Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: praktykant Katarzyna Andzo

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2017 r. w Warszawie

sprawy (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem K. K.

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 10 czerwca 2016 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2016r. (data prezentaty w ZUS) (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w W. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 10 czerwca 2016r. nr (...) w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom społecznym przez K. K..

W uzasadnieniu odwołania prezes zarządu odwołującej spółki R. N. wyjaśnił, że K. K. został zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego
od dnia 1 kwietnia 2015r., co było podyktowane faktem, że był w tym okresie zatrudniony w innej firmie w wymiarze ½ etatu. Prezes zarządu spółki wskazał, że wynagrodzenie K. K. z tytułu umowy o pracę w tym okresie wynosiło 900 zł brutto, a więc kwotę przewyższającą najniższe wynagrodzenie, wobec czego nie powstał obowiązek określony w art. 9 ust. 1a ustawy. Ponadto prezes zarządu odwołującej spółki wskazał, że zgodnie z treścią ww. przepisu zleceniobiorca może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi także z pozostałych tytułów, natomiast K. K. podejmując się wykonywania zlecenia w firmie (...) Sp. z o.o. złożył oświadczenie o objęciu go wyłącznie ubezpieczeniem zdrowotnym.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 18 lipca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie pełnomocnik organu rentowego zaznaczył, że K. K. został zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy zlecenia u płatnika składek w okresie od 1 lutego 2014r. do 31 grudnia 2015r., natomiast w okresie od 1 stycznia 2016r. do 29 lutego 2016r. oraz od 7 kwietnia 2016r. był zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Z kolei w okresie od 1 lipca 2003r. do 31 marca 2016r. K. K. był zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie umowy o pracę przez innego płatnika składek.Podstawy wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca w okresie od 1 kwietnia 2015r. do 29 lutego 2016r. były niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, a od 1 kwietnia 2016r. ubezpieczony miał przyznane świadczenie emerytalne. W tych okolicznościach organ rentowy stwierdził na mocy zaskarżonej decyzji, że K. K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 1 kwietnia 2015r. do 29 lutego 2016r. oraz od 7 kwietnia 2016r. jak osoba wykonująca umowę zlecenie u płatnika składek (...) Sp. z o.o.

Na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2017r. zainteresowany K. K. oświadczył, że zajmuje takie same stanowisko jak prezes zarządu odwołującej spółki.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. N. jest prezesem zarządu spółek (...)
Sp. z o.o. (dalej jako (...)) oraz spółki (...) Sp. z o.o., zarejestrowanej w dniu 13 grudnia 2013r. Obie spółki mają siedziby w W.. Przedmiotem działalności spółek jest świadczenie usług z zakresu ochrony osób i mienia (odpis z rejestru przedsiębiorców k. 22-26 a.s., zeznania R. N. k. 90 a.s.).

Zainteresowany K. K. w okresie od 1 kwietnia 2003r. do 31 marca 2016r. był zatrudniony w firmie (...) w wymiarze ½ czasu pracy za wynagrodzeniem 900 zł brutto miesięcznie. Z tytułu zatrudnienia w ww. spółce K. K. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych (akta osobowe K. K., akta rentowe, zeznania K. K. k. 89-90 a.s., zeznania R. N. k. 90 a.s.).

W okresie od 1 lutego 2014r. K. K. podjął zatrudnienie w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na postawie umowy zlecenie. Z tego tytułu został zgłoszony jedynie do ubezpieczeń zdrowotnych. W okresie od 1 stycznia 2016r. do 29 lutego 2016r. oraz od 7 kwietnia 2016r. K. K. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w związku z zatrudnieniem w (...) Sp. z o.o. (akta osobowe K. K., akta rentowe, zeznania K. K. k. 89-90 a.s., zeznania R. N. k. 90 a.s.).

Dnia 1 kwietnia 2016r. K. K. przyznano prawo do emerytury (akta rentowe – okoliczność bezsporna).

Pismem z dnia 15 kwietnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. zawiadomił (...) Sp. z o.o. oraz K. K.
i wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia okresu podlegania przez zainteresowanego ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Po przeprowadzeniu postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 10 czerwca 2016r. decyzję nr (...), na podstawie której stwierdził, że K. K. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 1 kwietnia 2015r. do 29 lutego 2016r. oraz od 7 kwietnia 2016r. (zawiadomienie k. 17 a.r., skarżona decyzja ZUS 10.06.2016r. k. 1-3 a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie akt rentowych ZUS, przedłożonych przez odwołującą spółkę akt osobowych zainteresowanego oraz zeznań złożonych na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2017r. przez prezesa odwołującej się spółki oraz przez zainteresowanego, przesłuchanych w charakterze stron. Stan faktyczny sprawy był całkowicie bezsporny; strony wskazywały na te same okoliczności, ich stanowiska różniły się natomiast, co do ich kwalifikacji prawnej.

W tych okolicznościach nie zachodziła konieczność uzupełnienia materiału dowodowego, który był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

(...) Sp. z o.o. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 10 czerwca 2016r. nr (...) było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w brzmieniu aktualnym na czerwiec 2015 roku, (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 121) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają,
z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi. Zgodnie zaś z art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 2 ww. ustawy te same osoby obowiązkowo podlegają odpowiednio ubezpieczeniu wypadkowemu i chorobowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

W myśl art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s. osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 18a, 20 i 21, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium
na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a. Ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a (t.j. od kwoty minimalnego wynagrodzenia), podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.

