zaogniającym się sporem i stawianymi wzajemnie przez jego strony zarzutami, zostały skierowane dwa wnioski do Rzecznika dyscyplinarnego o wszczęcie postępowań wyjaśniających zarówno wobec zarzutów w stosunku do A. P., jak też wobec A. I..

W dniu 2 kwietnia 2014 r. podjęto, na polecenie prorektora (...) (...)- (...) prof. dr. hab. G. B. (1) z dnia 27 marca 2014 r., postępowanie wyjaśniające w związku z przekazaną władzom (...) (...)- (...) informacją, iż dr. hab. A. P. (1), prof. (...), miał dopuścić się przewinień dyscyplinarnych polegających na:

- przywłaszczeniu autorstwa części lub całości utworów, których faktycznym autorem/współautorem ma być mgr. inż. M. I. (1);

- pobieraniu korzyści majątkowych z tytułu przywłaszczenia sobie autorstwa/współautorstwa utworów, których autorem/współautorem ma być mgr inż. M. I. (1);

- stosowaniu gróźb i zastraszanie mgr. inż. M. I. (1) w celu: wymuszenia na nim finansowania ze środków prywatnych prac na rzecz programu (...) S.A. „ (...)”, wykonywania społecznie (nieodpłatnie) przez mgr. inż. M. I. (1) prac rzecz programu (...) S.A. „ (...)

W związku z przeprowadzonym postępowaniem wyjaśniającym wszczęto postępowanie dyscyplinarne wobec mgr. M. I.. W ocenie rzecznika dyscyplinarnego żaden z przedstawionych przez niego zarzutów wobec dr. hab. A. P. - nie znalazł potwierdzenia. Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2014r. Rzecznika Dyscyplinarnego umorzone zostało postępowanie wyjaśniające, prowadzone w sprawie ustalenia czy dr hab. inż. A. P. (1) - kierownik Katedry (...) i (...)Informatycznej Wydziału Nauk (...) (...)- (...)- dopuścił się przewinień dyscyplinarnych polegających na przywłaszczeniu autorstwa części lub całości utworów, których autorem/współautorem jest mgr inż. M. I. (1), pobieranie z tego tytułu korzyści majątkowych oraz grożenie i zastraszanie mgr. inż. M. I. (1).

Z uwagi na dalszą korespondencję pozwanego co do kwestii umorzonego już wobec A. P. postępowania - pismem z dnia 6 czerwca 2014 r. został powołany kolejny Rzecznik dyscyplinarny ds. nauczycieli akademickich (...) w O. prof. dr hab. Z. E., prof. zw., który został zobowiązany do zwrócenia się do (...) S.A. z siedzibą w G. z wnioskiem o wskazanie utworów, których autorem lub współautorem jest mgr inż. M. I. (1), które zostały udostępnione Spółce w ramach Programu strategicznego (...) S.A. w G. „(...)".

Z uwagi na zgłaszane przez M. I. zarzuty, dotyczące projektu „(...)", powód zlecił dodatkowo Zespołowi (...) w O. przeprowadzenie kontroli w Katedrze (...) i (...)Informatycznej w zakresie prawidłowości rozliczeń przy realizacji (...) S.A. w G. „(...)”. Wyniki kontroli nie wykazały jakichkolwiek nieprawidłowości w powyżej wskazanym zakresie.

Z protokołu kontroli wynika, że badanie, którym kierował prof. P. zostało zakończone, pracownicy biorący udział przy realizacji badania otrzymali wynagrodzenia z tytułu zawartych umów o dzieło, w tym też pozwany otrzymał takie wynagrodzenie.

(dowód: przesłuchanie G. B. (1) k: 109-111, przesłuchanie M. I. k. 196-197 00:02:18-00:44:54, pisma k. 35-46,

dokumenty, pisma z akt. IV Pm (...): k. 16-42, 44, 47, 72-77, 111-117, 120, 124-136, wyrok Sądu Rejonowego z uzasadnieniem k. 288, 295-304, wyrok Sądu Okręgowego k. 330, 336-345)

Pozwany pisał pracę doktorską, która była powiązana z grantem promotorskim przyznanym z Narodowego Centrum Nauki w K. na podstawie umowy z dnia 04.04.2011r. o realizację projektu badawczego promotorskiego. Umowa była zawarta pomiędzy (...) w K. a Uniwersytetem (...)- (...) w O.. Kierownikiem projektu był A. P.. Umowa określała warunki realizacji, finansowania oraz rozliczania projektu badawczego pt. „ (...)”. W ramach harmonogramu wykonania projektu promotorskiego przewidziano m.in. redakcję tekstu rozprawy doktorskiej i uzyskanie recenzji. Zgodnie z par. 11 umowy określającego sposób i zakres końcowy oceny merytorycznej oraz rozliczenie umowy wskazano, iż w przypadku projektu promotorskiego konieczne jest przedstawienie recenzji pracy doktorskiej.

