Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2017 r. w Rybniku

sprawy z odwołania J. S. ( S. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ponowne ustalenie wysokości emerytury

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 21 listopada 2016 r. Znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. S. prawo do ponownego przeliczenia emerytury na podstawie art. 110 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS począwszy od dnia 1 sierpnia 2016r.

Sędzia

Sygn. akt IX U 2599/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 listopada 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu J. S.(S.) ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż wyliczony dla ubezpieczonego, w oparciu o przedstawione przez niego dowody, maksymalny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie przekroczył 250% .

W odwołaniu od powyższej decyzji, ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przeliczenie świadczenia w myśl art. 110a., wnosząc na rozprawie w dn. 22.03.2017r.(k.21) o przeliczenia wysokości należnej ubezpieczonemu emerytury na podstawie art.110a ustawy emerytalno-rentowej , po uprzednim odtworzeniu jego zarobków z KWK (...) za lata 1975-1979r , kiedy to jego dzienna stawka wynagrodzenia wynosiła 148zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, iż badając wskaźnik wysokości podstawy ubezpieczonemu z 20 najkorzystniejszych lat, uznał, że wynosi on 247,32 %.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. S. urodził się w dniu (...) r., prawo do emerytury górniczej uzyskał z dniem 15 lutego 1994r.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie z okresu stycznia 1983 do grudnia 1987 , gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 319,99 % i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Po uzyskaniu prawa do emerytury górniczej ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu aż do dnia 28 listopada 1997r. w zakładzie pracy gdzie pracował od 8.12.1970r. tj. w Kopalni (...) w J. .

.

W dniu 19 sierpnia 2016r. ubezpieczony wniósł o przeliczenie emerytury, powołując się na nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z dnia 5 marca 2015r., tj. na podstawie art. 110a ustawy emerytalno – rentowej. Do wniosku załączył zaświadczenia Rp-7 potwierdzające osiągane przez niego wynagrodzenia za lata 1979-1997( tj. z 19 lat pracy) .

Decyzją z dnia 21 listopada 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu decyzji ZUS wyjaśnił, iż wyliczony dla ubezpieczonego, w oparciu o przedstawione przez niego dowody, maksymalny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru okazał się niższy od 250%.

( dowód: akta ZUS)

UZP dla Przemysłu Węglowego z dn. 1 stycznia 1975r.w §9 określił zmiany w wysokości wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w przemyśle węglowym, zwiększając m.in. wypłaty z tytułu Karty Górnika i wprowadzając dodatkowe kategorie i zasadę miesięcznego wynagrodzenia z Karty Górnika ,stawki zaś zostały określone w tabeli nr 7,8 i 9 do UZP.

Ubezpieczony był dwukrotnie żonaty –po raz pierwszy przez niecałe 2 lata od 24.10.1970r i ponownie ożenił się w dn. 4.07.1977r. Otrzymywał pracując w KWK (...),5 tony deputatu węglowego.

Od 1.01.1971r. wartość 1 tony węgla deputatowego wynosiła 550 zł., co za 8 ton dawało kwotę 4400 zł, w latach wcześniejszych wynosiła ona 500 zł., co za 8 ton dawało kwotę 4000 zł

Art. 17 ZUP określał, że „za każdą godzinę pracy w niedziele i święta ustawowe przysługuje przy pracy na dniówkę – dodatek w wysokości 100% godzinowej stawki podstawowej.

Rozdział IV załącznika nr 2 do UZP dla Przemysłu Węglowego , obowiązującego od dnia 1.01.1975r. określa zasady wypłaty i wysokość dodatku nocnego. Zgodnie z § 10 ust.1 „ za pracę nocną przysługuje dodatek nocny wynoszący za każdą przepracowaną godzinę w nocy dla pracowników zatrudnionych pod ziemią w wysokości 30% zasadniczej stawki godzinowej wynagrodzenia wynikającej z osobistego zaszeregowania.

§31 UZP z dn.1.01.1975r. wprowadził dla pracowników zatrudnionych w kopalniach za każdą godzinę pracy na zmianie popołudniowej dodatek wynoszący 10% zasadniczej stawki godzinowej wynagrodzenia wynikającej z osobistego zaszeregowania.

