Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2017 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: H. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

nr (...) z dnia 6 maja 2016 r.

w sprawie: H. K. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o umorzenie należności z tytułu składek

I oddala odwołanie;

II zasądza od powódki H. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. kwotę 1 200 ( jeden tysiąc dwieście ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

VI U 1975/16

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 6 maja 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – na podstawie art.83 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z przepisem art.1 ust.13 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz.1551) – po rozpoznaniu wniosku H. K. (1) z dnia 13 stycznia 2015r. dotyczącego umorzenia należności z tytułu składek, odmówił umorzenia należności z tytułu składek:

-

na ubezpieczenia społeczne za okres 08/2006 – 10/2006 w łącznej kwocie 1.742 zł 81 gr, w tym z tytułu składek – 880 zł 81 gr i z tytułu odsetek – 862 zł;

-

Fundusz Pracy za okres 08/2006 – 10/2006 w łącznej kwocie 141 zł 29 gr, w tym z tytułu składek 71 zł 29 gr, odsetek 70 zł.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, iż w dniu 13 stycznia 2015r. H. K. (1) zwróciła się do niego o umorzenie całości zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, za które zalegała z opłatą składek na własne ubezpieczenia społeczne – na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej.

W dniu 11 marca 2015r. Inspektorat ZUS w I. wydał decyzję nr (...) o warunkach umorzenia należności, która z dniem 17 kwietnia 2015r. stała się prawomocna. Zatem w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o warunkach umorzenia wnioskodawczyni winna uregulować należności niepodlegające umorzeniu.

Zakład poinformował również wnioskodawczynię, że według stanu na dzień 26 kwietnia 2016r. posiada ona nieuregulowane należności niepodlegające umorzeniu, t.j. składki na ubezpieczenie społeczne za okres 11/2013 – 12/2013, 04/2014, 12/2014 w wysokości 291 zł 15 gr plus należne odsetki do dnia zapłaty włącznie, składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres 11/2014 – 12/2014 w wysokości 335 zł 88 gr plus należne odsetki do dnia zapłaty włącznie, składki na Fundusz Pracy za okres 08/2014 – 12/2014 w wysokości 4,20 zł plus należne odsetki do dnia zapłaty włącznie.

Wobec niespełnienia niezbędnych warunków umorzenia należności Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. orzekł jak w sentencji decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła H. K. (1), domagając się zmiany decyzji poprzez umorzenie należności w wysokościach wskazanych w treści decyzji.

Swoje odwołanie motywowała tym, iż złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w I. wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu, jak również powoływała się na swoją trudną sytuację materialną oraz długoletnią współpracę z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w B. wnosił o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującej się na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska procesowego organ rentowy powoływał argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, w szczególności wskazywał na to, iż wniosek o rozłożenie należności niepodlegających umorzeniu odwołująca złożyła dopiero w dniu 19 kwietnia 2016r., a zatem już po upływie 12-miesięcznego terminu określonego ustawą.

1

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

W dniu 13 stycznia 2015r. H. K. (1) złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w B. Inspektoracie w I. wniosek o umorzenie nieopłaconych należności na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za okres 08-2006, 09-2006 i 10-2006 do opłacenia których była zobowiązana z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności (którą prowadzi nadal), wskazując jako podstawę prawną wniosku przepisy ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz.1551).

Decyzją nr (...) z dnia 11 marca 2015r. (doręczoną wnioskodawczyni H. K. (2) w dniu 16 marca 2015r.), rozpoznającą powyższy wniosek z dnia 13 stycznia 2015r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – na podstawie art.1 ust.8 ustawy abolicyjnej – określił, że na dzień 13 stycznia 2015r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

1)  ubezpieczenia społeczne – za okres 8/2006 – 10/2006 w łącznej kwocie 1.742 zł 81 gr, w tym z tytułu:

-

składek – 880,81 zł,

-

odsetek – 862 zł,

2)  Fundusz Pracy – za okres 08/2006 – 10/2006 w łącznej kwocie 141,29 zł, w tym z tytułu:

-

składek 71,29 zł,

-

odsetek 70 zł,

wskazując, iż warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Organ rentowy podał też, że należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999r. nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r., poz.121) oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008r., Nr 78, poz.465 ze zm.).

