Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013 r. w Szczecinie

sprawy E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

na skutek skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 marca 2013r. w sprawie III AUa 869/12 oraz poprzedzającym go wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 24 września 2012r. w sprawie VI U 773/12

postanawia:

odrzucić skargę.

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSO del. Beata Górska

III A Ua 630/13

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 17 lipca 2013 r. E. B., działając przez pełnomocnika, złożył skargę o wznowienie postępowania sądowego zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 marca 2013 r., sygn. akt III A Ua 869/12.

Jako podstawę prawną skargi wnioskodawca wskazał art. 403 § 2 k.p.c. podnosząc, że podstawą wznowienia jest okoliczność, iż w sprawie ujawnił się nowy dowód w postaci zeznań świadka B. G. (1), którego zeznania są bardzo istotne i mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy o przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury w warunkach szczególnych, ponieważ B. G. (1) był w czasie zatrudnienia wnioskodawcy jego bezpośrednim przełożonym, nadzorował jego pracę i mógłby zaświadczyć, że ubezpieczony wykonywał wyłącznie pracę spawacza. Świadek ma także wiedzę na temat przyczyn nazewnictwa stanowiska pracy ubezpieczonego jako ślusarz-spawacz, pomimo że wnioskodawca wykonywał tylko pracę spawacza. Z dowodu tego ubezpieczony nie mógł skorzystać w zakończonym postępowaniu, ponieważ B. G. (1) przebywał za granicą, wnioskodawca nie miał z nim kontaktu i nie znał jego adresu. O świadku ubezpieczony dowiedział się dopiero na początku lipca 2013 r., gdy spotkał przypadkowo B. G. (1) na ulicy. W tej sytuacji zachowany został trzymiesięczny termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania.

Wskazując na powyższe ubezpieczony wniósł o wznowienie postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 marca 2013 r., sygn. III A Ua 869/12 oraz zmianę tego wyroku, poprzez uwzględnienie odwołania w całości i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury.

W odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o jej oddalenie podnosząc, że przywołany przez ubezpieczonego środek dowodowy był mu znany w toku postępowania, ponieważ B. G. (1) był brygadzistą ubezpieczonego w czasie jego zatrudnienia, a w poprzednim postępowaniu ubezpieczony nawet nie próbował skorzystać z jego zeznań. Ponadto w ocenie organu rentowego mało wiarygodnym jest zapewnienie ubezpieczonego o braku znajomości adresu świadka, skoro obaj zamieszkują od co najmniej 35 lat w tej samej niewielkiej miejscowości, gdzie ustalenie miejsc pobytu znajomych nie nastręcza trudności.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Instytucja wznowienia postępowania opiera się na przysługującej poza tokiem instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpieniu zapadłego orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu wyrokowi powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowaniu sądowemu może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie.

Żądania wznowienia zakończonego postępowania można skutecznie się domagać tylko w przypadku zaistnienia co najmniej jednej z enumeratywnie wymienionych w przepisach postępowania okoliczności (art. 401, 401 ¹, 403 k.p.c.) oraz spełnienia pozostałych wymagań formalnych (art. 407 i 409 k.p.c.).

Ponadto wskazywany przez wnioskującego o wznowienie postępowania nowy środek dowodowy, a na taką podstawę wznowienia określoną w art. 403 § 2 k.p.c. powołał się E. B., winien być tego rodzaju, że mógł mieć wpływ na wynik sprawy, a o którym to środku dowodowym strona w poprzednim postępowaniu nie wiedziała i nie mogła się na niego powołać. Analiza wskazywanego przez wnioskującego nowego środka dowodowego winna być dokonywana wyłącznie we wskazanym wyżej zakresie. Nie jest natomiast dopuszczalne w toku postępowania o wznowienie postępowania dokonywanie oceny prawidłowości i zasadności rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie.

Jednocześnie stwierdzić trzeba, że niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opieszałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, LEX nr 78214 i z dnia 14 lipca 2006 r., II CZ 43/06, LEX nr 445267).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że wskazywany przez ubezpieczonego środek dowodowy w postaci świadka B. G. (1) nie jest środkiem dowodowym, z którego strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu, a zatem nie stanowi okoliczności w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. B. G. (2) - co wynika z zeznań ubezpieczonego złożonych w trakcie posiedzenia przed Sądem Apelacyjnym w przedmiocie wznowienia postępowania - był osobą, która pracowała wspólnie z ubezpieczonym w Przedsiębiorstwie (...) w M., a zatem już z tego powodu był to świadek znany ubezpieczonemu na etapie rozpoznania sprawy przed sądem pierwszej instancji. Dodatkowo jak wynika z protokołu rozprawy przez Sądem Okręgowym w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 września 2012 r., kwestia ewentualnego przesłuchania B. G. (2) była poruszana, ale na pytanie przewodniczącego o możliwość zeznawania przez wymienionego w charakterze świadka, ubezpieczony oświadczył, że nie ma kontaktu z B. G. (2), nie widział się z nim, nie wie nawet czy żyje oraz nie interesował się ustaleniem miejsca zamieszkania B. G. (2).

