Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik

Sędziowie SO Sławomir Gosławski (spr.)

SO Tadeusz Węglarek

Protokolant Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Sławomira Kierskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2013 roku

sprawy M. P.

oskarżonego z art.226§1 kk; z art.224§2 kk w zw. z art.64§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 5 sierpnia 2013 roku sygn. akt II K 1383/12

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 4 kpk, art. 635 kpk, art. 627 kpk, art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego M. P. w ten sposób, że:

- obniża karę pozbawienia wolności wymierzoną za czyn II w punkcie 9 do 8 (ośmiu) miesięcy,

- obniża orzeczoną w punkcie 10 karę łączną pozbawienia wolności do 10 (dziesięciu) miesięcy,

- uchyla orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności i orzeczenia z tym związane zawarte w punktach 11,12 i 13,

- w miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 14 na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 29 września 2012 roku do dnia 30 września 2012 roku, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonego M. P. na rzecz Skarbu Państwa 180,00 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty za obie instancje i 20,00 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

IV Ka 595/13

UZASADNIENIE

M. P. został oskarżony o to, że:

I.w dniu 29 września 2012 roku w T. województwo (...) używając słów wulgarnych powszechnie uznanych za obelżywe, znieważył umundurowanych f-szy Straży Miejskiej M. G. i D. D. podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych,

tj. o przestępstwo z art. 226 § 1 kk.

II.w dniu 29 września 2012 roku w T. województwo (...) groźbą bezprawną i przemocą polegającą na szarpaniu za mundur funkcjonariusza Straży Miejskiej D. D. zmuszał w/w funkcjonariusza do zaniechania prawnej czynności służbowej, legitymowania przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem pięciu lat po odbyciu co najmniej sześciu miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 224 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. wyrokiem zaocznym z dnia 5 sierpnia 2013 roku w sprawie II K 1383/12:

1.oskarżonego M. P. uznał za winnego dokonania zarzucanych mu czynów i za czyn z pkt I na podstawie art. 226 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

2.na podstawie art. 224 § 2 kk za czyn z pkt II wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności,

3.na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk za zbiegające się przestępstwa opisane w pkt I i II wymierzył oskarżonemu karę łączną 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

4.na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu i ustalił okres próby na 3 lata,

5.na podstawie art. 73 § 1 kk oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora,

6.na podstawie art. 71 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 20 stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych,

7.na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 29.09.2012 roku do dnia 30.09.2012 roku, przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm stawkom dziennym grzywny,

8.zwolnił oskarżonego od kosztów postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok w części dotyczącej kary – na niekorzyść oskarżonego - zaskarżył prokurator.

Wyrokowi zarzucił:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego M. P. kary łącznej co wyraża się wymierzeniem wobec tego oskarżonego kary łącznej 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby, podczas gdy stopień winy oskarżonego, stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego temu oskarżonemu, uprzednia karalność, popełnienie czynu z art. 224 § 2 kk w warunkach recydywy, sposób i okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru, który przyświecał oskarżonemu podczas dokonania znieważenia funkcjonariuszy i zmuszania ich do zaniechania czynności służbowej, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a zwłaszcza w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a zwłaszcza w zakresie kształtowania świadomości prawnej środowiska oskarżonego, przemawiają za orzeczeniem wobec niego surowszej kary.

W konkluzji niósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej wobec M. P. kary łącznej poprzez wyeliminowanie rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu jej wykonania.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, iż sąd I instancji prawidłowo ustalił sprawstwo oskarżonego, które w skardze apelacyjnej nie jest kwestionowane; nie musi być więc przedmiotem szczegółowych rozważań sądu okręgowego. Ponadto do czynu przypisanego oskarżonemu sąd ten zastosował właściwą kwalifikację prawną.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( zastosowana reakcja karna ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej. Określenie „rażąca" należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia).

Rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a karą wymierzoną w I instancji.

