Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

K., dnia 26 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jacek Chmura

Sędziowie: SSO Barbara Mokras

SSO Janusz Roszewski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2017 r. w Kaliszu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

w przedmiocie zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 21 lipca 2017 r., sygn. akt I C 1587/16

p o s t a n a w i a :

oddalić zażalenie.

SSO Barbara Mokras SSO Jacek Chmura SSO Janusz Roszewski

Sygn. akt II Cz 589/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu przyznał biegłemu sądowemu K. J. wynagrodzenie w kwocie 2.299,69 zł tytułem wynagrodzenia za sporządzenie pisemnej opinii w niniejszej sprawie.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniósł pozwany, zaskarżając postanowienie
w części, tj. w zakresie, w którym przyznane wynagrodzenie przekroczyło nakład i czas pracy biegłego potrzebne do wydania opinii.

Skarżący zarzucił zaskarżonemu postanowieniu:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c.
i ich błędne zastosowanie sprowadzające się do sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego postanowienia poprzez pominięcie w jego treści istotnych dla sprawy okoliczności,
a w szczególności niewskazania deklarowanego czasu pracy biegłego oraz zastosowanej stawki godzinowej, a także niewyjaśnienia motywów podjętego rozstrzygnięcia o wysokości przyznanego biegłemu wynagrodzenia;

2. naruszenie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 623) poprzez zaniechanie przez
Sąd I instancji obowiązku ustalenia wynagrodzenia biegłego oraz brak wskazania podstawy, na której oparł się Sąd, przyznając wynagrodzenie;

3. art. 89 ust. 2 i ust. 3 u.k.s.c. poprzez:

- nieprawidłową ocenę przez Sąd ustawowych przesłanek tj. wymaganych kwalifikacji potrzebnych do sporządzenia opinii, czasu i nakładu pracy i przyznanie
w związku z powyższym biegłemu wynagrodzenia, które jest zawyżone i nie odpowiada faktycznie pracy wykonanej przez biegłego;

- błędne ustalenie wynagrodzenia biegłego, brak wskazania podstawy do przyznania wynagrodzenia w kwocie wnioskowanej przez biegłych oraz nieprzeprowadzenie kontroli rachunków w sytuacji, gdy nastąpiły uzasadnione zastrzeżenia co do wysokości żądanej przez biegłego kwoty wynagrodzenia;

- brak wskazania czynności, które biegły podjął w celu sporządzenia opinii oraz brak wskazania przyjętej przez biegłego stawki wynagrodzenia;

- nieprawidłową ocenę przez Sąd ustawowych przesłanek tj. czasu i nakładu pracy,
i przyznanie biegłemu - w związku z powyższym - wynagrodzenia, które jest zawyżone i nie odpowiada faktycznie wykonanej przez biegłego;

4. naruszenie § 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji brak wskazania przyjętej przez biegłego stawki przyjętej w celu obliczenia wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie lub zmianę zaskarżonego postanowienia oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym, kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na zażalenie biegły wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zdaniem Sądu Okręgowego nietrafny jest zarzut naruszenia przez zaskarżone postanowienie przepisów art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. art. 361 k.p.c. Obraza art. 328 § 2 k.p.c. może być skutecznym zarzutem środka odwoławczego tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie posiada wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Naruszenie przepisu, określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie orzeczenia sądu (art. 328 § 2 k.p.c.), może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2001 r., sygn. akt V CKN 606/00, opublikowanym w Lex pod nr 53116). Sytuacja taka nie zachodzi jednak w niniejszej sprawie. Treść uzasadnienia pozwala na odczytanie sfery motywacyjnej orzeczenia i poddanie go kontroli instancyjnej. Jak wynika bowiem z motywów zaskarżonego postanowienia, Sąd I instancji nie dopatrzył się podstaw do zakwestionowania rachunku biegłego wystawionego na podstawie dołączonej do niego karty pracy biegłego oraz wskazał podstawę prawną przyznania biegłemu wynagrodzenia,
co spełnia wymogi ww. przepisów.