We wniosku badawczym, w oparciu o który doszło do zawarcia przedmiotowej umowy, wskazano, iż elementem pracy będzie rozprawa doktorska pt. „Wpływ (...)”. M. I. został wskazany jako doktorant.

Pismem z dnia 15.12.2015r. Narodowe Centrum Nauki wezwało powoda do zwrotu kwoty 59 996,58 zł w związku z zatwierdzeniem negatywnej oceny projektu, uznano umowę z dnia 04.04.2011r. za niewykonaną w całości i zażądano zwrotu przekazanych środków na realizację projektu.

( dowód: pismo k. 147-147v, umowa k. 148-170, akta IV P Pm (...) wniosek i umowa k. 54-71)

Pismem z dnia 7 sierpnia 2014 r., M. I. (1) rozwiązał łączący strony stosunek pracy w trybie natychmiastowym, na podstawie art. 55§1 ¹ kp. Przyczyną rozwiązania umowy o pracę były groźby, próby wymuszania i zastraszania, kierowane ze strony przełożonych, które miały na celu odstąpienie przez pozwanego od dochodzenia zapłaty wynagrodzenia za „wyprowadzenie" przez pracodawcę jego dorobku naukowego na rzecz osób trzecich bez jego zgody i wiedzy. Ponadto przyczyną rozwiązania stosunku pracy - zdaniem pozwanego - były również oszczerstwa i pomówienia, dotyczące rzekomego narażenia powoda na straty finansowe.

(dowód: IV P Pm (...) rozwiązanie umowy o pracę k: 15)

Wyrokiem z dnia 17.03.2016r. w sprawie IV P Pm (...) Sąd Rejonowy w (...) zasądził od pozwanego M. I. na rzecz powodowego (...) odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego od powyższego wyroku.

( dowód: akta IV Pm (...) wyrok Sądu Rejonowego z uzasadnieniem k. 288, 295-304, wyrok Sądu Okręgowego k. 330, 336-345)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z par. 4 ust. 1 pkt.2 umowy z dnia 01.03.2010r. pracownik zobowiązuje się do zwrotu całości pobranego stypendium, jeżeli w ciągu dwóch lat od daty upływu okresu, na który stypendium zostało przyznane, nie przystąpi do obrony rozprawy doktorskiej.

Pozwany w ciągu 2 lat od upływu okresu, na który stypendium zostało przyznane, jak również w ciągu dalszych czterech miesięcy, o które wnioskował, nie przystąpił do obrony rozprawy doktorskiej, w związku z czym na mocy § 4 ust. 1 pkt 2 umowy, zobowiązano go do zwrotu całości pobranego stypendium.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z zasadami dowodzenia w sprawie o zapłatę z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, powód winien był wykazać, że poniósł szkodę w wyniku zachowania drugiej strony w związku z łączą strony umową.
Jeżeli natomiast dłużnik twierdzi, że nie ponosi odpowiedzialności za szkodę winien jest to udowodnić.

Strona powodował złożyła do akt sprawy umowę z dnia 01.03.2010r. na mocy, której wypłaciła pozwanemu stypendium doktorskie. Na potwierdzenie powyższego przedstawiono wykaz zapisów księgowych dotyczących wypłat. Jednakże zgodnie z przedmiotową umową zobowiązaniem M. I., w zamian za otrzymane stypendium, było przystąpienie do obrony rozprawy doktorskiej. Faktem bezspornym jest, iż pozwany do takiej obrony nie przystąpił.

Pozwany w toku niniejszego procesu stał na stanowisku, iż nie zaszły po jego stronie żadne okoliczności, które uzasadniałyby żądanie przez powoda zwrotu przez niego wypłaconego stypendium. Twierdził, że z jego strony nie było przeszkód do obrony rozprawy doktorskiej. Natomiast to przedstawiciele (...) uniemożliwili mu to- nie chcieli dopuścić go do obrony. W tym, powołał się na rozmowę, w której uczestniczyli m.in. prorektor ds. kadr G. B. i kierownik Katedry – A. P.. Podczas spotkania przedstawiciele (...) mieli zaproponować pozwanemu kwotę 5000 zł tytułem rekompensaty w zamian za zrzeczenie się praw do prac, których jest twórcą. Wskazał także, że informowano go, iż nie obroni się jeżeli nie zaprzestanie wyjaśniania kto i dlaczego brał pieniądze i wyprowadził poza Uczelnię jego dorobek naukowy.