Ma rację prokurator podnosząc, iż z uwagi na okoliczności przedmiotowego czynu i osobę sprawcy orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania jest reakcją karną rażąco łagodną. Należy bowiem uwzględnić, iż:

- oskarżony mimo młodego wieku był już trzykrotnie karany: za kradzieże z włamaniem i za rozbój; za to ostatnie przestępstwo – w świetle ustaleń sądu rejonowego karę 2 lat i 6 miesięcy odbywał w okresie od 23 kwietnia 2009 roku do 21 grudnia 2010 roku;

- czynu II z art. 224 § 2 kk dopuścił się w warunkach recydywy określonej w art. 64 § 1 kk;

- okoliczności popełnienia przypisanych mu czynów ( zachowanie jawne, prowokacyjne, nieustępliwe, w stanie nietrzeźwości ) świadczą o lekceważącym stosunku sprawcy do porządku prawnego i osób ten porządek reprezentujących; dodatkowo w/w nie wyciągnął żadnych wniosków z uprzednich skazań;

- pomimo dobrego zawodu ( spawacz ) oskarżony nie pracuje pozostając na utrzymaniu rodziców.

Dlatego orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego środka probacyjnego należy uznać – jak podniósł to skarżący – za rażąco łagodną reakcję karną; w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które jednoznacznie przemawiają za poddaniem sprawcy resocjalizacji w zakładzie karnym. Zastosowanie art. 69 kk uzależnione jest od wymiaru kary nie przekraczającej dwóch lat i od przekonania sądu, iż jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Wprawdzie sąd I instancji uznał, że resocjalizacja oskarżonego w warunkach wolnościowych zapobiegnie popełnieniu przez sprawcę kolejnego przestępstwa, jednakże nie przedstawił w tym zakresie w zasadzie żadnej argumentacji, poza gołosłownymi tezami.

Dane dotyczące osoby sprawcy, zwłaszcza uprzednia karalność i nie korygowanie swojego zachowania w kierunku przestrzegania porządku prawnego w kontekście okoliczności popełnienia przedmiotowych czynów, które cechuje jaskrawość, uporczywość, duże nasilenie złej woli wskazują, iż nie można wobec M. P. postawić pozytywnej prognozy kryminologicznej, a to sprzeciwia się warunkowemu zawieszeniu kary łącznej pozbawienia wolności. Prawidłowo ustalone przez sąd I instancji okoliczności obciążające mają bowiem takie znaczenie gatunkowe, których orzeczona kara nie uwzględnia w dostatecznym stopniu.

Z tych względów sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- obniżył karę pozbawienia wolności wymierzoną za czyn II ( w punkcie 9 ) do 8 miesięcy. Orzekając wobec sprawcy bezwzględną karę łączną pozbawienia wolności sąd odwoławczy zrezygnował ze zróżnicowania wymiaru kary za ten czyn wobec obu oskarżonych ( wystarczającą dolegliwością dla M. P. będzie to, iż odbędzie karę pozbawienia wolności w bezwzględnej postaci );

- obniżył orzeczoną w punkcie 10 karę łączną pozbawienia wolności do 10 miesięcy, co stanowi konsekwencję złagodzenia kary za czyn II;

- brak możliwości postawienia wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej skutkował uchyleniem orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności i rozstrzygnięć z tym związanych zawartych w punktach 11, 12, 13. W związku z tym - w miejsce rozstrzygnięcia z punktu 14 – na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 29 września 2012 roku do dnia 30 września 2012 roku.

Sąd okręgowy uznał, iż kara za czyn II jest dostosowana do jego wagi ( rodzaju, ilości i charakteru naruszeń prawa ), sylwetki sprawcy i razem z innymi rozstrzygnięciami zawartymi w wyroku tworzy spójną reakcję karną pozwalającą na osiągnięcie wobec oskarżonego celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Przy wymiarze kary łącznej, dyrektywy karania: słuszności i celowości, wyrażone przez związek podmiotowo - przedmiotowy i czasowy zachodzący między poszczególnymi przestępstwami przemawiały za ukształtowaniem tej kary w sposób zbliżony do absorpcji. W tym przypadku nie tyle wysokość kary, a jej postać ma decydujące znaczenie, zwłaszcza dla realizacji funkcji wychowawczych i zapobiegawczych wobec sprawcy. Oskarżony musi zdawać sobie sprawę, iż za każde kolejne przestępstwo grozi mu adekwatna reakcja karna, a w realiach jego uprzedniej karalności nie może już liczyć na pobłażliwość.

Na zakończenie trzeba zaznaczyć, iż powyższe oceny i wnioski sądu odwoławczego, oparte na ustaleniach sądu I instancji, zawartych w części dyspozytywnej i motywacyjnej wyroku, nie stanowią zmiany ustaleń faktycznych w rozumieniu art. 454 § 2 kpk, co nie sprzeciwiało się zaostrzeniu kary pozbawienia wolności w instancji odwoławczej.

Dlatego sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji; o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzekł na podstawie przepisów powołanych w wyroku.