Jako chybiony Sąd Okręgowy poczytał także zarzut naruszenia przez zaskarżone postanowienie przepisu § 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii
w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 518), albowiem przepis ten dotyczy określenia wynagrodzenia za opinie biegłych z dziedziny medycyny oraz geodezji
i kartografii, jak również opinie instytutów.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów skarżącego, należy wskazać, że analiza tezy dowodowej oraz treści pisemnej opinii z dnia 28 czerwca 2017 r. sporządzonej przez biegłego sądowego K. J., specjalisty z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych
i techniki motoryzacyjnej, wskazuje, że została ona sporządzona na okoliczność ustalenia rozmiarów szkody i rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu marki L. (...),
w szczególności stwierdzenia oceny zachowań uczestników ruchu w trakcie zdarzenia, czy rodzaj, charakter i rozmiar szkód w pojeździe mógł powstać w okolicznościach wskazanych przez powoda, jakie są celowe i konieczne części, materiały i techniki służące do naprawy pojazdu i jaka jest ich wartość, czy z uwagi na rodzaj, charakter i rozmiar szkód w pojeździe, przy uwzględnieniu wieku pojazdu i stanu technicznego pojazdu istniejącego bezpośrednio przed zdarzeniem uzasadniona jest naprawa pojazdu, a jeżeli tak to czy taka naprawa jest uzasadniona przy użyciu części oryginalnych w autoryzowanym przedsiębiorstwie naprawczym, czy też istnieje możliwość takiej naprawy przy użyciu części alternatywnych porównywalnej jakości w nieautoryzowanym przedsiębiorstwie naprawczym, tj.
w przedsiębiorstwie, które w sposób profesjonalnych zajmuje się naprawą pojazdów, czy dokonanie naprawy częściami oryginalnymi albo częściami alternatywnymi o porównywalnej jakości wpłynie na wartość pojazdu lub zmianę wartości pojazdu w porównaniu do wartości pojazdu sprzed zdarzenia, a jeżeli tak to w jakim zakresie, jaka była wartość pojazdu powoda przed zdarzeniem oraz wartość uszkodzonego pojazdu, przy czym biegły został zobowiązany do dokonania oględzin pojazdu, w szczególności stwierdzenia, czy przedmiotowy pojazd był uprzednio uszkodzony przed zdarzeniem z dnia 6 marca 2016 r., a jeżeli tak, to jaki był rodzaj, charakter i rozmiar uszkodzeń i na czym polegały czynności naprawcze i czy zostały wykonane poprzez użycie części oryginalnych w autoryzowanym przedsiębiorstwie naprawczym, czy też przy użyciu części alternatywnych porównywalnej jakości
w nieautoryzowanym przedsiębiorstwie naprawczym, a ponadto, czy przedmiotowy pojazd został naprawiony po zdarzeniu z dnia 29 grudnia 2015 r., a jeżeli tak, to czy do naprawy pojazdu użyto części oryginalnych producenta, czy też zamienników, a jeżeli tak, to w jakiej jakości.

Przedmiotowa opinia jest stosunkowo obszerna pod względem formy – obejmuje
22 stron napisanych w pojedynczych odstępach, w większości standardową czcionką,
i zawiera zdjęcia, tabele i inne elementy graficzne, przy czym jej treść pozbawiona jest elementów teoretycznych i w całości jest poświęcona merytorycznym odpowiedziom na postawione w tezie dowodowej pytania. Nadto do opinii dołączone zostały załączniki
w postaci przede wszystkim zdjęcia satelitarnego miejsca wypadku wraz z naniesionymi rysunkami pojazdów uczestniczących w kolizji, protokołu z symulacji ruchu pojazdów uczestniczących w kolizji (2 strony) oraz kalkulacja koszów naprawy pojazdu L. (...)
(4 strony).

