Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Górska (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Kądziołka

SO Natalia Pawłowska – Grzelczak

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2017r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko M. G.

o wyłączenie wspólnika

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 31 maja 2017 roku, wydane w sprawie XI GC 672/16

postanawia:

oddalić zażalenie

Agnieszka Kądziołka Agnieszka Górska Natalia Pawłowska – Grzelczak

UZASADNIENIE

Postanowieniem wydanym 31 maja 2017 roku w sprawie XI GC 672/16 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie oddalił wniosek M. P. (1) o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o wyłączenie wspólnika M. G. poprzez zajęcie przysługujących pozwanej 5 udziałów w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz zawieszenie jej, jako wspólnika (...) spółki z o.o. posiadającego 5 udziałów stanowiących 5% udział w kapitale zakładowym, w zakresie prawa do udziału w zgromadzeniu wspólników spółki oraz w prawie do wykonywania głosu ze wszystkich przysługujących jej 5 udziałów – ewentualnie zawieszenie pozwanej w wykonywaniu prawa głosu ze wszystkich przysługujących jej udziałów.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że powódka uprawdopodobniła roszczenie, tj. istnienie ważnej przyczyny uzasadniającej wyłączenie wspólnika ze spółki, tj. istnienie głębokiego konfliktu stron uniemożliwiającego współdziałanie. Nie uprawdopodobniła jednak interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, którego istnienie oparła na nieprawdziwych przesłankach, tj. tym, że nieudzielenie zabezpieczenia spowoduje, że M. G. zyska wyłączną kontrolę nad spółką. Zdaniem Sądu Rejonowego powódka pominęła, że zbyła 5 udziałów osobie trzeciej przed złożeniem oświadczenia o odwołaniu darowizny, a zatem nie ma niebezpieczeństwa uzyskania wyłącznej kontroli pozwanej nad spółką (...). Podkreślił również, że wskazywane przez powódkę późne zawiadomienie jej o zgromadzeniu wspólników oraz oświadczenie P. F. o tym, że w chwili, gdy trwało zgromadzenie wspólników w K., M. G. miała przebywać w W., w kontekście szerokiego konfliktu rodzinnego stron, nie mogło zostać ocenione bezkrytycznie. Zauważył również, że powódka nie podjęła merytorycznej dyskusji nad treścią uchwał z dnia 1 marca 2017 roku, którymi odwołano powódkę z funkcji prezesa zarządu spółki oraz powołano do zarządu M. G. oraz umorzono udziały M. P. (1).

Zażalenie na opisane wyżej postanowienie złożyła M. P. (1), zarzucając naruszenie przepisu art. 730 ¹ §1 k.p.c. w związku z art. 233 §1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę wniosku i uznanie, że uprawniona nie wykazała istnienia interesu prawnego, m.in. dlatego, że przedstawia twierdzenia w sposób naruszający art. 3 k.p.c., tj. nieodpowiadający prawdzie, podczas gdy jest to oczywista omyłka Sądu I instancji, bowiem uprawniona nie pominęła żadnej istotnej dla niniejszej sprawy okoliczności, a w szczególności:

1)  nie pominęła zbycia 5 udziałów przed odwołaniem darowizny bowiem do wniosku o zabezpieczenie z dnia 28 lutego 2017 roku przedłożyła uzasadnienie postanowienia w sprawie o sygn. akt: II Cz 57/17, które opisywało historię transakcji udziałowych,

2)  zbycie przez M. P. (1) 5 udziałów przed odwołaniem darowizny potwierdza wszystkie twierdzenia M. P. (1) bowiem nabywcą tych udziałów nie była osoba trzecia, ale pozwana M. G. i są to udziały objęte pozwem,

3)  to J. F. w sprawie o sygn. akt: II C 1722/16 pominęła informację o sprzedaży 5 z 95 darowanych M. P. (1) udziałów M. G. i uzyskała zabezpieczenie na wszystkich 95 udziałach M. P. (1) - również tych, które M. P. (1) nabyła po otrzymaniu darowizny (od brata H. P.),

4)  wyłącznie na skutek przekazania przez M. P. (1) informacji o sprzedaży udziałów na rzecz M. G., Sąd w sprawie o sygn.. akt: II C 1722/16 zmienił w trybie art. 395 §2 k.p.c. zabezpieczenie i objął nim nie 95 a 90 udziałów M. P. (1).