J. S. urodził się (...) Skończył szkołę zawodową, gdzie uzyskał zawód mechanika samochodowego. Już w trakcie pracy na kopalni skończył w roku 1980 technikum górnicze. Jego pierwszą pracą w kopalni była praca w KWK (...) w 1966r. i tam pracował przeszło rok pod ziemią jako elektryk. Potem przez 3 miesiące pracował w KWK (...) pod ziemią jako pomoc dołowa, i od 6.01.1970r. zaczął pracować w (...) w K. gdzie pracował jako pomoc dołowa do 30 .11.1970r. 8.12.1970r. rozpoczął pracę w KWK (...) jako pomoc dołowa ze stawką dzienną 88zł. Ukończył kurs młodszego górnika i od 2.05.1973 zaczął pracę jako młodszy górnik ze stawką dzienną 102zł . Potem ukończył kurs górnika i zaczął pracować jako górnik od 1.07.1974 ze stawką 148 zł. Po ukończeniu technikum od 1.12.1982 r. przeszedł do dozoru i jego stawkę podwyższono do 316zł Pracował w trzyzmianowym systemie pracy.

W latach 70-tych pracował we wszystkie soboty i co najmniej 1 niedzielę w miesiącu, bo miał dyżury. Pracując w KWK (...) otrzymywał oprócz wynagrodzenia zasadniczego , dodatki z Karty Górnika ,Barbórkę, 13 i 14 pensję. W latach 1994 - 1997 miał zawieszoną emeryturę bo pracował w pełnym wymiarze czasu pracy aż do 28.11.1997r. w charakterze nadgórnika.

( dowód: zeznania ubezpieczonego k.21,22, akta osobowe z KWK (...) koperta k.19,)

Wyliczenie to zostało szczegółowo przedstawione w piśmie z dn. 14.04.2017r.i ZUS wyliczył ponownie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego na 249,51 %.

W swych wyliczeniach ZUS na podstawie załącznika do karty ewidencyjnej ubezpieczonego za lata 1975-1978 ustalił iż , przepracował on :

- w roku 1975 -200 dni,

- w roku 1976-286 dni

- w roku 1977 -189 dni

- w okresie od I-IV 1978 -56 dni ,

Wyliczając wynagrodzenie ubezpieczonego w latach 1975-1978 organ rentowy przyjął jedynie ilość dni wynikających z wykazu dniówek półtorakrotnych mnożąc ją przez stawkę dzienną 148zł , natomiast za okres od 1.05,1978 do 31 grudnia 1978 przyjął minimalne wynagrodzenie. Doliczył ubezpieczonemu zgodnie z zaleceniem Sądu za każdy rok kwotę 1925 zł za 3,5 tony deputatu węglowego. Organ rentowy nie uwzględnił pracy w systemie 3- zmianowym i związanych z tym dodatków za pracę nocną i pracę na II zmianie od 1.01.1975r., wynagrodzenia z Karty Górnika, oraz dodatku za pracę w niedziele.

( dowód wyliczenie ZUS k.27-29 a.s.)

Biorąc pod uwagę, iż w załączonych do akt emerytalnych drukach Rp 7 było uwidocznione wynagrodzenie ubezpieczonego za lata 1979-1997 ZUS na tej podstawie obliczył za te lata wskaźnik wysokości podstawy wymiaru który wyniósł:

- za rok 1979 -195,30%

- za rok 1980 -196,66 %

- za rok 1981 -208,14%

- za rok 1982- 270,12%

- za rok 1983- 307,36%,

- za rok 1984 –317,81%

- za rok 1985 –321,99%,

- za rok 1986- 341,52%,

-za rok 1987- 328,04%,

-za rok 1988- 241,02%

-za rok 1989 –253,99%,

-za rok 1990 –237,82%,

-za rok 1991 –238,21%,

-za rok 1992 –231,66%,

-za rok 1993 –227,65%

za rok 1994 –241,28%,

-za rok 1995–241,88%

- za rok 1996–292,37%,

- za rok 1997 –211,23%

-

Co łącznie z wykazanych 19 lat tj. daje 4904,15 % ,co podzielone przez 19 lat wykazuje 258,11%.

( dowód : obliczenie ZUS k.34-35)

.