Uwzględniając omawiane okoliczności, które skutkowały niepowołaniem przez ubezpieczonego świadka B. G. (2), nie ulega żadnej wątpliwości, że dowód z tego świadka nie jest dowodem, z którego ubezpieczony nie mógł skorzystać w toku poprzedniego postępowania, a zatem nie zachodzi podstawa do wznowienia określona w art. 403 § 2 k.p.c. Należy także wskazać na orzecznictwo Sądu Najwyższego, które wyraża jednolity pogląd, że niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu ze środka dowodowego nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość i potrzeba powołania go w tym postępowaniu (por. postanowienie z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, LEX nr 78214; z dnia 7 marca 2007 r., II CZ 5/07, LEX nr 278667 oraz z dnia 25 stycznia 2007 r., I UZ 38/06, OSNP 2008/3-4/51 i przytoczone tam orzecznictwo). Wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony skarżącej wówczas „nieujawnialne”; przepis ten obejmuje zatem fakty nieujawnialne albo stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty ujawnialne, czyli te, które strona powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego przepisu. Z powyższego wynika, że w płaszczyźnie art. 403 § 2 k.p.c. nie mieści się zarówno środek dowodowy powstały już po wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak i istniejący przed jego wydaniem i znany stronie, którego jednak nie powołała go w poprzednim postępowaniu, choć istniała taka możliwość i obiektywna potrzeba. Natomiast skarga o wznowienie postępowania nie służy korygowaniu błędów popełnionych przez stronę w poprzednim postępowaniu, ale wzruszeniu orzeczeń wydanych w określonych przez przepisy warunkach (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2010 r., II PZ 5/10, LEX nr 583798). Podstawą do wznowienia postępowania oraz do uznania, że świadek B. G. (2) był dowodem „nieujawnialnym” dla ubezpieczonego nie może być fakt, że ubezpieczony miał trudności z ustaleniem adresu tego świadka, szczególnie, że jak wynika z oświadczenia ubezpieczonego złożonego przed Sądem Okręgowym w Gorzowie Wielkopolskim, E. B. w ogóle nie podejmował jakichkolwiek starań w celu ustalenia miejsca zamieszkania B. G. (2). W takiej zatem sytuacji, mając na względzie, że prawny obowiązek wskazywania dowodów na poparcie swoich twierdzeń wynikający z art. 232 k.p.c., o czym ubezpieczony był pouczany, spoczywał na wnioskodawcy, jego obowiązkiem było wskazanie wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów oraz wynikających z nich okoliczności. Wnioskodawca jednak nie wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań B. G. (2), a ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że nie starał się o kontakt z B. G. (2) w toku poprzedniego postępowania i nie starał się nawet ustalić jego miejsca pobytu, nie miał też o świadku żadnych informacji i nie starał się ich w żaden dostępny dla siebie sposób uzyskać. Ponadto jak wynika z zeznań ubezpieczonego złożonych przed Sądem Apelacyjnym przed złożeniem odwołania doradzono mu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, że musi mieć co najmniej 2 świadków, a skoro miał kontakt z dwoma kolegami, którzy wspólnie z nim pracowali, to nie widział potrzeby powołania w charakterze świadka B. G. (2), który był jego brygadzistą. Tym samym uznać należało, że ubezpieczony nie tyle nie mógł skorzystać z omawianego tutaj środka dowodowego w poprzednim postępowaniu, co po prostu nie widział konieczności przesłuchania B. G. (2). W świetle powyższego oświadczenie ubezpieczonego, że teraz chciałby przeprowadzić dowód z wymienionego świadka nie może stanowić podstawy wznowienia postępowania, ponieważ w istocie wniosek ubezpieczonego stanowi zgłoszenie gotowości przeprowadzenia teraz tego dowodu, bez wykazania faktu, że ubezpieczony z dowodu tego nie mógł skorzystać w zakończonym postępowaniu. Tym samym uznać należało, że skarga ubezpieczonego ma na celu naprawienie błędu w postaci nie zgłoszenia dowodu z zeznań świadka B. G. (2), co jednak w postępowaniu wznowieniowym, jak już wskazano, nie jest dopuszczane. Dlatego, skarga o wznowienie postępowania oparta na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. nie mogła zostać uwzględniona.

W tym stanie Sąd Apelacyjny uznał, że wskazany przez skarżącego środek dowodowy w postaci zeznań świadka B. G. (2) nie stanowi nowego środka dowodowego w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. i skargę o wznowienie postępowania jako nieopartą na ustawowej podstawie wznowienia na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. odrzucił.

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSO del. Beata Górska