Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Suwałkach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2017 r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z powództwa B. Ł. (1)

przeciwko Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. (...). E. S. w S.

o zapłatę

Oddala powództwo.

SSR Karol Kwiatkowski

Sygn. akt IV P 28/17

UZASADNIENIE

Powódka B. Ł. (1) w pozwie skierowanym przeciwko Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. (...). E. S. w S. domagała się zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 1.750,00 zł. wraz z odsetkami od 01.09.2016 r. tytułem zaległego w części wynagrodzenia za miesiąc sierpień 2016 r. oraz zasądzenia kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż była zatrudniona na umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku Główny Specjalista do Spraw Administracyjnych. Powódka z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie miesięczne na które składało się wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny, premia w wysokości 60% miesięcznie do końca 2016 r. W miesiącach styczeń - lipiec 2016 powódka otrzymywała wynagrodzenie 6.300 zł. brutto. Składnikiem tego wynagrodzenia była premia w wysokości 60% (2100 zł). W sierpniu 2016 premia została przyznana w wysokości tylko 350 zł. więc wynagrodzenie brutto było mniejsze o 1.750 zł. Nie zrozumiała jest powódce wysokość tej premii, kto ją zmienił i dlaczego. Premię przyznał w czerwcu Rektor, ustalił wysokość na poziomie 60% (2100 zł. brutto) i miała ona charakter stały do końca 2016 r. W związku z powyższym powódka otrzymała zaniżone wynagrodzenie o 1.750 zł., bez jej zgody i wiedzy.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 7.04.2017r. w sprawie sygn. akt IV Np. 5/17 Sąd uwzględnił powództwo w całości (k. 13).

W sprzeciwie od przedmiotowego nakazu zapłaty pozwana Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. (...). E. S. w S. domagała się oddalenia powództwa w całości.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, iż zgodnie z Regulaminem premiowania pracowników Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. prof. E. S. w S. wprowadzonym zarządzeniem nr 14/2015r. Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. prof. E. S. w S. z dnia 10 marca 2015r., wysokość premii uzależnionej od oceny pracownika przez bezpośredniego przełożonego wynosi od 10% do 60% kwoty wynagrodzenia zasadniczego pracownika (§ 3). Przyznanie premii pracownikowi następuje na wniosek kierownika komórki organizacyjnej zatwierdzony przez kanclerza (§6 ust. 1). Wnioski dotyczące przyznania premii w danym miesiącu składane są do kanclerza do dnia 25-go danego miesiąca. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie i określać wysokość (%) przyznanej premii. Do dnia wypłaty premii, wniosek dotyczący wysokości przydzielonej premii może być wstrzymany przez rektora lub kanclerza w celu dokonania korekty (§ 6 ust.1). Pismem z dnia 14 kwietnia 2016r. prorektor ds. studenckich i dydaktyki zwróciła się do Rektora prof. dr hab. J. S. pisemnie o przyznanie powódce premii w wysokości 40% wynagrodzenia zasadniczego. Na piśmie zamieszczona została adnotacja Rektora „Zgoda do końca 2016 roku 40%+20%". Pismo nie było pismem skierowanym do pracownicy, informującym o przyznaniu premii. Premia w wysokości 60% wypłacona została powódce za czerwiec i lipiec 2016r. Na następne jednak miesiące, co ustalone zostało w czasie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektora Pracy w B., decyzją Kanclerza i Rektora premia została skorygowana i ustalona w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego. Korekta premii nastąpiła zgodnie z § 6 ust. 1 Regulaminu premiowania. Powyższą okoliczność potwierdza protokół Państwowej Inspekcji Pracy z kontroli z dnia 29 listopada 2016r. oraz wystąpienie pokontrolne z dnia 30 listopada 2016r., w którym nie stwierdzono jakichkolwiek nieprawidłowości w zakresie wysokości wypłacanej powódce premii uznaniowej. Wskazała ponadto, iż przyznawanie najwyższych premii ( 60%) w sposób ciągły określonym pracownikom (w tym powódce) zostało zakwestionowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 8 lutego 2017r.

Sąd ustalił, co następuje:

B. Ł. (1) pozostawała zatrudniona w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. (...). E. S. w S. w okresie od dnia 01.07.2015r. do dnia 30.11.2016r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony od dnia 01.07.2015r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Głównego specjalisty ds. administracyjnych. Z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie – miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto w kwocie 3.500,00 zł. wg XIV kategorii zaszeregowania; dodatek stażowy za wysługę lat pracy; premię uznaniową na zasadach i warunkach określonych w przepisach zgodnie z regulaminem premiowania.