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy zaznaczył, że na koncie wnioskodawczyni występuje zasłużenie niepodlegające przepisom ustawy abolicyjnej, które należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi do dnia wpłaty włącznie.

W piśmie z dnia 10 listopada 2015r. (doręczonym H. K. (1) 16 listopada 2015r.) (...) Oddział w B. poinformował wnioskodawczynię, iż zgodnie z zapisem art.1 ust.10 ustawy abolicyjnej warunkiem umorzenia należności jest opłacenie wszystkich należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności lub zawarcie w tym terminie umowy o rozłożeniu na raty lub odroczeniu terminu płatności tych należności, tj. do dnia 17 kwietnia 2016r. Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż szczegółową informację o kwocie należności niepodlegających umorzeniu wnioskodawczyni otrzyma w Inspektoracie ZUS w I. od wskazanego z imienia i nazwiska pracownika ZUS, do którego podano także nr telefonu.

Zakład poinformował w tym piśmie płatnika składek, iż ponadto warunkiem umorzenia należności na podstawie ustawy abolicyjnej jest również uregulowanie kosztów egzekucyjnych naliczonych przez naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego, a informację o tych kosztach wnioskodawczyni uzyska u tych organów egzekucyjnych.

W dniu 17 kwietnia 2016r. H. K. (1) sporządziła wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek, jednak złożyła ten wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych dopiero 19 kwietnia 2016r., a więc po upływie terminu przewidzianego w ust.11 art.1 ustawy abolicyjnej do spłaty należności niepodlegających umorzeniu. Termin ten upłynął z końcem dnia 18 kwietnia 2016r., gdyż dzień 17 kwietnia 2016r. przypadał w niedzielę (art.115 Kodeksu cywilnego).

W dniu 6 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zaskarżoną decyzją nr (...) odmówił umorzenia należności z tytułu składek.

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zebranych w aktach sprawy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. (wniosek, decyzja, pisma – 20, 21, 31, 33 i 44).

Odwołanie wnioskodawczyni – powodowego płatnika – zainicjowało kontrolę sądową tej decyzji, w szczególności w zakresie zgodności z przepisami ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz.1551).

W związku z tym odwołać należy się do właściwych unormowań tej ustawy, regulujących tryb spłaty należności niepodlegających umorzeniu (warunkującej wydanie decyzji o umorzeniu należności, o której mowa w art.1 ust.13 pkt 1 ustawy abolicyjnej).

Zgodnie z art.1 ust.11 ustawy niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust.10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy, od uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust.8 (decyzji określającej warunki umorzenia).

Z kolei art.1 ust.12 stanowi, iż w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust.8 niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust.10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

Z powołanych unormowań wynika zatem, że w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji warunkowej płatnik składek, wnioskujący o umorzenie należności na podstawie ustawy abolicyjnej, powinien dokonać spłaty należności niepodlegających umorzeniu (o których mowa w art.1 ust.10) albo uzyskać ich rozłożenie na raty bądź odroczenie terminu ich płatności).

Powódka nie spełniła powyższych warunków albowiem w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji warunkowej nie dokonała spłaty należności niepodlegających umorzeniu, a ponadto wniosek o rozłożenie tych należności na raty złożyła w organie rentowym po upływie powyższego 12-miesięcznego terminu. Termin ten - jak już wyżej wyjaśniono - kończył się w dniu 18 kwietnia 2016r., a wniosek o rozłożenie na raty należności niepodlegających umorzeniu złożony został w Zakładzie dopiero w dniu następnym. Dodatkowo w tym miejscu podkreślić należy, iż wniosek o rozłożenie na raty należności niepodlegających umorzeniu w trybie przewidzianym w art.1 ust.12 powinien zostać złożony przez wnioskodawcę w terminie umożliwiającym organowi rentowemu rozpoznanie tego wniosku w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji warunkowej.

Zatem złożenie wniosku przez powódkę w ostatnim czy przedostatnim dniu terminu praktycznie uniemożliwiłoby organowi rentowemu jego rozpoznanie przed upływem tego terminu. Rozpoznanie to wymaga zarówno przeprowadzenia czynności czysto technicznych (takich jak przygotowanie projektu umowy o rozłożeniu należności na raty, a następnie dostarczenie tego projektu wnioskodawcy w celu jego zaakceptowania), ale przede wszystkim analizy przesłanek umożliwiających pozytywne załatwienie wniosku (m. in. sytuacji materialnej wnioskodawcy czy wielkości zadłużenia i jego ewentualnego rozłożenia na konkretną liczbę rat).

