Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2017 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S. A. z siedzibą w W.

przeciwko J. B.

o zapłatę

1.  Zasądza od J. B. na rzecz (...) Bank S. A. z siedzibą w W. kwotę 740.921,62 (siedemset czterdzieści tysięcy dziewięćset dwadzieścia jeden 62/100) złotych;

2.  Kwotę wymienioną w pkt 1 (740.921,62 złotych) rozkłada na cztery raty:

- pierwsza rata w kwocie 140.921,62 złotych płatna do dnia 31 grudnia 2017 r.

- kolejne trzy raty w kwotach po 200.000 złotych płatne odpowiednio do 31 grudnia 2018 r., 31 grudnia 2019 r. i 31 grudnia 2020 r.;

wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3.  W pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  Zasądza od J. B. na rzecz (...) Bank S. A. z siedzibą w W. kwotę (...),44 (dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt trzy 44/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

5.  Nie obciąża J. B. kosztami sądowymi w postaci nieuiszczonej części opłaty od pozwu w kwocie 27.755 złotych, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III C 1686/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08 grudnia 2016 r., wniesionym w elektronicznym postepowaniu upominawczym, powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. B. kwoty 740.921,62 (siedemset czterdzieści tysięcy dziewięćset dwadzieścia jeden 62/100) złotyc, na którą składają się kwota 694.886,83 zł tytułem należności głównej (niespłacony kapitał), kwota 29.796,09 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,55 % liczonych od dnia 07 listopada 2015 r. do dnia 19 maja 2016 r. oraz kwota 16.054,54 zł tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00% liczonych od dnia 07 grudnia 2015 r. do dnia 10 sierpnia 2016 r., a także kwota 184,16 zł tytułem opłat i prowizji (pozew k. 3-5).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony w dniu 06 sierpnia 2010 r. zawarły umowę pożyczki hipotecznej nr (...) (...), pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokości ustalonych w umowie. Dodatkowo zauważono, że wskazana data wymagalności tj. data 07 grudnia 2015 r. jest tożsama z dopuszczeniem się przez pozwanego pierwszej zaległości w spłacie wymaganych rat (pozew k. 3-5).

Pismem z dnia 06 lutego 2017 r. powód dokonał modyfikacji stanowiska w ten sposób, że wniósł o zasądzenie kwoty 740.921,62 zł wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 694.886,83 (kwota należności głównej) w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, co na dzień wniesienia powództwa wynosi 10,00 % w skali roku, począwszy od dnia 10 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, iż tak wskazywana wysokość naliczonych odsetek z tytułu opóźnienia w żadnym czasie nie może przekroczyć odsetek maksymalnych z tytułu opóźnienia tj. w stosunku rocznym dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych oraz z dalszymi odsetkami ustawowymi:

a)  liczonymi od kwoty 29.796,09 zł od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych;

b)  liczonymi od kwoty 16.054,54 zł od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych.

Ponadto powód wniósł o zasądzenie na swoja rzecz kwoty 34,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwoty 157,44 zł jako kosztów notarialnego uwierzytelnienia dokumentów przedłożonych do sprawy (pismo k. 13-13v).

W dniu 16 września 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny, nakazem zapłaty wydanym w postepowaniu upominawczym zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 740.921,62 zł oraz kwotę 9.354,62 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 6).

Pozwany J. B. wniósł w dniu 12 października 2016 r. sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty wskazując, że ma trudności z płynnością finansową, jednakże w miarę możliwości stara się regulować zaległości. Dodatkowo pozwany wskazał, że ustalił z pracownikiem powoda zasady spłaty zobowiązania (sprzeciw k. 7-7v).

Pismem z dnia 19 czerwca 2017 r. pozwany wniósł o rozłożenie spłaty kredytu hipotecznego na okres 5 lat, wskazując, że spłata obecnych zaległości nastąpi w 4 równych ratach rocznych, natomiast 5 rata będzie stanowiła spłatę odsetek, które narosną przez 4 letni okres spłaty. Pozwany wskazał, że w lutym 2017 r. zawarł umowę o współpracy, za wykonanie której ma uzyskać prowizję w wysokości 720.000,00 zł, w czerwcu natomiast w czerwcu została przez niego zawarta umowa o współpracę, z której ma osiągnąć dochód w kwocie ok 300.000,00 zł (pismo pozwanego k. 97-98). Na rozprawie w dniu 18 sierpnia pozwany określił wysokość raty możliwej do spłaty na kwotę 200.000 złotych (k. 121).

