Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 grudnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 grudnia 2013r. w O.

sprawy z odwołania S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

z dnia 15.03.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje S. M. prawo do emerytury od 02.09.2012r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt III U 978/13

UZASADNIENIE

S. M. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. z dnia 15.03.2013r., znak (...), na podstawie której odmówiono mu prawa do wcześniejszej emerytury. Odwołujący domagał się przyznania mu świadczenia i zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia na stanowisku spawacza w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w W. Oddziale Budów w O. od 1980r.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że odwołujący na dzień 01.01.1999r. wykazał okres pracy wynoszący łącznie 28 lat i 12 dni. Do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczono mu natomiast 12 lat, 9 miesięcy i 7 dni, zamiast wymaganych 15 lat pracy. Nie uwzględniono bowiem okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w W. Oddziale Budów w O., ponieważ za okres ten brak jest prawidłowo wystawionego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Organ emerytalny stwierdził, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek do nabycia prawa do emerytury, gdyż nie udokumentował wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 06.08.2012r. S. M. (ur. (...)) zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. z wnioskiem o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozpatrując ten wniosek ZUS uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny okres pracy wynoszący łącznie 28 lat i 12 dni. Okres pracy w szczególnych warunkach uwzględniono natomiast w wymiarze 12 lat, 9 miesięcy i 7 dni.

Do pracy w szczególnych warunkach organ emerytalny nie uwzględnił okresu od 26.04.1980r. do 03.11.1991r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) z/s w W. Oddziale Budów w O., albowiem ubezpieczony nie udowodnił, że jako spawacz wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym lub atomowo-wodorowym. Zdaniem ZUS ze Świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 21.10.1981 r. (k. 57 akt ZUS) wynika, iż pracodawca wskazał dział XI, czyli dział dotyczący przemysłu poligraficznego, podczas gdy w/w zatrudniony był w przemyśle budowlanym i produkcji materiałów budowlanych, któremu przypisany jest dział V tak rozporządzenia, jak i zarządzenia.

Ze świadectwa pracy z dnia 4.11.1991r. (k. 61 akt ZUS) wynika z kolei, że w (...) Przedsiębiorstwie (...)Oddziale Budów w O.w/w pracował do dnia 3.11.1991r., jednakże w świetle zawartej w dniu 17.08.1989r. umowy o pracę na czas określony na budowie eksportowej w CSRS w okresie od 3.05.1989r. do 28.02.1991r. (vide: aneks do powyższej umowy z 9.11.1990 r., k. 60 akt ZUS) w/w pracował na terytorium byłej Czechosłowacji. W treści tego świadectwa pracodawca nie zawarł adnotacji odnośnie okresu pracy w szczególnych warunkach.

Natomiast w kartach wynagrodzeń za lata 1981-1982 oraz 1987-1988 (k. 29-32 akt ZUS) wśród składników zarobku w/w brak jest dodatku pieniężnego za pracę w warunkach szczególnych, tudzież szkodliwych dla zdrowia.

Biorąc powyższe pod uwagę decyzją (...) Oddziału w N. z dnia 15.03.2013r., znak (...) odmówiono S. M. prawa do wcześniejszej emerytury stwierdzając, że nie spełnia warunków do przyznania tego świadczenia, określonych w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Od w/w decyzji S. M. wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego w Ostrołęce.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. M. od w/w decyzji jest zasadne.

S. M.urodził się dnia (...)zatem podstawą ubiegania się przez niego o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 dla mężczyzn i okres zatrudnienia w szczególnych warunkach co najmniej 15 lat.

Według przepisu § 2 ust. l w/w Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w Rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Zgodnie natomiast z § 2 ust. 2 w/w Rozporządzenia okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy w wystawionym według określonego w przepisach wzoru świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest okres pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) z/s w W. Oddziale Budów w O. od dnia 26.04.1980r. do dnia 03.11.1991r., tj. 11 lat, 6 miesięcy i 8 dni. S. M. twierdził, że w okresie tym pracował na stanowisku spawacza, a zatem była to praca wykonywana w szczególnych warunkach. Natomiast zdaniem ZUS odwołujący się nie wykazał, że jako spawacz wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym lub atomowo-wodorowym.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Sąd dokonał analizy dokumentacji zebranej w postępowaniu przed organem emerytalnym.

