Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Malinowska

protokolant: sekretarz sądowy Patrycja Żuk

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2015 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z udziałem zainteresowanych: S. C. (1), D. C., R. F.

o zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 24 grudnia 2013 r., nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmA 88/14

UZASADNIENIE

W dniu 24 grudnia 2013 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję o nr (...), mocą której – na podstawie art. 10 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: uokik) - uznał za praktykę ograniczającą konkurencję zawarcie przez przedsiębiorców: (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz S. C. (1), D. C. i R. F. porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku hurtowej sprzedaży oprogramowania komputerowego wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem, które polega na ustalaniu w umowach dealerskich (dystrybucyjnych, partnerskich) detalicznych cen odsprzedaży ww. oprogramowania, tj. porozumienia naruszającego art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik i nakazał zaniechanie jej stosowania. Z tytułu powyższego naruszenia Prezes UOKiK wymierzył Spółce (...) karę pieniężną w wysokości 33.284 zł.

W uzasadnieniu swej decyzji Prezes UOKiK podniósł, między innymi, że w niniejszym przypadku do zawiązania porozumienia doszło w drodze zawarcia przez przedsiębiorców pisemnych umów (umowa dealerska, partnerska, dystrybucyjna) przy wykorzystaniu wzorców umów, opracowanych przez Spółkę (...). W umowach tych znalazły się postanowienia, zgodnie z którymi dealerzy/dystrybutorzy zobowiązywali się oferować i sprzedawać oprogramowanie komputerowe RAKS, nabywane wyłącznie od tego podmiotu, po cenach detalicznych ustalanych przez RAKS i na warunkach uzgodnionych z RAKS. Prezes Urzędu ustalił, że ceny oprogramowania są kalkulowane przy użyciu „Kalkulatora ofertowego” - narzędzia, które otrzymują wszyscy dystrybutorzy. Kalkulator uwzględnia zależności funkcjonalne pomiędzy poszczególnymi modułami systemu i zależnie od ich doboru wylicza ostateczną cenę systemu dla konkretnego odbiorcy. Prezes ustalił jednocześnie, że dystrybutorzy mogą samodzielnie określać ceny za świadczone przez nich usługi, związane ze sprzedawanym oprogramowaniem. Zasady określania cen tych usług nie są regulowane umowami partnerskimi. Organ antymonopolowy ustalił również, że pomimo, iż umowy przewidywały możliwość ich rozwiązania na skutek nieprzestrzegania ww. zobowiązania, Spółka (...) nie stosowała nacisków w celu wyegzekwowania stosowania przez dealerów ustalonego poziomu cen. Zdaniem Prezesa UOKiK, w efekcie zawartego porozumienia przedsiębiorcy mogli ograniczyć możliwość wystąpienia sytuacji, w których przy sprzedaży oprogramowania Spółki (...) stosowane byłyby ceny niższe od detalicznych cen cennikowych. Tym samym, według organu antymonopolowego, dystrybutorzy mogli z dużą dozą prawdopodobieństwa przewidzieć wysokość cen stosowanych przez innych dystrybutorów, sprzedających wyroby RAKS. Ograniczało to niepewność tych dystrybutorów, co do ich wzajemnego zachowania cenowego na rynku, na skutek czego doszło do ograniczenia rywalizacji cenowej między nimi. Tym samym, w ocenie Prezesa Urzędu, celem i skutkiem zawartego porozumienia było ograniczenie konkurencji między odbiorcami Spółki (...), czyli tzw. „konkurencji wewnątrzmarkowej”. Uzasadniając wysokość orzeczonej kary pieniężnej Prezes UOKiK wskazał, że przy jej wymiarze uwzględnił to, iż Spółka (...) była inicjatorem porozumienia, a także takie okoliczności, jak: długotrwałość porozumienia, specyfikę rynku oraz działalności przedsiębiorcy, umyślność działania strony, bardzo poważny charakter naruszenia prawa konkurencji.

( decyzja, k. 4-18 ).

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 20 stycznia 2014 r. (data stempla pocztowego) wywiodła Spółka (...), zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o:

1) uchylenie decyzji w całości;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych;

ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia zarzutów z pkt 1-4 odwołania strona wniosła o:

3) zmianę zaskarżonej decyzji w części dotyczącej kary pieniężnej (pkt. II ust. 1 decyzji) poprzez maksymalne jej obniżenie.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) naruszenie art. 84 uokik w zw. z 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów tj. uznanie, iż w przedmiotowym postępowaniu porozumienia zawierane przez strony postępowania nie podlegają wyłączeniu zgodnie z art. 7 ust. 2 uokik;

2) naruszenie art. 84 uokik w zw. z 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów oraz brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie tj. uznanie, iż strona powodowa nie wykazała, iż zostały spełnione przesłanki wymienione w art. 8 ust. 1 uokik;

3) naruszenie art. 6 ust. 1 pkt. 1 uokik w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez stwierdzenie zawarcia przez strony porozumienia, którego celem było ograniczenie konkurencji, wyłącznie na podstawie dosłownego brzmienia umów dystrybucyjnych, z pominięciem całokształtu okoliczności towarzyszących zawarciu i wykonaniu umowy i pomimo braku dowodów wskazujących na okoliczność, że celem stron umowy było ograniczenie konkurencji, w sytuacji, gdy dystrybutorzy mają możliwość udzielania rabatów, co w konsekwencji prowadzi do stwierdzenia, iż mają autonomię w kwestii ustalania cen minimalnych;

4) naruszenie art. 6 ust. 1 pkt. 1 w zw. z art. 10 uokik poprzez przyjęcie, iż powód (...) Sp. z o.o. zawarł niedozwolone porozumienie ograniczające konkurencję na krajowym rynku hurtowej sprzedaży oprogramowania poprzez ustalenie ceny minimalnej w sytuacji, gdy oprogramowanie jest jednym ze składników oferty skierowanej do odbiorców końcowych a dystrybutorzy mogą samodzielnie określać ceny za świadczone przez nich usługi związane ze sprzedawanym oprogramowaniem;

z ostrożności procesowej na wypadek nieuwzględnienia zarzutów z pkt 1-4 strona zarzuciła:

naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 1 uokik poprzez:

a) nieuwzględnienie przy ustaleniu wysokości kary pieniężnej: braku uprzedniego naruszenia przez przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

b) niezasadne uwzględnienie przy ustaleniu wysokości kary pieniężnej: umyślności naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, długotrwałości porozumienia objętego zakazem, a w konsekwencji: ustalenia kary pieniężnej na rażąco wygórowanym poziomie.