Z tych względów Sąd samodzielnie dokonał dodatkowych obliczeń brakującego wynagrodzenia z jednego roku ubezpieczonego tj. z roku 1976 -gdzie jak wynika z załącznika do karty ewidencyjnej miał on przepracowanych 286 dniówek, kiedy to stawka ubezpieczonego wynosiła 148 za dniówkę. Sąd na tej podstawie mógł też wyliczyć wynagrodzenie z Karty Górnika , gdyż załącznik ten wykazuje dniówki efektywnie przepracowane i widać ,że ubezpieczony w 1976 roku miał efektywnie przepracowane wszystkie miesiące , bez zwolnień lekarskich a jego staż pracy był powyżej 5 lat.. Ponadto Sąd ustalił na podstawie kart kontroli czasu pracy z roku 1987 ( za sporny okres w aktach osobowych brak kart), iż ubezpieczony przepracował łącznie 18 niedziel i tym samym dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego , że pracował on co najmniej 1 niedzielę w miesiącu .W związku z tym Sąd w swych wyliczeniach przyjął , iż odwołujący przepracował 12 niedziel w 1976r..Dodatkowo Sąd obliczył dodatkowe wynagrodzenie za dniówki nocne i za II zmianę przyjmując odnośnie każdego z tych dodatków 1/3 dniówek przepracowanych w całym roku tj. po 95 . Doliczył też ubezpieczonemu za ten rok 3,5 tony deputatu węglowego, który mu niewątpliwie przysługiwał zgodnie z obowiązującymi przepisami .

Tak dokonane wyliczenie daje :

Rok 1976

Stawka zaszeregowania -148 zł dniówka ,

Dodatek nocny- 30 % stawki za dniówkę tj. 44,40 zł

Dodatek za II-gą zmianę – 10 % stawki za dniówkę tj. 14,80 zł

Karta Górnika – 360 zł miesięcznie po przeszło 5 latach pracy ( tabela nr 7 do UZP)

Deputat węglowy -1925 zł za cały rok (3,5 tony)

Dodatek za pracę w niedziele-100%

Ilość dniówek roboczych w całym roku 286

Ilość niedziel w całym roku założona przez Sąd -12

Ilość dniówek nocnych -95

Ilość dniówek na II-gą zmianę-95

Wynagrodzenie roczne 289 dni x 148 zł = 42.328 zł

Dodatek za niedziele 12 x 148 zł = 1776 zł

Dodatek nocny- 95 x 44,40= 4218 zł

Dodatek za II-gą zmianę- 95 x 14,80zł = 1406zł

Wyliczenie wynagrodzenia z Karty Górnika : 12 x 360 = 4320 zł

Wynagrodzenie za rok 1976 łącznie 55.973 zł

wwpw 109 %

Co po doliczeniu do wwpw wynikającego z druków Rp7 j.w tj. 4904,15 % daje łącznie z 20 najkorzystniejszych lat tj. roku 1976 i lat 1979-1997 łącznie 5013,15% co podzielone przez 20 lat wykazuje 250,66 %.

Zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego ,że otrzymywał on w roku 1976 minimum 3,5 tony deputatu węglowego rocznie bo już zgodnie z zapisami art.21 ZUP obowiązującego od dn.1.04.1957r. pracownicy fizyczni zaszeregowani do kategorii płac III i wyższej ( ubezpieczony był zaszeregowany wg. V kat. zaszeregowania) otrzymywali deputat w wysokości 8 ton, w tym 2 tony w ekwiwalencie pieniężnym.

Stosownie natomiast do obowiązujących przepisów w swych obliczeniach Sąd skorygował wyliczenia organu rentowego.

Sąd ponadto dał wiarę powodowi odnośnie pracy w systemie 3-zmianowym , kierując się tym przy wyliczaniu mu dodatków za pracę nocną i II-gą zmianę. Należy zauważyć ,że wynagrodzenie ubezpieczonego wykazane w druku Rp 7 za rok 1979 przy tej samej stawce 148 zł za dniówkę -wynosiło 124.844 zł a więc niewątpliwie było jeszcze szereg innych dodatków ( takich jak premie, 14 pensja), których Sąd ze względu na brak zapisów w aktach osobowych nie mógł doliczyć, tym samym zaniżając wynagrodzenie ubezpieczonego w roku 1976.