Z umowy o pracę zawartej w dniu 26.04.1980r. pomiędzy (...) (...)w O.a odwołującym wynika, że odwołujący został zatrudniony na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza (k. 56 a.e.).

Ze świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia wystawionego w dniu 21.10.1981r. przez (...) W (...) wynika, że odwołujący się w okresie od 26.04.1980r. do nadal i w tym samym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał roboty spawalnicze na stanowisku spawacza, wymienione w dziale XI, poz. 1, pkt 26 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 28.05.1980 r. w sprawie prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia w zakładach pracy resortu budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych (k. 57 a.e.).

Z kart wynagrodzeń za lata 1981-1982 oraz 1987-1988 wynika, że wśród składników zarobku w/w okresie brak jest dodatku pieniężnego za pracy w warunkach szczególnych, a jako charakter zatrudnienia wpisano: „spawacz” (k. 29-32 akt ZUS).

Z umowy o pracę na czas określony od dnia 29.08.1989r. do dnia 28.02.1990r. wynika, że w w/w okresie odwołujący się skierowany został do pracy na budowie Oddziału Przedsiębiorstwa w CSRS na stanowisku spawacza (k. 57- 59 a.e.).

Aneksem z dnia 09.11.1990r. umowa o prace na budowie została przedłużona do dnia 28.02.1991 r. (k. 60 a.e.).

Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 04.11.1991 r. przez (...) Rejon O. wynika, ze odwołujący się zatrudniony był w (...) Przedsiębiorstwie (...) z/s w W. Oddziale Budów w O. od dnia 26.04.1980r. do dnia 03.11.1991r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza (k. 17 a.e.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że w/w dokumentacja nie pozwala na zaliczenie przedstawionych w niej okresów zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach. Z ustaleń poczynionych przez ZUS wynika bowiem, że w Świadectwie wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 21.10.1981r. (k. 57 akt ZUS) pracodawca nieprawidłowo wskazał dział XI, czyli dział dotyczący przemysłu poligraficznego (zamiast działu XIII).

Ze świadectwa pracy z 4.11.1991 r. (k. 61 akt ZUS) wynika z kolei, że w (...) Przedsiębiorstwie (...)Oddziale Budów w O.w/w pracował do dnia 3.11.1991 r., jednakże w świetle zawartej w dniu 17.08.1989 r. umowy o pracę na czas określony na budowie eksportowej w CSRS w okresie od 3.05.1989 do 28.02.1991 r. vide: aneks do powyższej umowy z 9.11.1990 r., k. 60 akt ZUS) w/w pracował na terytorium byłej Czechosłowacji. W treści tego świadectwa pracodawca nie zawarł adnotacji odnośnie okresu pracy w szczególnych warunkach.

Na żądanie Sądu Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w O. nadesłało akta osobowe odwołującego się.

Ze znajdujących się tam angaży i umów o pracę wynika, że w okresie 20.08.1974r. – 29.05.1979r. odwołujący zatrudniony był w CSRS na stanowisku tokarza – spawacza, uzyskał kwalifikacje spawacza elektrycznego – operatora dźwigów kategoria A. W okresie 17.06.1979 – 31.03.1980r. odwołujący zatrudniony był w CSRS.

W dniu 21.04.1980r. został skierowany do pracy na stanowisku spawacza. W dniu 26.04.1980r. z odwołującym się podpisano umowę o pracę w (...) na czas nieokreślony oraz powierzono obowiązki spawacza. W kolejnych angażach stanowisko odwołującego się to spawacz.