W uzasadnieniu odwołania powód podniósł, w szczególności, że jego udział w rynku oprogramowania nie przekracza 5%, wobec czego jego działania nie podlegają regulacji ustawy antymonopolowej, gdyż do jego praktyk znajduje zastosowanie wyłączenie, o jakim mowa w art. 7 ust. 2 ustawy. Ponadto powód zarzucił, że w niniejszej sprawie powinien zostać zastosowany art. 8 ustawy antymonopolowej, ponieważ postanowienia umów dealerskich zapewniały odpowiednią część korzyści opisanych w tej umowie. Według Spółki (...), Prezes UOKiK przyjął zawarcie przez strony zarzuconego porozumienia wyłącznie na podstawie dosłownego brzmienia umów dystrybucyjnych, z pominięciem całokształtu okoliczności towarzyszących zawarciu i wykonaniu umowy i pomimo braku dowodów wskazujących na to, że celem stron było ograniczenie konkurencji w sytuacji, gdy dystrybutorzy mają możliwość udzielania rabatów, a więc mają autonomię w kwestii ustalania cen minimalnych. Zdaniem strony, autonomia ta wyraża się także w tym, iż zakresem ofert przygotowanych przez dystrybutorów objęte są nie tylko składniki oprogramowania, lecz także usługi informatyczne świadczone przez dystrybutorów we własnym zakresie i według swobodnie ustalonych cen. Powód stwierdził, że system RAKS jest tylko jednym z wielu składników ostatecznej oferty cenowej. Według strony, kalkulator cenowy stanowi jedynie pomoc dla dystrybutorów i nie ma on na celu ustalenia ceny minimalnej.

( odwołanie, k. 19-32 ).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 17 czerwca 2014 r. (data stempla pocztowego) Prezes UOKiK wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, między innymi, że zakwestionowane porozumienie, polegające na ustalaniu cen, nie podlega wyłączeniu spod stosowania zakazu określonego w art. 6 ust 1 pkt 1 uokik, o czym stanowi wprost art. 7 ust. 3 ustawy. Pozwany wskazał również, że powód nie udowodnił – wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 8 ust. 2 ustawy - przesłanek pozwalających na zastosowanie wyłączeń spod zakazu wskazanych w art. 8 ust. 1 uokik. Prezes UOKiK zauważył również, że od zakresu unormowań zawartych w umowach dystrybucyjnych odróżnić należy kwestię faktycznego postępowania stron, tj. niestosowania się do postanowień umownych. Zdaniem organu, takie zachowanie przedsiębiorców może świadczyć o tym, że nie realizują oni zawartego porozumienia, jednakże nie sprawia ono, że można orzec, iż do zawarcia porozumienia nie doszło.

( odpowiedź na odwołanie, k. 59-62 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dawana firma: (...) Sp. z o.o.) jest producentem oprogramowania komputerowego wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem. Oprogramowanie to jest dystrybuowane przez producenta bezpośrednio oraz za pośrednictwem innych przedsiębiorców. (...) pośrednia odbywa się w oparciu o umowę o współpracy, zwaną umową partnerską, dystrybucyjną, dealerską. Umowy z poszczególnymi kontrahentami (dystrybutorami) zawierane są na podstawie wzorca umowy opracowanego przez Spółkę (...).

dowód: okoliczności bezsporne; pismo RAKS z 23.03.2012 r., k. 31 akt admin.

Wzór umowy partnerskiej, obowiązujący od 2000 r., zawierał następujące postanowienia:



§ 5: „ AUTORYZOWANY PARTNER zobowiązuje się:

1. Oferować i sprzedawać oprogramowanie po cenach hurtowych i detalicznych ustalanych przez (...) i na warunkach uzgodnionych z (...). (…)

16. Udostępniać na życzenie (...) wszelkie dokumenty finansowe i handlowe dotyczące spraw wynikających z wykonania warunków niniejszej umowy. (…)”,



§ 7: (...) zobowiązuje się: (...)

8. Informować pisemnie AP o zmianie cen detalicznych z co najmniej tygodniowym

wyprzedzeniem.”,



§ 8: „(…) 9. (...) nie pokrywa żadnych kosztów związanych ze sprzedażą programów. Koszty te w całości obciążają AP w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.”,



§ 10: „ Umowa może zostać rozwiązana przez (...) bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku: (…)

f) nie wywiązywanie się z obowiązków określonych w umowie”.

dowód: okoliczności bezsporne;kopia przykładowej umowy, k. 58-63 akt admin.

Wzory umowy partnerskiej, obowiązujące w latach 2005 – 2008, zawierały następujące postanowienia:



§ 2: „ Przedmiot umowy i postanowienia ogólne

1) Przedmiotem niniejszej umowy jest określenie zasad stałej współpracy (...) z Partnerem przy dystrybucji i promocji Oprogramowania RAKS.

2) Zakres terytorialny niniejszej Umowy Partnerskiej obejmuje obszar Rzeczypospolitej Polskiej.

3) W obrocie handlowym (...) działa wyłącznie na własne ryzyko i odpowiedzialność. (...)”,



§ 3: „ Prawa i obowiązki Partnera

1) (...) zobowiązuje się:

a) promować, oferować i sprzedawać Oprogramowanie RAKS (nabywane wyłącznie od (...)) po cenach detalicznych ustalanych przez (...) i na warunkach uzgodnionych z (...), (...)

s) udostępniać na życzenie (...) wszelkie dokumenty finansowe i handlowe dotyczące spraw wynikających z wykonania warunków niniejszej umowy.”,



§ 4: „ Prawa i obowiązki (...)

