Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 września 2013 r. w S.

sprawy A. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 15 marca 2013 roku nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. K. (1) prawo do emerytury poczynając od 5 stycznia 2013 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z 15 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił A. K. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, a tylko 14 lat, 2 miesięcy i 4 dni takiej pracy.

A. K. (1) zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, wskazując że w warunkach szczególnych pracował ponad 15 lat. Wniósł o doliczenie do jego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. od 17 lipca 1978 r. do 30 września 1984 r., podając że pracował tam na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Wskazał, że do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych zaliczono mu wszystkie okresu zatrudnienia wykazane stosownym dokumentem (świadectwami pracy w warunkach szczególnych). Zaznaczono też, iż jeśli chodzi o okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. ubezpieczony nie przedłożył takiego dokumentu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. (1)urodził się w dniu (...)roku.

Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 27 lat, 8 miesięcy i 7 dni.

W okresie od 1 października 1984 r. do 31 grudnia 1998 r. A. K. pracował w warunkach szczególnych, wykonując pracę kierowcy autobusu.

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Wniosek o emeryturę złożył w ZUS w dniu 27 grudnia 2012 roku.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o emeryturę – k. 1-2 plik III akt rentowych;

- świadectwa pracy - k. 5-12 plik I akt rentowych;

- karta przebiegu zatrudnienia - k. 5 plik III akt rentowych;

- raport z ustalenia uprawnień do świadczenia - k. 6 plik III akt rentowych;

- świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych - k. 13, 34 plik I akt rentowych;

- zaświadczenie o okresach zasiłkowych - k. 14, 39 plik I akt rentowych.

W okresie od 17 lipca 1978 r. do 30 września 1984 r. A. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku kierowcy.

Faktycznie w tym czasie ubezpieczony zajmował się wyłącznie kierowaniem samochodem ciężarowym marki J. oraz od stycznia 1979 r. - marki S. (typu „wywrotka”); oboma o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ubezpieczony przewoził nimi płyty betonowe, kręgi, asfalt.

W tym czasie A. K. (1) oprócz prac kierowcy samochodów ciężarowych pow. 3,5 tony pracodawca nie powierzał żadnych innych prac. W razie ewentualnej usterki powierzonego ubezpieczonemu do używania pojazdu, przydzielano mu inny pojazd, również ciężarowy. Tylko w razie drobnych usterek kierowcy wykonywali sami naprawę. Sporadycznie mogło się zdarzyć, że nie było konieczności przewiezienia materiałów lub samochód był w naprawie, wówczas ubezpieczony pomagał w pracach drogowych – mogło to mieć miejsce najwyżej raz, dwa razy w miesiącu.

Ubezpieczony posiadał w tym czasie prawo jazdy kategorii A, B, C i E.

Dowody:

- świadectwo pracy - k. 11 plik I akt rentowych;

- dokumentacja z akt osobowych koperta k. 36 akt sprawy: opinia z 22.12.1982 r. - k. 15, opinia służbowa z 18.12.1982 r. - k. 13, informacja o przekazaniu do używania samochodu S.z 17.01.1979 r. - k. 12, informacja z 21.07.1978 r. (dodatek za prowadzenie przyczepy, dodatek spedycyjny)- k. 11, zlecenie spedycyjne z 25.08.1982 r. - k. 10, z 22.01.1979 r. - k. 9, z 18.07.1978 r. - k. 8, powierzenie do używania samochodu marki J. z 21.07.1978 r. - k. 6, podanie o pracę - k. 5;

- oświadczenie pisemne M. K. - k. 14 akt sprawy;

- oświadczenie pisemne W. Ł. - k. 15 akt sprawy;

- zeznania ubezpieczonego w formie elektronicznej (nagranie);

- zeznania świadka M. K. w formie elektronicznej (nagranie);

- zeznania świadka W. Ł. w formie elektronicznej (nagranie);

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. (t. jedn. Dz. U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.; dalej jako: ustawa emerytalna) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

W ust. 2 wskazano, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze został zamieszczony w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis §4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule „Transport”, pod pozycją 2 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „ prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu (...)roku, nie przystąpił do OFE oraz że posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat, w tym co najmniej 14 lat 2 miesiące i 4 dni w szczególnych warunkach (nie uwzględniając okresu spornego). Przedmiotem sporu pozostawało natomiast, czy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych również w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...)w S.. Organ rentowy odmówił bowiem zaliczenia tego okresu (od 17 lipca 1978 r. do 30 września 1984 r.) do okresów wykonywania przez A. K.pracy w warunkach szczególnych, powołując się na nieprzedłożenie stosownego dokumentu (świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych).