Powyższe przepisy regulują kwestię zbiegu ubezpieczeń. Podstawą zbiegu tytułu bezwzględnego z tytułem ogólnym jest istnienie obowiązku ubezpieczenia wynikającego
z tytułu bezwzględnego oraz z tytułu pozwalającego na dobrowolne przystąpienie
do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.). Reguła zbiegu polega
na powstaniu obowiązku ubezpieczenia z tytułu bezwzględnego (stosunku pracy).
Zasada ta nie ma jednak charakteru bezwarunkowego, gdyż zgodnie z art. 9 ust. 1a u.s.u.s. osoby podlegające obowiązkowi ubezpieczenia z tytułu bezwzględnego podlegają także obowiązkowi ubezpieczenia z innych tytułów, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu bezwzględnego w przeliczeniu na okres jednego miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W powyższym zakresie dochodzi więc do rozszerzenia obowiązku ubezpieczenia, co leży w interesie wszystkich ubezpieczonych i jest uzasadnione celem fiskalnym (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 grudnia 2016r. III AUa 601/16).

W niniejszej sprawie było bezsporne, że zainteresowany K. K. w okresie od 1 lutego 2014r. był zgłoszony do ubezpieczeń z dwóch tytułów – umowy o pracę w firmie (...) Sp. z o.o. oraz umowy zlecenie zawartej z firmą (...) Sp. z o.o. Bezspornym było również, że odwołujący z tytułu umowy o pracę osiągał kwotę niższą niż kwota minimalnego wynagrodzenia określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a u.s.u.s. Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2014r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015r. (Dz. U. z 2014r. poz. 1220) minimalne wynagrodzenie za pracę w roku 2015 wynosiło 1.750 złotych, podczas gdy odwołujący, zgodnie z zeznaniami stron, osiągał z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę kwotę 900 złotych brutto. Żadna ze stron nie kwestionowała powyższych okoliczności, przeciwnie, oświadczenia stron w tym zakresie były zbieżne, toteż zostały przez Sąd uznane za bezsporne.

Co prawda w toku postępowania prezes zarządu odwołującej spółki podnosił okoliczność, zgodnie z którą odwołujący był zatrudniony w wymiarze połowy etatu,
w związku z czym minimalne wynagrodzenie, o którym mowa w treści ww. rozporządzenia uległa proporcjonalnemu zmniejszeniu i tym samym w jego ocenie zainteresowany osiągał wynagrodzenie w wymiarze wyższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na rok 2015r., jednakże w oparciu o poglądy orzecznictwa taka interpretacja przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie może się ostać. Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wskazywał bowiem, że pojęcie „kwoty minimalnego wynagrodzenia” za pracę, o którym mowa w art. 18 ust. 4 pkt 5 u.s.u.s., nie jest – w przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy – pojęciem równoznacznym z „wysokością minimalnego wynagrodzenia” określoną w art. 8 ust. 1 ustawy z 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 2008 ze zm.) (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z 22 października 2008r. I UK 172/08, z 22 kwietnia 2008r. II UK 188/07). To z kolei prowadzi do uznania, że w przypadku analizy, czy w danym przypadku doszło do zbiegu tytułów ubezpieczeń społecznych do rozstrzygnięcia o tym, czy w danym miesiącu podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy była mniejsza od kwoty minimalnego wynagrodzenia, o której mowa w art. 18 ust. 4 pkt 5a, nie stosuje się zasady proporcjonalnego naliczania minimalnego wynagrodzenia w stosunku do przyjętego w umowie wymiaru czasu pracy określonej w art. 8 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Stąd też
w ocenie Sądu nie ma możliwości aby uznać, że wynagrodzenie uzyskiwane przez K. K. w spornym okresie podlegania ubezpieczeniom społecznym było wyższe niż minimalne wynagrodzenie ustalone w roku 2015r. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 stycznia 2007r. zapadłego w sprawie III UK 123/06, w którym Sąd Najwyższy wskazał, iż pracownik zarabiający poniżej "kwoty minimalnego wynagrodzenia" i jednocześnie prowadzący działalność pozarolniczą podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu prowadzenia tej działalności.
Choć w powyższym rozstrzygnięciu Sądu Najwyższego jest mowa o zbiegu tytułów ubezpieczeń w postaci umowy o pracę oraz prowadzenia działalności gospodarczej,
to w ocenie Sądu Okręgowego wyrażona w cytowanym orzeczeniu zasada znajduje zastosowanie również na gruncie niniejszej sprawy, gdyż art. 9 ust. 1 i 1a wymienia osoby prowadzące działalność gospodarczą w jednym rzędzie z osobami świadczącymi pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (agencyjnej, zlecenie, o dzieło lub innej).

Mając na względzie powyższe Sąd nie podzielił stanowiska odwołującej spółki co do tego, że w przypadku K. K. regulacja art. 9 ust. 1 u.s.u.s. nie znajduje wobec niego zastosowania. Skoro, bowiem podstawa wymiaru składek z tytułu zatrudnienia zainteresowanego w (...) Sp. z o.o. w spornym okresie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia ustalona według zasad wyrażonych powyżej, a zainteresowany świadczył prace również na podstawie umowy zlecenia, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z treścią wyrażonej w tym przepisie normy był zobowiązany do stwierdzenia podlegania przez K. K. ubezpieczeniom społecznym właśnie z tego tytułu.

W tych okolicznościach Sąd uznał skarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za prawidłową i zgodną z prawem, wobec czego odwołanie (...) Sp. z o.o. w W. inicjujące niniejsze postępowanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

(...)