Mając na uwadze bogactwo merytoryczne przedmiotowej opinii, wynikające
z szerokiego zakresu tezy dowodowej, konieczność przeprowadzenia przez biegłego oględzin pojazdu, jak również – podnoszone przez biegłego w odpowiedzi na zażalenie – trudności
w wykonaniu opinii wynikające z braku w materiale dowodowym protokołu z pokolizyjnych oględzin pojazdu oraz z unikatowości uszkodzonego pojazdu, należy uznać, iż deklarowaną przez biegłego ilość 71 roboczogodzin poznaczonych na sporządzenie przedmiotowej opinii nie można uznać za zawyżoną i odbiegającą od przeciętnej ilości czasu, które są poświęcane przez biegłych na sporządzenie podobnych opinii. Należy zauważyć, że ilość czasu, którą trzeba przeznaczyć na określoną czynność, jest zależna od wielu czynników, a wśród nich także od indywidualnych cech wykonawcy i indywidualnych cech czynności, co sprawia, że podany w karcie pracy biegłego czas zużyty na wykonanie czynności może być z natury rzeczy skontrolowany tylko w przybliżeniu. Wobec braku istnienia ogólnie obowiązujących norm czasu wykonania danej czynności, kwestionowanie wynagrodzenia biegłego na tej podstawie, że czynność wymagała mniej czasu, niż to wykazano w rachunku, może być skuteczne tylko wtedy, gdy podana przez biegłego ilość czasu jest jaskrawo wygórowana,
na tyle, że - opierając się na zwykłym doświadczeniu życiowym - można od razu stwierdzić, że biegły niewątpliwie przeznaczył znacznie mniej czasu, niż podaje w rachunku. Sąd zlecający opinię może skontrolować wskazaną przez biegłego w karcie pracy liczbę godzin niezbędnych do sporządzenia opinii i obniżyć wynagrodzenie wyliczone przez biegłego stosownie do przyjętej przez siebie i ilości czasu i nakładu pracy biegłego. Kompetencja do kontroli karty pracy biegłego, jak i jego wynagrodzenia, należy w pierwszej kolejności do sądu zlecającego opinię. Sąd odwoławczy może zmienić stanowisko sądu pierwszej instancji jedynie w przypadku, gdy przyjęte przez ten sąd kryteria określenia wysokości wynagrodzenia odbiegają od kryteriów ustawowych, względnie pozostają
w sprzeczności z doświadczeniem życiowym. Z podanych wyżej względów Sąd Okręgowy uznał jednak, że tego rodzaju sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie.

Na uwzględnienie nie zasługuje także zarzut skarżącego dotyczący przyznania biegłemu wynagrodzenia przy zastosowaniu maksymalnej stawki. Stosownie do § 2 powołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym, stawka wynagrodzenia biegłych sądowych za każdą rozpoczętą godzinę pracy wynosi - w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii oraz warunków, w jakich opracowano opinię - od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa, zwanej dalej "kwotą bazową", która w 2017 r. wynosi 1.789,42 zł, a zatem kwotę od 22,90 zł do 32,39 zł. Stosownie natomiast do dyspozycji przepisu art. 89 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j. t. Dz. U. z Dz. U. z 2016 r., poz. 623) przy określaniu wysokości wynagrodzenia biegłego należy także uwzględnić wymagane kwalifikacje biegłego, w tym jego staż i doświadczenie zawodowe. W niniejszej sprawie biegły sądowy mgr inż. K. J. jest specjalistą w dziedzinie rekonstrukcji wypadków drogowych i techniki motoryzacyjnej, posiadającym duże doświadczenie zawodowe, przejawiające się w wieloletnim stażu w pełnieniu tej funkcji. W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie te okoliczności winny znaleźć odzwierciedlenie w ustaleniu wynagrodzenia biegłego według maksymalnej stawki 1,81 % kwoty bazowej, tj. w wysokości 32,39 zł za roboczogodzinę.

Mają na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił zażalenie na podstawie przepisów art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSO Barbara Mokras SSO Jacek Chmura SSO Janusz Roszewski