Kolejno podniosła, że w przypadku zaakceptowania zażalenia J. F. na wskazane postanowienie, na skutek zawieszenia prawa udziału w zgromadzeniu wspólników i prawie głosu z 95 udziałów M. P. (1), jedynym czynnym wspólnikiem zostanie M. G. z 5 udziałami, co w konsekwencji doprowadzi do tego, że M. G. umorzy 95% udziałów wspólnika M. P. (1) i w ten sposób wykluczy zarówno wykonanie wyroku w sprawie, jak i w ogóle dalsze prowadzenie postępowania. Skarżąca podkreśliła, że podjęła merytoryczną dyskusję z treścią uchwał z 1 marca 2017 roku, stawiając im zarzut nieistnienia.

M. P. (2) zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu również naruszenie art. 233 §1 k.p.c. w związku z art. 730 ¹ k.p.c. poprzez dowolną bo oderwaną od pozostałych dowodów ocenę oświadczenia P. F. jako osoby powiązanej z powódką, podczas gdy ocena tego oświadczenia, nawet dokonywana wyłącznie przez pryzmat powiązań rodzinnych nie może negować, co najmniej uprawdopodobnienia w ten sposób, negatywnej działalności M. G. i realnego zagrożenia dla M. P. (1) przy braku zabezpieczenia jej roszczeń, a ocena tego oświadczenia musi iść w parze z innymi dowodami, w tym ze sposobem zorganizowania przez pozwaną zebrania w dniu 1 marca 2017 roku oraz treścią rzekomo podpisanego przez pozwaną aktu notarialnego, a także pojawieniem się w dniu 21 kwietnia 2017 roku identycznej w swojej treści uchwały w przedmiocie zmiany zarządu z 28 lutego 2017 roku.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w trybie art. 395 §2 k.p.c. jako oczywiście uzasadnionego i udzielenie zabezpieczenia zgodnie z jej wnioskiem, a w drugiej kolejności na wypadek nieuwzględnienia tego wniosku – o uchylenie zaskarżonego postanowienia i udzielenie uprawnionej zabezpieczenia zgodnie z jej wnioskiem przez Sąd II instancji.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że wytoczyła powództwa o stwierdzenie nieistnienia uchwał podjętych 1 marca 2017 roku (pozew z 30 marca 2017 roku) i 28 lutego 2017 roku (pozew z 9 maja 2017 roku).

Nadto do zażalenia powódka dołączyła umowę sprzedaży udziałów zawartą w dniu 18 sierpnia 2014 roku pomiędzy M. P. (1) (jako sprzedającą) a M. P. (3) (obecnie G.), której przedmiotem było 5 udziałów o wartości 500 zł każdy oraz umowę sprzedaży udziałów zawartą w dniu 7 października 2014 roku pomiędzy H. P. (jako sprzedającym) a M. P. (1), której przedmiotem również było 5 udziałów spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o wartości 500 zł każdy.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana M. G. wniosła o jego oddalenie. Podniosła przy tym, że Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 7 kwietnia 2017 roku w sprawie o sygn.. akt: VIII Gz 101/17 oddalił wniosek o zabezpieczenie roszczenia M. P. (1) o wyłączenie z (...) spółki z o.o. M. P. (3) poprzez zawieszenie M. P. (3) jako wspólnika (...) spółki z o.o. w wykonywaniu jej praw udziałowych w spółce, tj. zawieszenie w wykonywaniu prawa do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników i wykonywaniu prawa głosu z 5 udziałów, stanowiących 5% udział w kapitale zakładowym spółki, do czasu uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w sprawie o wyłączenie wspólnika. W konsekwencji, w dniu 28 lutego 2017 roku, wobec zawieszenia 95 udziałów przysługujących M. P. (1), ważnie podjęto uchwałę o odwołaniu z funkcji prezesa (...) spółki z o.o. M. P. (1) oraz powołaniu na tę funkcję M. G.. Mimo to, powódka nie oddała pozwanej władztwa nad spółką. Wobec uchylenia zabezpieczenia na 95 udziałach uprawnionej i uzyskania przez uprawnioną nieograniczonej władzy w spółce, brak jest podstaw do przyjęcia, że brak zabezpieczenia uniemożliwi bądź utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia.

Pismem z 21 czerwca 2017 roku powódka wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie Wydziału II Cywilnego Odwoławczego wydanego w sprawie o sygn. akt: II Cz 849/17 z dnia 16 czerwca 2017 roku, którym m.in. zmieniono zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 1 marca 2017 roku (II C 1722/16) i oddalono wniosek J. F. o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zobowiązanie M. P. (2) do złożenia oświadczenia woli przenoszącego własność przedmiotu darowizny na skutek odwołania darowizny, poprzez zajęcie 90 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł każdy przysługujących M. P. (1) w (...) spółce z o.o. w S. oraz zawieszenie M. P. (1) jako wspólnika (...) spółki z o.o. w S., tj. zawieszenie w wykonywaniu prawa do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników spółki i wykonywania prawa głosu z 90 udziałów oraz zawieszenie prawa sprzeciwu do wnoszenia poszczególnych spraw do porządku obrad zgromadzenia wspólników (...) spółki z o.o. w S.. W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd II instancji uznał, że J. F. na obecnym etapie postępowania nie uprawdopodobniła roszczenia o zobowiązanie M. P. (1) do złożenia oświadczenia woli przenoszącego własność przedmiotu darowizny w postaci 95 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł każdy w (...) spółce z o.o. w S..