1) (...) zobowiązuje się: (...)

h) informować Partnera o zmianie cen detalicznych z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem; obowiązek ten uważa się za spełniony z chwilą zamieszczenia przez (...) stosownej informacji na stronach (...)



§ 5: „ Zasady współpracy (…)

9) [lub 13) – uwaga Sądu] (...) nie pokrywa żadnych kosztów związanych ze sprzedażą Oprogramowania RAKS przez Partnera. Koszty te w całości obciążają Partnera w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.”,



§ 6: Postanowienia końcowe (…)

4) Każda ze stron ma prawo rozwiązać niniejszą Umowę Partnerską ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy: (...)

c) jedna ze Stron w sposób rażący lub uporczywy narusza postanowienia niniejszej Umowy Partnerskiej”.

dowód: okoliczności bezsporne;wzór umowy partnerskiej i kopie przykładowych umów zawartych w oparciu o ten wzorzec, k. 64-68, 83-104, 216-224 akt admin.

Wzory umowy dystrybucyjnej, obowiązujące w 2009 r., zawierały postanowienia o treści:



§ 2: „ Przedmiot umowy i postanowienia ogólne

1) Przedmiotem niniejszej umowy jest określenie zasad stałej współpracy RAKS z Partnerem przy dystrybucji i promocji Oprogramowania RAKS.

2) Zakres terytorialny niniejszej Umowy Dystrybucyjnej obejmuje obszar Rzeczypospolitej Polskiej.

3) W obrocie handlowym (...) działa wyłącznie na własne ryzyko i odpowiedzialność. (...)”,



§ 3: „ Prawa i obowiązki Partnera

1) (...) zobowiązuje się:

a) promować, oferować i sprzedawać Oprogramowanie RAKS (nabywane wyłącznie od RAKS) po cenach detalicznych ustalanych przez RAKS i na warunkach uzgodnionych z RAKS, (...)

q) udostępniać na życzenie RAKS wszelkie dokumenty finansowe i handlowe dotyczące spraw wynikających z wykonania warunków niniejszej umowy. (...)”,



§ 4: „ Prawa i obowiązki RAKS

1) RAKS zobowiązuje się: (..)

g) informować Partnera o zmianie cen detalicznych z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem; obowiązek ten uważa się za spełniony z chwilą zamieszczenia przez RAKS stosownej informacji na stronach (...) (…)”,



§ 5: „ Zasady współpracy (...)

10) [lub 11) – uwaga Sądu] RAKS nie pokrywa żadnych kosztów związanych ze sprzedażą Oprogramowania RAKS przez Partnera. Koszty te w całości obciążają Partnera w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarcze[j]” – dopisek Sądu,



§ 6: „ Postanowienia końcowe (…)

4) Każda ze stron ma prawo rozwiązać niniejszą Umowę Partnerską ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy: (...)

c) jedna ze Stron w sposób rażący lub uporczywy narusza postanowienia niniejszej Umowy Partnerskiej,(…)”.

dowód: okoliczności bezsporne;wzór umowy dystrybucyjnej i kopie przykładowych umów zawartych w oparciu o ten wzorzec, k. 15-22, 69-76, 105-120, 254-261 akt admin.

Wzory umowy dealerskiej, obowiązujące w latach 2010 – 2013, zawierały następujące postanowienia:



§ 2: „ Przedmiot umowy i postanowienia ogólne

1) Przedmiotem niniejszej Umowy jest określenie zasad stałej współpracy RAKS z Dealerem przy dystrybucji i promocji Oprogramowania RAKS.

2) Zakres terytorialny niniejszej Umowy obejmuje obszar Rzeczypospolitej Polskiej.

3) W obrocie handlowym Dealer działa wyłącznie na własne ryzyko i odpowiedzialność. (...)”,



§ 3: „ Prawa i obowiązki Dealera

1) Dealer zobowiązuje się:

a) oferować i sprzedawać Oprogramowanie RAKS (nabywane wyłącznie od RAKS) po cenach detalicznych ustalanych przez RAKS i na warunkach uzgodnionych z RAKS, (...)

q) udostępniać na życzenie RAKS wszelkie dokumenty finansowe i handlowe dotyczące spraw wynikających z wykonania warunków niniejszej Umowy. (...).”,



§ 4: „ Prawa i obowiązki RAKS

1) RAKS zobowiązuje się: (...)

g) informować Dealera o zmianie cen detalicznych z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem; obowiązek ten uważa się za spełniony z chwilą zamieszczenia przez RAKS stosownej informacji na stronach (...) (…)”,



§ 5: „ Zasady współpracy (...)

9) RAKS nie pokrywa żadnych kosztów związanych ze sprzedażą Oprogramowania RAKS przez Dealera. Koszty te w całości obciążają Dealera w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.”,



§ 6: „ Postanowienia końcowe (…)

4) Każda ze stron ma prawo rozwiązać niniejszą Umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy: (...)

c) jedna ze Stron w sposób rażący lub uporczywy narusza postanowienia niniejszej Umowy.”

dowód: okoliczności bezsporne;wzór umowy dealerskiej i kopie przykładowych umów zawartych w oparciu o ten wzorzec, k. 24-30, 39-46, 121-141, 143-151, 153-169, 227-233, 246-253 akt admin.

Przedsiębiorcami, którzy współpracują ze Spółką (...) w zakresie dystrybucji jej oprogramowania komputerowego wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem, są między innymi:



S. C. (1) , prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) C. S. w M.; przedsiębiorca rozpoczął współpracę z RAKS 2 listopada 2009 r., zaś w dacie wydania zaskarżonej decyzji strony wiązała umowa dealerska z 1 czerwca 2010 r.

dowód: kopia pisma RAKS z 29.04.2013 r., k. 179; kopia umowy dealerskiej nr (...), k. 246-261 akt admin.; kopia umowy dystrybucyjnej nr D 701, k. 254-261 akt admin.