Ze świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia wystawionego w dniu 21.10.1981r. przez (...) W (...) wynika, że odwołujący się w okresie od 26.04.1980r. do nadal i w tym samym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał roboty spawalnicze na stanowisku spawacza, wymienione w dziale XI, poz. 1, pkt 26 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 28.05.1980 r. w sprawie prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia w zakładach pracy resortu budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych.

W okresie 29.08.1989r. do 28.02.1990r. odwołujący, na podstawie umowy z dnia 29.08.1989r. pracował na czas określony na budowie Oddziału Przedsiębiorstwa w CSRS, §3 zawiera sformułowanie, że pracownik zostaje zatrudniony na budowie eksportowej na stanowisku spawacza RS-1. Aneksem z dnia 05.02.1990r. okres zatrudnienia przedłużono do dnia 31.08.1990r., aneksem z dnia 23.07.1990r. – do dnia 31.11.1990r., zaś aneksem z dnia 09.11.1990r. – do dnia 28.02.1991r. Z dniem 30.04.1991r. umowa o pracę na budowie w CSRR uległa rozwiązaniu. We wszystkich angażach dotyczącej pracy na budowie eksportowej jako stanowisko wpisano – spawacz lub spawacz RS-1.

W piśmie z dnia 04.11.1991r. odwołujący się wnioskował o rozwiązanie z nim umowy o pracę na podstawie porozumienia stron – zakładów pracy.

Ponieważ odwołujący S. M. złożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach dotyczące spornego okresu od dnia 26.04.1980r. do dnia 03.11.1991r., które nie zostały uznane przez ZUS, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu ustalenia rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Sąd w tym celu dopuścił dowód z przesłuchania odwołującego w charakterze strony i z zeznań świadków.

Przesłuchiwany na okoliczność swego zatrudnienia S. M. zeznał, że w (...) pracował od 1971 czy 1972r. do 2000r., tj. 29 lat. Miejsce pracy było w O., w W. i w B.. Zakład zajmował się budową elektrowni, zatrudniał około tysiąca osób. Odwołujący się spawał konstrukcje stalowe i to było spawanie elektryczne i gazowe, wykonywał też prace na wysokości, posiadał uprawnienia do: spawania na wysokości, elektryczne i gazowe. Wykonywał tylko prace spawalnicze, pracował na cały etat, co najmniej 8 godzin dziennie, nie miał większych przerw w pracy ani urlopu bezpłatnego (k. 50 – 51 a.s.).

Na okoliczność pracy S. M. w w/w zakładzie Sąd przesłuchał również świadków: K. B. (1) i K. B. (2).

Świadek K. B. (1) zeznał, że ze S. M. razem pracowali w jednej brygadzie w (...) w O.. Ta firma zajmowała się ogólnym budownictwem, budowała bloki. Świadek wcześniej zatrudniony był w (...) i w Zakładach (...), (...). Kiedy K. B. (1) przeszedł do (...) to M. pracował już jako spawacz. Spawał konstrukcje i belki stalowe metodą elektryczną i gazową na terenie zakładu (...). Pracowali w jednej brygadzie przez wszystkie te lata. Pan M. zajmował się tylko spawaniem, pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na cały etat. Świadek nie pamiętał dokładnej daty swego zatrudnienia, mogło to być od początku lat 80. Świadek zatrudniony był przez około 20 lub 22 lata, a od 10 lat jest na wcześniejszej emeryturze z tytułu pracy w (...), emeryturę otrzymał bez konieczności odwoływania się do Sądu (k. 70 a.s.).