Z drugiej strony, prorektor ds. kadr G. B. wskazywał podczas przesłuchania, że Uczelnia podjęła szereg działań w związku z zarzutami jakie kierował pozwany, a dotyczącymi sytuacji w Katedrze (...) i (...)Informatycznej na Wydziale Nauk (...), w tym gróźb jakie miał kierować wobec niego kierownik Katedry A. P. i zagarnięcia dorobku naukowego pozwanego przez innych pracowników Katedry. Wskazał, że powołano m.in. wewnętrzną komisję, która miała wyjaśnić zarzuty pozwanego. Wszczęto także dwukrotnie postępowania dyscyplinarne prowadzone przez dwóch różnych rzeczników dyscyplinarnych, a dotyczące zarzutów stawianych przez M. I. wobec A. P.. G.B. wskazał, że w sprawie pozwanego i jego obrony rozmawiał nie tylko z kierownikiem Katedry A. P., ale także z D. Wydziału Nauk (...) A. L. (2). Podkreślił, że postawa D. wobec pozwanego była życzliwa. Zeznał również, że podejmował działania zgodne z wolą pozwanego, a wbrew opinii kierownika katedry np. w zakresie udzielenia pozwanemu urlopu wypoczynkowego. Deklarował, że powód jest gotowy udzielić M. I. urlopu bezpłatnego celem zakończenia pracy doktorskiej. Pozwany nie odniósł się do tej propozycji tylko pismem z dnia 7 sierpnia 2014 r. złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

W ocenie Sądu, powodowa Uczelnia wykazała, iż wypłaciła pozwanemu należne stypendium zgodnie z umową z dnia 01.03.2010r. Wykazano także, że pomimo konfliktu pomiędzy pozwanym a kierownikiem Katedry, Uniwersytet starał się wyjaśnić sytuację i umożliwić pozwanemu podejście do obrony pracy doktorskiej. Powyższe wynika zarówno z przesłuchania G. B., którego zeznania są spójne, jasne i logiczne, ale także z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym aktach sprawy IV Pm (...). Jednocześnie, zdaniem Sądu, pozwany nie wykazał, że nie przystąpił do obrony z przyczyn od siebie niezależnych. Wskazywał na szereg zarzutów jakie kierował pod adresem władz Uczelni oraz swojego promotora. Były one już przedmiotem szczegółowej analizy w sprawie IV Pm (...). Nie znalazły potwierdzenia w ustaleniach Sądu I i II instancji. Zasadność powyższych twierdzeń, przywoływanych także w toku niniejszego postępowania, nie znalazła odzwierciedlenia w zebranym materiale dowodowym. Tym samym, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do uznania, że powód nie przystąpił do obrony z przyczyn od siebie niezależnych.

Warto podkreślić, iż powodowy (...) związany był umową z dnia 04.04.2011r. o realizację projektu badawczego promotorskiego. Umowa była zawarta pomiędzy (...) w K. a Uniwersytetem (...)- (...) w O.. Określała warunki realizacji, finansowania oraz rozliczania projektu badawczego pt. „(...)”. Elementem realizacji projektu była rozprawa doktorska, którą miał napisać M. I.. W związku z brakiem wykonania umowy (...) został zobowiązany do zwrotu przekazanych środków w wysokości 59 996,58 zł. Jak wskazał G. B. przyczyną zobowiązania do zwrotu ww. kwoty był brak pracy doktorskiej M. I.. W tym kontekście mało realistycznie jawią się twierdzenia pozwanego jakoby władze Uniwersytetu celowo uniemożliwiły mu przeprowadzenie obrony pracy doktorskiej. Wiązało się to bowiem dla powoda m.in. z obowiązkiem zwrotu środków otrzymanych na podstawie umowy zawartej z Narodowym Centrum Nauki w K..

Reasumując, Sąd uznał, iż pozwany nie wykazał, aby nie zachodziły przyczyny uzasadniające żądanie od niego zwrotu wypłaconego przez (...) stypendium naukowego. Dlatego też, w oparciu o przepisy par. 4 pkt.1.2 umowy z dnia 01.03.2010r. w zw. z art. 353 k.c., 354 par 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 kpc w zw. z par. 9 pkt 2 w zw. z par.2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

SSR Grażyna Giżewska- Rozmus