D. C. , prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...) w K., rozpoczął współpracę ze Spółką (...) 1 listopada 2000 r. w latach 2000-2013 przedsiębiorcy byli związani trzema umowami, w tym umową z 1 listopada 2000 r., która nie zachowała się w wersji pisemnej. Według oświadczenia złożonego przez D. C., na mocy wskazanej umowy został on zobowiązany do stosowania cen detalicznych określanych przez producenta. Ww. umowa została zastąpiona umową dystrybucyjną z 29.10.2009 r., a następnie umową dealerską z 1 czerwca 2010 r.

dowód: kopia pisma RAKS z 29.04.2013 r., k. 179; kopia pisma PPUH (...) z 22.03.2012 r., k. 11-12 akt admin.; kopia umowy dystrybucyjnej nr D 697, k. 15-22 akt admin.; kopia umowy dealerskiej nr D 25/2010, k. 162-169 akt admin.



R. F. , prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) w B., która 28 marca 2007 r. zawarła z RAKS umowę partnerską, zastąpioną umową dealerską z 1 czerwca 2010 r.

dowód: kopia umowy partnerskiej nr D 414, k. 216-224 akt admin.; kopia umowy dealerskiej nr (...), k. 143-151 akt admin.; kopia pisma RAKS z 29.04.2013 r., k. 179 akt admin.

Ceny oprogramowania komputerowego wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem są ustalane przy użyciu „Kalkulatora ofertowego”, który otrzymują wszyscy kontrahenci współpracujący ze Spółką (...). Instrument ten uwzględnia zależności funkcjonalne pomiędzy poszczególnymi modułami systemu i zależnie od ich doboru wylicza ostateczną cenę systemu dla konkretnego odbiorcy. Wyjątek stanowią w tym zakresie tzw. systemy „zamknięte”, których ceny są publikowane na stronie internetowej RAKS. Kalkulator obejmuje następujące pozycje: nazwę nabywanego systemu, jego wersję, rodzaj oferty oraz „oprogramowania” (pozycja, pod którą wymieniono poszczególne moduły i odnośnie każdej z pozycji istnieje możliwość określenia liczby stanowisk, których dotyczy zakup).

Od cen ustalonych w ww. sposób dystrybutorzy oprogramowania Spółki (...) udzielają rabatów, przy czym uprawnienie takie nie wynika z umów dystrybucyjnych zawieranych z producentem.

dowód: pismo RAKS z 23.03.2012 r., k. 31 akt admin.; przykładowy wydruk oferty z kalkulatora, k. 47-48 akt admin.; wydruki ze zrzutów z ekranu stron internetowych (...) i (...) k. 284, 287 akt admin.

Oprogramowanie komputerowe, którego producentem jest Spółka (...), stanowi jeden ze składników oferty cenowej przedstawianej klientom. Na pełny kształt tej oferty wpływają koszty wdrożenia, parametryzacji, szkoleń i dodatkowych prac programistycznych (zestawienia, raporty). Dystrybutorzy mogą samodzielnie ustalać ceny za usługi świadczone przez nich w związku ze sprzedawanym oprogramowaniem RAKS, a umowy dystrybucyjne nie regulują zasad określania tych cen.

dowód: kopia pisma RAKS z 29.04.2013 r., k. 177-179 akt admin.; pisma D. C. z 22.03.2012 r. i 30.04.2013 r. - informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, k. 12 i 193 akt admin.; pismo R. F. z 26.04.2013 r. – informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, k. 201-203 akt admin.; pismo S. C. (1) z 30.04.2013 r., - informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, k. 235-236 akt admin.

Dealerzy oprogramowania komputerowego firmy (...) nie przekazują producentowi informacji na temat stosowanych przez siebie cen oprogramowania. Spółka (...) nie wywierała na kontrahentów nacisków w celu wyegzekwowania stosowania przez nich określonego poziomu cen. Producent otrzymuje od dystrybutorów oferty wystawiane w kalkulatorze ofertowym (w cenach detalicznych), na podstawie których generuje odpowiednie licencje oprogramowania. Nigdy nie doszło do rozwiązania umowy partnerskiej (dystrybucyjnej, dealerskiej) z uwagi na stosowanie przez dealera innych cen detalicznych, niż określone przez RAKS w cenniku detalicznym.

dowód: pismo S. C. (1) z 30.04.2013 r., k. 194 akt admin.; pismo R. F. z 26.04.2013 r., k. 204-206 akt admin.; pismo S. C. (1) z 30.04.2013 r., k. 237-238 akt admin.; pismo RAKS z 12.04.2012 r., k. 51-52 akt admin.

Spółka (...) nie wykorzystywała w praktyce zapisu umowy zawieranej z dystrybutorami, uprawiającego Spółkę do żądania udostępnienia jej dokumentacji finansowej.

dowód: pisma RAKS z 12.04.2012 r. i 29.04.2013 r., k. 51-52, 177-180 akt admin.

W roku rozliczeniowym, obejmującym okres od 1 czerwca 2012 r. do 31 maja 2013 r., Spółka (...) uzyskała przychód w wysokości …… - tajemnica przedsiębiorstwa, w tym przychód ze sprzedaży oprogramowania komputerowego RAKS wyniósł …… - tajemnica przedsiębiorstwa.

dowód: pismo RAKS z 12.11.2013 r., k. 273 akt admin.; rachunek zysków i strat za okres od 01.06.2012 do 31.05.2013 (tajemnica przedsiębiorstwa), k. 278 akt admin.; CIT-8 (tajemnica przedsiębiorstwa), k. 279-280 akt admin.

S. C. (1) w roku 2012 osiągnął przychód w wysokości ……. - tajemnica przedsiębiorstwa, w tym przychód ze sprzedaży oprogramowania komputerowego RAKS w wysokości …… - tajemnica przedsiębiorstwa.

dowód: pismo S. C. (1) z 30.04.2013 r. (tajemnica przedsiębiorstwa), k. 235-236 akt admin.; PIT-36L i PIT/B (tajemnica przedsiębiorstwa), k. 239-243 akt admin.