/dowód: umowa o pracę k. 1/B akt osobowych, rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem k. 31/B akt osobowych/

Pismem z dnia 01.07.2015r. B. Ł. (1) powierzono od dnia 01.07.2015r. do odwołania funkcję Kierownika D. Nauczania i Spraw Studenckich i z tego tytułu przyznano jej dodatek funkcyjny w wysokości 200,00 zł. brutto.

/dowód: pismo pracodawcy z dnia 01.07.2015r. k. 3/B akt osobowych/

Pismem z dnia 3.10.2016r. pracodawca w trybie art. 42§4 kp skierował B. Ł. na okres od 03.10.2016 r. do 30.12.2016r. do pracy w komórce organizacyjnej (...) w S. – Biblioteka.

/dowód: pismo pracodawcy z dnia 3.10.2016r. k. 27/B akt osobowych/

Zgodnie z Regulaminem premiowania pracowników (...) niebędących nauczycielami akademickimi wprowadzonym Zarządzeniem nr (...) Rektora (...) z dnia 10.03.2015r. :

§2 Premia ma charakter uznaniowo-motywacyjny i uzależniona jest od oceny pracy pracowników przez bezpośredniego przełożonego.

§3 ustala się premię w wysokości minimalnej 10% oraz maksymalnej do 60% kwoty wynagrodzenia zasadniczego pracownika.

§4 ust. 1 Premię przyznaje się za dobre, terminowe i rzetelne wykonanie powierzonych zadań, przy uwzględnieniu efektywnie przepracowanego czasu pracy w okresie, za który premia jest przyznawana.

§5 ust. 1 Wnioski o przyznanie premii uznaniowej składają kierownicy jednostek i komórek organizacyjnych Uczelni

Ust. 2 Wnioski zatwierdzają:

1)rektor- kanclerzowi,

2) kanclerz- w przypadku pozostałych pracowników.

§6 ust. 1 Wnioski dotyczące przyznania uznaniowej premii w danym miesiącu składane są do Kanclerza do dnia 25-go danego miesiąca. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie, określać wysokość (%) przyznania premii. Do dnia wypłaty premii, wniosek dotyczący wysokości przydzielonej premii może być wstrzymany przez osoby wymienione w §5 Regulaminu premiowania w celu dokonania korekty, a wypłata premii może być w tym przypadku dokonana nie później niż w najbliższym terminie wypłaty wynagrodzeń.

(dowód: Regulamin k. 22-24)

W dniu 14.06.2016r. Prorektor ds. studenckich i dydaktyki zwrócił się do Rektora (...) w S. o przyznanie B. Ł. (1) premii w wysokości 40% kwoty wynagrodzenia zasadniczego motywując wniosek obszernym zakresem obowiązków rzetelnym wykonywaniem innych dodatkowych prac. Wniosek ten został zaakceptowany przez rektora (...) w dniu 14.06.2016r. adnotacją: „Zgoda do końca 2016r. 40% + 20%”.

/dowód pismo Prorektora ds. studenckich i dydaktyki z dnia 14.06.2016r. k. 6/

W okresie od czerwca do lipca 2016r. składnikiem wynagrodzenia B. Ł. była „premia uznaniowa” w wysokości 2.100,00 zł. brutto.

/dowód: karta wynagrodzeń k. 7-12, 48-58/

W sierpniu 2016r. B. Ł. (1) otrzymała premię w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego tj. w kwocie 350,00 zł. brutto.

/dowód: karta wynagrodzeń k. 7-12, 48-58, wykaz premii przyznanych pracownikom (...) k. 27-28, protokół kontroli PIP k. 29-36/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo ulega oddaleniu z tego względu, że premia przyznana powódce miała charakter uznaniowy, a pozwana uczelnia mogła ją B. Ł. przyznać, kierując się oceną jej pracy (a w tym – za dobre, terminowe i rzetelne wykonanie powierzonych zadań, przy uwzględnieniu efektywnie przepracowanego czasu pracy w okresie, za który premia jest przyznawana, por. regulamin premiowania k. 22-24).

Z treści umowy o pracę łączącej powódkę z (...) w S. i Regulaminu premiowania wynika, iż wypłata spornego świadczenia była uznaniowa i zależała od woli pracodawcy. Żaden z powyższych dokumentów nie przesądza, z dopełnieniem jakich konkretnych warunków związane jest przyznanie w/w świadczenia. Wręcz przeciwnie – przyznanie tej premii nie jest uzależnione od dopełnienia przez pracownika konkretnego warunku.