Niezależnie od powyższych uwag, dostrzec także należy, iż art.1 ust.12 ustawy nie przyznaje wnioskodawcy (płatnikowi) roszczenia o rozłożenie na raty należności niepodlegających umorzeniu i z woli ustawodawcy decyzja w tym przedmiocie należy do swobodnego uznania organu rentowego.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni już w decyzji z dnia 11 marca 2015r. dowiedziała się o tym, iż warunkiem umorzenia należności na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej jest spłata w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się tej decyzji należności niepodlegających umorzeniu. O powyższym warunku pozytywnego rozpoznania jej wniosku organ rentowy przypomniał wnioskodawczyni ponownie w adresowanym do niej z własnej inicjatywy piśmie z 10 listopada 2015r., w treści którego poinformowano ją również o tym, iż warunkiem umorzenia jest także zawarcie - w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności - umowy o rozłożeniu na raty tych należności lub odroczenie terminu ich płatności.

Tymczasem H. K. (1) przez okres 12-miesięcy od uprawomocnienia się decyzji warunkowej pozostawała bierna, a według twierdzeń jej pełnomocnika procesowego przedstawionych na rozprawie jej aktywność ograniczała się w tym okresie do wykonania jednego telefonu do pracownika ZUS wskazanego w piśmie ZUS do powódki z dnia 10 listopada 2015r. i uzyskaniu informacji, że pracownik ten jest chory. Należyta staranność wymagała jednak od wnioskodawczyni aktywności w celu uzyskania od organu rentowego informacji o wielkości zadłużenia niepodlegającego umorzeniu, które – jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji - było niewielkie (łączna wysokość zadłużenia bez odsetek to 631 zł 23 gr) i wnioskodawczyni z pewnością miała możliwość jego spłaty w terminie, o którym mowa w art.1 ust.11 ustawy.

Z okazanych przez pełnomocnika powódki Sądowi na rozprawie rocznych zeznań podatkowych za rok 2016 wynikało, iż mąż powódki uzyskał przychody w łącznej kwocie 145.543 zł 02 gr (a dochód w wysokości 21.335 zł 70 gr), natomiast jego żona H. K. (1) uzyskała przychód w wysokości 88.858 zł 65 gr, a dochód w wysokości 32.671 zł 21 gr. Okoliczności te wskazują – w ocenie Sądu – iż sytuacja materialna powódki umożliwiała jej w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia spłatę powyższego zadłużenia niepodlegającego umorzeniu (631 zł 23 gr z odsetkami) i to bez potrzeby składania wniosku o rozłożenie jej na raty. W orzecznictwie wskazuje się, że płatnicy składek, którzy po wejściu w życie złożyli wnioski o zastosowanie względem nich przepisów ustawy abolicyjnej, a następnie podjęli rzeczywiste działania w celu skorzystania z ustawy tj. ustalili wysokość koniecznych zobowiązań i je uregulowali, postępowanie umorzeniowe mają dawno zakończone z pozytywnym skutkiem, nierzadko okupionym koniecznością dokonania istotnych wyrzeczeń po to, by zmieścić się w ustawowym terminie 12-miesięcznym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 marca 2016r. III AUa 1693/15). Powódka nie może być zaliczona do takich, działających z należytą starannością o swoje interesy, płatników. Jej działania polegające na złożeniu spóźnionego wniosku o rozłożenie na raty należności niepodlegających umorzeniu, musi być w kontekście ustalonego w sprawie stanu faktycznego oraz niespornych i przyznanych przez nią okoliczności, uznane jedynie za pozorowanie zamiaru spłaty tych należności w umowie ratalnej, jak również za działanie nieprzystające do wymaganego od płatnika przedsiębiorcy wzorca należytej staranności.

Z powyższych motywów, na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

W punkcie II wyroku orzeczono o kosztach procesu między stronami, obciążając powódkę (jako stronę przegrywająca spór) kosztami zastępstwa prawnego poniesionymi w toku postępowania przez stronę przeciwną, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym, ustalone według stawki minimalnej (art.98 § 1 i § 3 K.p.c. w związku z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia odwołania – Dz. U. z 2015r., poz.1804).