D. C. w roku 2012 osiągnął przychód w wysokości ……. - tajemnica przedsiębiorstwa, w tym przychód ze sprzedaży oprogramowania komputerowego RAKS w wysokości …… - tajemnica przedsiębiorstwa.

dowód: pismo D. C. z 30.04.2013 r. ( tajemnica przedsiębiorstwa), k. 193 akt admin.; PIT 36L i PIT/B (tajemnica przedsiębiorstwa), k. 195-199 akt admin.

R. F. w roku 2012 osiągnęła przychód w wysokości ……. - tajemnica przedsiębiorstwa, w tym przychód ze sprzedaży oprogramowania komputerowego RAKS w wysokości …… - tajemnica przedsiębiorstwa.

dowód: pismo R. F. z 26.04.2013 r. ( tajemnica przedsiębiorstwa), k. 201-203 akt admin.; PIT-36L i PIT/B ( tajemnica przedsiębiorstwa), k. 211-215 akt admin.

Sąd Okręgowy przyznał moc dowodową wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom; ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.

Wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka S. C. (2) na okoliczność faktycznego wykonywania umów z dystrybutorami podlegał oddaleniu. Okoliczność objęta tezą dowodową jest nieistotna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a wnioskowany dowód – zbędny. Dla stwierdzenia istnienia praktyki antykonkurencyjnej kluczowe znaczenie miały pisemne umowy pomiędzy Spółką (...) a dystrybutorami jej oprogramowania komputerowego. Natomiast kwestia faktycznego wykonywania tych umów pozostaje bez znaczenia dla stwierdzenia zawarcia porozumienia w rozumieniu art. 4 pkt 5 uokik.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Odwołanie podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Niniejsza sprawa dotyczy zawarcia przez przedsiębiorców niedozwolonego porozumienia ograniczającego konkurencję. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.

Należy podkreślić, że tzw. zmowy cenowe zaliczane są do porozumień stanowiących najpoważniejsze naruszenia prawa antymonopolowego. Wyróżnia się dwa rodzaje porozumień ograniczających konkurencję, mianowicie, porozumienia horyzontalne (poziome) i wertykalne (pionowe). Te ostatnie zawierane są między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, tj. niekonkurującymi ze sobą. Do kategorii porozumień wertykalnych należą porozumienia dystrybucyjne, których celem jest zakup towarów dokonywany z zamiarem ich dalszej odsprzedaży. O istnieniu zakazanego porozumienia pionowego można mówić wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)  pomiędzy przedsiębiorcami zostało zawarte porozumienie,

2)  obiektywny cel lub skutek tego porozumienia ma antykonkurencyjny charakter,

3)  do porozumienia nie ma zastosowania wyłączenie spod zakazu.

Odnosząc powyższe przesłanki do okoliczności niniejszej sprawy Sąd Okręgowy stwierdza, że spełniona w niej została przesłanka wymieniona w pkt 1.

Stosownie do art. 4 pkt 5 uokik, przez porozumienia rozumie się: a) umowy zawierane między przedsiębiorcami, między związkami przedsiębiorców oraz między przedsiębiorcami i ich związkami albo niektóre postanowienia tych umów, b) uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców lub ich związki, c) uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych. O porozumieniu zawartym w formie umowy (np. pisemna umowa o współpracy handlowej, umowa dystrybucyjna) można mówić wówczas, gdy przedsiębiorcy przyjmą świadomie i dobrowolnie określony rodzaj współpracy gospodarczej, kreujący prawne - lub w inny sposób egzekwowane - zobowiązania szkodliwe dla mechanizmu konkurencji. Nie jest przy tym konieczne, by dane uzgodnienie przewidywało jakiekolwiek sankcje za niewywiązanie się przedsiębiorcy ze zobowiązań umownych. W przypadku umów dystrybucyjnych z punktu widzenia konkurencji szczególne znaczenie mają postanowienia dotyczące cen odsprzedaży, czyli cen stosowanych wobec dalszych odbiorców, tj. konsumentów, odbiorców detalicznych. Do ustalania tych cen może dochodzić zarówno bezpośrednio (poprzez wskazanie ich wielkości np. przez przyjęcie, że dystrybutor ma obowiązek sprzedawać towar po cenach katalogowych), jak i pośrednio (np. przez wskazanie, ile może wynieść maksymalny rabat stosowany przez dystrybutora od cen katalogowych). Co do zasady, prawo antymonopolowe zakazuje stosowania minimalnych oraz sztywnych cen odsprzedaży. Te ostatnie to dokładne ceny, po których dystrybutor ma odsprzedawać towary zakupione od producenta, natomiast ceny minimalne to ceny, poniżej których dystrybutor nie może sprzedawać tych towarów.

W przedmiotowej sprawie jest okolicznością bezsporną, że Spółka (...) zawiera z innymi przedsiębiorcami – w tym z zainteresowanymi - umowy o współpracy (zwane umowami partnerskimi, dystrybucyjnymi, dealerskimi), które regulują współpracę w zakresie dystrybucji oprogramowania komputerowego RAKS, wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem. Poza sporem jest również, że umowy te są zawierane w oparciu o wzorzec umowy opracowany przez powoda. Prezes UOKiK trafnie przyjął, że treść tych umów obejmuje postanowienia, które pozwalają na bezpośrednie ustalanie detalicznych cen odsprzedaży ww. oprogramowania. Wskazują na to, w szczególności, następujące zapisy: „ autoryzowany partner zobowiązuje się oferować i sprzedawać oprogramowanie po cenach hurtowych i detalicznych ustalanych przez (...) i na warunkach uzgodnionych z (...), czy „partner zobowiązuje się: a) promować, oferować i sprzedawać Oprogramowanie RAKS (nabywane wyłącznie od (...)) po cenach detalicznych ustalanych przez (...) i na warunkach uzgodnionych z (...). Nie stanowił okoliczności spornej również fakt, iż dystrybutorzy wyposażani są przez producenta w instrument o nazwie „kalkulator cenowy”, przy użyciu którego ustalają ostateczną cenę odsprzedaży oferowaną nabywcy końcowemu. (...) ten uwzględnia ceny cennikowe, ustalane przez powodową Spółkę. Dystrybutorzy oprogramowania RAKS są bezwzględnie zobligowani do stosowania cen detalicznych, ustalanych przez powoda.