Powód wniósł o oddalenie wniosku pozwanego o rozłożenie należności na raty, wnosząc tym samym o zasądzenie na jego rzecz całości należności (pismo k. 112-113).

Sąd Okręgowy, ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 05 sierpnia 2010 r. strony zawarły umowę pożyczki hipotecznej nr (...) (...) opiewającą na łączną kwotę 696.775,56 zł. Okres pożyczki został określony na 204 równe raty, termin ostatecznej spłaty pożyczki miał nastąpić w dniu 02 października 2027 r. Jako zabezpieczenie przedmiotowej umowy strony ustanowiły hipotekę kaucyjną do kwoty 487.742,89 zł na nieruchomości stanowiącej własność pozwanego w postaci działki gruntu nr (...) o powierzchni (...) ^{( 2)} położonej w miejscowości Z., gm. L., dodatkowo ustanowiono cesję praw z polisy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych, przy ustaleniu minimalnej sumy ubezpieczenia na kwotę 1.170,000,00 zł. Pozwany poddał się również egzekucji do kwoty 1.393.551,12 zł. W umowie ustalono również, że powód ma prawo wypowiedzieć pozwanemu umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, m.in. w przypadku niewykonania lub nieterminowego regulowania przez pożyczkobiorcę zobowiązań wobec Banku, w szczególności, gdy pożyczkobiorca zalega w całości lub w części z zapłatą dwóch rat pożyczki i pomimo wezwania nie spłaci zaległości w terminie 7 dni, od dnia otrzymania przedmiotowego wezwania (dowód: umowa pożyczki k. 16-25).

Aneksem z dnia 22 lipca 2011 r. strony dokonały zmiany postanowień umowy dotyczących sposobów zabezpieczenia w ten sposób, że zwolnieniu spod hipoteki miała ulec działka nr (...) (dowód: aneks k. 28-28v).

Aneksem nr (...) z dnia 16 czerwca 2014 r. strony ustaliły, że na dzień jego sporządzenia zaległości pozwanego w spłacie zobowiązań wynikających z łączącej strony umowy pożyczki wynosiły łącznie 48.449,49 zł. Dodatkowo strona powodowa udzieliła pozwanemu karencji w spłacie raty kapitałowej oraz części raty odsetkowej pożyczki na okres 12 miesięcy. Okres karencji miał obowiązywać od dnia 07 lipca 2014 r. do dnia 07 czerwca 2015 r. (dowód: aneks nr (...) k. 30-31).

Pismem z dnia 18 lutego 2016 r. pozwany został przez stronę powodową wezwany do zapłaty kwoty 22.919,99 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania tytułem całości zaległości pozwanego istniejącej na dzień sporządzenia przedmiotowego pisma. Pozwany został poinformowany również, że nieuregulowanie zaległości oraz brak wniosku pozwanego o restrukturyzację zadłużenia spowoduje wypowiedzenie umowy pożyczki (dowód: wezwanie do zapłaty k. 114).

W dniu 21 marca 2016 r. powód wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki hipotecznej, z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia przedmiotowego pisma. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanemu doręczone w dniu 18 kwietnia 2016 r. (dowód: wypowiedzenie wraz z potwierdzeniem doręczenia k. 33-35v).

Pismem z dnia 31 maja 2016 r. pozwany został wezwany do zapłaty kwoty 694.886,83 zł tytułem należności kapitałowej, kwoty 29.796,09 zł tytułem odsetek umownych, kwoty 2.735,88 zł jako odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej, a także kwoty 184,16 zł tytułem kosztów i opłat za czynności banku, w terminie 7 dni od dnia otrzymania przedmiotowego wezwania (dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty k. 37).

W dniu 02 lutego 2017 r. pozwany J. B. zawarł ze spółką (...) sp. z o.o. sp. komandytowa z siedzibą w L. umowę pośrednictwa w kupnie nr (...) na mocy której pozwany ma pośredniczyć w kupnie nieruchomości w postaci działki o pow. 30000m ² położonej przy ul. (...) w W.. Na mocy przedmiotowej umowy pozwanemu, w przypadku zawarcia umowy kupna, przysługiwać będzie wynagrodzenie w kwocie 720.000,00 zł (dowód: umowa pośrednictwa k. 107-108).