Mając na uwadze powyższe Sąd w pierwszej kolejności zwrócił uwagę, że faktem jest, że zgodnie z §2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowym. W tym miejscy podkreślenia bowiem wymaga, iż wydanie lub niewydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi żadnych skutków materialnoprawnych. Zaświadczenie to jest bowiem jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy nie wiąże zatem Sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych.

Mając to na względzie, w toku postępowania dowodowego w niniejszej sprawie Sąd przeprowadził dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz w jego oryginalnych aktach osobowych ze spornego okresu zatrudnienia. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, stąd też Sąd ocenił je jako wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał Sąd także zeznaniom świadków oraz korespondującym z tymi zeznaniami zeznaniom ubezpieczonego. Oceniając zeznania świadków Sąd miał na względzie, że są oni osobami obcymi dla ubezpieczonego i nie mają żadnego interesu w tym, by nieprawdziwie zeznawać na jego korzyść, narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną. Zeznania przesłuchanych świadków były przy tym spójne, konsekwentne i zbieżne, nie budząc jakichkolwiek wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności.

W wyniku przeprowadzenia postępowania dowodowego Sąd ustalił, iż w okresie od 17 lipca 1978 r. do 30 września 1984 r. A. K.był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...)w S.na stanowisku kierowcy, wykonując w tym czasie pracę w warunkach szczególnych. Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadków oraz samego ubezpieczonego, z których wynika, że podczas zatrudnienia na stanowisku kierowcy A. K.stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kierował samochodami ciężarowym powyżej 3,5 tony – marek S.i J.i nie były mu w tym czasie powierzane do wykonania inne prace. Powyższe znalazło bowiem pełne potwierdzenie w dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia. Mianowicie, w aktach tych znajdują się dokumenty przekazania ubezpieczonemu do używania samochodu marki J. (pismo z 21.07.1978 r.) oraz marki S.(pismo z 17.01.1979 r.); dodatkowo w aktach tych znajdują się opinie służbowe z grudnia 1982 r., w których pracodawca wprost wskazał, że ubezpieczony zatrudniony jest w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego.

Nie uszło przy tym uwadze Sądu, że świadek M. K. wskazał, że zdarzało się, iż kierowcy samochodu ciężarowego uczestniczyli w naprawach swoich pojazdów, jeżeli się popsuły, oraz że zdarzało się, iż ubezpieczony wykonywał prace zastępcze, tj. pomagał w pracach drogowych. Świadek ten podkreślił zarazem jednak, że zdarzało się to sporadycznie - może przez jeden, dwa dni w miesiącu. Zdaniem Sądu fakt ewentualnego incydentalnego wykonywania innych czynności w czasie zatrudnienia na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego nie może jednak podważyć ustalenia o stałym i ciągłym wykonywaniu przez ubezpieczonego jako kierowcę samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony pracy w warunkach szczególnych. Oczywistym jest bowiem, że zdarzają się sytuacje (niezależne od pracownika), w których występują przemijające przeszkody w wykonywaniu pracy określonego rodzaju. Sam fakt jednak krótkotrwałego kierowania ubezpieczonego do wykonywania innych prac nie może być podstawą do uznania, że pracy danego rodzaju (w tym przypadku: pracy kierowcy samochodu ciężarowego) nie wykonywał on „stale”.

W powyższej sytuacji, w ocenie Sądu koniecznym było uznanie, że ubezpieczony legitymuje się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych (łącznie z okresem uznanym przez organ za pracę w warunkach szczególnych) przekraczającym 15 lat.

W myśl przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył zaś w dniu grudniu 2012 r., zaś 60 rok życia ukończył w dniu (...)r.,

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia (...)r., tj. od dnia osiągnięcia przezeń wieku emerytalnego.