Świadczenie to miało więc charakter nagrody, której przyznanie zależy od uznania i pracownik nie ma roszczenia o jej wypłatę.

O powyższym charakterze spornego świadczenia decyduje, w ocenie Sądu, uznaniowość jego przyznania tj. „na wniosek” wskazujący wzorowe wypełnianie obowiązków pracowniczych, brak konieczność zawiadomienia pracownika o przyznanym świadczeniu, możliwość wstrzymania wypłaty premii w celu dokonania korekty (por. §4-6 Regulaminu premiowania).

Zatem sporne świadczenie nie miało charakteru roszczeniowego. W konsekwencji, złożenie oświadczenia o przyznaniu premii uznaniowej (nagrody), jako pozostawione uznaniu pracodawcy, nie podlega kontroli organów rozstrzygających spory ze stosunku pracy.

Taki charakter spornego świadczenia potwierdza również orzecznictwo sądowe – por. wyrok SN z dnia 12.04.2016r. II PK 70/15, wyrok SA w Białymstoku z dnia21.03.2012r. III APa 2/12.

Sąd Najwyższy w wyroku w sprawie II PK 70/15 rozstrzygnął iż:

1. O premii regulaminowej możemy mówić wówczas, gdy zasady jej wypłaty są określone w przepisach płacowych w sposób jednoznaczny i konkretny. Tym samym możliwe jest odkodowanie sytuacji, kiedy pracodawca jest zobowiązany do jej wypłaty i w jakiej wysokości. Koreluje to z roszczeniowym charakterem premii regulaminowej, albowiem źródło jej powstania nie jest uzależnione od uznania pracodawcy. W momencie spełnienia przez pracownika pozytywnych przesłanek określonych w regulaminie (umowie o pracę) powstaje po jego stronie prawo do żądania wypłaty świadczenia.

2. Z nagrodą (premią uznaniową) mamy do czynienia wówczas, gdy pracodawca w zakresie przyznania świadczenia dysponuje marginesem swobody, uznania. Krótko mówiąc, nagroda nie jest uzależniona od dopełnienia przez pracownika konkretnego warunku, a jej przyznanie stanowi konsekwencję wykonywania zadań przez wzorowe wypełnianie obowiązków pracowniczych.

3. Linia podziału między premią regulaminowa a nagrodą nie opiera się na różnicach semantycznych, lecz jakościowych. Stąd też decydującego znaczenia nabiera fakt, czy odpowiednie akty prawne (regulaminy wynagradzania, umowa o pracę) przewidują z góry skonkretyzowane i zobiektywizowane (podlegające weryfikacji) przesłanki nabycia prawa do świadczenia lub przesłanki prowadzące do jego pozbawienia albo obniżenia (tak zwane reduktory). Odpowiedź pozytywna na tak sformułowane pytanie prowadzi do wniosku, że mamy do czynienia z premią, której pracownik może dochodzić od pracodawcy, wykazując spełnienie przesłanek nabycia prawa (tak zwany roszczeniowy charakter świadczenia). Jeżeli zaś odpowiedź jest negatywna, przyznanie świadczenia zależy wyłącznie od decyzji (uznania) pracodawcy, to w sprawie mamy do czynienia z nagrodą.

Natomiast Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie III A Pa 2/12 wskazał, iż jeżeli świadczenie zawarte w treści angażu było premią i przysługiwało w razie spełnienia określonych warunków, to pracownik spełniający te warunki może skutecznie domagać się wypłaty premii. Takie świadczenie nie miało charakteru nagrody, której przyznanie zależy od uznania i pracownik nie ma roszczenia o jej wypłatę.

W ocenie Sądu, do spornego świadczenia nie miał odniesienia art. 155 ust. 7 i 8 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. – prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2016r. poz. 1842 ze zm.) – w tym trybie rektor (...) w S. wprowadził bowiem Regulamin przyznawania nagród (Por. Zarządzenie z dnia 14.09.2015r. nr (...) k. 66-68).