Zdaniem Sądu, powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują na to, że w analizowanym przypadku miało miejsce zawarcie porozumienia w rozumieniu art. 4 pkt 5 uokik, które przybrało formę pisemnej umowy pomiędzy Spółką (...) a dystrybutorami jej oprogramowania komputerowego. Obie strony tego porozumienia, w sposób świadomy i dobrowolny, zobowiązały się bowiem do przestrzegania reguł określonych w umowie, w tym reguł dotyczących ustalania detalicznych cen odsprzedaży. Kontrahenci producenta przyjęli zobowiązanie do udostępniania na jego życzenie wszelkich dokumentów finansowych i handlowych, dotyczących spraw wynikających z wykonywania warunków wiążących ich umów. Umowy dystrybucyjne nie zapewniają dystrybutorom autonomii w ustalaniu cen oprogramowania RAKS. Tym samym należy uznać, że już z samej treści umów wynika, że kontrahenci umówili się co do swego przyszłego zachowania, przyjmując na siebie zobowiązanie do określonego działania. Trafne jest wobec tego stanowisko pozwanego, iż sam fakt zawierania umów dystrybucyjnych w oparciu o wzorzec opracowany przez Spółkę (...), obejmujących postanowienia w przedmiocie ustalenia sztywnych cen odsprzedaży, przesądza o zawarciu antykonkurencyjnego porozumienia.

Za chybione należy uznać zarzuty odwołania wskazujące na to, iż dystrybutorzy mieli swobodę w ustalaniu cen minimalnych oprogramowania RAKS, ponieważ przygotowywane przez nich oferty obejmowały nie tylko składniki oprogramowania, lecz także usługi informatyczne świadczone przez dystrybutorów we własnym zakresie. Niesłuszne jest także twierdzenie powoda, iż autonomia ta wzmocniona była przez możliwość udzielania przez dystrybutorów rabatów. Wskazane okoliczności były zresztą podnoszone przez Spółkę już na etapie postępowania antymonopolowego.

Wbrew stanowisku powoda, wyrażony w art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik, zakaz ustalania cen dotyczy nie tylko cen finalnych, lecz również poszczególnych składników tych cen. W analizowanym przypadku zasadniczym elementem oferty dystrybutorów jest oprogramowanie RAKS. Końcowa cena proponowana przez dealera jest ustalana w sposób uzgodniony przez Spółkę (...) i jej kontrahentów, tj. przy pomocy udostępnianego przez powoda kalkulatora, uwzględniającego ceny cennikowe oprogramowania ustalane przez Spółkę. Za chybione należało uznać stanowisko powoda, jakoby kalkulator spełniał jedynie funkcje obliczeniowe i pomocnicze dla dystrybutorów, nie stanowi zaś instrumentu do ustalania cen minimalnych. Nie budzi wątpliwości Sądu, że finalna cena odsprzedaży obejmuje - uzgodnioną w sposób sprzeczny z prawem antymonopolowym - cenę za oprogramowanie RAKS. Dla stwierdzenia istnienia zarzuconej stronom praktyki nie ma znaczenia okoliczność udzielania przez dystrybutorów rabatów, nie ma ona bowiem wpływu na byt tej praktyki. Do uznania działań uczestników porozumienia za sprzeczne z ustawą antymonopolową wystarczające jest ustalenie, że ograniczyli oni swoją swobodę w stosunkach z osobami trzecimi w oparciu o wspólne uzgodnienie, wynikające z umów dealerskich (dystrybucyjnych, partnerskich). W konsekwencji, nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 65 § 2 k.c. poprzez stwierdzenie zawarcia przez strony niedozwolonego porozumienia wyłącznie w oparciu o treść umów dystrybucyjnych z pominięciem okoliczności ich zawarcia i wykonania, w tym ww. okoliczności wskazujących na autonomię dystrybutorów w zakresie ustalania cen odsprzedaży. Powód nie dostrzega bowiem, że podstawową metodą wykładni pisemnych oświadczeń woli jest wykładnia gramatyczna (językowa). Natomiast art. 65 § 2 k.c. znajdzie zastosowanie w sytuacji, gdy treść umowy jest niejasna i budzi wątpliwości, spory, co nie ma jednak miejsca w niniejszej sprawie. Z treści umów dystrybucyjnych jednoznacznie wynika uzgodnienie przez strony porozumienia co do obowiązku oferowania przez dealerów oprogramowania RAKS po z góry określonych detalicznych cenach odsprzedaży. Sąd Okręgowy ponownie podkreśla, że kwestia faktycznego wykonania umowy, w tym niestosowania przez strony niedozwolonego porozumienia, pozostaje bez znaczenia dla stwierdzenia jego zawarcia.