W dniu 01 czerwca 2016 r. pozwany zawarł ze spółka (...) S.A. z siedzibą w miejscowości K. umowę agencyjną, na mocy której pozwany zobowiązał się m.in. do stałego pośredniczenia przy zawieraniu na rzecz zleceniodawcy umów sprzedaży towarów i usług objętych oferta handlową zleceniodawcy. Pozwanemu na mocy przedmiotowej umowy przysługuje wynagrodzenie (prowizja) w wysokości (...) od wartości netto każdej umowy (dowód: umowa agencyjna k. 102-108).

Sytuacja finansowa i osobista pozwanego nie pozwala mu w chwili obecnej na spłatę całego zadłużenia. Zobowiązanie jakie pozwany ma wobec powoda, jest obecnie jedynym jego obciążeniem kredytowym, nie sposób jednak pominąć faktu, że kwota wierzytelności jest znaczna, albowiem opiewa na sumę blisko 750.000,00 zł. Dla pozwanego, który z racji problemów osobistych i zdrowotnych tj. długotrwałego zmagania się z depresją, dopiero powraca na rynek pracy, jest to kwota niemożliwa do jednorazowego uregulowania. Pozwany, jak sam przyznaje, nie posiada obecnie środków na spłatę całości zadłużenia, jednocześnie zapłata przez niego raty możliwa będzie dopiero wraz z końcem roku, z uwagi na fakt, iż wówczas otrzyma wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy pośrednictwa. Pozwany przywołał również okoliczność, że nie posiada on obecnie rodziny, na pomoc której mógłby liczyć i nie dysponuje innym, poza własną pracą, źródłem uzyskania środków pieniężnych na opłacenie zobowiązań.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przywołane dokumenty, których wiarygodności i autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie znalazł podstaw ażeby czynić to z urzędu. Za wiarygodne i przydatne do ustalenia okoliczności faktycznych niniejszej sprawy Sąd uznał zeznania pozwanego J. B. (k. 94-95, k. 120-121). Pozwany wskazał, że zwłoka w regulowaniu rat kredytu wynikała z trudności w utrzymaniu przez niego płynności finansowej z uwagi na kryzys na rynku nieruchomości oraz na jego problemy osobiste i zdrowotne. Jednocześnie pozwany podniósł, że obecnie powraca do wykonywania działalności gospodarczej, zawiera nowe umowy, które gwarantują mu znaczne dochody. Sąd za wiarygodne uznał również twierdzenia pozwanego w zakresie uregulowania przez niego zobowiązań w stosunku do powoda w rocznych ratach, albowiem, jak wynika ze specyfiki prowadzonej przez niego dzielności, uzyskuje on wysokie wynagrodzenie, które jednakże wpływa nieregularnie, dlatego też roczna spłata zobowiązań jest bardziej realna, niż spłacanie przez niego zobowiązań w cyklu miesięcznym.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Ustalony w sprawie stan faktyczny był niesporny. Pozwany nie kwestionował faktu swojego zadłużenia, nie kwestionował również istnienia po swojej stronie obowiązku uregulowania zobowiązań przysługujących powodowi wobec niego. Pozwany, z racji swojej obecnej sytuacji finansowej i pozytywnych widoków na przyszłość w tym względzie, wniósł o rozłożenie kwoty zaległości na raty.

Stosownie do treści art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Jak wynika z cytowanego przepisu rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko "w szczególnie uzasadnionych wypadkach". Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody.

Pozwany oświadczył, że byłby w stanie spłacić zadłużenie na rzecz powodowego Banku, jeżeli zostałoby ono rozłożone na roczne raty. Pozwany wskazał, że z uwagi na rodzaj wykonywanej przez niego działalności łatwej mu będzie regulować raty roczne aniżeli miesięczne albowiem nie uzyskuje on stałego miesięcznego wynagrodzenia, a wynagrodzenie prowizyjne związane z wykonaniem zleconych przez niego projektów wpływa z reguły w znacznych kwotach, ale nieregularnie. Pozwany wniósł o rozłożenie istniejącego zadłużenia na 5 rocznych rat, wysokość raty możliwej do spłaty określił na kwotę 200.000 zł, przy czym 4 raty miały służyć spłacie kwoty żądanej przez stronę powodową w niniejszej sprawie, a 5 miała obejmować odsetki umowne za okres 4 lat. Jednocześnie pozwany podniósł, że w przypadku, kiedy będzie w posiadaniu kwoty wyższej aniżeli rata roczna, wówczas zobowiązuje się spłacać zobowiązanie w kwotach wyższych.