Zgodnie z art. 105 KP nagrody i wyróżnienia mogą być przyznawane pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu pracy. Jeśli zatem chodzi o sposób określenia relacji zachodzących między wynagrodzeniem za pracę a nagrodą z art. 105 KP, to - najogólniej mówiąc - wynagrodzenie należy się pracownikowi za zwykłe (normalne) wykonywanie obowiązków pracowniczych, czyli w szczególności za sumienne i staranne wykonywanie pracy (art. 100 § 1 KP), natomiast nagrody są świadczeniami wyjątkowymi, które mogą być przyznawane za to, co wykracza poza katalog czynności, do których pracownik zobowiązał się nawiązując stosunek pracy, a więc za to, co przekracza jego (zwyczajne) obowiązki. Innymi słowy, nagrody mogą być przyznawane pracownikowi jedynie za ponadprzeciętne wykonywanie obowiązków służbowych a nie za „normalnie” wykonywaną pracę. Ze swej istoty nagrody nie mogą więc dotyczyć wszystkich albo większej liczby pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy i dlatego powszechnie stosowana praktyka odbiegająca od reguły wyrażonej w art. 105 KP, polegająca na szerokim stosowaniu nagród, nagród „uznaniowych”, czy „premii uznaniowych” nie powinna być aprobowana (tak uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2007 r., II PZP 3/07, OSNP 2007 nr 17-18, poz. 243). Taka praktyka stanowi bowiem odstępstwo od zasady, że za pracę (zwłaszcza wykonaną) należy się wynagrodzenie, a nie świadczenie pozostawione swobodnemu uznaniu pracodawcy. Ponadto konsekwencją szerokiego posługiwania się nagrodami jest nieusprawiedliwione rozszerzenie „władztwa dystrybutywnego” pracodawcy, wyrażającego się w uzależnieniu świadczenia mającego w istocie odwzajemniać pracę pracownika od swobodnego uznania pracodawcy i tym samym poddania pracownika jego arbitralnej woli.

W podobny sposób ta kwestia jest ujmowana w piśmiennictwie (por. W. Sanetra: Bodźcowa funkcja wynagrodzenia za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej (w:) Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji, pod red. W. Sanetry, Warszawa 2009, s. 17; D. Klucz: Problem dopuszczalności stosowania warunku na tle nagrody pracowniczej z art. 105 KP, Monitor Prawa Pracy 2015 nr 2, s. 62). Z przedstawionych stwierdzeń wyprowadzany jest trafny pogląd, że dychotomiczny podział na nagrody i premie regulaminowe - ze względu na stale rosnący stopień skomplikowania stosunków społecznych - nie jest miarodajny i dlatego niemożność zaliczenia określonego świadczenia do kategorii premii regulaminowych wcale nie uprawnia do jego zakwalifikowania jako nagrody. Konkretne świadczenie wypłacane przez pracodawcę może być innym niż premia (regulaminowa), składnikiem wynagrodzenia albo innym świadczeniem związanym z pracą. W rezultacie ustalenie, że element „wynagrodzeniowy” świadczenia zwanego „nagrodą” ma charakter dominujący, może spowodować sytuację, w której pracownik nabędzie prawo do tego świadczenia. Wówczas przyznanie pracownikowi nagrody wychodzi poza zakres normatywny art. 105 KP a taka należność w rzeczywistości stanie się częścią jego wynagrodzenia za pracę, przy czym w razie sporu rolą sądu jest zrekonstruowanie kształtu tego świadczenia (P. P.: Nagroda udzielana pracownikowi na podstawie art. 105 KP a wynagrodzenie za pracę, Monitor Prawa Pracy 2015 nr 5, s. 230).

/por. tezy uzasadnienia wyroku SN z dnia 5.12.2016r. III PK 30/16/

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy, zdaniem Sądu, ponownie wskazać, iż świadczenie przyznane powódce B. Ł. określone jako „premia”, z uwagi na jego uznaniowy charakter, brak uzależnienia od dopełnienia przez pracownika konkretnego warunku, możliwość dokonania korekty przyznanej premii przed jej wypłatą – stanowi o jego nie roszczeniowym charakterze.

Korekta przyznanego powódce świadczenia – premii uznaniowej w miesiącu sierpniu 2016r. jest o tyle uzasadniona (poza oczywiście uprawnieniem pracodawcy wynikającym z regulaminu), iż premia ta została przyznana za ponadprzeciętne wykonywanie obowiązków służbowych a nie za „normalnie” wykonywaną pracę. Zatem słusznie, zdaniem Sądu, pracodawca skorygował błędną decyzję o przyznaniu tej premii w maksymalnej wysokości na okres 7 miesięcy (por. wniosek z dnia 14.06.2016r. k. 25).

Powyższe nie było również kwestionowane przez Państwową Inspekcję Pracy (por. protokół kontroli i wystąpienie k. 29-37).

Dlatego też, w ocenie Sądu, nie ma racji powódka, iż obniżenie jej zgodnie z regulaminem premii o charakterze uznaniowym uzasadnia roszczenie z tytułu ochrony wynagrodzenia za pracę w trybie art. 84-91 kp.

Wobec powyższego powództwo zostało oddalone.

SSR Karol Kwiatkowski