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zakazuje tylko takich porozumień, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Ograniczenie konkurencji w wyniku zawarcia porozumienia musi zatem wystąpić na określonym rynku właściwym. Wyznaczanie rynków właściwych w kontekście art. 6 uokik charakteryzuje się swoistą specyfiką. W sprawach dotyczących porozumień ograniczających konkurencję możemy mieć do czynienia z kilkoma rynkami, tj. rynkiem, na którym doszło do zawarcia porozumienia oraz rynkiem, na którym nastąpiło ograniczenie konkurencji. W przypadku porozumień wertykalnych, gdy dochodzi do zawarcia porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, w pierwszej kolejności należy ustalić, na jakich rynkach działają ci przedsiębiorcy. W klasycznym przypadku, z którym mamy do czynienia w niniejszej sprawie, do porozumienia dochodzi pomiędzy producentem określonego towaru/dobra a jego dystrybutorem. Występuje tu zatem rynek sprzedaży producenckiej (sprzedaż rozumiana jako wprowadzanie towaru/dobra do obrotu), na którym działa producent oraz rynek dystrybucji danego towaru/dobra (odsprzedaż). Po ustaleniu powyższego, należy wyznaczyć rynek, na którym doszło do zawarcia porozumienia. W przypadku porozumień wertykalnych najczęściej dochodzi do zawarcia porozumienia na rynku „poprzedniego” szczebla obrotu (np. rynek hurtowej sprzedaży, rynek hurtowego obrotu, rynek sprzedaży obejmujący wprowadzenie do obrotu). W analizowanej sprawie Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, iż niedozwolone porozumienie zawarte zostało na krajowym rynku hurtowej sprzedaży oprogramowania komputerowego wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem. Należy podkreślić, że ustalenie to nie było kwestionowane przez stronę powodową.

Druga z przesłanek, warunkujących istnienie porozumienia wertykalnego, wskazuje na konieczność wystąpienia antykonkurencyjnego celu lub skutku tego porozumienia, przy czym cel i skutek są tu ujęte alternatywnie. Oznacza to, że dla stwierdzenia praktyki ograniczającej konkurencję w postaci porozumienia między przedsiębiorcami wystarczające jest udowodnienie tylko jednego z tych elementów.

W niniejszej sprawie treść postanowień umowy dystrybucyjnej w sposób jawny uderza w konkurencję. Obiektywnym celem zawarcia zarzuconego porozumienia jest ustalenie detalicznych cen odsprzedaży oprogramowania RAKS i bez znaczenia pozostaje tu kwestia rzeczywistego (subiektywnego) celu, jakim kierowały się strony umowy. W przypadku, gdy przedmiotem porozumienia wertykalnego są ceny zakupu lub sprzedaży towarów, nie ma potrzeby dalszego badania jaki był jego rzeczywisty cel lub skutek. Cel ten jest bowiem jawnie antykonkurencyjny i nie ma potrzeby wykazywania, że również konsekwencją porozumienia jest ograniczenie konkurencji. Wystarczające jest uznanie, że dana praktyka mogła potencjalnie wywołać skutek w postaci ograniczenia konkurencji.

Ustawa antymonopolowa zakazuje ustalania bezpośrednio lub pośrednio cen, w tym także poszczególnych elementów cen. Co do zasady, w przypadku porozumień wertykalnych ustalanie cen minimalnych stanowi praktykę ograniczającą konkurencję, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik. Wynika to z faktu, że takie uzgodnienie eliminuje samodzielność podejmowania decyzji cenowych przez poszczególnych przedsiębiorców na rzecz podejmowania tych decyzji wspólnie, co w dłuższej perspektywie grozi nieodwracalnym utrwaleniem stanu koordynacji zachowań, a to z kolei samo w sobie jest niebezpieczne dla utrzymania skutecznej konkurencji na rynku. Jak już zauważono, porozumienia, których celem lub skutkiem jest uzgodnienie cen lub innych warunków sprzedaży lub zakupu towarów, należą do najcięższych ograniczeń konkurencji i zaliczane są to tzw. hard core restrictions. Zawarcie tego rodzaju porozumienia prowadzi do zaniku konkurencji cenowej pomiędzy przedsiębiorcami, co skutkować może brakiem stymulacji do poprawiania jakości produkowanych towarów oraz brakiem mechanizmu obniżania ich ceny w celu pozyskania odbiorców. W przypadku porozumień o charakterze pionowym ograniczona zostaje tzw. konkurencja wewnątrzmarkowa. W analizowanej sprawie przedsiębiorcy objęci porozumieniem mogą ograniczyć możliwość wystąpienia sytuacji, w których przy odsprzedaży stosowane byłyby ceny niższe od cen cennikowych. Dystrybutor oprogramowania RAKS ma zatem możliwość przewidzenia wysokości cen stosowanych przez innych dystrybutorów - swoich konkurentów. Oczywistym celem porozumienia jest więc ograniczenie rywalizacji cenowej między przedsiębiorcami - dystrybutorami. Przedsiębiorcy ci zostali pozbawieni możliwości samodzielnego kształtowania cen w relacjach ze swoimi klientami. Ceny te mogłyby być niższe, gdyby dealerzy działali w warunkach nieskrępowanej konkurencji. Ujemne skutki porozumienia mogą zatem dotknąć przede wszystkim nabywców końcowych oprogramowania, w tym konsumentów, którzy zmuszani są do jego zakupu po cenach uzgodnionych przez uczestników porozumienia. Trafnie zauważa pozwany, że fakt niestosowania się do porozumienia nie niweczy jego zawarcia. Z punktu widzenia naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik istotne jest bowiem przystąpienie przedsiębiorców do porozumienia, a fakt niestosowania się stron do treści zawartego porozumienia nie ma wpływu na jego bezprawny charakter. Należy zauważyć, że w niniejszej sprawie żaden z dystrybutorów nie sprzeciwił się postanowieniom umów dystrybucyjnych zawieranych ze Spółką (...) w zakresie polityki cenowej, zaś bezpośrednio z treści tych umów wynika antykonkurencyjny cel porozumienia.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie spełniona została druga przesłanka istnienia zakazanego porozumienia antymonopolowego.

W ocenie Sądu, w analizowanym przypadku aktualna pozostaje również trzecia z przesłanek, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik, ponieważ – wbrew sugestiom powoda - zakwestionowane przez Prezesa UOKiK porozumienie nie podlega wyłączeniu spod zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję. Wyjątki od zakazu tych porozumień mogą wynikać:

1)  z tzw. zasady de minimis (tzw. porozumienia bagatelne), której dotyczy art. 7 ust. 1 i 2 uokik,

2)  ze spełnienia przesłanek wyłączenia grupowego, wynikającego z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów,

3)  ze spełnienia przesłanek wyłączenia indywidualnego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 uokik.