W ocenie Sąd, przedstawiona w ustalonym stanie faktycznym sytuacja osobista i majątkowa pozwanego oraz zadeklarowana przezeń gotowość spłaty zadłużenia - uzasadniają rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia. Zauważyć należy, że przewidziane w art. 320 k.p.c. rozłożenie świadczenia na raty służyć ma, co oczywiste, przede wszystkim dłużnikowi, musi jednak dawać jednocześnie wierzycielowi szanse zaspokojenia się. By taki cel osiągnąć, dłużnik musi mieć realną możliwość spełniania świadczenia w formie ratalnej, w przeciwnym razie bowiem ani on sam nie odczuje ulgi, ani wierzyciel nie zostanie należycie zaspokojony, a wszystko zakończy się i tak postępowaniem egzekucyjnym (tak: wyrok SA w Katowicach z dnia 13 lipca 2017 r., sygn. akt I ACa 186/17). Zdaniem Sądu rozłożenie zobowiązania pozwanego na 4 raty, opiewające odpowiednio na kwotę 140.921,62 zł oraz trzy kolejne obejmujące kwoty po 200.000,00 zł każda, umożliwi zarówno uzyskanie zaspokojenie przez Bank w nieodległym czasie, jednocześnie ułatwi pozwanemu regulowanie zobowiązań z posiadanych przez niego środków finansowych.

Ustalenie, że pozwany ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 140.921,62 zł do dnia 31 grudnia 2017 r. oraz kwoty po 200.000,00 zł odpowiednio do dnia 31 grudnia 2018 r., 31 grudnia 2019 r. i 31 grudnia 2020 r. daje pozwanemu realną możliwość spłaty zobowiązania, albowiem, jak sam wskazywał, powinien on dysponować taką kwotą na koniec każdego roku. Jednocześnie Bank ma szansę zaspokojenia swoich roszczeń bez konieczności przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego – pozwany bowiem ma motywację, aby pozyskiwać środki finansowe celem spłaty kredytu.

Odnośnie możliwości zasądzenia odsetek w przypadku rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, Sąd podziela w pełni pogląd wyrażony w uchwale składu siedmiu sędziów SN - zasada prawna - z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70: "Rozkładając z mocy art. 320 k.p.c. zasądzone świadczenia pieniężne na raty, sąd nie może - na podstawie tego przepisu - odmówić przyznania wierzycielowi żądanych odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie; rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat".

Mając zatem na uwadze powyższą zasadę, uwzględniając roszczenie z rozłożeniem na raty, Sąd uwzględnił żądanie powoda zasądzenia 740.921,62 zł, taką też kwotę Sąd rozłożył na cztery raty, płatne jak wskazano wyżej. Przy czym odsetki od poszczególnych rat, zaczną biec dopiero w sytuacji uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Tym samym Sąd oddalił żądanie powoda o zasądzenie odsetek liczonych od kwoty 694.886,83 (kwota należności głównej) w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, co na dzień wniesienia powództwa wynosi 10,00 % w skali roku, począwszy od dnia 10 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, iż tak wskazywana wysokość naliczonych odsetek z tytułu opóźnienia, w żadnym czasie nie może przekroczyć odsetek maksymalnych z tytułu opóźnienia tj. w stosunku rocznym dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych. Oddaleniu podlegało również żądanie powoda o zasądzenie odsetek liczonych od kwoty 29.796,09 zł, od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych oraz liczonych od kwoty 16.054,54 zł, od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych. O powyższym Sąd orzekł odpowiednio w pkt 1-3 wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w pkt 4 i 5 wyroku na podstawie art. 98 i art. 102 k.p.c., zgodnie z brzmieniem którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Powyższy przepis ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostając ich kwalifikacje, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (orzeczenie SN z dnia 20 grudnia 1973r., II CZ 210/73, niepubl.). Mając na względzie powyższe zasadnym było w ocenie Sądu obciążenie pozwanego wyłącznie obowiązkiem zwrotem kosztów postępowania poniesionych przez stronę powodową m.in. uiszczonej przez powoda opłaty od pozwu w kwocie 9.262,00 zł i zwolnienie go z obowiązku poniesienia pozostałych kosztów procesu.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.---

/-/ SSO Agnieszka Matlak

Z:/ Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.

SSO Agnieszka Matlak