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2017 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie udzielił zabezpieczenia powództwa M. P. (1) przeciwko (...) spółce z o.o. w W. poprzez zawieszenie postępowania przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie XIII Wydziałem Gospodarczym Krajowego Rejestru Sądowego w sprawie (...) w przedmiocie wniosku o zmianę danych w rejestrze na podstawie uchwały nr 1 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) spółki z o.o. w W. z dnia 28 lutego 2017 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powódka, jak słusznie przyjął Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, zdołała uprawdopodobnić roszczenie (oparte na przepisie art. 266 §1 k.s.h ) w zakresie, w jakim wskazywała na zaistniały między wspólnikami – tj. uprawnioną i obowiązaną – konflikt, który nie pozwala na współdziałanie wspólników w spółce. Znajdująca się w aktach sprawy korespondencja stron oraz przebieg zarówno tego, jak i innych postępowań sądowych, w których powódka i pozwana występują, jednoznacznie wskazuje na brak porozumienia pomiędzy wspólnikami, który może stanowić podstawę wyłączenia wspólnika.

W ocenie Sądu Okręgowego w Szczecinie powódka nadal jednak nie wykazała interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, choć z innych przyczyn niż wskazano w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Dla oceny niniejszego wniosku istotne znaczenie ma fakt uprzednio wydanych postanowień rozstrzygających negatywnie o zabezpieczeniu roszczenia powódki, w szczególności ostatniego postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 kwietnia 2017 r.. Zgodnie bowiem z art. 365 § 1 orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W myśl art. 359 § 1 k.p.c. postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

Ponowne poddanie pod osąd żądania powódki wymagało zatem wykazania, że nastąpiła zmiana okoliczności, która uzasadnia odmienną ocenę wniosku o udzielenia zabezpieczenia.

W rozpatrywanym wniosku o zabezpieczenie powódka powołała się na działania pozwanej podjęte w dniu 1 marca 2017 r., a polegające na zwołaniu zgromadzenia wspólników na dzień 1 marca 2017 r. w K., jak również złożenie wniosku o zarejestrowanie uchwały z dnia 28 lutego 2017 r. o odwołaniu M. P. (1) z funkcji prezesa zarządu. Zauważyć jednak trzeba, że protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 1 marca 2017 r. został już dołączony do odpowiedzi na zażalenie z dnia 21 marca 2017 r., w której powódka powoływała się na próbę umorzenia jej udziałów przez pozwaną, a zatem był już znany w chwili wydania postanowienia z dnia 7 kwietnia 2017 r.

Niezależnie od tego zaznaczyć należy, że powódka kwestionowała ustalenia Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie co do tego, że zbyła 5 udziałów osobie trzeciej przed złożeniem oświadczenia przez J. F. o odwołaniu darowizny, przedstawiając umowy sprzedaży (...) udziałów darowanych jej przez J. F. M. G. (poprzednio P.) oraz umowy nabycia 5 udziałów przez H. P. powódce. Zawarta w zażaleniu argumentacja powódki przecząca ustaleniom Sądu Rejonowego co do tego, że pozostało nieobjętych zabezpieczeniem 5 udziałów zbytych osobie trzeciej i z tego względu nie ma niebezpieczeństwa zyskania przez M. G. wyłącznej kontroli nad spółką, okazała się zatem uzasadniona.

Niewątpliwie również powódka wniosła pozwy o stwierdzenie nieważności, ewentualnie o uchylenie uchwały nr 1 wspólników (...) spółki z o.o. z dnia 28 lutego 2017 roku oraz uchwał podjętych na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników (...) spółki z o.o. obradującym w K. w dniu 1 marca 2017 roku.