Świadek K. B. (2) zeznał, że z odwołującym pracowali przez dłuższy czas w (...) w O.. Świadek zaczął pracę w 1971r., a S. M. później. To był koniec lat siedemdziesiątych, świadek na początku był majstrem, a potem kierownikiem budowy. Odwołujący był w brygadzie spawaczy podległej świadkowi, a było 8-10 spawaczy w brygadzie. Przeważnie spawano elektrycznie, mniej gazowo, bo tylko w wyjątkowych sytuacjach. Pan M. spawał głównie elektrycznie, miał uprawnienia spawacza, zajmował się tylko spawaniem jak montowali kotły, prefabrykaty, różne konstrukcje na terenie budowy. Potem spawał konstrukcje na terenie zakładu. Pan M. pracował od końca lat siedemdziesiątych do końca. Kiedy świadek odchodził na emeryturę w 2003r. to pan M. jeszcze pracował. Świadek nie miał problemów z uzyskaniem emerytury. Wcześniej, tj. do 1991r. było to przedsiębiorstwo (...). W 1991r. „rozczłonkowano” zakład. Praca nadal była ta sama, zmieniła się tylko nazwa. S. M. zawsze był spawaczem (k. 70 – 71 a.s.).

Zdaniem Sądu w/w zeznania w całości zasługują na wiarę, gdyż są one spójne, logiczne, wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają oraz korelują z dokumentacją zawartą w aktach osobowych odwołującego. Świadkowie pracowali z odwołującym w tym samym zakładzie i w tej samej brygadzie, K. B. (1) zajmował stanowisko spawacza, a świadek K. B. (2) był majstrem i kierownikiem budowy, tj. bezpośrednim przełożonym orientuje się więc, jakie czynności wykonywał. Świadkowie zeznali, że odwołujący zajmował się tylko spawaniem elektrycznym i gazowym, pracował na pełen etat.

W ocenie Sądu biorąc pod uwagę treść danych zawartych w aktach osobowych odwołującego, jego zeznania i zeznania świadków należy uznać, że w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on pracę spawacza.

Odwołujący zeznał, że zaczął pracować jako spawacz od 1971r. czy 1972r. do 2000r., tj. 29 lat, świadek K. B. (1) zeznał, że gdy był zatrudniany w (...) na początku lat 80., to M. pracował już jako spawacz, a K. B. (2) zeznał, że sam rozpoczął pracę w 1971r., a pan M. później.

Z akt osobowych nadesłanych (...) wynika, że w dniu 26.04.1980r. z odwołującym się podpisano umowę o pracę w (...) na czas nieokreślony oraz powierzono obowiązki spawacza. W kolejnych angażach stanowisko odwołującego się to spawacz. Natomiast w piśmie z dnia 04.11.1991r. odwołujący się wnioskował o rozwiązanie z nim umowy o pracę na podstawie porozumienia stron – zakładów pracy.

Należy więc uznać, że odwołujący wykazał, że w spornym okresie od dnia 26.04.1980r. do dnia 03.11.1991r. – 11 lat, 6 miesięcy i 8 dni w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego. Odwołujący pracował jako spawacz także podczas zatrudnienia w (...) na budowie Oddziału Przedsiębiorstwa w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej.

Z treści Wykazu A Działu XIV poz. 12, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym zaliczone zostały do prac w szczególnych warunkach.

Po zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia 11 lat, 6 miesięcy i 8 dni wraz z okresem, który uwzględnił organ rentowy – 12 lat, 9 miesięcy i 7 dni, odwołujący posiada okres pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 24 lata, 3 miesiące i 15 dni.

S. M.spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do emerytury, wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na dzień 01.01.1999r. udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w dniu (...) osiągnął wiek 60 lat i nie przystąpił do OFE.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 15.03.2013r. i przyznał S. M.prawo do emerytury począwszy od dnia (...) tj. od miesiąca, w którym ukończył 60 lat, stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (wyrok SN z dnia 28.04.2010r, II UK 330/09, LEX 604220).

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu odwołującemu prawa do emerytury. ZUS nie dysponował bowiem niezbędnymi i wystarczającymi dowodami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującego w zakładzie (...) w spornym okresie jako pracy w szczególnych warunkach. Dopiero na etapie postępowania sądowego odwołujący za pomocą zeznań świadków wykazał, że faktycznie wykonywał pracę spawacza, co pozwoliło na zaliczenie spornego okresu do pracy w szczególnych warunkach. Z tych względów Sąd stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.