W art. 7 ust. 1 uokik - w jego brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji - przewidziano, że zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się do porozumień zawieranych między:

1)konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5%;

2)przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10%.

Natomiast zgodnie z ust. 2, przepisów ust. 1 nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7.

Zasada de minimis pozwala na uznanie antykonkurencyjnego porozumienia za zgodne z prawem z uwagi na znikomy stopień jego negatywnego oddziaływania na rynek właściwy, wynikający z niewielkiego udziału uczestników porozumienia w tym rynku. Co jednak istotne, zgodnie z ust. 2 komentowanego przepisu, powyższe wyłączenie nie ma zastosowania do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7 uokik. Oznacza to, że za „bagatelne” nie mogą być uznane m.in. zmowy cenowe i przetargowe oraz porozumienia podziałowe i kontyngentowe, które ze swej natury zawsze są zakazane, jako szkodliwe dla konkurencji. Tym samym, skoro niniejsze postępowanie dotyczy porozumienia, polegającego na ustalaniu detalicznych cen odsprzedaży oprogramowania RAKS, to należy stwierdzić, że porozumienie to nie podlega wyłączeniu spod omawianego zakazu.

Wbrew stanowisku powoda, przedmiotowe porozumienie nie podlega również wyłączeniu spod zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 uokik, w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym unormowaniem, wspomnianego zakazu nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie: 1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego; 2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści; 3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów; 4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów. W ust. 2 przewidziano natomiast, że ciężar udowodnienia ww. okoliczności spoczywa na przedsiębiorcy. Powołując się na wyłączenie z art. 8 ust. 1 uokik, powód zobligowany był zatem do wykazania i udowodnienia wystąpienia wszystkich wymienionych w tym przepisie okoliczności, które muszą być spełnione łącznie. Powód jednak obowiązkowi temu nie sprostał, ograniczając się jedynie do podania, że postanowienia umów dealerskich zapewniały odpowiednią część korzyści klientom, gdyż dealerzy zobowiązani byli do zapewnienia nabywcom oprogramowania przez 12 miesięcy telefonicznego, bezpłatnego serwisu. Ocena faktycznego spełniania wskazanej przesłanki była zbędna, z uwagi na to, że wobec niewykazania przez Spółkę (...) pozostałych warunków, należało przyjąć, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw do zastosowania wyłączenia indywidualnego.

Powyższe okoliczności przesądzają o nietrafności zarzutów sformułowanych w pkt 1 i 2 odwołania.

Wobec braku w tym zakresie stosownych zarzutów odwołania, jedynie na marginesie Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że w przedmiotowej sprawie nie ma także zastosowania wyłączenie grupowe na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 30 marca 2011 r. ws. wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję. W myśl § 11 rozporządzenia, wyłączenia nie stosuje się bowiem do porozumień wertykalnych, które bezpośrednio lub pośrednio, samodzielnie lub w powiązaniu z innymi okolicznościami zależnymi od stron tych porozumień, mają na celu lub powodują ograniczenie prawa nabywcy do ustalania cen sprzedaży poprzez narzucania przez dostawcę minimalnych, czy też o określonej wysokości cen sprzedaży towarów objętych porozumieniem. Oznacza to, że zawarte między powodem a zainteresowanymi porozumienie, obejmujące ustalenie detalicznych cen odsprzedaży oprogramowania RAKS, nie podlega wyłączeniu spod zakazu porozumień w oparciu o wskazane rozporządzenie.

W tej sytuacji, wobec spełniania wszystkich przesłanek przewidzianych w art. 6 ust. 1 pkt 1 uokik, Prezes UOKiK miał uzasadnione podstawy do nałożenia na przedsiębiorców, będących uczestnikami zakazanego porozumienia, kary pieniężnej w oparciu o przepis art. 106 ust. 1 pkt 1 uokik.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę pozwanego Prezesa, co do zasadności orzeczenia kary, jak i jej wysokości, natomiast za niezasadny uznaje zarzut powoda, iż wymierzona kara jest rażąco wygórowana.

W ocenie Sądu, orzeczona kara spełnia przesłanki określone w art. 111 uokik. W szczególności Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, iż zarzucone porozumienie należy do kategorii poważnych naruszeń prawa konkurencji. Słusznie też uznano długotrwałość praktyki, skoro porozumienie pomiędzy Spółką (...) a zainteresowanym D. C. trwa od listopada 2000 r. Trafnie przyjęto, iż działanie uczestników porozumienia miało charakter umyślny, na co wskazuje cel zawartego porozumienia, czyli ustalanie cen odsprzedaży oprogramowania RAKS, skutkujące ograniczeniem tzw. „konkurencji wewnatrzmarkowej”. Rację ma pozwany twierdząc, że o braku umyślności działania w tym przypadku nie może stanowić ewentualny brak wiedzy o antymonopolowym skutku zawartego porozumienia, ponieważ od przedsiębiorców, jako profesjonalnych uczestników rynku, wymaga się znajomości i przestrzegania prawa. Za okoliczność obciążającą powoda prawidłowo uznano fakt, iż był on inicjatorem zakazanego porozumienia. Prezes Urzędu słusznie uwzględnił także, jako podstawę obniżenia wymiaru kary, brak dowodów na to, że kwestionowana praktyka wywołała rzeczywiste skutki na rynku. Prawdą jest, że - jak wskazywał powód - Prezes nie uwzględnił przy wymiarze kary braku uprzedniego naruszenia przez Spółkę (...) przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jednak w ocenie Sądu, wysokość kary jest odpowiednia z uwagi na pozostałe ww. okoliczności. Orzeczona kara jest także adekwatna do możliwości finansowych powoda, gdyż pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez Spółkę w 2012 r. przychodu i nie wpłynie negatywnie na działalność powoda.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie wobec braku podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z wyrażoną w art. 89 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty należne pozwanemu Prezesowi złożyło się wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 360 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt 1 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. ws. opłat za czynności radów prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Ewa Malinowska