Mając powyższe na uwadze Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie poza sporem jest, że ubezpieczony jest uprawniony do emerytury górniczej obliczonej w oparciu o wynagrodzenie z okresu od stycznia 1983 do grudnia 1987 , gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 319,99 % i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Bezspornie ubezpieczony po uzyskaniu prawa do emerytury pozostawał w zatrudnieniu.

Przedmiotem sporu jest wysokość emerytury ubezpieczonego. Ubezpieczony złożył bowiem w dniu 19.08.2016r. wniosek o przeliczenie emerytury w związku ze zmianą przepisów ustawy emerytalno-rentowej z dniem 1 maja 2015r. i wprowadzeniem art. 110a.

Ustawą z dnia 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 552) wprowadzono zmiany w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z wprowadzonym wskazaną wyżej nowelizacją art. 110a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz.748 ze zm.) wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Zgodnie z ust. 2 ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz.

Art. 110a znajduje zastosowanie do przeliczenia emerytur przyznanych na starych zasadach tj. obliczonych w myśl art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, gdzie bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia ma kwota bazowa oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Bezspornie ubezpieczony pobiera emeryturę obliczoną na starych zasadach. Nadto kontynuował zatrudnienie i wskazał podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne przypadającą w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 20 najkorzystniejszych lat pracy w KWK (...) jest wyższy od 250%.

Art. 110a ustawy znajdzie zatem zastosowanie do ubezpieczonego.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość emerytury ubezpieczonego, któremu zaskarżoną decyzją odmówiono przeliczenia świadczenie, nie uwzględniając równocześnie w wyliczeniach ZUS z dn. 14.04.2017 dodatków stałych do zarobków za okres zatrudnienia w KWK (...) w latach 1975 – 1978, ze względu na nieprzedłożenie przez odwołującego dowodów pozwalających organowi rentowemu na wyliczenie pełnego wynagrodzenia za te okresy.

Organ rentowy odmawiając wliczenia do podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenia za sporny okres w kwotach wnioskowanych przez ubezpieczonego, kierował się treścią § 21 ust. 1 rozporządzenia z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), zgodnie z którym środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Niemniej jednak przepisy rozporządzenia regulującego postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów. Dopuszczalnym jest, więc ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dowody zastępcze (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006r. w sprawie I UK 179/06, opubl. w LEX nr 342283; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 21 sierpnia 2013r., III AUa 1768/12).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni akceptuje stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Lublinie z dnia 4 października 2012r., w sprawie III AUa 305/12, gdzie wskazano, iż w przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdująca się w aktach osobowych, takich jak umowy o pracę, angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia, wówczas można uwzględniać tylko takie składniki, które są pewne, wypłacane były w danym okresie stale i w określonej wysokości.

Sąd zatem do brakującego 1 roku wynagrodzenia odwołującego doliczył rok 1976 biorąc pod uwagę zapisy z akt osobowych a w szczególności załącznika do karty ewidencyjnej i dodał do wyliczeń ZUS stałe dodatki takie jak: wynagrodzenie z Karty Górnika, dodatki za pracę nocną, za pracę na II zmianę, za pracę w niedziele , j.w., wyliczając wwpw za rok 1976 w wys. 109% i obliczył wwpw w oparciu o zarobki z 20 najkorzystniejszych lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu tj. lat 1976,1979-1997 ( wyliczenie j.w.), gdzie tak wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia nawet bez dodatkowego doliczenie należnej ubezpieczonemu od 1975 r. podwójnej wysokości wynagrodzenia z Karty Górnika,14-pensji i premii . wyniósł 250,66 %, był zatem wyższy od przyjętego przez ZUS.

Jednak brak doliczenia tych dodatków nie wpływa na ostateczną ocenę, że po uwzględnieniu zarobków odtworzonych za rok 1976 - wwpw emerytury odwołującego przekroczył 250%.

W konsekwencji, Sąd– na mocy 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. S. prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 110 a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od 1 sierpnia 2016r. tj. od miesiąca złożenia wniosku do ZUS.

SSO Joanna Smycz