Podkreślenia jednak wymaga, że po wydaniu zaskarżonego postanowienia doszło do wydania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie postanowienia z dnia 16 czerwca 2017 roku w sprawie o sygn. akt: II Cz 849/17, którym zmieniono postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 1 marca 2017 roku wydane w sprawie o sygn. akt: II C 1722/16 i oddalono wniosek J. F. o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zobowiązanie M. P. (1) do złożenia oświadczenia woli przenoszącego własność przedmiotu darowizny na skutek odwołania darowizny, poprzez zajęcie 90 udziałów przysługujących powódce w (...) spółce z o.o. w S., zawieszenie M. P. (1) jako wspólnika (...) spółki z o.o. w wykonywaniu prawa do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników spółki i wykonywaniu prawa głosu z 90 udziałów oraz zawieszenie prawa sprzeciwu do wnoszenia poszczególnych spraw do porządku obrad zgromadzenia wspólników (...) spółki z o.o. w S..

Na skutek wydanego w dniu 16 czerwca 2017 roku postanowienia M. P. (1) odzyskała możliwość wykonywania prawa do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników (...) spółki z o.o. w S. i wykonywania prawa głosu z 90 udziałów, jak również prawo sprzeciwu do wnoszenia poszczególnych spraw do porządku obrad zgromadzenia wspólników (...) spółki z o.o. w S., tj. przysługujące jej prawa korporacyjne.

W sytuacji, w której powódka dysponuje 95 ze 100 udziałów w spółce, zaś pozwana dysponuje 5 głosami, brak jest podstaw, aby w sytuacji ostrego konfliktu między wspólnikami, pozbawić pozwaną prawa uczestniczenia w zgromadzeniu wspólników i wykonywania prawa głosu z przysługujących jej udziałów. Nie sposób przyjąć, by brak udzielenia zabezpieczenia w jakikolwiek sposób zagrażał osiągnieciu celu postępowania w sprawie. Odzyskana przez powódkę możliwość dysponowania 95 ze 100 udziałów w (...) spółce z o.o. w W. wyklucza sytuację, w której działania M. G. jako wspólnika spółki uniemożliwiałyby podejmowanie przez spółkę decyzji bądź też prowadzenie działalności.

Wprawdzie uprawniona podnosiła szereg argumentów uzasadniających udzielenie zabezpieczenia, a odnoszących się do nagannych zdaniem powódki zachowań M. G. zmierzających do „wyeliminowania M. P. (1) ze spółki”, jak również obaw powódki o podejmowanie przez pozwaną kolejnych działań na szkodę powódki, niemniej obawy te, w aktualnym stanie sprawy, nie są wystarczająco skonkretyzowane, by uznać, że powódka uprawdopodobniła interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Stanowisko to jest tym bardziej uzasadnione, że Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 27 czerwca 2017 roku postanowił o udzieleniu zabezpieczenia powództwa M. P. (1) o stwierdzenie nieistnienia uchwały ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały ewentualnie o uchylenie uchwały z 28 lutego 2017 roku o odwołaniu M. P. (1) z funkcji prezesa zarządu (...) spółki z o.o. poprzez zawieszenie postępowania przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie (...) w przedmiocie wniosku o zmianę danych w rejestrze. Decyzja ta, podjęta w celu zapobieżenia sytuacji, w której w Krajowym Rejestrze Sądowym jako prezes zarządu ujawniona zostałaby osoba, która takiej funkcji nie pełni, ogranicza możliwość wpływania przez M. G. - jako mniejszościowego wspólnika – na decyzje podejmowane przez (...) spółkę z o.o. w W.. Nadto postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2017 r. udzielono zabezpieczenia powództwa poprzez wstrzymanie skuteczności uchwały nr 1 z dnia 28 lutego 2017 r. o odwołaniu M. P. (1) z funkcji prezesa zarządu.

Zauważyć przy tym trzeba, że ewentualne działania pozwanej w charakterze prezesa zarządu spółki nie uzasadniają ograniczenia jej uprawnień korporacyjnych wynikających ze statusu wspólnika spółki. W tym zakresie aktualny pozostaje wywód zawarty w postanowieniu Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 sierpnia 2016 r. w sprawie VIII Gz 179/16.

W konsekwencji uprawniona nie zdołała uprawdopodobnić interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W szczególności, zarówno okoliczności sprawy, jak również przebieg postępowania nie dają podstaw do uznania, że brak zabezpieczenia w postaci zajęcia 5 udziałów M. G. oraz zawieszenie jej jako wspólnika (...) spółki z o.o. w zakresie prawa do udziału w zgromadzeniu wspólników spółki oraz prawie do wykonywania głosu z przysługujących jej udziałów, uniemożliwi bądź utrudni osiągnięcie celu postępowania o wyłączenie wspólnika.

W związku z powyższym zażalenie uprawnionej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 31 maja 2017 roku należało, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. oddalić.

Agnieszka Kądziołka Agnieszka Górska Natalia Pawłowska – Grzelczak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)